Provinciale Drentsche en Asser courant

Eén van de feiten, die het Bijzonder Gerechtshof te Assen gisteren de 46-jarigc distributie-ambtenaar W. E. Timmerman uit Emmen wel het meest euvel duidde, was zijn aandeel in het oprollen van de O.D.-groep in Z.O.-Drenthe, tengevolge waarvan minstens 15 illegale werkers het leven verloren. Doch ook overigens had deze hulplandwachter zijn „sporen wel verdiend", o.m. door het doen van huiszoekingen en het verrichten van arrestaties in Coevorden, Schoonebeek en Sleen. Bovendien was er vóór die landwachtperiode ook al het een en ander gebeurd. Timmerman werd n.1. reeds in 1933 lid van de N.S.B., kreeg echter in 1941 zijn congé en stapte toen over naar de N.S.N.A.P. In 1942 werd hij lid van de Nederlandse S.S. en nog later kringleider voor het Arbeidsfront. De eis tegen hem was 8 jaar. Uitspraak 31 Mei a.s. Incident In de zaak tegen de 42-jarige wachtmeester van de Staatspolitie, A. J. W. Zuyderduyn, tegen wie indertijd de doodstraf is geëist, werd nog een aantal getuigen è décharge gehoord, terwijl daarna Mr Staal zijn pleidooi vervolgde. Tenslotte echter moest de zaak wederom aangehouden worden, omdat de verdediger alsnog een getuige gehoord wenste te zien.

Intussen lokte Mr Staal met zijn pleidooi een incident uit, doordat hij de Proc.-Fiscaal verweet, dat deze de goede hoedanigheden van de verd. niet in de dagvaarding had vermeld. PI. noemde dit unfair. Proc.-Fiscaal: Dus U beschuldigt mij van unfairheid. Toen de verdediger daarop één van de getuigen van meineed beschuldigde en er op aandrong, dat het Hof dit zou onderzoeken, ontstond opnieuw een heftige discussie, nu tussen de President, Mr Nauta en de raadsman, waarbij Mr Nauta de verdediger verweet, dat deze zich niet beheerste en het A.B.C. van het recht niet kende, terwijl hij daar nog aan toevoegde te zullen overwegen aan Mr Staal geen zaken meer te zullen toewijzen. Mahlopp en Ohtoff komen vrij Nadat de Proc.-Fiscaal bij het Bijzonder Gerechtshof te Assen op 12 Mei j.1. tegen Johan Dietrich Adolf Mahlopp te Oldenburg en Dietrich Heinrich Ludwig Ohloff te Bremen ieder 7 jaar gev.straf geëist had, werden zij gisteren veroordeeld tot 4 jaar gev.straf met aftrek, wat betekende, dat beiden de vrijheid herkregen. Deze beide Duitsers fungeerden tijdens de bezetting als chefs van de S.D. Dienststelle aan de Prins Hendrikstraat te Assen en gaven als zodanig verschillende opdrachten tot arrestaties, leidden verhoren, enz. enz.

