Onder den titel „ongeneeslijk" tracht „de Standaard" in een hoofdartikel te betoogen, dat „de houding, in de Tweede Kamer door de liberalen van allerlei gading tegenover het wetsontwerp in zake het Hooger Onderwijs aangenomen, toont, dat het politiek exclusivisme hun in het bloed zit." Reeds is deze aanhef onjuist, omdat de tegenstand niet gaat tegen het wetsontwerp, maar uitsluitend tegen het onderdeel, waardoor de effectus civilis onder geheel onvoldoende waarborgen wordt toegekend aan dr. Kuyper's stichting, de Vrije Universiteit op gereformeerden grondslag. Maar ook verder is de voorstelling, welke „de Standaard" geeft van den strijd, die op 't oogenblik in onze Kamer gevoerd wordt, ten eenenmale onwaar. Ten duidelijkste blijkt dit uit de volgende redeneering : „Ongetwijfeld, de quaestie staat bij het Hooger onderwijs anders dan bij het Lager. Wie beide ten opzichte der vrijmaking op één lijn poogt te stellen, tast geheel mis. Het geldt hier andere personen, andere verhoudingen, een ander doel. „Maar hoe breed men dit verschil ook uitmete, toch is het klaar als de dag, dat in één opzicht de quaestie bij alle soort onderwijs volkomen gelijk staat in zooverre bij alle onderwijs de vraag op den voorgrond treedt, of de eene groep in het voll aan de andere haar zienswijze mag opleggen. „Het feit valt nu eenmaal niet te loochenen, dat ook op het gebied van het Hooger onderwijs tweeërlei inzicht bestaat omtrent het uitgangspunt van onze kennis. Voor den liberaal ligt dit uitgangspunt in de natuur en in zijn rede, zonder meer; voor al wie in den Christus gelooft daarentegen in de natuur én de bijzondere openbaring. Een verschil, dat niet kan nalaten zijn invloed te doen gelden op methode en resultaat der wetenschap. „Nu zou men zeggen, dat echte liberaliteit er toe- leiden moest, aan beide deze meeningen haar vrijen loop te laten, en dat er voor een echt liberaal geen oogenblik bedenking tegen kon rijzen, om, mits hij zelf hooger onderwijs kan vinden naar zijn opvatting dit eischt, met volkomen gelijkheid van rechten ook aan de meening zijner tegenstanders den vrijen loop te laten ... „Geleerd door de ervaring, dat al zulk pogen Om zijn wederpaitijder aan handen en voeten gebonden te houden, in het eind toch mislukt en zich dan wreekt, zou de liberaal dus zich zeiven nieuw verdriet hebben bespaard, indien hij thans nobeler houding had aangenomen, in beginsel de verdere vrijmaking van het bijzonder onderwijs voetstoots had toegegeven, en er zich toe bepaald had, om door amendement af te snijden wat hem in den vorm bedenkelijk scheen." Moet niet ieder, die dit leest en die den aard van den strijd niet mocht kennen, uit deze voorstelling lezen, alsof het verzet gericht was tegen de vrijheid van onderwijs. De Vrije Universiteit wordt echter in de verkondiging van hare inzichten omtrent „het uitgangspunt der kennis" in geen enkel opzicht belemmerd en ook aan de verkondiging van anderer inzichten wordt niets in den weg gelegd, integendeel wordt zij bevorderd door het toelaten van bijzondere leerstoelen aan de Rijksuniversiteiten, waartegen zich geenerlei verzet heeft geopenbaard. Maar »de Standaard" toont zich zelve „ongeneeslijk" als zij de vrijheid van onderwijs verwart met de uit het oogpunt van het Staatsbelang onverdedigbare, door dr. Kuyper voorgestelde bevoorrechting der Vrije Universiteit, welke met de vrijheid niets te maken heeft. En dan wat te zeggen van de laatste woorden der aanhaling ? De toekenning van den effectus civilis aan de Vrije Universiteit wordt daar volkomen valsch tot eene quaestie van „vorm" herleid. De tegenstand geldt toch niet den vorm, maar wel ter dege alléén het wezen van dit onmogelijk voorstel, en dit te treffen is slechts door afstemming, en niet door een amendement te bereiken. Alsof ook „de Standaard" niet zelve dit zou inzien!
