Arnhemsche courant

Zaterdagavond wordt aan de abonnés in d e s t a d een extra-blad der courant niet het verslag der Gemeenteraadszitting toegezonden. • Advertentiën voor dat blad worden, op de vroeger bekend gemaakte voorwaarden tot uiterlijk 2 uur's namiddags aan het Bureau der Courant aangenomen.

Koningin Wilhelmina is gisteren aan boord van de sleepboot „Atlante" te Salerno aangekomen en met een bijzonderen trein naar Pesto (het oude Paestum) vertrokken, maar om 3 uur 's midd. te Salerno teruggekeerd en een half uur later aan boord van de „Atlante" vertrokken. Door de afdeelingen der Eerste Kamer zijn de heeren van der Does de Willebois, Welt, Bosch van Drakenstein, Fennema en Dijckmeestei benoemd tot rapporteurs over de wetsontwerpen o. a. tot aanvulling van de wet op de Vermogensbelasting; tot wijziging der artt. 154, 179 en 228 van het Wetb. van Koophandel; tot aanvulling en verhooging van de Waterstaatsbegrooting voor 1904; ten behoeve van het Westelijk Viaduct te Amsterdam en tot onteigening ten behoeve van verschillende spoorwegen, o. a. van Rotterdam naar 's-Gravenhage en naar Scheveningen. De afdeelingen waren gisteren bij het onderzoek van de Hooger-Onderwijswet druk bezocht. Zij hebben benoemd tot voorzitters de heeren Reekers, vaji Lier, Godin de Beaufort, Nysingh en van Boneval Faure. Vier van de vijf afdeelingen zijn gisteren al gereed gekomen met het onderzoek der HoogerOnderwijswet. De vijfde zal heden het onderzoek voortzetten. Alle leden op twee na, hebben aan het sectieonderzoek deelgenomen. De afdeelingen der Tweede Kamer hebben benoemd tot rapporteurs over de wetsontwerpen: tot onteigening voor het maken van bovengrondsche werken ten behoeve van de Staatsmijn B enz.; tot toekenning van de hoedanigheid van wettig betaalmiddel aan de biljetten der Nederlandsche Bank en tot verhooging en aanvulling van het zesde hoofdstuk der Staatsbegrooting voor 1904 (toko's aan boord van schepen) de heeren Nolens, Smidt, van Wassenaer Catwijck, Michiels van VerduynenJ en Merkelbach; over het wetsontwerp tot wijziging van den rechtstoestand bij de rechtspleging bij de landmacht en van die bij de zeemacht, alsmede van de provinciale instructie voor het Hoog Militair Gerechtshof de heeren van Veen, Duymaer van Twist, van Sasse van Ysselt, Heemskerk en de Ridder. Veiligheid bij electrische geleidin gen. Bij Kon. Besluit is ingesteld een Staatscommissie, aan welke wordt opgedragen : (t. te onderzoeken of er — en zoo ja, welke — wettelijke voorschriften gegeven of maatregelen genomen moeten worden met betrekking tot den aanleg en het gebruik van electrische geleidingen, zoowel in het belang der openbare veiligheid, als ter regeling van de rechtsverhoudingen uit dien aanleg en dat gebruik voortspruitende; b. van dat onderzoek verslag uit te brengen onder bijvoeging van een of meer voorstellen van wetten of wettelijke bepalingen, met toelichting. In deze Staatscommissie zijn benoemd: tot lid en voorzitter, mf. M. Tydeman Jr. lid der Tweede Kamer der Staten-Generaal, te Breda; tot leden, de heeren A. E. R. Collette, hoofdingenieur der telegraphie, te 's-Gravenhage; F. C. Dufour, te Haarlem ; J. J. W. van Loenen Marünet, afdeelingschef bij de Hollandsche ijzeren Spoorwegmaatschappij, te Amsterdam ; jhr. mr. W. H. de Savornin Lohman, raadsheer in den Hoogen Raad der Nederlanden te 's-Gravenhage ; L. M. Barnet Lyon, directeur van de Eerste Nederlandsche Electrische Tramwegmaatschappij te Haarlem; J. A. Snijders C.Jzn., hoogleeraar aan de Polytechnische School te Delft; J. W. C. Tellegen, directeur van het Woningtoezicht te Amsterdam; mr. A. C. Visser, hoogleeraar aan de Rijks-universiteit te Leiden; tot lid en tot eerste-secretaris, mr. A. Nijlant, referendaris bij het hoofdbestuur der posterijen en telegraphie te 's-Gravenhage; tot tweedesecretaris,

