Arnhemsche courant

Aan onze abonnés, tijdelijk elders, hetzij binnen- of buitenlands, vertoevende, wordt op aanvrage en met duidelijke opgave van adres, de Courant eiken dag, tegen vergoeding van porto's, toegezonden. De frankeerkosten bedragen per week f0 .20 voor het buitenland. Ook niet-geabonneerden kunnen zich, bij voorbetaling van f 0.50 per week voor buiten Nederland en f 0.35 voor in Nederland, op dezelfde wijze de toezending van de «Arnhemsche Courant» verzekeren. De Directie. Arnhem, Juni 1902.

ARNHEM, 1 Juli. Dezer dagen bevatte de «Staats-Ct.» een lange lijst van benoemingen in verband met de uitvoeriDg van de Gezondheids- en Woningwetten. Een college van bijstand, hoofdinspecteurs en inspecteurs zijn benoemd, voorts een 60 -tal pe r sonen tot buitengewone leden van den gezondheidsraad. Onder al deze uitverkorenen bevindt zich geen eokele vrouw. Toch breidt zich het getal vrouwelijke artsen ten onzent tegenwoordig voortdurend uit, ook aan enkele vrouwen, die theoretisch en practisch vertrouwd zijn met het woningvraagstuk, ontbreekt het niet. Zou de Regeering wellicht oordeeleo, dat volksgezondheid en volkswoningen zaken zijn, die buiten de sfeer der bemoeiingen van de vrouw liggen ? In Engeland denkt men er anders over, daar begint men steeds meer en meer de medewerkzaamheid der vrouwen bij den gezondheidsdienst te waardeeren, wat het steeds aangroeiend getal van vrouwelijke Sanitary Inspectors bewijst. («Belang en Recht.») In het uitvoerig verslag der vergadering van den «Ned. R.-K. Volksbond», Zondag in den Haag gehouden, deelt chet Centrum» omtrent het uittreden van den heer Passtoors uit de R.-K. Kamerclub het volgende mede: «Vervolgeni nam de onder-voorz., de heer v. Rijswijk, het woord en zeide, dat het zeker indruk op de leden zou gemaakt Lebben, dat de Voorzitter zijn ontslag had genomen als lid der Kath. Kamerclub.... «De Voorzitter verzoekt spreker, daarop niet in te gaan. «De heer v. Rijswijk is dit ook niet voornemens, maar meent, in overleg met eenige leden van het Centraal Bestuur, te mogen zeggen, thans in staat te zijn te beoordeelen, dat de Voorz. gehandeld heeft volgens eer en geweten , met moed en overtuiging. Spreker stelt voor, den heer Passtoors te verklaren, dat wij allen zooveel vertrouwen in onzen Voorzitter stellen, om te weten, — al kent men de détails der zaak ook niet, — dat hij gehandeld heeft op de beste wijze, behartigend de volksbelangen, en dat we hem gaarne overlaten te handelen zooals hij dat het best oordeelt. ( Daverend applaus).* Slechts met enkele geiinge afwijkingen in de woordenkeus vindt men in alle verslagen hetzelfde en niets meer medegedeeld. Vleiend voor den heer Passtoors is voorzeker dit blijk van vertrouwen, hetwelk de vergadering hem gaf, zonder «de détails der zaak» te kennen, welke hem tot uittreding uit de club had doen besluiten } minder vleiend voorzeker voor de R.-K. Kamerclub, op wie zij de verdenking legde de volksbelangen niet te behartigen. Al blijft dus nog geheim wat er eigenlijk gebeurd is, schijnt dit wel uit het incident in de vergadering van Zondag te mogen worden afgeleid, dat de zaak nog niet is bijgelegd, zooals de vorige week enkele katholieke bladen wilden doen gelooven. De „St. Ct." bevat een Kon. Besluit van 23 dezer, waarbij bepaald wordt, dat de Gezondheidswet (wet van 21 Juni 1901, Stbl. nr. 157) op 1 Augustus a. s. in werking t r eedt. § Met het oog op de viering van deu verjaardag van Hare Majesteit de Koningin zullen de veldoefeniogen op meer uitgebreide schaal, onder de leiding van den inspecteur der infanterie ja de zuidelijke helft der Veiuwe, gehouden wor -

