De gemeente De Wijk, het welvarende dorp, gelegen in de Zuid-Westhoek van onze provincie, kan bogen op een internationale vermaardheid, hetgeen een gevolg is van het feit, dat de veefokkerij hier zo'n bijzonder grote vlucht heeft genomen. Bijna dagelijks komen kooplieden en veehouders, afkomstig uit de gehele wereld, naar dit fokcentrum om de koeien en de stieren in ogenschouw te nemen; vrij regelmatig wordt er mannelijk en vrouwelijk fokvee op transport gesteld en deze transporten blijven niet beperkt tot ons eigen land. Eén dag echter is er in het jaar, waarop het internationale bezoek zich concentreert en dat is de befaamde fokveedag, die telkenjare op de terreinen van de Commissaris der Koningin in deze provincie, Mr Dr R. H. Baron de Vos van Steenwijk, wordt gehouden. Dan staat het prachtige vee, samengebracht door de leden van de Verenigde Zuid- West Drentse Fokkers, omvattende de fokkers in de gemeenten De Wijk en Ruinerwoid, keurig verzorgd langs de lijnen geschaard en dan bewegen zich de kopers uit het gehele land, uit België, Frankrijk en Luxemburg, ja zelfs uit Argentinië en Chili, zich over het terrein om te trachten tot aankoop van fokvee te komen. Fantastische prijzen worden er besteed voor een stiertje van „goede huize", echter niet alleen door de buitenlandse belangstellenden, doch ook door de aankoopcommissies uit tal van plaatsen in eigen land, omdat zij weten dat een goede stier een eerste vereiste is voor de verhoging van het peil van de eigen veestapel. En waar kan men in dat opzicht beter terecht dan op de Fokveedag in De Wijk?
Commissaris der Koningin is deskundig veefokker Het spreekt daarom vanzelf, dat dit onderdeel van het agrarisch bedrijf zijn stempel drukt op het gehele agrarische leven in de gemeente De Wijk. Gemengde bedrijven zijn er zeer weinig, hoewel bij iedere boerderij wel een complex bouwland behoort om de voor het bedrijf benodigde producten op te brengen. En de veehouders in De Wijk hebben een krachtige stimulans in de Commissaris der Koningin in deze provincie, die, zoals men weet, weliswaar zijn ambtswoning heeft in Assen, doch die daarnevens zijn buitengoed heeft in De Wijk, waaraan verbonden een boerderij, n.1. Huize Voorwijk, gelegen aan de ingang van het dorp. De veefokkerij heeft de intense belangstelling van de Commissaris en zijn oordeel over de kwaliteit
van het vee kan gerust als zeer deskundig worden aangemerkt. Tijdens de Fokveedagen, waardoor De Wijk beroemd is geworden, is de Commissaris de gehele dag op het terrein aanwezig en wanneer het vee van zijn boerderij in de ring moet worden rondgeleid om de juryleden gelegenheid te geven hun oordeel te vormen, dan neemt de Commissaris zelf het touw ter hand om de rondleiding van zijn vee persoonlijk te leiden, wetende, dat een deskundige hand niet kan worden ontbeerd om de dieren op hun voordeligst voor te 'brengen. De Commissaris verheugt zich oprecht, wanneer een zijner dieren waardig gekeurd wordt om voor een prijs in aanmerking te komen, omdat hij weet, dat een prijs tijdens deze fokdagen moeilijk is te verwerven gezien de grote concurrentie die er wordt ondervonden. Een dier dat tijdens deze fokdagen in de prijzen valt is prima, daarvoor staat de steeds bij uitstek deskundige jury borg. Twee hoofddorpen De gmeente De Wijk bestaat uit twee hoofddorpen, n.1. De Wijk zelf en Koekange. Bij De Wijk worden gerekend De Stapel, Schiphorst en Rogat, terwijl Koekange bestaat uiteen lange streak, bijna vanaf Rogat tot Oshaar. Op 1 Januari j.1. telde de gehele gemeente 4222 zielen, waarvan iets meer dan de helft in Koekange woon achtig is, zodat het feit kan worden geconstateerd, dat Koekange De Wijk in de loop der tijden heeft overvleugeld. Koekange is een echt ontginningsdorp met zeer flinke boerengezinnen dei het hebben weten klaar te spelen dat Koekange, dank zij zware