Van het eertijds zo fraaie Ter Heyi kan men de bezoeker in Roden nog slechts een schamel overblijf, sel aanwijzen in de vorm van een boerenhuis, dat vroeger tot deze adellijke hofstede heeft behoord, een enkele naam die er aan herinnert en de rest van wat eens een schitterende parkaanleg moet zijn geweest. Hoe anders is dat met die andere havezathe „Mensinghe goet." Zoals die daar prachtig in de bossen is gelegen in goede staat van onderhoud vormt zij een heerlijk en bezienswaardig bezit van het dorp. Enkele maanden geleden is de laatste bewoonster van Mensinga, mevrouw Christine Kymmell, overleden en alles draait er nu om wat er met deze mooie bezitting zal gebeuren; in Roden is het een dankbaar onderwerp van gesprek. Het ligt in de bedoeling er een museum van te maken, maar de eindbeslissing daarover moet, voorzover wjj weten, nog vallen. Tussen het jaar van de stichting van dit oude huls en de dag waarop haar laatste bewoonster in haar graf is gelegd, ligt een periode van ten minste vijf en een halve eeuw, want de naam Mensinga kwam reeds voor onder de door het Sticht beleende góederen, die opgemaakt werd in de tweede helft van de veertiende eeuw. Trouwens in 1335 schijnt zekere Alaerdus Hiddinghe aan de Utrechtse bisschop als pacht van Menslnghe goet reeds een Leuvense penning te hebben betaald. Afgaande daarop zou het goed dus al meer dan zes honderd jaar oud moeten zijn. De uitgebreide archieven die in het huis aanwezig bleken te zijn bij het overlijden van mej. Kymmell, zullen ln deze wellicht opheldering brengen. Ze worden momenteel druk bestudeerd en bevatten een kostbare schat van historische gegevens, die te zijner tijd bekend zullen worden gemaakt. Nadat voor de Hiddinghes Steven Syghers en Roelof Dusewolt nog als leenmannen worden genoemd was het daarna het geslacht van de van Ewsums die de scepter zwaaiden op het „Huis te Roden", zoals het wel wordt aangeduid. Het is een mooi bezit dat in roerige tijden van weleer zeer veel van oorlogarampen te lijden heeft gehad. Tijdens de troebelen die ontstonden, nadat de stad Groningen had geweigerd om hertog Albrecht van Saksen, die Friesland had onderworpen, in zijn aanspraken op het gebied tussen Eems en Lauwers gelijk te geven, schijnt het mooie huis zelfs goeddeels vernield te zijn. „Se sloegen al in stucken van glasen en beschot, kisten en tresoren, welk huys uitermatelycken costelyck was binnen getimmert van glaswerek in de vensteren en costelyck beschot van kameren en zaelen." De van Ewsums waren machtige heren, ze bekleedden hoge functies in dit gewest, maar het gelukte hun toen niet van Roden, ?oals van Hoogersmilde, een afzonderlijke heerlijkheid te maken, zodat hun gebied ' een op zichzelf staand staatje zou worden, dat buiten de bemoeiingen zou komen te staan van de gewestelijke overheid. Ze hadden vele meyers die hun een tiend schuldig waren, op te brengen in natura, zodat hun inkomsten lang niet onbelangrijk waren. Later werd ue betaaldag van deze pacht wel eens een Wat rumoerige feestdag, want de landheer liet zijn huurders op zo'n dag vrij bier drinken met alle lawaaiige gevolgen van dien. Menslnghe goet heeft verschillende leenheren gehad. In de vroegste tijd van zijn bestaan waren dat de bisschoppen David van Bourgondië, en Frederik van Baden. Later werden hertog Karei van Gelre en de staten van Overijssel de leenheren. De van Ewsums hebben het 't langst bewoond, de Ripperda's kregen het door huwe1 ijking en in 1720 werd het voor 12000 carolus guldens gekocht door Justus de Coninck, lid van het college van Gedeputeerden en Assessor van Drenthe. In de 18e eeuw zijn het de Ellents die 't huis bewonen en de bezittingen beheren. Bij vererving is het daarna in bezit van de Kymmells gekomen.

Het stoffelijk overschot van Aartsbisschop Damaskinos. primaat en voormalip regent van Griekenland, is Dinsdag ter aarde besteld. De in de Griekse vlag gehulde kist werd op een affuit naar het kerkhof gereden. Vooraan in de stoet bevonden zich koning Paul en generaal Papaèos, de Griekse opperbevelhebber.

TEGEN aambeien andere anale aandoeningen per pot 75 ct 6 zetpillen 75 ct A AM BEI ENZ AL F ZETPILLEN ZWITSAL Fabrieken • Apeldoorn (Adv.)