den van 4 — 13 September in plaats van x— 10 Feptember a.s. Bij Kon. besluit van 25 Juni 1902, opgenomen in de „St.-Ct." van hedeD, zijn aangewezen de perceelen die moeten worden onteigend voor den aanleg van eene tweede schutsluis in het Merwedekanaal te Utrecht. De Minister van Binnenlandsche Zaken brengt ter kennis van belanghebbenden dat, met ingang van 1 September 1902, aan de Rijkshoogere burgerschool met sjarigen cursus te 's-Hertogenbosch te vervullen is de betrekking van tijdelijk leeraar in de aardrijkskunde. Het aantal wekelijks te geven lesuren bedraagt 14. De kwestie over hetgeen er door den Minister van Binnenl. Zaken aan het Gemeentebestuur van Oost-Dongeradeel is bericht, betreffende de «volontairs», blijft nog altijd onopgelost, schrijft «het Schoolblad», want het is vrij zeker dat het bericht in het «N. v. d. D.» waarop al de tot nu toe in de pers geleverde beschouwingen steunen, zeer onvolledig en wellicht onjuist was. Uit het te Dokkum verschijnend weekblad „Oostergoo* van 11 Juni, dat men ons eerst thans toezendt, blijkt dat bedoeld gemeentebestuur, voor de drie „volontairs" aan de scholen te Lnessens, Niawier en Oostrum, aanspraak op de Rijkssubsidie maakte, omdat de gemeente die beschouwde als tijdelijke onderwijzers, en wel tijdelijk boven het door de wet vereischte getal aangesteld. Omtrent tijdelijke onderwijzers nu bestond er reeds een ministeriëele beslissing van vroeger, waarbij te kennen gegeven werd, dat voor hen, ook als zij benoemd waren boven het door de wet gtëischte aantal, de Rijksbijdrage kon uitgekeerd worden, en dat het hiervoor geen bezwaar was, dat zij een salaris ontvingen, lager dan de wet in het algemeen voor openbare onderwijzers eischt. Het schijnt deze beslissing te zijn, die door Gedeputeerde Staten van Friesland op zijn vraag om inlichtingen aan het gemeentebestuur van Oostdongeradeel "is medegedeeld. Is het werkelijk aldus toegegaan, dan ligt de fout niet bij den Minister, maar bij het gemeentebestuur van Oost-Dougeradeel, dat van die beslissing een met de wet strijdig gebruik heeft gemaakt. Want bedoelde volontairs zijn geen lijdelijke onderwijzers; van deze laatsten kan alleen sprake zijn, wanneer, zooals art. 32 zegt, «in de tijdelijke waarneming der door schorsing, ontslag of ontstentenis opengevallen plaats» moet voorzien worden, en daarvan was hier geen kwestie, want aan geen der drie bedoelde scholen bestond een vacature. Bij het Departement van Justitie is in bewerking een wetsontwerp tot herziening der bestaande regeling van de inkomsten der griffiers bij de rechterlijke macht. (*V.>) De Minister van Marine is in de residentie teruggekeerd en heeft zijne werkzaamheden aan het departement hervat. Bij beschikking van den Minister van Koloniën van 28 Juni 11., no. 61, zijn de heeren A. Kill en B. Schumann gesteld ter beschikking van den gouverneur-generaal van Nederlant-lschIndië, om tijdelijk te worden benoemd tot opïiener bij de Ombilinmijnen op Sumatra. («Stct.») De zittingen in het arbitragegebouw van het Russisch-Amerikaansch scheidsgerecht te 's-Gravenhage, Vrijdag aangevangen, zijn heden gesloten. In de vier zakeD, waarin na de wisseling van breedvoerige memories en het overleggen van vele stukken thans het verhoor van deskundigen en de toelichting door de raadslieden heeft plaats gehad, heeft de arbiter, Staatsraad Asser, binnen zes maanden uitspraak te doen. Te 's-Gravenhage is gehouden de jaarlijksche algeméene vergadering van de Peosioenvereeniging, onder voorzitterschap van baron L. C. van der Feltz, die in zijn openingswoord het overleden bestuurslid, den heer Mooren, herdacht. Uit het jaarverslag bleek, dat het ledental ongeveer 7000 bedraagt en dat de toestand der geldmiddelen een gunstige is. Door eene wijziging in de statuten zijn thans vele afdeelingen tot stand gekomen. Betreffende het pensioenvraagstuk zelf kon het verslag slechts zeer kort zijn. De voor tellen der commissarissen van het weduwenpen :;ioenfonds aan de Regeering waren nog niet gepubliceerd, maar men mocht de overtuiging uitspreken,

