Provinciale Drentsche en Asser courant

In 1857 werd in Byalistok, in Polen, Ludoviko Zamenhof geboren, als zoon van jïarkus Zamenhof, leraar aan een gymnasium, en zijn vrouw Rozalja Sofez. ReedB als jongen toonde Ludoviko een opmerkelijke voorliefde voor talenstudie, jlaar meer nog dan studie, hielden hem in zijn jonge jaren de problemen en toestanden in zijn vaderstad en -land bezig. In Polen kwamen nl. herhaaldelijk bloedige opstanden voor en het had bovendien veel te lijden van het toenmalige Russische regiem.

Een gemeenschappelijke laak Ludoviko had een intelligente, zelfs geniale aanleg. Verstandelijk leek hij veel op zyn vader, het gevoelige hart, dat leed onder de pijn, ellende en, vernedering van zijn stad- en landgenoten, had hij van z jjn Moeder geërfd. Reeds zeer jong droomde hij van een internationale taal, die naast de moedertaal gesproken zou kunnen worden, eenvoudig en gemakkelijk te leren zou moeten zijn en toch volledig zijn aan uitdrukkingsmogelijkheden. Hij zag n.1. de wantoestanden in zijn land en zijn geliefde geboortestad, als voornamelijk een gevolg van de vele talen, die er gesproken werden. In die tijd was Polen viertalig, men sprak er Pools, Russisch Duits en Hebreeuws. Een gemeenschappelijke neutrale taal, die niet speciaal behoorde aan één land, volk of stam, zou allen nader tot elkander brengen, dacht de jonge Zomenhof. Die zou de mogelijkheid bieden, dat men elkander beter ging begrijpen, dat men zich minder gauw door vooroordelen zou laten meeslepen, misverstanden zou men weten te voorkomen en uit de weg ruimen, ja die gemeenschappelijke taal zou het hele leven op een hoger peil brengen want ze zou haar helder licht laten vallen in veel duistere schuilhoeken van vooringenomenheid en onwetendheid en een eind maken aan de macht van heersers, die tot eigen voordeel de verschillende stammen tegen elkaar opzetten. Van zijn vroegste jeugd af heeft het idee van een Internationale taal hem bezig gehouden. Al spoedig kwam hij tot de conclusie, dat een reeds bestaande taal daarvoor niet geschikt was; ten eerste, om de moeite, tijd en energie, die het kost een taal volkomen te leren beheersen (terwijl dan toch nog altijd de vreemdeling, die hem had moeten leren mijlen zou achterstaan bij de „native"), ten tweede zou het land welks taal men koos, daardoor veel te veel domineren en ten derde zou men het juist daarom wel nooit eens worden over de taal, die dan gekozen zou moeten worden. Engeland zou nooit het Duits als internationale taal erkennen, Rusland nooit het Engels enz. Dus een kunsttaal. Zamenhof was niet de eerste die de mogelijkheid van een geheel nieuw te scheppen taal overwoog. Reeds eeuwen eerder hadden geleerden de mogelijkheid en wenselijkheid onder de ogen gezien. Hun aantal moest zelfs de honderd vijftig naderen; een overtuigend bewijs, hoe diep doordrongen men reeds lang geweest was van het feit, dat een internationale taal van zéér groot belang is. Toch heeft geen van die stelsels een voldoende levensvatbaarheid getoond. Toen kwam Volapück Tot Volapück kwam. Volapück was ongeveer gelijk met Esperanto gereed zonder dat de beide auteurs iets van elkaar wisten, maar de heer Schleyer heeft het veel eerder uitgegeven. Een tijdlang leek het, of het de wereld veroveren zou. Het was zeker wel de meest volledige en goed uitgewerkte kunsttaal, die er tot dan had bestaan en aangezien velen de idee zeer toejuichten werd net geleerd, gesproken en zijn er zelfs enige congressen gehouden. Toch is de beweging zo goed als doodgebloed, omdat de taal te kunstmatig, te zwaar was en meer andere bezwaren telde. Maar de verdiènste van de heer Schleyer, de auteur, mag niet onderschat worden en Dr. Zamerhof heeft he mdan ook in zijn openingsrede bij het .eerste internationale Esperantocongres te Bourlogne sur Mer in 1905 op waardige wijze herdacht. Stap voor stap .... Aanvankelijk beklemde Dr. Zamenhof als het ware het gevoel een geheel nieuwe taal te moeten scheppen met evenveel inhoud en met alle mogelijkheden voor het weergeven van elke nuance van gevóel en verstand als elke bestaande taal. Hij kon niet ontkomen aan de gedachte, dat dikke te doorworstelen woordenboeken wel een noodzakelijk kwaad zou moeten blijven. Hij bedacht willekeurige woorden van drie en meer letters en benoemde daarmee de dingen uit zijn omgeving maar kwam aldra tot de ontdekking dat deze methode onjuist was, omdat zo'n taal niet te leren en niet te onthouden zou zijn. Maar toen, hoe Was het mogelijk, dat hij daaraan niet eerder gedacht had, hij die veel talen beheerste, er was immers al een scha^ van woorden, die internationaal zijn en die dus niet meer geleerd behoefden te worden. Op werkelijk niet te overtreffen wijze heeft Zamenhof deze woordenschat in zijn h :euwe taal verwerkt en mede daaraan is het te danken, dat Esperanto y ee l gemakkelijker is dan andere taen en direct een levende indruk Hiaakt. Stap voor stap heeft Zamenhof de v ele aanvankelijk schijnbaar onoverkomelijke moeilijkheden en besvaren overwonnen. Van tijd tot tijd viel er een heldere lichtstraal in zijn oenken, die de moeilijkheden en "■armee de woordenboeken deed s «nken. j, ?P werkelijk onnavolgbare wijze ei» hi j Sebruik gemaakt van zijn gen talenkennis; door vergelijking 1 analyse is het hem gelukt een systeem