Burgemeester Van Royen van Odoorn beleeft morgen een grote dag, want hij gaat zijn gemeentenaren tonen, dat de aanleg van het nieuwe sportterrein, waartoe indertijd besloten werd, geen zinloos iets is geweest, doch een onderneming, waarvan het dopr nog veel plezier en voordeel kan hebben. Hemel en aarde heeft deze Burgemeester bewogen, om de Noordelijke big-match Zwartemeer— Achilles naar zijn gemeente te krijgen en hoewel men er van weerskanten aanvankelijk niet zoveel voor voelde, verdween deze tegenzin als sneeuw voor de zon, nadat men kennis gemaakt had met het werkelijk ideale sportveld, dat deze sportieve burgemeester kon aanbieden. Even rees er nog twijfel ln verband met de accomodatie, maar ook op dit punt zegevierde het enthousiasme van Odoorns burgervader en zo kan men er van overtuigd zijn, dat het morgen op het Hunso-terrein dik in orde is. De grote strijd om de vraag, wie Drenthe in het a.s. seizoen in de Noordelijke eerste klasse zal vertegenwoordigen, wordt dus op Drentse bodem en natuurlijk ten aanschouwe van duizenden Drenthen uitgevochten.

OBSESSIE Voor velen en niet in het minst voor de spelers zelve, is deze promotie-degradatie-competitie zo langzamerhand een obsessie geworden, welke haar hoogtepunt vindt in de nu voor de deur staande beslissingswedstrijd. Wekenlang duurt de zenuwslopende spanning nu al; geen gesprek, of het draait op voetbal uit en daarom zullen velen blij zijn, dat het nu eindelijk dan toch zover is, dat men definiteif weet, waar men aan toe is. Als wij dan ook al de meningen, de voorspellingen en de speculaties, die naar aanleiding van het treffen van morgen zijn geuit, hier zouden moeten neerschrijven, zou de krant vandaag te klein zijn, waarmede wij niet alleen willen laten uitkomen, met welk een enorme belangstelling men het tegemoet ziet, maar ook, hoe groot de onzekerheid is, die er hieromtrent heerst En geen wonder, want al kan men uit de tot dusver gespeelde wedstrijden tussen beide ploegen wel concluderen, dat Zwartemeer een tikkeltje sterker schijnt, tenslotte was het krachtsverschil zo miniem, dat voorspellingen niet zijn te maken, vooral daarom niet, omdat het in dit geval wel een heel bijzondere ontmoeting betreft, waarin allerlei bijkomstige factoren een rol spelen. Wij willen er ons daarom deze keer ertoe beperken de hoöp uit te spreken, dat het een faire, eerlijke strijd wordt, waarin tenslotte de sterkste zegeviert. OP VOLLE TOEREN In onze kampioenscompetitie draait men rustig op volle toeren door en zo staan ons morgen weer drie ontmoetingen te wachten, die, gezien de critieke situatie, waarin deze strijd langzamerhand gekomen is, van het allergrootste belang zijn. In de eerste plaats gaat de belangstelling uit naar Apeldoorn, waar BW en AGOVV, die Zondag j.1. in Den Bosch niet tot een beslissing konden komen, het nu nog eens over gaan doen. Vooral voor de Oostelijke kampioenen verdient het aanbeveling, dat zij weer minstens de halve winst "binnen krijgen, daar een nederlaag fnuikend voor hun kansen zou zijn. Gezien het succesje in de uitwedstrijd, zijn zij echter dunkt ons wel in staat de Bosschenaren opnieuw een gelijk spel af te dwingen. Hierdoor zouden zich brede perspectieven openen voor Heerenveen, ten minste, indien de Friezen zelf NOAD baas kunnen blijven. Zo ogenschijnlijk moet dit voor hen een koud kunstje zijn, maar de Tilburgers hebben Zondag SVV nog getoond, dat zij niet altijd in een even gemakkelijke bui zijn. Daarom, Heerenveners, past op je tellen, want het zou werkelijk jammer zijn, indien de fraaie eindrush nu plotseling onderbroken werd. Tenslotte zet VSV er morgen al een punt achter en hoewel de Velsenaren zelf niet bijster veel kans meer hebben, zullen zij toch ongetwijfeld alles in het werk stellen, om de Westelijke suprematie, die in de ontmoeting tegen SVV op het spel staat, voor zich op te eisen. Hiermede zouden zij echter de Schiedammers, die juist in een nek-aan-nek race met BW zijn gewikkeld, wel een heel slechte dienst bewijzen.