dat daarbij rekening was gehouden met het billijk verlangen der Vereeniging. Tot bestuurslid werd gekozen de heer Louis Poppe, ambtenaar der belastingen te Tilburg. De Vereeniging voor vrouwenbescherming hield Zaterdag, onder leiding van mevr. Versluys—Poelman, te 's Gravenhage haar jaarvergadering. Uit 't jaarverslag bleek, dat het ledental 1012 bedroeg en dat er afdeelingen geves tigd zijn te Amsterdam, Den Haag, Almelo, Middelburg, Groningen en Nijmegen. In het afgeloopen jaar werden in 20 gevallen vrouwen moreel en financieel gesteund, 't Bestuur beijvert zich om een fonds bijeen te brengen voor een eigen doorgangshuis, niettegenstaande het tehuis te Rotterdam wegens gebrek aan middelen moet worden verlaten. 't Huishoudelijk reglement tot vaststelling der verhouding tusschen afdeelingen en hoofdbestuur werd daarna behandeld. De volgende jaarvergadering wordt te Zwolle gehouden. Naar «het Handelsblad» verneemt heeft het «College voor de Zeevisscherijen», in zake het haringspeten bij nacht, door vrouwen, zich geschaard aan de zijde der Regeering. «Hiermee zou dus de officieele uitspraak verkregen zijn, dat het haringspeten bij nacht door vrouwen in het belang der zeevisscherij is, zegt «het Volk» terecht, «maar het belang der vrouwen zelf en van haar gezinnen is nog iets anders». Dr. A, Borgman te Enschedé schreef aan het organisatie-comité in zake de werkstaking bij de firma van Heek & Co.: Bij deze heb ik de eer u ter kennis te brengen, dat ik van af heden mijn mandaat van intermediair tusschen de firma van Heek & Co. eenerzijds, en het ororganisatie-comité en stakers-comité anderzijds nederleg. Hierbij wensch ik aan beide comilé's mijn dank te brengen voor de welwillendheid mij verleend bij de behandeling der voorstellen, om tot een oplossing van de staking te geraken.

* * Hedenmorgen te kwart voor vier werd aangifte gedaan aan de politiepost bij de Rijnbrug, dat een persoon nabij het Roermondsplein te water was geraakt. Toen politie en brugwachters ter plaatse kwamen was hij reeds gezonken. Er werd gedregd en het gelukte het lichaam aan den wal te brengen; men slaagde er evenwel niet in de levensgeesten weder op te wekken. Het signalement van den verdronkene luidt: Kaal hoofd, het overgebleven haar evenals snor, baard en wenkbrauwen grijs, lichtbruine oogen, groote neus, gave tanden, vol gezicht. Lichaamslengte 1 .60. Ouderdom vermoedelijk 60 jaar. Hij was gekleed in een zwarte jas, bruin vest, geruiten broek, witte kousen, lage versleten schoenen, wollen halsdoek, boezeroen met zwart en wit geruite blokjes en platte zwarte pet. — Vrijdag a.s. komt het beroemde circus Corty—Althoff alhier een serie voorstellingen geven. De liefhebbers van paardensport, die hier wat goeds kunnen zien, weten dus waar zij zich de eerste dagen amuseeren kunnen. — * Zutphen, 28 Juni. Door den Raad van Commissarissen der Nederl. Heidemaatschappij werd met ingang van 1 Juli benoemd tot directeur, de adjunct-directeur Ai A. Nengerman, chef van de afd. bevloeiing en grondverbetering. De chef van de afd. boschwezen, de adjunctdirecteur Ë. D. van Dissel, werd benoemd tot tijdelijk inspecteur der Staats-bosschen en ontginningen ; deze kreeg den titel van inspecteurchef der afd. boschwezen. — * Zutphen 30 Juni. In de raadsvergadering van hedenmiddag werd het nieuwbenoemde lid, de heer E. van Heerde, beëidigd en geïnstalleerd. Daarna was aan de orde de behandeling van het rapport der Commissie, in zake de verzakking van den nieuwèn gashouder. B. en W. deelen mede, dat zij niet medegaan met de conclusie van het rapport; zij blijven bij hun voorstel om den gashouder af te breken, een nieuwe fundeering te leggen en den gashouder daarna weder op te boawen, Hierna doet de heer Groeneveld het voorstel, dat de Raad B. en W. uitnoodige, alle verbouwingen aan de gasfabriek te staken en zoo spoedig mogelijk aan te vragen met op eene andere plaats een nieuwe gasfabriek te bouwen.