te scheppen, dat uitmunt door eenvoud en gemakkelijke leerbaarheid en dat ieders bewondering wekt. Logica overheerst; alle willekeurigheden, uitzonderingen, onregelmatigheden, die het leren van andere talen zo moeilijk maken, ontbreken. Esperanto biedt vele mogelijkheden, zoals het corresponderen met buitenlanders, het uitwisselen van ansichtkaarten en vele andere. Een internationaal net van delegito's, die in vele plaatsen op de wereld de bestaande Esperantoclubs ver tegenwoordigen, bezoekers ontvangen en inlichtingen geven, vragen beantwoorden en die op alle mogelijke manieren Esperanto en Esperantisten diensten willen bewijzen

maken het mogelijk met Esperanto alleen, grote reizen te maken. Menigeen heeft dan ook door het leren van Esperanto zijn geest in meer dan een opzicht verrijkt en niet alleen zijn geest, maar ook zijn hart, want wie eenmaal met Esperanto begint, moet wel tevens de invloed ondergaan van zijn auteur, wiens levensideaal het was, met behulp van een internationaal verkeersmiddel mensen nader tot elkander te brengen die tot nu toe niet de mogelijkheid hadden elkander te leren kennen of te begrijpen. M. Klok.

Zelfs voor de Engelsman is het een lichtelijk bewogen week geweest. Zijn pond omlaag, zijn brood en Stalin's atoomdampen omhoog. Vergeleken met Washington en Parijs is de reactie op dit laatste hier echter verfrissend kalm. De Brit, die het verspreiden van alarm vrijwel gelijkschakelt met hoogverraad, toont een Siberische zelfbeheersing, en spreekt er nauwelijks over. Zoals de Manchester Guardian Engeland's reactie meesterlijk opsomde, heeft men de Russische donderslag „met interesse genoteerd"! Het is een gulden code van de Brit om zijn onplezierige gedachten voor zich te houden. Zo hü zich over het bewuste onderwerp toch wil uiten, gebeurt dit op subliem gekscherende wijze. Getuige hiervan het hilarische commentaar van een Londense busconducteur, die zijn in kranten begraven passagiers opgewekt toedaverde: „Wel, we hebben tenminste de troost dat w ij die volgende oorlog lekker niet kunnen betalen " Hardnekkige geruchten doen de ronde in Westminster, dat Attlee voorbereidingen treft de algemene verkiezingeu a.s. November te houden, in plaats van in het voorjaar van 1950. Deze speculatie der conservatieven, wordt gesteund door uitlatingen van de Amerikaanse ambassade in Londen, waar beweerd wordt, dat Bevin zulks onofficieel in Washington gezegd zou hebben. Volgens deze geruchten zouden de verkiezingen zeker in November gehouden