ANDERE EVENEMENTEN Behalve voetbal, zullen op deze Hemelvaartsdag op tal van plaatsen andere sportevementen plaats vinden. Zo zal De Wijk het centrum zijn van de Drentse turnsters en turners, die daar hun grote zomerbctoging houden. Het is dit jaar wel wat extra vroeg en in dit verband is dan ook de vrees uitgesproken, dat de deelname hieronder te lijden zou hebben. Wellicht niet helemaal ten onrechte, maar toch geloven wij, dat het desondanks in De Wijk een hele drukte zal worden. Verder hebben we dan nog de grote sportdemonstraties in Stadskanaal, grasbaanraces in Veendam, enz. enz. Programma Hemelvaartsdag KON. NED. VOETBALBOND. Om het kampioenschap van Nederland. AGOVV—BW; VSV—SW; Heerenveen—NOAD. Promotie-degradatie wedstrijden. "" District V. Zwartemeer—Achilles (terr. te Exloo) Promotie derde klasse: De Kooi—Lemmer; Black Boys—HZC. Promotie vierde klasse: Oosterwolde—Willemsoord; Rood Geel—Bergum Bekerwedstrijden. Vierde rondt. Velocitas—Heracles; Feyenoord—SI ik - kerveer; Helmondla—MVV; Quick N— Enschedese Boys; Sportclub Emma— Sittardse Boys; Neptunus—WFC; HVC—Willem II; Emma—DWS. KON. NED. HOCKEY BOND Heren. Om het kampioenschap van Nederland. Deventer—HH Y C. ZATERDAGMIDDAGVOETBAL IN DRENTHE Programma 28 Mei Eeste kl.: Germanlcus 1—NWVV 1; MVK 1—VEV :; ACV 2—NAVC 1. Tweede kl.: NWVV 2—Klaz.veen 1; Zwart.Bóys 1—CEVO 1; Comp.Boys 1— VEV 2. Vierde kl.: Germanicus 2—NWVV 4. A-Juniores: ACV—NAVC; MVK-VEV. B-Juniores: MVK—VEV; CEVO—NW VV b2.

Sproeten? SPEHJTOL (Adv.l

EDAM, Rotterdam-New York pass. 23-5 Scillies KOTA GEDE, 24-5 van Batavia te Surabaya. NIEUW-AMSTERDAM, New YorkRotterdam 24-5 7 u. van Southampton. ALDABI, Rotterdam-Buenos Aires, 24-5 van Santos. NIEUW-AMSTERDAM, 25-5 tussen 7 en 9 uur te Rotterdam verwacht.

Wie was die besteller eigenlijk? Er had in de krant gestaan, dat ze daar aan de Post weer een actie voor loonsverhoging waren begonnen. Zou die bode misschien ? Maar dan moest ie toch niet hier zijn. Dan moest ie bij Waterstaat wezen. „Beste man", zei hij, „je bent hier verkeerd". Steensma schudde langzaam het hoofd. „Geloof me nou, portier', zei hij „ik weet precies wat ik zeg. Ik moet de minister persoonlijk spreken". Hij strekte langzaam de hand naar het bankbiljet uit, maar de portier voorkwam haastig een catastrophe. „Weet u wat", zei hij „ik zal u bij mijnheer Fransen brengen, misschien, dat die u " „Graag" zei Steensma. De portier verscheurde het blocnote -blaadje en vulde'een ander in, waarmee hij langzaam de trap besteeg. „Of u maar boven wilt komen", aw hij, toen hü teruggekeerd was

en zich ervan overtuigd had, dat het tientje nog op zijn plaats lag. Steensma volgde hem naar een kamer, waar zeven jonge dames gezamenlijk een symphonie van tikklanken op haar schrijfmachines uitvoerden. De achtste keek in een spiegeltje en haalde met een rood stiftje de kleuren van haar lippen op. „Hier is de bode, mijnheer", zei de portier tegen een jongmens, dat midden in de kamer stond en zijn nagels politoerde. Het jongmens knikte. „In orde, portjé", zei hij. De portier sloot geruisloos de deur en de jonge man hield zijn opgestoken linker ringvinger een eindje van zich af en keek met voldoening naar de glimmende nagel. Hij begon de pink onder handen te nemen en keek verstoord op, toen Steensma een voorzichtig kuch-geluidje liet horen. „Jae-jae", zei hij, „wat wou u ook weer, meneer ?" „Marcusse, mijnheer", zei Steensma. De jonge man bestudeerde het bloc-note-hlaadje, dat de portier op zijn schrijftafel had neergelegd. „O, juist, jae jae, u wenste mij te spreken. Maekt u het kort, alstublieft. We zitten tot over onze oren...."