Arnhemsche courant
- 29-02-1904
Permanente URL
- Gebruiksvoorwaarden
-
Auteursrecht onbekend. Het zou kunnen dat nog auteursrecht rust op (delen van) dit object.
- Krantentitel
- Arnhemsche courant
- Datum
- 29-02-1904
- Editie
- Dag
- Uitgever
- C.A. Thieme
- Plaats van uitgave
- Arnhem
- PPN
- 400337789
- Verschijningsperiode
- 1814-2001
- Periode gedigitaliseerd
- 1851 - 1950
- Verspreidingsgebied
- Regionaal/lokaal
- Herkomst
- Koninklijke Bibliotheek
- Nummer
- 5415
- Jaargang
- 91
- Toegevoegd in Delpher
- 13-04-2016
EERSTE BLAD. ARNHEM, 29 Februari.
BINNENLAND.
Naar de „N. A. Ct." verneemt is de v erkiezing van Dinsdag 1.1. voor de vacature in dat in alle gemeenten de openbare kennisgeving, voorgeschreven bij art. 51 eerste lid der Kieswet heeft plaats gehad, zoodat tegen deze verkiezing candidaat-stelling-protest zal kunnen worden aangeteekend. Zaterdag heeft er een geheimzinnig, onverklaarbaar bericht in ons derde blad gestaan: De Kamer zou besloten hebben het onderwijsontwerp achteraan op de agenda te plaatsen. Niet altijd gelukt 't, iets geheimzinnigs zoo gemakkelijk op te lossen als hier kan geschieden: Het bericht is verdwaald, 't behoorde onder Frankrijk thuis.
NIEUWS UIT GEMEENTE EN PROVINCIE. Gemeenteraad.
Door Comm. voor de strafverordeningen uit den Raad is eene wijziging voorgesteld in art. 11 der „Verordening van politie op de openbare straten", enz. strekkende tot wijziging van „8V9 uur des morgens" in „8 uren des morgens", waarna tot 10 uur 's avonds kleeden-kloppen verboden is. „Door de Gezondheidscommissie is aan Burgemeester en Wethouders verzocht het daarheen te leiden, dat het kloppen van kleeden op den openbaren weg worde verboden van uur des morgens tot 10 uur des avonds in de plaats van na 8Y2 unr des morgens, zooals tot dusverre is bepaald. „De Commissie grondde haar verzoek op de omstandigheid dat tusschen 7% en 8 1 / 2 uur des morgens de kinderen zich naar school begeven en de stof, ontwikkeld bij het kleeden kloppen, stellig het meest nadeelig is voor nog zeer zwakke en weinig ontwikkelde ademhalings organen, weshalve de kinderen in deze het meest moeten woïden beschermd. „De Commissaris van politie, te dezer zake geboord, acht het bezwaarlijk om geheel tegemoet te komen aan het verzoek der Gezondheidscommissie, daar een groot aantal gezinnen een dagmeisje houdt, dat in den regel wel niet vóór 7 1 / uur des morgens in dienst zal komen, zoodat deze gezinnen dan de gelegenheid tot het doen kloppen der kleeden geheel zouden missen, daar het dagmeisje des avonds na 10 uur weder is vertrokken. Genoemde ambtenaar geeft daarom in overweging het uitkloppen te verbieden na 8 uur des morgens." Teneinde na de nieuwe verdeeling der Gemeente in 3 kiesdistricten voor de verkiezing van leden van den Gemeenteraad de stemdistricten voor de verkiezingen voor de Kamer en voor den Raad met elkaar in overeenstemming te brengen, stellen B. en W. aan den Raad voor tot stemlokalen aan te wijzen : in het ie stemdistrict (hoofdstemdistrict) het Gemeentehuis; in het 2e stemdistrict de openbare school No. 4. aan het Roermondsplein ; in het 3e stemdistrict de openbare school No. 13 in de Schilderstraat; in het 4e stemdistrict de openbare school No. 6 aan de Trans ; in het 5e stemdistrict de openbare school No. 10 aan de Spijkerstraat; in het 6e stemdistrict de bewaarschool No. 3 in de Nijhoffstraat; in het 7e stemdistrict de bewaarschool No. 2 aan den Klarendalschen weg. * Op de jaarlijksche algemeene vergadering van het Bestuur