worden indien het de Labour-ministers niet zou gelukken om de vakbonden ervan te overtuigen, dat zij het gedevalueerde pond moeten accepteren zonder loonsverhogingen. Labour zou — volgens deze kringen — zich niet kunnen permitteren met de verkiezingen te wachten tot het voorjaar, daar de gevolgen der devaluatie tegen die tijd een lagere levensstandaard veroorzaakt zouden hebben en de ontevredenheid der arbeiders dan verergerd zou zijn. De datum der verkiezingen moge nog een diep geheim zijn, de campagnes der twee hoofd-duellisten laten aan duidelijkheid niets te wensen over. „Eruit met de geldverkwisters" l_rijsen de conservatieven, om prompt geantwoord te worden door de Labourslagzin: „Kiezer denk na, welvaartkansen voor iedereen of voor de enkeling?" Beide extremistische leuzen zouden naar het oordeel van velen wel eens een enorme aanwas van stemmen kunnen betekenen voor de gematigde, tot nu toe op de achtergrond gedrongen, Liberale Partij en haar eminente leider Clement Davies. Een liberale overwinning moet echter tot de onmogelijkheden worden gerekend. Na Lord Lyle's politieke leuzen op de suikerpakjes, heeft nu ook de cementindustrie, die eveneens

op het Labour nationalisatieprogramma staat, dit schone voorbeeld gevolgd. Alle cementzakken en vrachtauto's zijn plotseling bedrukt met de enigszins paradoxale wijsheid: „cement, aangemaakt met politiek, geeft een mengsel dat niet werkt". En temidden van dit alles, als een stem uit de wildernis, is de noodkreet opgestegen van een verdrukte minderheid. Van een gloednieuw hoofdkwartier in het tot nu toe zo vredige Engelse stadje Rotherhithe uit, wordt een lawine van strijdlustige pamfletten over het land verspreid door de zojuist opgerichte Bond van Gehuwde Mannen. De inhoud der pamfletten is dapper genoeg, al wordt de naam van de voorzitter van de bond veiligheidshalve geheim gehouden. Zonder ons aan enig commentaar te wagen, geven wij hier de meest aangrijpende koppen uit de pamfletten., .Echtgenoten verenigt U", „Handelt ru", „Vecht tegen de eenzijdige huwelijkswetten, d e alle vóordelen aan de vrouw toewijzen", „Op voor le nchten van de man", en „Weg met 'het groeieade dreigement van een als gelijkheid der sexen virraomd matriarchaat"! TT ondense bankmanapers worden tot vertwijfeling gebracht door de vele bezoeken van hoopvol gestemde cliënten, die menen dat hun nadelig saldo nu met dertig procent verminderd is (Nadruk verboden/

Redacteur: Max Douwes, Korreweg 34, Groningen. Met de vorige bijdrage voor deze rubriek nam D. Douwes als redacteur afscheid van onze lezers, wegens vertrek naar Aruba. Wij weten zeker, namens allen te spreken, wanneer wij hem dank zeggen voor het vele, dat hij als schrijver van de damrubriek voor de Provinciale Drentsche en Asser Courant voor d© lezers van dit blad heeft betekend en hem in den vreemde met zijn gezin een gelukkige toekomst toe te wensen. Wij nemen met deze bijdrage zijn arbeid voor dit blad over en doen een beroep op onze lezers, om met hun medewerking (zoals het inzenden van partijen, partijfragmenten, problemen en eindspelen) deze rubriek haar reputatie van één der beste in het Noorden, te doen handhaven. Oplossing probl. no. 238 (Max Douwes). Zw.: 9, 19, 21, 23, 24, 28, 29, 33, 35. Wit: 30, 32, 34, 38, 40, 42, 44, 47, 50. Wit wint door 44—39x28, 34x3x26, 50x39, 47—42, 26x25. Flitsen uit het Drents kampioenschap Wij waren tegenwoordig bij de zevende ronde van het tourinooi om de Drentse titel en maakten enige aardige moment-opnamen. De partij tussen titelhouder O. Drenth met wit, en J. Lammers, had het volgende dramatische slot: Zw.: 17, 24, 40. Wit: 26, 28, dam 27. In deze remise-stand blunderde zwart met (40—44?), waardoor 3 uren hersenarbeid teniet werden gedaan met 27—49! (44—50) 49—35x27! Opmerkelijk is de come-back van