bemesting en zeer veel en hard werken tot een bloeiende gemeenschap is geworden, zo vernamen we tijdens een onderhoud,* dat we dezer dagen mochten hebben met de burgemeester, de heer P. D. de la Saussaye Briët. De groei der gemeente gedurende de laatste decennia is dan ook in hoofdzaak te danken aan de groei van Koekange. Vier buitengoederen De Wijk is in het bezit van vier buitengoederen, n.L het reeds genoemde Voorwijk, voorts Dickninge, De Havixhorst en Lindenhorst, alle vier behorende tot de bezittingen van de familie De Vos van Steenwijk in haar verschillende vertakkingen. De verschillende families hebben op tal van gebieden hun stempel gelegd op de gemeente De Wijk, niet alleen in de tegenwoordige tijd, doch ook in vroegere jaren. Alle vier genoemde buitengoederen werden voorheen bewoond door families De Vos van Steenwijk, doch thans is zulks slechts met twee 't geval, n.1. Voorwijk en Lindenhorst. Dickninge en De Havixhorst zijn nu in gebruik bij het Centraal Bureau voor Oorlogsslachtoffers, dat er internaten heeft gevestigd voor joi ;ere en oudere meisjes, in totaal ongeveer 80 meisjes. Deze meisjes zijn uit het gehele land afkomstig en zijn in deze internaten ondergebracht, wijl zij in verband met omstandigheden aan het ouderlijk gezag moesten worden onttrokken. Deze buitengoederen zijn gelegen aan het z.g. Reestdal, waarmede ze, met de er rondom gelegen landerijen, één geheel vormen en, wat meer zegt, een schoon geheel. Prachtige vergezichten ontwaart men hier en schitterende bospartijen en daarom is het eigenlijk wel jammer dat men in De Wijk zelf niet weet hoe mooi het er wel is. Ook de entree's van het dorp zijn prachtig, want komt men vanaf Meppel, dan wordt men getroffen door de landgoederen; komt men uit het Noorden langs De Stapel de gemeente binnen, dan vallen direct op de rustige boerenhoeven, gelegen temidden van hoog opgaand geboomte. Voorts vormt De Wijk het aanvoerkanaal voor de onder de gemeente Staphorst gelegen Witte Bergen en het werkelijk unieke Schot, eveneens in de provincie Overijssel gelegen De Wijk heeft ook in dat opzicht derhalve grote mogelijkheden, doch. zoals in zovele gemeenten, laat ook hier de hotelaccorrv datie te wensen over. Wat er is, is uitstekend, doch het is te gering. De actieve Vereniging voor Volksvermaken ;>ehartig1 ook het onderdeel „Vreemdelingen verkeer", doch bij de bevolking bestaat daarvoor toch betrekkelijk geringe belangstelling, gezien bijv. het feit, da* geen enkele boerderij als
kampeerboerderij kon worden ingericht, waardoor De Wijk geen trekpleister vormt voor de kamperende jeugd. Er kan op dat gebied in De Wijk werkelijk meer gedaan worden, hoewel niet ontkend kan worden dat De Wijk wel in de belangstelling staat, hetgeen echter meer terug te voeren is op het feit, dat De Wijk in velerlei opzichten wordt beschouwd als een centrum van vermaak Dat is de Wijker ingezetenen onder aanvoering van de burgemeester best toevertrouwd, want de feestelijkheden die telkenjare op Paasmaandag en Pinktsermaaniag te De Wijk worden georganiseerd, mogen zich in een geweldige belangstelling verheugen. De Wijker SporUerr-niging verzorgt de Paasmaandag, de Vereniging voor Volksvermaken Pinkstermaandag en steeds kan op een maximum aan belangstelling worden gerekend. Men heeft durf en energie in De Wijk, en dat dit alles de gemeente geen windeieren legt, moge o.m. blijken uit het feit, dat in het jaar 1948 aan vermakelijkheidsbelasting werd notvangen een bedrag van ruim f9000.