der Hulpbank werd verslag uitgebracht over den toestand dezer vereeniging in het jaar 1903. Uit het verslag van den penningmeester blijkt, dat in het afgeloopen jaar zijn verstrekt, 74 voorschotten tot een bedrag van f 10645. Aan terugbetalingen van hoofdsom en rente, werd ontvangen een bedrag van f11487.63, terwijl de resteerende schuld aan hoofdsom en rente op ultimo December 1903 bedroeg f 6380,955. Aan 67 leeners die geregeld aan hunne verplichtingen voldeden, kon aan rente gersetitueerd worden een bedrag van f 189. Het saldo in kas bedroeg op ultimo December 1903 f912,77. Het kapitaal der Hulpbank bedroeg 31 December I 9° 2 f 3996,56 waarbij komt batig saldo 1903 . . „ —,8o s f 3997.3Ö 5 Aan rente van opgenomen kapitalen werd betaald
f90, terwijl de onkosten beliepen een bedrag van f 236,80. Aan de Vereeniging Hulpbetoon werd uitgekeerd een bedrag van f 54.94*. Het Bestuur van 1904 is samengesteld uit de heeren : A. Knoops voorzitter, Ch. M. Boonen penningmeester, W. G. Wieringa secretaris, D. P. Erdbrink, mr. D. Nibbelink, H. Lauer, R. H. Haentjes, mr. W. F. van Meurs, P. J. Roggeband, C. J. Visser, mr. R. J. de Visser, D. J. Roskam mr. B. H. Everts en J. M Keijser. V. V. Aan het Jaarverslag over 1903 van de Ver. tt>t Bevordering van het Vreemdelingenverkeer in Arnhem en Omstreken, uit te brengen in de algemeene vergadering van 29 Februari is het volgende ontleend : Het ledental werd zooveel versterkt, dat het verlies ten gevolge van vertrek en overlijden werd aangevuld. De geldmiddelen zijn, als gevolg van de groote uitgaven voor den nieuwen druk van den geïll. „Gids voor Arnhem en Omstreken", in een stadium van deficit geraakt, wat evenwel slechts een tijdelijke toestand is, omdat de opbrengst van den verkoop over drie of vier jaren moet worden verdeeld en de gezegde uitgaven nu op twee jaren, 1903 en 1904, drukken. De rekening toont aan, dat werd ontvangen : aan contributiën f 807.50, aan annonces en exemplaren „Gids" f941.n; terwijl is uitgegeven: aan annonces f 45.35', aan verschotten (zijnde schrijfloonen, porto's, magazijn, afleveren en verzenden ex. „Gids" en reclame-platen, zaalhuur, incasseerkosten enz.) f 96.61 ; aan subsidies f 450, aan reclame a. d. groote en douanestations f 65.05 ; aan de propaganda (Bureau der „V. V.", bureaulist, kleine wandelkaartjes enz.) f 393.95; aan drukwerken (7e druk „Gids", diploma's, circulaires, innaaien enz.) op afrekening f 674.25. In 1904 moet nog over den dienst 1903 betaald worden de rest der drukkosten f 1131.87, en f 46.05 aan diverse debiteuren, waaronder f 25 subsidie. Hiertegenover staat, dat er op 31 Dec. 1903 een saldo was van f 779.32, dat van de firma Louis Sprenger & Zn. nog f 287 als laatste 25 pet. der pretentie moet inkomen en dat nog f 490 aan in 1903 verkochte exemplaren „Gids" moet geïnd worden. Wat de werkzaamheden van het bestuur betreft deelt het Verslag o. a. 't volgende mede: Het Bureau voor inlichtingen, Stationsplein, dat onder toezicht van de propaganda-commissie gedurende de zomermaanden is geopend, blijft aan het doel beantwoorden. Er is weder door zeer velen, uit alle oorden van het land, gebruik gemaakt van de gelegenheid om daar mondeling en schriftelijke inlichtingen te ontvangen omtrent boot- en tramdiensten, wandel- en rijtoeren, hotels en pensions, huurkoetsiers, bezienswaardigheden, enz. Vooral deed het Bureau ook goede diensten bij de feesten van den A. N. W. B. Geleiders (kostelooze) voor grootere wandeltochten werden slechts enkele malen