de heer J. W. G. Coops, commies bij het Departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid te 's-Gravenhage. De leden zullen de bevoegdheid hebben hunne van het advies der meerderheid afwijkende meeningen in afzonderlijke nota's mede te deelen. („St-Ct") Deze week is de Staatscommissie in zake bedelarij naar Hoogstraten—Wortel—Merxplas, wellicht ook naar Bielefeld, gegaan. Zij is, blijkens bericht aan het „Handelsblad", gisteren te Brussel aangekomen. In de eerste drie plaatsen, dicht bij de Nederlandsche grens, bezuiden Breda, is geconcentreerd al wat in België van Staatswege in dezen wordt gedaan. Hoogstraten en Wortel zijn toevluchtsoorden, welke elk een 1200 oude zwervers herbergen. Merxplas is eene strafkolonie met plaats voor 5000 vagebonden, die er in 6 klassen worden verdeeld. Deze laatste inrichting, aanvankelijk voor een groot deel landbouwkolonie, is nu geheel voor arbeid in werkplaatsen ingericht, evenals de beide andere. Bij Bielefeld (Westfalen) ligt de vrije landbouwkolonie Wilhelmsdorf, voor 20 jaar gesticht door den bekenden predikant, Pastor Bodelschwingh, en naar het model waarvan in Duitschland achtereenvolgens een dertigtal andere koloniën zijn gesticht, die samen aan 2000 a 4000 zwervers tegelijk huisvesting kunnen verleenen. De Vereeniging van Jonge Liberalen heeft zich niet alleen in verbinding gesteld met vereenigingen van jonge liberalen in andere gemeenten, maar ook aan verschillende liberale kiesve'.eenigai in Nederland een schrijven gezonden, waarin wordt aangedrongen propagandaclubs van jonge liberalen op te richten. In verband met de nieuwe loonregeling van het personeel bij de Staatsspoorwegen is door de Maatschappij ter harer kennis gebracht, dat van de met 1 Mei ingaande nieuwe bezoldiging (vervanging van premiën door vast loon) geen verhooging zal wotden afgehouden voor huishuur, voor hen, welke een woning van de Maatschappij in gebruik hebben. Zooals misschien bekend is, betaalt het personeel, welke woningen van de Maatschappij in huur hebben 10 pet hunner bezoldiging. („P. G. C.") Het Drankwet-comité, gevormd uit den Bond van* het destillateurs en den Bond van likeurstokers uit Nederland, heeft naar aanleiding van het gewijzigd ontwerp-Drankwet zijn zienswijze omtrent eenige in voormeld ontwerp voorkomende bepalingen blootgelegd in een adres aan den Tweede Kamer. De „Wilhelmina-Vereeniging" zal den 24n Mei te Amsterdam hare algemeene vergadering houden, waarin o. a. zullen behandeld worden het rapport der commissie van praeadvies over de vraag of het gewenscht wordt geacht, de verplegers en verpleegsters, in de krankzinnigengestichten werkzaam, onder de Ongevallenwet op te nemen; en het rapport der commissie van praeadvies in zake het verleenen van steun aan verplegers en verpleegsters bij slepende ziekte, invaliditeit of ouderdom. De algemeene vergadering van de „Vereeniging tot Vereenvoudiging van onze Schrijftaal" wordt den 21 en Mei te Amsterdam gehouden. Aan de orde komt, behalve 't jaarverslag, rekening en verantwoording door den penningmeester, bepaling van tijd en plaats der volgende jaarvergadering, de bespreking van de propaganda. Twee bestuursleden moeten worden verkozen, daar volgens rooster aftreden de heeren J. L. C. A. Meijer en prof. B. Symons.