—, hetgeen een behoorlijke bate voor de gemeentelijke huishouding betekent. De feesten, die op Paasmaandag j.1. werden ge organiseerd, 'trokken niet minder dan 4500 bezoekers op het terrein, terwijl daarnevens zich nog duizenden m h°t dorp zelf ophielden. Het trekken van „dagjesmensen" is in De Wijk dus vel in orde, waaraan trouwens ook medewerken de reeds genoemae Witte Bergen, gelegen onder IJhorst, gemeente Staphorst. Zeer velen, die het jachtige leven in de stad een wijle wensen te ontvluchten, vinden hier een prachtig recreatie-oord. Zeer de moeite waard van een bezoek zijn trouwens ook de onontgonnnen heidevelden van Koekange. Men ziet het, De Wijk biedt zeer veel mogelijkheden en het gemeentebestuur zou niets liever zien dan dat dit alles ten volle werd uitgebuit. Wordt De Wijk ook oliecenlrum 7 Enige deining is in dit dorp verwekt dooi het bericht dat er olie gevonden zou zijn en natuurlijk hebben we de burgemeester een vraag daaromtrent gesteld. De beantwoording van deze . r raag moest vooralsnog in voorzichtige termen geschieden, hetgeen overigens begrijpelijk is. Vast staat evenwel, dat er in de gemeente De Wijk proeven genomen zijn door de Nederlandse Aardolie-Maatschappij en dat in de onmiddellijke omgeving (De Wijk en Meppel) reeds een staf van personeel dezer maatschappij verblijft. Het oordeel van de exploratie-chef luidt dat de ligging der grondlagen te Schoonvelde zodanig gunstig is, dat met zeer grote kans op succes boringen kunnen worden verricht. Te Schoonvelde, een gehu'cht, liggende tussen De Wijk en Koekan ge, verrijst dezer dagen een boor toren en naar de technische staf van de Nederlandse Aardolie-Maatschappij verwacht, kan medio Juli medegedeeld worden of diep onder De Wijk zich inderdaad olie bevindt. Het spreekt vanzelf, dat het gemeentebestuur met de grootste belangstelling het resultaat van de bornigen afwacht, doch deze verwachtingen zijn optimistisch getint, dank zij het feit, dat de deskundigen eveneens optimistisch zijn. Werkloosheidsprobleem Ook in De Wijk wordt het principe gehuldigd dat regeren vooruitzien betekent en hoewel het werkloosheidsvraagstuk noch in Koekange, noch in De Wijk urgent kan worden genoemd, zal er toch in de toekomst met een arbeidersoverschot moeten worden rekening gehouden. Nu is dit nog. vrijwel nihil, omdat veel arbeiders uit de gemeente werk vinden bij de normalisatie van de Wold Aa, het grote werk in het belang van de ontwatering van Zuid-West Drenthe, maar aan deze werken komt eenmaal een eind en wanneer er inmiddels inderdaad olie zou zijn gevonden, zou het dan te verwachten overschot aan arbeidskrachten op gezonde wijze kunnen worden opgevangen. In dit opzicht heeft het gemeentebestuur trouwens ook nog andere pijlen op de boog, want in het Uitbreidingsplan is rekening gehouden met industrie-terrein, maar voordat er zoveel industrieën zijn gevestigd dat het arbeidersoverschot t. z. t. kan worden opgevangen, zal er toch nog wel heel wat water 1oor de Reest moeten stromen, niettegenstaande de DETI alle medewerking heeft toegezegd. Alle industrieën zijn trouwens ook niet geschikt voor De Wijk en het gemeentebestuur ".iet er dan ook het liefst enige kleine industrieën verrijzen, zich aanpassende bij het agrarische karakter 'an het dorp omdat dit karakter toch steeds de hoofdzaak zal blijven Er is reeds belangstelling voor het te Rogat geprojecteerde industrieterrein geweest, omdat dit vrij gunstig gelegen is, n.1. aan goed vaarwater en dicht bij het spoorwegstation Ruinerwoid, doch deze belangstelling heeft zich nog niet gekristalliseerd. Wat de overige industrieën betreft, treft men in De Wijk drie zuivelfabrieken aan, n.1. te Rogat. waar de oudste fabriek van Drenthe staat, te Haalweide en te Koekange. Voorts zijn er zowel te De Wijk als te Koekange verschillende graanmalerijen, die een bloeiend bestaan leiden