gevraagd. Zij, die hunne diensten noodig hadden, toonden zich zeer voldaan. Het stel van drie kleine wandelkaartjes, in briefkaartvorm, blijft bijzonder voldoen. In den zomer worden ze gratis verstrekt aan de met den trein aankomende reizigers. Van verschillende zijden ontving het bestuur het verzoek om toezending van een aantal stuks voor scholen, fabrieken en andere groepen van pleizierreizigers. Ook om het denkbeeld elders toe te passen. De ie secretaris heeft een groot aantal meer uitvoerige verzoeken om inlichtingen ontvangen en beantwoord, o. a. uit Amsterdam, Rotterdam, den Haag, Apeldoorn, Beverwijk, Schiedam, Epe, Rijsoord, Eist, Oene, Kampen, Alfen a d R., Haarlem, Zaandam, Amersfoort, Utrecht, Brussel, Antwerpen, Gent (België), Wezel, omtrent schoolreizen, dagverdeeling, voetreisjes, diners voor gezelschappen, wandelgidsen, reclame-artikelen, pensions, statuten, verslagen, onderwijs, belastingen, huurprijzen, hotels van verschillenden rang enz. Van den 7n druk van den „Gids" met een oplaag van 6000 ex., zijn in 1903 reeds 2300 ex. — de advertentie- en presentexempl., daaronder begrepen — van de hand gezet. De commissie voor den „Gids" maakt dankbaar gewag van veler medewerking. Door den in secretaris is het gedeelte van Grieben's „Holland und Belgien", dat over Arnhem en zijn omgeving handelt, herzien. De Vereeniging heeft in de inrichtingscommissiën van de Bondsfeesten, de Tentoonstelling van
toegepaste Moderne Kunst en den Oranjedag hare vertegenwoordigers gehad en zich, naar de mate van hare middelen, beijverd deze zaken financieel of op andere wijze te steunen. Zoo werd ter gelegenheid van de Bondsfeesten den leden van den A. N. W. B. een concert der A. O. V. aangeboden en is de omvangrijke huisvestingdienst voornamelijk door bestuursleden van de V. V. verricht. De aanleg van den nieuwen weg van den Zijpenberg naar den Koepel van Viruly (Onzalige Bosch) ondervond vertraging door den dood van den eigenaar. In het Beekhuizer-Bosch werden de merkteekens voor de vier wandelwegen weder „ophaald." Besloten is, de wegwijzers te vernieuwen. Een adres aan den Gemeenteraad, verzoekende, dat op de begrooting voor 1904 alsnog een post werd gebracht voor den aanleg van een rijweg door het Park Sonsbeek, vond geen gunstig onthaal. Besproken is het door een lid der Vereeniging geopperde denkbeeld om op de perrons van het spoorwegstation banken geplaatst te krijgen. Betwijfeld werd of onze perrons daarvoor voldoende ruimte aanbieden, wat onderzocht wordt. Subsidies werden toegekend: aan de Vereeniging tot restauratie van de Groote Kerk f75, aan de A. O. V. f300, aan de Ver. „Oranjedag" f 25, aan „Artibus Sacrum" f 25, aan de commissie voor het monument ter eere van Karei van der Heijden f50, terwijl de Tentoonst. van toegep. Moderne Kunst met f 50 werd gesteund, welk bedrag op de rekening voorkomt onder den post drukwerk der propaganda-commissie omdat de kleine wandelkaartjes voor rekening der V. V. met een reclame voor de Tentoonstelling werden bedrukt. Voor den wedstrijd van den Arnh. Lawntennisbond werd een verguld zilv. medaille beschikbaar gesteld. De Vereeniging is nu definitief toegetreden als lid van den Nat. Bond van Vereenigingen voor Vreemdelingenverkeer. Vitesse Utile Dulci. Gisteren had onder begunstiging van vrij goed, doch koud weder deze wedstrijd plaats. Ü. D. verschijnt geheel volledig, Vitesse echter met een vrijwel gebroken elftal (zonder van Gulpen, F. Mijer, W. Hesselink. terwijl Waterman door een opgeloopen