Als toelichting zegt de voorsteller, dat de verbouw van de bestaande fabriek reeds heeft gekost f170.000, dat de nog te maken-verbeteringen zullen kosten f 260.000, dat daarbij nog moeten worden gerekend het herstellen van den verzakten gashouder en nog ettelijke andere kosten, terwijl de fabriek daarna nog niet afdoende en goed zal zijn volgens veler overtuiging, zoodat hij het verstandiger vindt op een andere plaats een nieuwe fabriek te bouwen, die tusschen de 5 è. 6 ton zal kosten. Dit voorstel zal in eene afzonderlijke vergadering over 14 dagen worden behandeld. Op een adres van «Zutphen Vooruit,» dat den wensch te kennen geeft, om op 1 September a.s. een feest te organiseeren ter herdenking van het herstel van H. M. de Koningin, wordt op voorstel van B. en W. besloten, voor ditmaal aan genoemde vereeniging een subsidie te verleenen van f 200. Conform het voorstel van B. en W. wordt besloten, om, met het oog op de Israëlitische feestdagen, op Donderdagen 2, 16 en 23 Oct. a.s. de veemarkten alhier niet op die dagen, maar op de Dinsdagen te voren te houden. — * Eindexamen gymnasium-Doetinchem, ae groep. Geslaagd de leerlingen W. P. Beil, Th. C. van Hilten en P. J. Israöl. Afgewezen 2 leerlingen en 3 extranei. — § Te Hummelo en Keppel zijn twee gevallen van de besmettelijke veeziekte (vlekziekte) geconstateerd. — Dinxperlo, 30 Juni. Door den gemeenteraad is besloten tot het sluiten eener leening groot f 7000 noodig als ie storting voor den locaalspoorweg Dinxperlo—Varseveld. — * Oosterbeek, 30 Juni. Ook hier is een plaatselijke afdeeling opgericht van den Volksbond «Vereeniging tegen drankmisbruik», nadat vooraf een lóotal leden waren toegetreden. — * Wageningen, 30 Juni. De Raad benoemde hedtn als leden van het stembureau voor de verkiezing op morgen, tot plaatsverv. voorz. den heer S. G. van Weideren baron Rengers, tot leden de h.h. Koch en de Ridder. Daar de heer Koch verhinderd was trad de heer Plantenga welwillend in zijn plaats. Wegens de late vaststelling van het kohier Hoofd. Omslag bestaat er behoefte aan kasgeld. B. en W, stelden voor een tijdeljjke geldleening aan te gaan ad f 12,000, in den loop van dit jaar uit de gewone inkomsten af te lossen, rentende hoogstens 5Y2 pet., welk voorstel werd goedgekeurd. Eveneens keurde de Raad goed eene wijziging en aanvulling der begrooting voor 1902 en een ruiling van grond met den heer C. G. van Heelsum ter verbreeding van den Kampweg. Voorgelezen werd een adres aan den Raad van den heer J. H. Sïöcker Sr. omtrent een geschil gerezen tusschen hem en B. en W. omtrent de grens van de aan den heer S. behoorende gronden gelegen aan de Law. allee. B. en W. hebben, volgens dit adres, de grens doen uitzetten door een landmeter, welke uitzetting in strijd was met de werkelijke grens en met een minnelijke grensregeling, plaats gehad 20 Juni 1898. Hierop is hoewel de heer S. er herhaaldelijk op wees geen acht geslagen, noch een onderzoek ingesteld en eenvoudig beweerd, dat deze regeling niet ten stadhuize is geboekstaafd. In weerwil van een schrijven van B. en W., waarin het bovenstaande wordt toegelicht, is op 25 Juni door B. en W. de schutting die blijkens opmeting door den landmeter staat op grond der gemeente, verplaatst. Adr. verzocht nu deze handeling te willen redresseeren en zoo noodig door eene commissie te willen doen onderzoeken. De Voorz. stelde voor, dit adres te renvoieeren naar B. en W. om praeadvies. De heer Lonkhuijzen wenschte de kwestie op korten termijn te doen afloopen. Er is een afsluiting verbroken van een boomgaard, waarin vruchten en gras. De kooper der vruchten zal den eigenaar bij exploit noodzaken de afsluiting te herstellen en de eigenaar zal zich bij exploit tot de gemeente wenden. Ter voorkoming der kosten stelde spr. voor een Commissie te benoemen, die binnen 3 k 4 dagen rapport uitbrengt. De voorz. achtte de zaak te ernstig voor kort geding. Een ernstig onderzoek vond spr. daarom noodig. Wat de verbroken afsluiting betreft, die kan door St. desnoods op kosten van ongelijk voorloopig worden hersteld, tegen luttelen prijs. De heer Lonkhuijzen meende dat St. door het zetten eener heining, op de nu aangegeven grens zijn bezitrecht prijs gaf. Spr. geloofde, dat