de eertijds zo roemruchte P. Visser te Emmer-Erfscheidenveen. Dat deze speler nog steeds gevaarlijk is, ondervond P. Numan met wit in de volgende stand: Zw.: 3, 8, 13, 15, 16, 18, 19, 21, 23, 26 W.: 27, 32/35, 37, 38, 42, 48. 49. Zwart aan zet speelde (23—28), waarna het volgende sensationele verloop ontstond: xl2 (x41) 12—7 (41— 47) 7—1 (19—24) 1—6 (47—36) 6— 28 (8—12) 34—30 (13—18) x (18— 22) x (x) 19—14 (16—21) 35—30 (21 —27!) Dreigt (27—32) en op 42—37 volgt (26—31) x (27—32). Wits volgende zet is dus gedwongen: 33—28 (26—31). Dreigt (31—37), en nu over zag wit, dat schijf 30 in de slaglijn van zwarts dam stond, en speelde 28 —22 (x) 14—9? A, waarna zwart eenvoudig won door (31—37) x (36x 3). A: Hier was 42—37 (x) 14—9 o.i. remise. Dat P. Visser óók wel eens iets overziet, ondervond O. Drenth met wit tot zijn grote vreugde in de 6e ronde: Zw.: 3, 6, 8, 16/19, 24. Wit: 26, 27, 30, 33, 35, 37, 43, 48. Wit speelde 33—28? en zwart kon zich de spaarzame haren wel uit het hoofd trekken, toen hij later merkte, de winst te hebben verzuimd met (17—22), (19—23), (18—23), (8—13), (x) 43—38 (41—46) 35—30 (6—11) 30—25 (46—14!) 38—33 (11—17) 48 —43 (16—21) 33—29 (21—27) 29—24 (27—32) 24—20 (14—19) 20—15 (32 —37) 25—20 (37—41) enz. Tot straf verloor zwart deze partij! Tussen H. Iedema met wit en H. Bloemsma speelde zich het volgende drama in zakformaat af: 32—28 (18 —23) 38—32 (12—18) 31—27 (7—12) 37—31 (17—21!). Listig: als wit ondoordacht 31—26 speelt, volgt schijfverlies door (20—24), (x), (16—21), (23—29), (x). Wit speelde echter 42 —38! en zwart ondervond tot zijn schade het spreekwoord van de kuil, toen hij antwoordde (21—26?), waarna wit een schijf won door 33—29, 27 —22, x, x, x. Zwart kan de schijf nu niet terugwinnen met (11—16), wegens 38—-33 en 28-23. Het probleem van deze week is nog van onze scheidende redacteur: No. 239. Auteur: D. Douwes, Zetten.

Zw.: (12 sch.) 4, 8, 9, 13, 17/19, 21, 22, 27, 28, 36. W: (12 sch.) 15, 16, 25, 29, 31, 33/35, 38, 42, 44, 46. Wit? speelt en wint.

12. Koelte ! schreeuwde meneer Bof tegen de negerjongen. Ik stik van de hitte. Waaien ! en gauw! Moortje begon weer gedwee te wuiven met de grote waaier en vermoeid sloot meneer Barend Bof de ogen Psst, riep iemand, pssst! Onwillig richtte de dierenkoopman zijn hoofd op. Wat was er nu

weer. Hij keek dadelijk naar de apenkooi en niet ten onrechte, want het was inderdaad Jimmy geweest, die pssst had geroepen, zo hard en dringend, dat de andere dieren er gewoon onrustig van waren geworden.