„Zeker, meneer", zei Steensma bereidwillig. „Ik wilde graag uw bemiddeling inroepen, want ik moet dringend de minister spreken". Het jongmens legde zijn nagelschuiertje verschrikt op tafel en keek Steensma aan. „De minister....?" „Het geldt werkelijk een staatsbelang, mijnheer", zei Steensma ernstig. De jongeman liet een medelijdende blik over de bezoeker gaan. Zes van de zeven type-nimfen hadden haar arbeid gestaakt en richtten min of meer verwonderde blikken op de knappe jonge postbode, die zo maar ineens.... de minister wilde spreken. „Waerschijnlijk is er de volgende week Dinsdag audiëntie", zei meneer Fransen. „Ik zal u een invulformulier laeten geven". Hij belde en beval een jongere editie de formulieren voor het aanvragen van een audiëntie te brengen, waarna hij er Steensma met een toegeeflijk glimlachje een overreikte. „Goeden morgen", zei hij, du haut de sa grandeur. „Goeden morgen meneer", antwoordde Steensma een beetje verbluft. Hij bemerkte een ogenblik later, dat hij weer in de gang stond, keek

grimmig naar het formulier en maakte er een prop van, die hij onder het lopen een paar keer voor zich uitschopte. Hij besloot ten einde raad een expeditie door het gebouw te ondei> nemen en kwam na een schier eindeloze zwerftocht langs een deur, waarop het opschrift „Secretaris-Generaal" prijkte. Hij klopte, deed de deur open en zag een dikke heer, die juist binnengekomen was en zijn overjas uittrok. „Is u de Secretaris-Generaal, mijnheer?" vroeg Steensma beleefd. De dikke heer keerde zich verbaasd om, maar beheerste zich, toen hij de uniform zag. „Een persoonlijk telegram?" informeerde hij stijfjes. „Hm, neen, mijnheer", zei Steensma, „maar ziet u.... ik moet... ik moet dringend de minister spreken". De Secretaris-Generaal keek hem verbouwereerd aan. „Wat drommel!" riep hij, ,wat heb ik daarmee e maken! Dan moet u bij de portier een formulier voor een audiëntie aanvragen. Trek de deur achter je dicht, als je verdwijnt, 't Tocht hier als de " Hij deed dreigend een stap naar de deur en op hetzelfde ogenblik kwam er een vuil-wit dwergkeesjc te voorschijn, dat voedend blafte en op de

broekspijpen van de postbode afschoot. Steensma maakte dat hij op de gang kwam en begon moedeloos de terugtocht naar de portiersloge. Hij daalde langzaam de trap af en besloot zijn geluk maar eens aan de particuliere woning van Zijne Excellentie te proberen, toen hij de laatste woorden van een telefoongesprek opving. „Ja, meneer, zeker, meneer. Ja, de man heet Marcusse. Hij is hier al een hele tijd. Ik kan hem niet wegkrijgen- Ja, hij doet heel vreemd, hij wil de minister persoonlijk " Een stortvloed van neusklanken gaf daar antwoord op en de pertiei maakte verschrikt een kleine buiging voor het toestel. „Zeker, meneer, een maniak, zegt u. Best, meneer, jawel meneer, aan het hoofdkantoor vragen of ze daar een zekere besteller Marcusse . .. jawel, meneer. Natuurlijk, meneer. Zijne Excellentie moet tegen derge lijke individuen beschermd Ja zeker, meneer, ik zal een agent bin nenroepen om een oogje op.... kom in orde, meneer zeker meneer". De portier hing de hoorn op en fronste de wenkbrauwen, toen hij Steensma van de trap zag komen. „Hoe haal ie 't in 's hemelsnaam in je hoofd!" zei hij, „om zo maar, onaangediend, in de kamer van de