Naar het „Centrum" thans meded eelt, heeft het lid der Gedeputeerde Staten van Gelderland C. A. L. baron van Hugenpoth tot Aerdt, aan het bestuur der R.-K. Centrale Kiesvereeniging te Zevenaar kennis gegeven, dat hij zich bij de aanstaande periodieke verkiezing voor de Provinciale Staten, op grond van zijn gevorderden leeftijd, niet meer herkiesbaar stelt. Naai wij in verschillende bladen vermeld hebben gevonden, zouden ook de heeren W.

E. J. baron van Wassenaer, lid der Provinciale Staten voor het district Ede, jhr. H. F. Schuur - becque Boeye, voor het district Putten, en L. J. N. van Essen, voor het district Voorst, verklaard hebben zich niet herkiesbaar te stellen. Voor de juistheid dezer berichten kunnen wij echter niet instaan. Praeadviezen van Burgemeester en Wethouders betreffende de in de raadsvergadering van 23 April 1904 te behandelen onderwerpen. In zake verpachting vanoppervlakten 1 a n g s d e n 1 i n k e r o e v e r v a n d e n R ij n, deelen B. en W. den Raad mede dat, nadat definitief tusschen den Staat der Nederlanden en de gemeente was gesloten het contract, waarbij aan de gemeente in erfpacht werden gegeven de oppervlakten langs den linkeroever van de rivier den Nederrijn, bedoeld bij het raadsbesluit d.d. 14 November 1903 no. 39, zij zich hebben gewend tot de Arnh. Stoomsleephelling-maatschappij en de firma G. T. Coers met de vraag of deze tot 1 Nov. 1905 in pacht wenschten te bekomen respectievelijk de perceelen E no. 279 en 297 en 299. Inmiddels verzochten B. en W. aan den Minister van W., H. en N. vergunning om in de in erfpacht bekomen oppervlakten te doen baggeren, zoolang het erfpachtsrecht duurde. Op dit verzoek werd gunstig beschikt bij besluit d.d. 1 Maart j.1. no. 173, Afd. Waterstaat, terwijl uit eene inlichting, verkregen van den ingenieur in het 2de rivier-arrondissement, blijkt dat de verleende vergunning tot baggeren insluit de bevoegdheid voor de gemeente om harerzijds dit recht aan anderen over te dragen voor den tijd en onder de voorwaarden, bij die vergunning gesteld. De Arnh. Stoomsleephelling-maatschappij en de firma G. T. Coers hebben beiden den wensch te kennen gegeven om de haar aangebodene perceelen in pacht te bekomen tot het einde van 1911, verklarende eerstgenoemde zich bereid om te betalen een pacht van f 50, laatstgenoemde van f 25 per jaar, daar zij het stuk slechts noodig heeft voor het bergen van hout gedurende de zomermaanden. B. en W. stellen voor: ie. met ingang van 15 Mei a.s. tot 31 Mei 1911 te verpachten: a. aan de Arnh. Stoomsleephelling-maatschappij de perceelen Sectie E. no. 279 en 297, gelegen langs den linkeroever van den Nederrijn voor de som van f 50 per jaar; b. aan de firma G. T. Coers het perceel Sectie E no. 299 langs den linkeroever van den Nederrijn voor de som van f 25 per jaar; zijnde deze perceelen door den Staat aan de gemeente in erfpacht uitgegeven en zulks onder voorwaarden dat, indien de pachsters in het door haar gepachte wenschen te doen baggeren, hierbij zullen moeten worden opgevolgd de voorwaarden, opgenomen in de beschikking van de Minister van W., H. en N. d. d. 1 Maart 5904 no. 173, Afd. Waterstaat, waarvan haar een afschrift zal worden toegezonden; 2. op dit besluit de goedkeuring te vragen van Gedeputeerde Staten. In zake aankoop van grond tusschen den Erns t-C a s i m i r 1 a a n en de Velperwegzijn Burgemeester en Wethouders van oordeel dat het belang der gemeente bij den voorgestelden koop en verkoop niet in die mate is betrokken, dat daardoor de gevraagde koopprijs zou worden gewettigd. Burgemeester en Wethouders stellen alzoovoor: aan de naamlooze vennootschap mede te deelen dat de Raad geene termen vindt om den bedoelden grond tegen den gevraagden prijs voor de gemeente aan te koopen. Persoonlijke toelage aan den commies ter secretarie mr. A. L. Scholten s. Burgemeester en Wethouders stellen voor: aan den met ingang van I Mei a.s. op de aanvangsjaaiwedde van f 1200 definitief benoemden commies 2e klasse ter secretarie mr. A. L. Scholtens, ter zake van de door hem verricht wordende werkzaamheden voor de samenstelling van het raadsverslag, met ingang van genoemden datum toe te kennen eene persoonlijke toelage van f 300 per jaar boven zijne jaarwedde. Handel en Nijverheid 1903. Het verslag der Kamer van Koophandel en Fabrieken tp Arnhem over het jaar 1903 is in druk verschenen. Ten aanzien van het op de de vergaderingen verhandelde verwijzen wij naar onze uitvoerige verslagen.