53 (CII) De vorige week gaven we als eerste spel W: 108642, hvb73, v2, 7; N: b. al0964, b9864, a4; O: a973, , h.53, hl06532; Z: hv5, 852, al07, vb 98. Gever W, niemand kwb. Positieve biedingen: O 1 KI, W 1 H, O 1 Sch., W 3 Sch., O 4 Sch, Z dbl. Op de kaart van W, en zeer zeker die van N, zullen vooral vele sterkere spelers gewoonlijk openen, maar ik heb op het openen op zulke handen nog nooit veel goeds zien voortkomen. Wel beschouwd kan geen enkele speler gefundeerd openen. Toen O dit, mogelijk krachtens het door W gewenste systeem der Four Aces (dat O echter nog geenszins beheerste) toch deed, moest ik in weerwil van mijn vrij goede

hand wel passen. Of W daarop Sch of H moest antwoorden, is zeer lastig te zeggen; persoonlijk geef ik de voorkeur aan 1 H. O mocht na het positieve antwoord van zijn partner niet passen, maar gaf door zijn bod van 1 Sch m. i. te veel kracht aan; ik zou de bieding hebben opengehouden met 1 SA. Dat W daarop 3 Sch liet horen, kan nauwelijks verwondering wekken; een bod van 4 Sch was zelfs nog beter geweest. Tot mijn geluk speelde ik, ofschoon „door de kracht naar het zwak" bijna altijd goed is, geen H voor, maar ik koos KI v. Dit kon alleen verkeerd zijn, als bij W KI alOx of hlOx zat, zodat O op mijn boer zou kunnen snijden. Natuurlijk nam partner mijn v met het a over. Toen kwam hij echter op de onzalige gedachte, H a te proberen, zodat O niet de minste moeite had, aan het contract te voldoen. Partner verdedigde zijn speelwijze met de bewering, dat mijn doublé ergens op gebaseerd moest zijn, en dat dit wel eens op renonce in H geweest kon zijn. Nog daargelaten, dat zulk een renonce weinig waarde heeft, als men zelf moet uitkomen of als het een vaste troefslag kost om in te troeven, zijn redenering was vrij naïef; hoewel ik moet toegeven, dat de Sch-kaart van O erg mager was, mocht hij zekere kracht in troef bij mij zoeken en bovendien enige nevenkracht, nl. R a of R h. Hij had dus R moeten proberen, in welk geval O altijd één down zou zijn gegaan. De fout van partner was, dat hij bij zijn pogingen, één of meer downslagen extra binnen te halen, alles op één kaart zette, te veel risico nam. In de vierde hand opende Z op: alO, av853, avb 1086, , niet-kwb met 2 H. N reageerde met: 9xxx, x, —, hb 108xxxx in handen met 2 SA (kracht-ontkennend na mancheforcing), waarop volgde: Z 3 H, N 4 KI, Z 4 H, O dbl., Z redbl. De meeste spelers zullen met mij op Z's kaart met een mancheforcing openen, maar juist is het nauwelijks te noemen, niet zozeer wegens het vrij gering aantal HT dan wel om het aantal verliesslagen. Dat ik het toch waagde, komt doordat ik wist dat de tegenpartij minstens één slag cadeau zou geven: vooral O speelt zeer zwak. Mijn bravour kostte mij echter 600 punten (twee down). Eigenlijk voel ik me slechts half verantwoordelijk voor bovenstaand échech; het is nl. zeer onverstandig te redoubleren, als een matige speler je bod doubleert, omdat je dan rotsvast op een slechte troefverdeling kunt rekenen. Voor de andere helft stel ik de allerellendigste verdeling verantwoordelijk. Dat H v vijfde bij O, R h vijfde bij W zat, is nog tot daaraan toe, maar wie houdt er nu rekening mee, dat partner op dertien kaarten één, zegge één rode kaart in handen heeft? Een kaart las ik in handen had, is, vooral tegen zwakke broeders, een Trojaans paard, anders gezegd: een geschenk van de duivel, en ik zie dan ook geen kans, op dit spel een goede beurt te maken. Had N, waar heel veel voor te zeggen valt, preëmptif met KI 3 geopend, dan zou ik toch een gokje van 3 SA hebben gewaagd of anders 3 R hebben geboden, waarop had kunnen volgen: N 4 KI, Z 4 H. Had ik, nu partner niet opende, met 1 R het bal geopend, dan was logisch gevolgd: N 2 KI, Z 2 H (eerder nog 3 H, dus mancheforcing!), N 3 KI. Op dit zgn. stopbod (nogmaals: het enige bij bridge) had ik met succes kunnen passen, maar ik weet zeker, dat ik het niet zou hebben gedaan. Twee spellen uit een viertallenwedstrijd. W: b, al09, h9543, v832, N: v73, v6, b876, al096; O: 98642, b 83, avl02, h; Z: ahl05, h7542, , b754. Gever Z, allen kwb. Positieve beidingen: Z 1 Sch, W 2 R, N 2 Sch, Z 3 H, N 3 Sch, Z 4 Sch, O dbl. Resultaat vier down.