secretaris-generaal 7" „Hoor eens, beste " vriend", zei Steensma vastberaden, „ik wil je één ding zeggen, ik moet en ik zal de minister spreken". „Ja, ja, stil maar", zei de portier op een toon of nij een huilend kind troostte. „Komt voor mekaar, hoor. Wacht, ga hier maar eventjes zitten". Hij wees naar een bank in de hall, liep tegelijkertijd de stoep af en kwam na twee minuten met een massieve politie-agent terug. „Waar is ie?" vroeg de agent. De portier wees met zijn hoofd in de richting van de bank en de politieman stapte met zware schreden op Steensma af. „Mannetje!" zei hij gewichtig. Hij maakte de zin niet af, want de hall was platseling vol leven en beweging. Er was een grote glanzende limousine voor de hoofddeur van het ministerie verschenen. Een chauffeur in uniform hield met de pet in de hand de deur van de wagen open en een grijze heer stapte uit en liep de stoep van het gebouw op. Steensma herkende hem onmiddellijk Die markante kop kende jong en oud uit de foto's der geïllustreerde bladen. (Wordt vervolgd*

Het Bijzonder Gerechtshof te Amsterdam veroordeelde de 35-jarige ex-onderwijzer Theunis vanVliet uit Hilversum tot een voorwaardelijke geldboete van f 500.— met een proeftijd van 2 jaar. De boete zal voldaan moeten worden indien de verdachte binnen deze 2 jaar zich niet zal onthouden van het optreden in enige functie bij een uit de illegaliteit ontstane organisatie, waarbij is inbegrepen de Stichting 1940-1945 en het publiceren van eigen bevindingen of die van anderen uit de illegaliteit. Van V. bekleeedde tijdens de bezetting hoge functies in het illlegale werk en stond bekend onder de schuilnaam „Hugo". Hij was de geestelijke vader van de Stichting 19401945. Verdachte werd gestraft naar aanleiding van het feit dat hij ten behoeve van de Sicherheitsdienst een schema heeft gemaakt van de bouw van de illegaliteit in Nederland, onder meer bevattende de namen of schuilnamen van vele vooraanstaande illegale werkers. Vrije prijzen voor meubelen en huishoudelijke sr£;he 'en Met ingang van 25 Mei zullen de meubelprijzen worden vrijgelaten. Het huidige calculatieschema heeft er toe geleid, dat meer dan de helft der geproduceerde meubelen in de goedkoops-té prijsklassen worden vervaardigd, zodat het publiek in alle prijsklassen een ruime keuze had. Thans is uit een uitgebreid marktonderzoek gebleken, dat het punt bereikt is, waarop concurrentie weder een rol speelt. De prijzen liggen hier en daar reeds lager dan de geoorloofde maxima. Zelfs doet zich het verschijnsel voor dat liquidatiemoeilijkheden leiden tot een afzet der meubelen tegen abnormaal lage cijfers op veilingen. De omzet is gedaald, hetgeen, zoals de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek aantonen, ook geldt voor de detailhandel. Nu bovendien niet verwacht wordt dat de houtvoorziening zal afnemen, is er geen aanleiding meer, meubels aan prijsvoorschriften gebonden te houden. Niettemin zal ook na de opheffing der prijsvoorschriften de ontwikkeling van de marktsituatie nauwkeurig worden gevolgd. De opheffing der prijsvoorschriften geldt niet voor schoolmeubelen. Wel zijn ook de prijzen van stalen meubelen vrijgegeven. In verband met het feit, dat de voorziening van borstelwerk, kwasten en penselen en houten huishoudelijke artikelen thans ruim voldoende is en te verwachten is, dat de prijzen voor dergelijke artikelen niet zullen stijgen, is in de Staatscourant van gisteren een beschikking van de Minister van Économische Zaken gepubliceerd, waarbij de prijzen voor bovengenoemde artikelen worden vrijgelaten.