Aan het overzicht van de fabrieks- en handwefksnijverheid ontleenen we het volgende: In het timmer-, metsel- en schildersvak was genoegzaam werk, terwijl aan werkkrachten geen gebrek was. Met groote voldoening kan worden verklaard, dat machinebouw en machinewezen zijn vooruitgegaan. De brandkastfabrieken en smederijen gaan niet vooruit door het toenemend gebruik van brandkluizen en van vul- en gaskachels en gasfornuizen, maar vooral door het buitenlandsch fabrikaat. De automobielen- en rijwielenfabrikage nemen zeer in bloei toe. De suikerfabriek werkte evenals het vorig jaar; door te gering zoetgehalte der bieten moest de compagne al vroeg eindigen. Het boekdrukken gaf reden tot tevredenheid. De bierbrouwerij ging vooruit trqts groote concurrentie. Hetzelfde mag gezegd worden van de zoutziederij. De sigarenfabrieken hadden meer dan voldoende werk. Het schoenmakersvak bepaalde zich meer tot repareeren. Bloemenhandel en kweekerijen vonden uitbreiding. Gunstige resultaten lev eren stoomververijen en wasscherijen. Door het namaken van het artikel in minder gehalte en door de groote concurrentie gaan de goud- en ziversmederijen niet vooruit. De houtzagerijen hadden steeds voldoende werk; de likeurstokerijen bleven op dezelfde hoogte; de industrie in Italiaansche mozaïk- en terrassovloeren is goed te noemen en de koffiebranderijen hadden, door lage prijzen te bedingen, grooten omzet. Ondanks de zorgzame dagen der spoorwegstaking en den regenachtigen zomer, hadden handel en nijverheid over het geheel geen reden tot klagen. De tusschenkomst der overheid wordt zeer gewenscht geacht om handel en nijverheid alhier te bevorderen. De rubriek groot- en kleinhandel geeft voor den handel in inlandsche tabak enkele momenten aan van levendigheid. Daar de oogst 1902 matig licht van soort was, liepen de prijzen steeds terug. De oogst 1903, gedeeltelijk ver kocht, heeft door de weersgesteldheid veel geleden. Dat men tegenwoordig tracht de betere gronden voor vruchtencultuur beschikbaar te maken, zal op den duur blijken een fout te zijn. Het middelmatige product werd tegen zeer hooge prijzen verkocht. De plantages, die van wind en hagelslag leden, konden slechts lage prijzen bedingen. In Sumatra-tabak nam de consumptie toe; de resultaten der Java-tabak waren minder gunstig ; de handel in Borneo-tabak bleef beperkt en klein. Uitgenomen de schelvisch, waren de aanvoeren van visch iets kleiner dan het vorig jaar, waartegenover hoogere prijzen werden besteed met bevredigend resultaat. Wat de groenten aangaat, was het aangevoerd kwantum bevredigend, maar de kwaliteit — vooral van de fruit — liet veel te wenschen over door het aanhoudend natte weder. Goede qualiteiten deden zeer hooge prij zen. De aanvoer van bloemen bleef dit jaar stationnair; de kweekers gaven blijk van verbeteringen en uitbreidingen te hebben aangebracht. De aanvoer op de beestenmarkt was dit, jaar grooter. Ook buitenlandsche kooplieden bezochten de markt. Daarentegen was de aanvoer van biggen niet zoo groot, dat in de hoogere prijzen van het voeder