W: 1053, v4, h863, a752; N: a7, hl087, b9752, 64; O: vb9642, b3, vl04, 83; Z: h8, a9652, a, hvbl09. Gever Z, O—W kwb. Positieve biedingen: Z 1 H, O 1 Sch, Z 2 KI, N 2 H, Z 4 H. Resultaat: gemaakt met twee overslagen. Aan de andere tafel werd 2 KI geboden en zes gemaakt. Wat is uw oordeel over bieden en uitspelen?

ZONDAG 2 OCTOBER HILVERSUM 1, 301 m 8.00 VARA — 12.00 AVRO — 17.00 VARA — 19.00 IKOR — 20.00—24.00 AVRO. 8.00 Nieuws en weerberichten. — 8.15 Gram.pl. — 8.30 Voor het platteland. — 8.40 Gram.pl. — 9.10 Sportmededelingen. — 9.15 Verzoekprog. — 9.45 „Geestelijk leven" causerie. —• 10.00 Gram.pl. — 10.25 Literair overzicht. — 10.50 Amusementsmuziek. — 11.15 Cabaret. — 12.00 Orkestconcert! — 12.30 Voor de jeugd. — 12.40 Volks liedjes. — 13.00 Nieuws. — 13.15 Mededelingen of Gram.pl. — 13.20 Amusementsmuziek. — 13.50 „Even afrekenen, heren". — 14.00 Gram.pl. — 14.05 Boekenhalfuur. — 14.30 Pianoconcert. — 15.05 Filmpraatje. — 15.20 Gram.pl. — 15.35 Gevarieerde muziek — 16.30 Sportrevue. — 17.00 Zangvereniging. — 17.20 Muziekvereniging. — 17.45 Vrouwenkoor. — 18.05 Sport — 18.15 Nieuws en sportuitslagen. — 18.30 Voor de Strijdkrachten. — 19.00 Kinderdienst. — 19.30 Prot. studio dienst. — 20.00 Nieuws. — 20.05 Actualiteiten. — 20.15 Populaire muziek — 20.45 Hersengymnastiek. — 21.10 Gitaarspel. — 21.30 „De idee die hen groot maakte", hoorspel. — 22.0b Populaire muziek. — 22.25 Cabaret. — 23.00 Nieuws. — 23.15—24.00 Gram.pl. HILVERSUM 2, 416 m 8.00 KRO — 9.30 NCRV — 10.00 IKOR — 11.30 NCRV — 12.15 KRO — 17.00 NCRV — 19.45—24.00 KRO 8.00 Nieuws en weerberichten. —■ 8.15 Gram.pl. — 8.25 Hoogmis. — 9,30 Nieuws en waterstanden. — 9.45 Gram.pl. — 10.00 Protestantse kerkdienst. — 11.30 Gewflde muziek. — 12.15 Apologie. — 12.35 Gram.pl. — 12.40 Amusementsmuziek. — 12.55 Zonnewijzer. — 13.00 Nieuws, mededelingen en Katholiek nieuws. — 13.20 Promenade orkest, klein koor en solist — 13.45 „Uit het boek der boeken." — 14.00 Promenade orkest (vervolg) — 14.30 „Het meisje van de dokter", hoors -?2l. — 15.30 „Collegium Musicum Amstelodamense" (in de pauze: Katholiek bulletin). — 16.15 Reportage. — 16.30 Vespers. — 17.00 Gereformeerde kerkdienst. — 18.30 Gewijde muziek. — 18.50 Gram.pl. — 19.00 Kamerkoor. — 19.15 „Kent gij uw bijbel?" — 19.30 Nieuws. — 19.45 Actualiteiten. — 19.52 Boekbespreking. — 20.05 De gewone man zegt er 't zijne van. — 20.12 Gevarieerd programma. — 22.45 Avondgebed en liturgische kalender. — 23.00 Nieuws. — 