het D. B. vooraf wel geheel op de hoogte zou zijn geweest, dus vond hij voor een praeadvies geen reden. De voorz. antwoordde, dat \óór men aan den heer Stöcher de bekende missive had gericht, het advies was gevraagd van den advocaat der gemeente, den heer mr. van Gelein Vitringa, die er zich geheel mee vereenigde. Spr. zag geen reden hier af te wijken van den gewonen regel om praeaivies te vragen aan B. en W, De heer mr. de Ridder vroeg of de heer van Gelein Vitringa wel volkomen op de hoogte is gebracht. Hij verwonderde zich dat deze niet geadviseerd had gezamenlijk de grecs te bepalen. De voorz. achtte de grensbepaling niet ncodig waar de landmeter de grens hetft uitgezet; overigens waren mr. v. G. V'. allo inlichtingen verstrekt waarover B. en W. hadden te beschikken. Spr. deelde nog mede hoe bij de grensbepaling de heer Stöcher is uitgenoodigd daarbij tegenwoordig te zijn, doch dat deze daaraan geen gevolg gegeven heeft. Alsnog zijn B. en W. gaarne bereid de opmeting opnieuw te doen geschieden en den heer Stöcker uit te noodigen, die bij te wonen. De heer Koch betreurde «de daad van geweld» van B. en W. Waar zij echter van te voren wel op de hoogte zullen zijn geweest, begreep spr. niet welk bezwaar er was tegen het verstrekken van de inlichtingen die men wenschte. De voorz. meende, dat hier geen sprake was van een daad van geweld. Het betreft hier de toepassing van art. iio der gemeentewet, alleen geschreven voor gemeentebesturen. JÏen comm. te benoemen vond spr. een zeer ongebruikelijke weg. Vreesde adr. zich gekrenkt in zijn eigendomsrecht, dan bestaat er een ander onpartijdig tribunaal, n.1. de rechter. Dan was er nog een ander argument en wel dit, dat B. en W. steeds, hoewel soms met bloedend hart, de verordeningen met de grootst mogelijke onpartijdigheid behooren en ook zullen, toepassen. Spr. herinnerde aan het voorval met het Raadslid Snackers, die geen lantaarn aan zijn huis wilde hebben, welke er toen met den sterken arm is aangebracht. Spr. wenschte nog bespreking der redenen die leiden tot het advies van B. en W. in geheime zitting te doen plaats hebben. De heer Lonkhuijzen handhaafde zijn voo rstel. Hij vroeg of den heer mr. van Gelein Vitringa is medegedeeld, dat deze regeling is gemaakt op aanwijzing van den gemeente-architect, dat is de quintessens. De Voorzitter antwoordde dat niet te weten, in de notulen van de vergaderingen van het D. Bestuur zal men niet vinden, dat door B, en W. is gelast de grens zoo uit te zetten. De heer Bergacker wees er op, dat waar B. en W. pas voor een paar dagen kennis kregen van het adres van den heer Stöcker, men hun den tijd moet geven, de voorlichting voor den Raad gereed te maken. De heer Lonkhuijzen vroeg, wanneer men gereed zou zijn. De Voorzitter beloofde nog heden den heer Stöcker te zullen mededeelen, dat men alsnog zou overgaan tot hernieuwde opmeting, waarna de heer Lonkhuijzen zijn voorstel introk. Daarna sluiting. — Gisteren is te Wageningen door den heer J. G. Snackers een strooibillet verspreid, waarin hij te kennen gaf dat hij niet voor eene eventueele herbenoeming in den Raad in aanmerking wenscht te komen. — * Tiel, i Juli. De Coöperatieve Verbruiksvereeniging en Broodbakkerij keert over 1901 dividend uit van 12 pet. De omzet bedroeg ongeveer f 58,000.