Nieuwe H.V.K. beëdigd Gistermorgen is de heer Lovink door H.M. de koningin beëdigd als Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon in Indonesië. Binnenkort weer spijsolie Geen aparte bonaanwijzing De minister van landbouw, visserij en voedselvoorziening heeft bepaald dat voor spijsolie geen afzonderlijke bonnen meer zullen worden aangewezen in verband met het als redelijk te beschouwen rantsoen voor voedingsvetten. Met ingang van 15 Juli 1949 zal men spijsolie kunnen

betrekken op de bonnen voor voedingsvetten. Het publiek kan dus naar keuze zijn bonnen besteden voor 250 gram boter of margarine of vet of 240 gram spijsolie per rantsoen. Detaillisten zullen worden bevoorraad met spijsolie op toewijzingen Met ingang van 5 Juni kunnen zij zoals gebruikelijk bij de inlevering van consumentenbonnen bij de distributiediensten bepalen welk deel van de uit te reiken toewijzingen zij als botertoe wij zing en welk deel zij als margarine/vet/olietoewijzing zullen ontvangen. Op deze laatsten kan naar keuze margarine, vet dan wel olie worden betrokken.

BLOEDARMOEDE? ^ IIC o FER da Ld&aQc StcuxQcbuznk REBSE 8. BEINTEM A,- CHEM. PH A R M F A 8RIE K N V, M F PP EL (.Adv.)

(Adv

Gistermiddag om drie uur is door de Commissaris der Koningin in de provincie Drenthe, mr dr R. H. Baron de Vos van Steenwijk, in de aula van het Gemeentelijk Lyceum te Emmen geopend de tentoonstelling van schilderijen, tekeningen en aquarellen van Hare Koninklijke Hoogheid Prlnse3 Wilhelmina. De commissie van voorbereiding dezer expositie bestond uit de heren mr K. H. Gaarlandt, de burgemeester der gemeente Emmen, die de Commissaris der Koningin begroette, en de heer D. A. Wumkes, de rector van het Emmense Lyceum. Slechts ln één gemeente in Drenthe zal het werk van deze, tot voor enkele maanden hoogst geplaatste persoonlijkheid tn Nederland, geëxposeerd worden, zodat do Drenthen die er van willen kennis nemen — mochten het er vele zijn — zich de reis vanuit hun woonplaats naar Drenthe' s> Zuidoosthoek zullen moeten getroosten. De opbrengst van de tentoonstelling komt ten goede aan de fondsen van het Nederlandse Steuncomité voor Beeldende Kunstenaars. Het is de uitdrukkelijke wens van Prinses Wilhelmina geweest dat Je expositie van haar schilderijen, voor wat Drenthe betreft, te Emmen zou worden gehouden. De inrichting der tentoonstelling, eenvoudig, maar zeer smaakvol uitgevoerd, is verzorgd door een viertal Drentse kunstschilders, ln samenwerking met de heer T. E. Allersma te Emmen. Zij wil zijn, naar het woord dat Prinses Wilhelmina schreef ter Inleiding in de catalogus van de expositie van haar werk een betoog voor de erkenning van de kunstenares vei van de kunstenaar, door onze nationale samenleving, als een deel van onze culturele en geestelijke schat en het is zeer te wensen dat de tentoonstelling van het werk van Prinses Wilhelmina daartoe krachtig het hare zal bijdragen. De oudste tekening op de tentoonstelling geëxposeerd dateert uit het jaar 1921, de jongste is enkele maanden geleden vervaardigd. De tentoonstelling omvat 28 schilderstukken an 17 tekeningen, vervaardigd in Nederland, Zwitserland, Noorwegen en Zweden. In het onderwerp dat de kunstenares voor haar werken koos is weinig verschil. Evenmin is er veel verschil in'de houding, welke de Prinses tegenover de natuur, waaraan zij haar onderwerpen ontleende, innam; er mag zelfs sprake zijn van een zekere eentonigheid in het geëxposeerde. Maar do hand is in de loop der jaren vaster geworden en de compositie wérd steviger opgezet. Het is opvallend, dat uitsluitend landschappen de aandacht vroegen en voorts, dat daarin geen menselijke figuren voorkomen, maar bovenal, dat niet de blijdschap om de prille lente, niet de kleurigheid van bloesems en bloemen uit het werk der vorstelijke kunst spreekt, maar dat het zijn de winter en de herfst, de maannachten, de sneeuwvelden, de rotsen en de bossen. Hetgeen, dunkt ons, het grote verlangen ener Koningin verraadt, overladen met problemen die haar volk verwacht door Haar te zullen zien opgelost, aan de oplossing waarvan zij vijftig jaar lang haar beste krachten gaf, in de eenzaamheid der onvolprezen natuur rust