Ij horst Met IJhorst is het een eigenaardig geval. We hadden het zo juist over het riviertje de Reest, dat de grens vormt tussen de provinciën Drenthe en Overijssel en aan de „overkant" ligt IJhorst. Dit behoort tot de gemeente Staphorst en is dus Overijssel. Toch is deze streek zeer sterk georiënteerd op De Wijk, o.m. wat de posterijen en het verenigingsleven betreft en hier 'wordt dan ook niet de karakteristieke Staphorster kledij gedragen. We hebben juist een periode van grenscorrecties achter de rug, zij het dan dat dit de landelijke grenzen betrof. Mocht men er evenwel nog eens aan denken tot wijziging over ae gaan van de provinciale grenzen, dan zou het werkelijk aanbeveling verdienen ook de toestand hier eens onder de loupe te nemen, want we geloven, dat zowel De Wijk als IJhorst hiermede gebaat zouden zijn. Een teer punt We brachten vervolgens de waterleiding naar voren en daarmede bleken we een teer punt te hebben aangeraakt.' Immers, De Wijk heeft bepaald slecht water, hetgeen tal van in het verleden genomen proeven hebben uitgewezen. Door de Inspecteur van de Volksgezondheid bijv. zijn een vijftiental proeven genomen en in alle gevallen bleek de kwaliteit van hét water ver beneden peil te zijn. Men is er dan ook zeer over verwonderd, dat dit nog niet tot ongelukken heeft geleid, doch men wil de put toch graag dempen voordat het kalf verdronken is. Ook in De Wijk kan van een Tantaluskwelling worden gesproken, want de omliggende gemeenten, n.1. Meppel, Staphorst e i Avereest zijn wel van waterleiding voorzien, doch De Wijk behoort tot het concessiegebied van de N.V. Waterleidingmaatschappij Drenthe en wat dat wil zeggen, hebben we tijdens onze gesprekken met burgemeesters in verschillende plaatsen reeds ervaren. In het verleden is door Meppel reeds verschillende malen moeite gedaan om De Wijk van leidingwater te voorzien en ook nü rog wil men gaarne de helpende hai 1 bieden, maar er is nog steeds geen overeenkomst bereikte omdat De Wijk en Koekange gebieden zijn, waarop het etiket „rendabel" kan vorden geplakt. Het punt heeft zeer de aandacht van het gemeentebestuur en wanneer we ons niet vergissen, aldus drukte de burgemeester zich zeer voorzichtig uit, dan hopen we, mét medewerking van de N.V. Waterleidingmaatschappij Drenthe, op zeer korte termijn een oplossing te vinden. Wat de electriciteitsvoorziening betreft kan worden medegedeeld dat er nog slechts twee streken zijn in de gemeente, waar men niet in staat is de schakelaar om te draaien om de kamers te doen baden in een zee van (electrisch) licht. Dit zijn de laatste paar honderd meter van de Smeengeweg te Koekange en het Stapelerveld. Het net is overigens de laatste jaren teft zeerste uitgebreid en de gaping bijvoorbeeld, die er bestond tussen De Wijk en Koekange, is momenteel volkomen overbrugd. Verder vindt men natuurlijk hier en 'daar nog wel een afgelegen staande boerderij, die niet op het electrisch net is aangesloten, doch dat zijn slechts enkele incidentele gevallen, waarvoor moeilijk een oplossing kan worden gevonden. Het gemeentebestuur wil deze voorziening zoveel mogelijk bevorderen en zodoende mag dan ook wel worden verwacht dat de Smeengeweg en het Stapelerveld binnen niet al te lange tijd geholpen zullen worden. Hadden we slechts 80 woningen Het woningprobeem is in De Wijk nijpend. Vol moed is men in deze gemeente na de bevrijding aan het werk getogen en inderdaad heeft men er een behoorlijke start gemaakt. In 1947 werden er bijv. gebouwd 31 woningen en 3 boerderijen en wanneer dat zo een paar jaren was doorgegaan, dan was het gebrek aan woningen reeds opgeheven. Maar nu heeft de gemeente De Wijk voor 1949 een bouwvolume toegewezen gekregen van 6 woningen. En daar gaat onze voorsprong weer, verzuchtte de burgemeester. Toch hebben wij hier woningen broodnodig, want we hebben hier dringend behoefte aan een veearts, de districts-architect Ruinerwold-De Wijk zal woonplaats moeten hebben in De Wijk, voor de postcommandant van de rijkspolitie te Koekange moet een woning worden gebouwd, het personeel van de Ned. Spoorwegen zoekt woningen, kortom dit probleem heeft in De Wijk een werkelijk ernstig karakter. Wanneer we nog slechts een 80 woningen