kwetsuur, lang niet dat laat zien, wat hij kan). Vitesse trapt uit en zit dadelijk op U D's doel, waar de bal weggewerkt wordt. Dan dringt Vitesse plotseling op en forceert een comer, die echter niets oplevert. U. D. werkt den bal los, komt voor Vitesse's doel, een harer achterspelers maakte free-cick, de rechtsbuiten der U. D.'ers probeert dan met een keihard „longschot" in eens te doelpunten, maar Kaan redt meesterlijk. Vervolgens onderneemt Vitesse een stormloop, die tot resultaat heeft dat zij van zeer verren afstand door middel van Roqué doelpunt. De stand blijft 1—o tot half twee. Na deze korte rustperiode, werken beide partijen hard tot eindelijk U. D. door haren linksbuiten doelpunt. Stand 1—I. Nu zet Vit. er alles op en is de laatste 20 minuten beslist de meerdere. Uitval op uitval wordt ondernomen, schot op schot gelost, maar daar èn het geluk den U. D.'ers dient én Dijckmeester in prachtvorm verkeert, kon er maar niet gescoord worden. Bij U. D. blonk Dijckmeester en de rechtsbuiten uit, bij Vitesse waren Roqué, Goedvriend, Hendriks en Kaan de besten, terwijl Boone een pluimpje verdient voor zijn harde werken. Vitesse laat u niet ontmoedigen, maar blijf bard werken, opdat klaroengeschal ons zal konden, dat het kampioenschap in Arnhem zijn plaats heeft gevonden. Laat dus a.s. Zondag niemand op het appel ontbreken, om naar Quick te gaan, want van Nijmegen moet gij met de palm der overwinning huiswaarts keeren, anders is het kampioenschap verkeken ! Houdt u fier Vitessenaren! !! — Het nieuwe „Adresboek voor Arnhem, Velp, Oosterbeek en Westervoort". 1904, is heden bij de firma J. J. Coers verschenen. De inrichting is gelijk aan die van den jaargang 1903. Het voorwerk is bijgewerkt naar de officieele gegevens. De plattegrond zal eenige uitbreiding behoeven. Bijv. de Apostolische kerk en de Remonstrantsche kerk vinden we er nog niet op. In de Burgemeesterswijk is al veel meer aangebouwd dan hier wordt aangegeven. — In het magazijn „De Hoop", aan de Hommelstraat, heeft de heer Goedhart een mooie expositie van naar hij ons verzekerde echte Pa-
rijzer en Weener modelhoeden iugericht, die zeer de aandacht trekt. Omdat niet alle dames de Hommelstraat dagelijKs bewandelen, deelen we dit mede. Dit voorjaar zijn de modes op het stuk van hoeden iets zeer bijzonders. — Op een der beste standen Vijzelstraat hoek Mariënburgstraat, heeft de heer D. H. G. Brethouwer Zaterdagavond een sigarenwinkel geopend waarvoor het benedenhuis de noodige verbouwing heeft ondergaan. — Hedenochtend liepen al weer jongens op een drafje over het ijs in de Lauwergracht, dat waarschuwend bab-babbelde. — X Zaterdagavond ontstond een schoorsteenbrand bij D. in de Ridderstraat, welke spoedig gebluscht werd. Ten nadeele van een volontair bij de artillerie is een gouden ring ontvreemd. Gisterenavond ontstond ten huize van den tapper E. in de Oeverstraat een begin van brand, vermoedelijk omdat de kachelpijp die door het plafond loopt, gloeide. De brand werd spoedig gebluscht. Een 22-jarige stoker, die te Zwolle is gedomicilieerd, werd in den afgeloopen nacht door een tweetal personen op den Eusebiusbinnensingel aangevallen en mishandeld. Na afloop hiervan vermiste de aangevallene zijn zilveren horloge. Ten nadeele eener winkelierster aan den Hommelschen weg is door een aantal jongens suikergoed ontvreemd. Uit een hok in de Prinsenstraat zijn twee konijnen ontvreemd. — § De Raad van Westervoort heeft aan jhr. C. W. Stern op zijn verzoek, wegens zijne benoeming tot