23.15—24.00 Amusementsmuziek. MAANDAG 3 OCTOBER HILVERSUM 1, 301.5 m 7.00 VARA — 10.00 VPRO — 10.20—24.00 VARA. 7.00 Nieuws. — 7.15 Ochtendgymnastiek. — 7.30 Gram.pl. — 8.00 Nieuws en weerberichten. — 8.15 Gram.pl. — 8.40 Orgelspel. — 9.00 Gram.pl. — 10.00 Voor de ouden van dagen. — 10.05 Morgenwijding. — 10.20 Gram.pl. — 10.30 Voor de vrouw — 10.45 Voor de zieken. — 11.25 Scpraan en piano. — 11.40 Voordracht. — 12.00 Gram.pl. — 12.15 Accordeonorkest. — 12.30 Mededelingen. — 12.33 Voor het platteland, — 12.38 Accordeonorkest. — 12.55 Kalender. — 13.00 Nieuws. — 13.15 Gram.pl. —■ 13.45 a Cappella koor. — 14.00 Gram. pl. — 14.30 Lezing over de wereld dierendag. — 14.45 Gram.pl. — 15.10 „De toverspade", hoorspel. — 16.10 „Mahagonny", opera. — 17.00 Voor de jeugd. — 17.30 Kwartet. — 17,45 Heti rijk over zee. — 18.00 Nieuws. — 18.15 Vara-Varla. — 18.20 Gram.pl. — 18.30 Voor de Strijdkrachten. — 19.00 Klankbeeld over industrialisatie. — 19.30 Gram.pl. — 19.45 Landbouwrubrlek. — 20.00 Nieuws. — 20.05 Actualiteiten. — 20.15 Sextet. — 20.45 De ducdalf. — 21.10 Cabaret. — 21.45 Causerie over de parlementaire enquêtecommissie. — 22.00 Radio Philharmonisch orkest en soliste. — 23.00 Nieuws. — 23.15—24.00 Gram.pl. HILVERSUM 2, 416 m 7.00—24.00 NCRV. 7.00 Nieuws. — 7.15 Gewijde muziek. — 7.45 Een woord voor de dag. — 8.00 Nieuws en waterstanden. — 8.10 Sportuitslagen. — 8.20 Koraalzang. 8.45 Gram.pl. — 9.15 Voor de zieken. — 9.30 Waterstanden. — 9.35 Gram.pl. — 10.30 Morgendienst. — 11.00 Gram.pl. — 11.20 Voordracht — 11.40 Fagot en piano. — 12.10 Koperkwartet. — 12.30 Mededelingen. — 12.33 Orgelconcert. — 13.00 Nieuw3. — 13.15 Mandolinemuziek. — 13.45 Gram.pl. — 14.00 Schoolradio. — 14.35 a Cappela koor. — 15.00 Lichte muziek. — 15.35 Strijkkwartet. — 16.00 Bijbellezing. — 16.45 Gram.pl. — 17.00 Voor de kinderen. — 17.15 Orgelspel. — 17.45 Gram.pl. — 18.00 Planoduo. — 18.20 Sportuitslagen. — 18.30 Gram.pl. — 18.45 Boekbespreking, — 19.00 Nieuws. — 19.15 Engelse les. — 19.30 Gram.pl. — 19.40 Radio-krant. — 20.00 Nieuws. — 20.05 Gram.pl. — 20.15 Strijkkwartet. — 21.00 „De klokkenluider", hoorspel. — 21.35 Gram.pl. — 21.50 Reportage. — 22.00 Gram.pl. — 22.15 Internationaal evangelisch commentaar. — 22.25 Vocaal kwartet. — 22.45 Avondoverdenking. — 23.00 Nieuws. — 23.15—24.00 Gram.pl. De Regionale Omroep Noord ZONDAG 2 OCT. 6.30 Pianotrio. — 6.55 Sport van vandaag. MAANDAG 3 OCT. 6.30 Sportpraatje. — 7.30 De Stem van het Noorden<