hadden, aldus de burgemeester, dan waren we de moeilijkheden, die er nu nog vele zijn, volkomen meester Energieke middenstand De Wijk is gezegend met een welvarende stand van neringdoenden; mensen, die in het verleden en het heden steeds initiatief hebben durven nemen en die ook wel risico's durven te aanvaarden. De winkelstand van De Wijk trekt, niettegenstaande Meppel vlakbij is gelegen, cliëntèle uit verre omtrek.. De exposities, die in het verleden in de plaats werden gehouden, de feestelijkheden, die worden georganiseerd en waaraan de middenstand immer zijn volledige en zeer te waarderen medewerking verleent, zijn er evenveel getuigen van. Daarnaast zijn in de gemeente tal van deskundige ambachtslieden woonachtig, die een goede naam tot in verre omgeving hebben. Intensief verenigingsleven Evenals de meeste plaatsen in Drenthe, kan ook De Wijk op een intensief verenigingsleven bogen. Iemand die het weten kan, deelde ons tijdens ons bezoek aan> De Wijk mede, dat er niet minder dan zeventig verenigingen zijn op tal van gebieden. De sportverenigingen zijn bekend, de zang- en muziekverenigingen worden ten zeerste gewaardeerd
en genieten bekendheid over de gehele provincie; de ruitersportvereniging Viribus Unitis heeft landelijke kampioenschappen in de wacht weten te slepen, zowel de leden individueel als in verenigingsverband, de bekende motorclub De Knalpiepe bestaat ook voor een groot deel uit Wijker leden en de motorwedstrijden, die nu twee jaren weer in de Witte Bergen te IJhorst worden gehouden, getuigen van een gedegen voorbereiding in de organisatie. Het gemeentebestuur heeft er steeds naar gestreefd het wegennet in zo goed mogelijke staat van onderhoud te doen verkeren en daarin is men werkelijk zeer behoorlijk ge slaagd. Er zijn na de bevrijding veei wegen aangelegd, ook al in verband met de bebouwing en zodoende kan men over dit punt dan ook tevreden zijn, hoewel een druk bezochte gemeente als De Wijk natuurlijk over een uitstekend wegennet dient te beschikken. Ook op dat gebied wil De Wijk graag „bij" zijn. Veel wordt er ook èn in De Wijk èn in Koekange gedaan aan het ste vig houden van de band tussen het moederland en de jongens overzee. Beide plaatsen hebben zeer actieve commissies, die zich hiermede bezighouden en bij de laatstgehouden Kerstpakketten-actie was het succes, speciaal in Koekange, zó groot, dat deze plaats als vierde op de ranglijst van het gehele land kon worden geplaatst wat de opbrengst betreft. Dat zijn tekenen die er op wijzen dat men veel voor een ander over heeft, dat men bereid is te offeren in de ware zin des woords. Onderwijs Dat het onderwijs ook de volledige belangstelling heeft, blijkt uit het feit, dat dit jaar een nieuwe openbare school zal worden gebouwd te De Stapel. De gehele gemeente telt 5 openbare scholen en 1 Gereformeerde school. Daarnaast is er te Koekange een school voor landbouwhuishoudonderwijs, uitgaande van de C.B.T.B. en te De Wijk een landbouwwintercursus, uitgaande van het D.L.G. Voorts bezoeken vele leerlingen uit deze gemeente de landbouwwinterscholen te Meppel en Hoogeveen, een bewijs dat men zich de moderne bedrijfsmethoden volkomen eigen wenst te maken. Een zeer stimulerende werking gaat in dezen ook uit van de landbouworganisaties ter plaatse, want aan de mechanisatie van de landbouw bijv. wordt door deze organisaties zeer veel aandacht besteed. De Wijk heeft in het verleden steeds de nodige durf en energie weten op te brengen om met ere te worden genoemd in de rij der Drentse gemeenten Men hfeeft steeds veel weten te bereiken en het resultaat daarvan is een mooi en welvarend dorp, waar het steeds prettig vertoeven is. Daarom kan ook de toekomst met een gerust hart worden toegemoetgetreden. De beide hoofddorpen De Wijk en Koekange zullen hun weg Wijk en Koekange zullen hun weg ongetwijfeld wel weten te vinden.