en daardoor kracht voor de vervulling van haar zware taak te mogen vinden. Zo gezien ligt in het tentoongestelde werk een diepe en aandoenlijke betekenis. Het werk der Prinses getuigt van volkomen oprechtheid. Het is stemmingskunst. Het landschapmotief is niet gezien als een los van ons wezen staand object, als een veraanschouwelijking van het begrip bos, vijver, berg, boerderij, sneeuwveld of fjord, maar als iets dat de stemming beinvloedt. En deze stemming — Herfststemming aan de IJssel, nummer 2 — ls het, waarvan de uitbeelding getuigt. De drang om dat te doen kan slechts ontstaan bij iemand, die zeer gevoelig tft voor het atmosferische in de verschijning. Deze gevoeligheid beheerst de in eigen land of elders vervaardigde schilderijen, etsen en tekeningen. Het is de atmosferische verschijning die m het schilderswerk van Prinses Wilhelmina bovenal uitgangspunt werd. Doch ook in haar tekeningen is Zij picturaal in haar visie. Misschien zelfs wel vooral in haar tekeningen. Prachtig werd bijvoorbeeld aldus het tekenwerk uit de omgeving van het Loo (nummer 44) Bij aandachtige beschouwing treft steeds weer de poging om door te dringen in het wezen van hetgeen de kunstenares voor zich ziet. Altijd weer zocht zij naar de grote lijn — zoals zij dat ook in haar regeringsdaden voortdurend heeft getoond — zonder evenwel het detail te verwaarlozen. Het werk der Prinses verraadt een goede technische ondergrond; zij ontving les van Albert Roelofs, Willem van Konijnenberg — wiens invloed hier en daar duidelijk aan te wijzen is — en Louis W. van Soest. Met eenvoudige, directe middelen weet zij haar indrukken weer te geven; de steilheden, de glooiingen even gemarkeerd; - de breedte en leegte van de vlakten, even imposant als de hoogte der bergen. Do luchten zijn open en helder. De sepiatekening van de Nordfjordwaterval getuigt van een niet voldaan verlangen om ln grote partijen, eenvoudig en eerlijk, een expressie te geven van de stugge ontoegankelijkheid der bergen, zoals „Het Loo bij maanlicht" nummer 3, nlet_ geslaagd het geheimenis van een maanbeschencn park weergeeft. In een schilderij als „Boven het Rhönedal" voelt de aandachtige toeschouwer hoe de stemming gewekt door het contrast van de donkere mastbomen op de voorgrond en de besneeuwde berge t daarachter, alsmede de eenzaamheid van dit oord, de aanleiding tot het uitbeelden ervan werden. Niet alleen echter het buitenland, ook de eigen, onmiddellijke omgeving, het vertrouwde aspect van het Loo en zijn omstreken, boden telkens nieuwe motieven, omdat de verschijning in verschillende jaargetijden en by verschillend weer, oog en hart nieuwe ervaringen bracht. Het nooit uitbundig palet der vorstelijke kunstenares gaf aan een herfstgezicht de fijn geschakeerde najaarstinten en aan de vijver in de mist de bijna kleurloze, maai- rijke grijsheid, of deed in een donkere boomgroep tegen een serene lucht, de zomerse mildheid voelen in de afgezonderde beslotenheid van dezelfde vijver. Uit alles spreekt het genot van het buiten zijn. Moge het Prinses Wilhelmina gege ven zijn, nu Zij, van staatszorgen bevrijd, van de regeerlast ontheven, zien volop wijden kan aan een der schoonste aller kunsten, nog lange jaren van dal buiten zijn te genieten en de daar opge dane stemmingen tot uitdrukking te brengen ln het werk, waaraan zij zich in de verlopen halve eeuw slechts spaarzaam heeft kunnen geven.