Evenals in Nederland kent WestDuitsland in een groot deel het gemengde bedrijf. Dit is het bedrijf waar de akkerbouw staat in dienst van de veeteelt. Hier worden de akkerbouwproducten aan het vee vervoederd en de dierlijke producten, zoals melk, vlees, eieren en wol afgeleverd. Door de grote industriële bevolking in het Runrgebied heeft de afzet van deze producten nooit veel moeilijkheden opgeleverd. Dit was mede een gevolg van de autarkische politiek van de voormalige Duitse regering, een politiek, die men thans ut gebrek aan betaalmiddelen weer moet toepassen. Het peil van de veestapel kan zich nog niet met Nederland laten vergelijken. Niet alleen de fokkerij op uitwendige eigenschappen, maar ook de fokkeril od productie heeft nog niet het Nederlandse peil bereikt. Een zuivelfabriek, staande in de omgeving van MUnster, welke door ons werd bezocht, had een gemiddeld vetgehalte van 2.85%. Op de inrichting van de fabriek zelve viel weinig aan te merken, behalve op de kaasmakerij. Kwaliteitskaas maakt men daar zeker niet en wij moesten dan ook constateren, dat er werkelilk niets gaat boven de „Hollandse" (eigenlijk Nederlandse, maar men voert het merk ..Holland") kaas. Het varken was meer een spek dan een vleesvarken, maar dit was vermoedelijk ook meer een gevolg van de oorlogsjaren, toen er een grote behoefte aan vet was. De fokkerij was zich n.1. aan het omschakelen naar het vleestype. Ook hier echter heeft men nog lang niet de Nederlandse kwaliteit bereikt. De Paardenfokkerij Alhoewel ook in West-Duitsland „mechanisatie" een modewoord is geworden, deed men ook nog wel aan de paardenfokkerij. In Warensdorf bij Münster was een grote stoeteril waarin zich in totaal ?75 hengsten bevonden. Vanzelfsprekend was dit een staatsinstelling. In de wintermaanden werden deze hengsten over 70 &. 80 dekstations verspreid, zodat de stoeterif een groot gebied kon bestrijken. Hoewel hier prima hengstenmateriaal aanwezig was. was de Drentse boerenorganisatie niet erg Ingenomen met deze instelling. Immers door deze Instelling wordt de richting van de paardenfokkerij in West-Duitsland vrilwei geheel door de Staat bepaald. Het aanhouden van hengsten door particulieren is niet verboden. doch weinig aanlokkelijk door de grote concurrentie van de Staat. Dat de Staat de fokrichting in het verleden beïnvloed had was duidelijk merkbaar. Het grootste deel van het materiaal bestond uit Hannoveranen. Dit naardenras leent zich bijzonder voor rij- of militaire oaarden, doch is minder voor landbouwpaard geschikt. Door de invloed van de boerenorganisaties vooral na de oorlog waren ook vele koudbloedhengsten aangeschaft, welke thans in grote mate voor de fokkerij worden gevraagd. Het is welhaast vanzelfsprekend, dat het geheel prachtig was verzorgd en ingericht en het hengstenmateriaal prima was. Ook waren in deze omgeving nog een

aantal stallen met Arabische paarden — zowel hengsten als merries — aanwezig, welke allen werden gebruikt voor de rensport, welke ook na de oorlog in Duitsland nog veel wordt beoefend. Grootte der bedrijven Het spreekt vanzelf, dat deze laatste sport niet door de kleine boeren werd beoefend. Deze vond men od de grote landgoederen. De gemiddelde grootte van de Duitse bedrijven is groter dan in on s 'and. Slechts 47% van de bedrijven lagen tussen de 5—20 ha. 33% was tussen 20—100 ha en 6% was groter dan 100 ha. Verreweg de meeste bedrijven worden door de eigenaar zelf gedreven. Vaak wordt Krond bijgepacht. Negentig procent van de grond is bij landbouwers in eigendom. Het probleem van de verkaveling geldt in Duitsland niet zo zwaar als bij ons. Toch moet volgens mededeling van de Duitse boerenorganisatie de helft van het West-Duitse gebied opnieuw verkaveld worden. Helaas is het nog niet goed mogelijk hier thans mee t e beginnen. Momenteel ls er nog genoeg .ander werk. Eerst komt het herstel, dan de verbetering. Na de eerste adempauze vlak na de oorlog werkt men thans echter weer hard ln de Duitse landbouw.