ambtenaar ter secretarie van Amsterdam eervol ontslag verleend als secretaris en ontvanger van Westervoort en met algemeene stemmen tot secretaris benoemd de heer A. H. C. M. Vos de Waal burgemeester van Westervoort. — /\ Lochem, 28 Febr. De collecte voor het huldeblijk van H. M. de Koningin-moeder heeft in deze gemeente eene som van f204,20 5 opgebracht. — £ Doetinchem, 28 Februari. Op de jaarlij ksche algemeene vergadering van aandeelhouders van de Doetinchemsche Bouwmaatschappij werd per aandeel groot f125 het dividend bepaald op f3.90. Tot commissarissen herkozen den heer H. J. van Zadelhoff en gekozen den heer G.J. Horsting in plaats van den heer C. W. Ketjen die als zoodanig bedankt had. — [| Behalve de klompenmakers te Dinxperlo en Lichtenvoorde, hebben nu ook de te Eibergen en Winterswijk vergaderde klompenmakers een verzoek hunner vakgenooten te Doetinchem om een Achterhoeksche klompenmakersvereeniging te stichten, afgewezen en zullen dezen zich bij den te Utrecht gevestigden bond aansluiten. — || Te Yzerlo onder Aalten werd voor eenige dagen een fiets, hoed en horloge gevonden aan den weg. Men dacht eerst aan een ongeluk. Bij onderzoek bleken deze afkomstig te zijn van zekere S. te Aal ten die 's avonds uit Dinxperlo komende deze in benevelden toestand op den weg had achtergelaten. — 8 Ede, 27 Febr. Gisteravond is alhier plotseling overleden op ruim 63-jarigen leeftijd de heer F. de Graaf, hoofd der openbare school, welke betrekking de overledene ongeveer 40 jaar vervulde. Door allen die hem kenden wordt zijn heengeen diep betreurd. — § Voor de bouw van een zuiverhuis, meterlokaal en regeneratieloods ten dienste der gasfabriek te Apeldoorn waren 8 inschrijvers en wel de hoogste B. Dales te Apeldoorn voor f18850.— en de laagste G. Wegerif te Apeldoorn voor f15562.— aan wien het werk is gegund. — /\ Nijkerk, 28, Febr. Door wijlen den heer E. Prins is aan de Nederduitsch-Hervormde diaconie alhier een legaat besproken groot f 1000. — § De heer A. Oostenrijk die sedert 5 Juni 1899 directeur van het post-en telegraafkantoor te Huisen is hoopt ultimo April den dag te herdenken, waarop hij vóór 25 jaar bij de posterijen werkzaam werd gesteld. —• * Huisen, 28 Febr. Vrijdag overkwam een voerman van hier op den Griftdijk tusschen Arnhem en Elden een ernstig ongeluk. Bij het uitwijken voor een achteroprijdend voertuig struikelde hij, waarbij hem het wiel zijner kar over het lichaam ging. Met gebroken bovenarm werd de ongelukkige opgenomen en naar het St.-Elisabeths-gasthuis vervoerd. Naar wij vernemen is de mogelijkheid niet uitgesloten, dat de man dien arm zal moeten missen. — § De arbeider A. J. te Sljjk-Ewjjk die lijdende was aan vallende kiekte, geraakte, terwijl hij langs de Waal bezig was met het verzamelen van hout te water en verdronk. Alle pogingen om levensgeesten op te wekken, bleven vruchteloos. — Te Nijmegen is eene Paedagogische Vereeniging opgericht, voornamelijk bestaande uit de docenten aan Gymnasium, H. B. School, Canisiuscollege en Rijkskweekschool. Tot voorzitter werd gekozen de heer M. A. P. C. Poelhekke, tot secretaris dr. A. E. Egelie. De eerste bijeenkomst werd gewijd aan eene bespreking van „Vermoeienismeting" en het belang ervan voor de school", welk onderwerp werd ingeleid door het lid der Vereeniging dr. Wiardi Beckmann. Deze belangrijke voordracht gaf tot eene levendige gedachtenwisseling aanleiding, waaruit bleek hoeveel belangstelling voor actueele vraagstukken er in onderwijskringen bestaat. („Nijm. C.".)