zijn oorzaak vindt en waardoor de fokkerij niet loonend werd. Het aangevoerde op de korenmarkt ging over het geheel vlug van de hand. Vrije aanvoer op de beurs wordt aanbevolen. De kleinhandel in Javakoffie vermeerderde dit jaar; in suiker zijn de voorraden iets verminderd; de aanvoeren van enkele soorten rijst waren zeer groot; inlandsche boonsoorten kwamen bijna niet voor, daar deze hoogere prijzen moesten opbrengen. Van havermout werd dit jaar minder gebruik gemaakt evenals van petroleum. Voor de vleeschhouwers was het voorjaar niet gunstig, doch het najaar herstelde dit. De kruideniers hadden een vuurproef te doorstaan met de coöperatieve winkelvereenigingen, zoodat zij met groote moeite in hun onderhoud konden voorzien. De bakkerijen maakten, vooral in luxe-brood zeer goede zaken, alsook de beide coöperatieve broodbakkerijen, doch deze ten koste der kleinere inrichtingen. Voor de manifacturiers was het afgeloopen jaar minder gunstig. In luxe-artikelen ging het evenmin goed. De regenachtige zomer en andere omstandigheden hebben dit op hun geweten. Het ijzer onderging een daling van 10 pCt., daarentegen stegen de prijzen van koper, lood en zink 10 pCt. De groot- en kleinhandel in deze artikelen was grooter dan in 't voorafgaande jaar. In kleinhandel en winkelnering valt over 't afgeloopen jaar een grootere omzet "te constateeren, doch de verdiensten waren in 't algemaen door de concurrentie zeer gering. Onder de door de Rechtbank alhier uitgesproken 102 faillissementen waren er 33 uit Arnhem. Verder bevat het verslag een statistiek over de scheepvaart, over het postkantoor en over de geld- en fondsenmarkt. — * Bij de op 20 dezer alhier gehouden examens voor de akte 1. o. zijn geëxamineerd 8 mannel. candidaten. Geslaagd de heeren J. A. C. van der Brugge, W. F. Buurman, R. J. de Grood en J. H. de Haan; allen van Nijmegen. V acantie-kaarten. \Vij vernemen, dat de directeur-generaal der Mij. tot Expl. van Staatsspoorwegen aan het bestuur van de Vereeniging „Handel en Nijverheid alhier in antwoord op haar desbetreffend verzoek heeft medegedeeld, dat het voornemen niet bestaat, om re«ds in Juni vacantie-kaarten uit te geven. Heden morgen ongeveer 11 uur had het te water laten plaats van een nieuwgebouwde schroefstoomboot aan de „Stoomsleephelling' alluw.

De boot die den naam „Johannes" draagt, werd langzaam te water gelaten, terwijl zich eenige dames, heeren en werklieden op het dek bevonden en een drietal vlaggen in top waren geheschen. Een aantal kijklustigen stond aan de kade om getuige hiervan te zijn. Het is een kloek gebouwde boot. — § Dieren, 20 April. De opbrengst van de Kon. Ned. Locaalspoorweg Maatschappij over maand December 1903 is als volgt: reizigers de f 27041,52 5 , goederen enz. f 2222,101 5 totaal f49262,63 of f 14,14 ^/4 P er dagkilometer, tegen f 1349V4 in 1902. Hiervan bracht de lijn Apeldoorn — Almelo f37577.49 of f22.64 per dagkilometer tegen f21,4 3 I2 I 9° 2 op en de lijn Dieren — Hattem f11685.14 of f 6.40 3 / i per pagkilometer tegen f6,26 in 1902. De totale opbrengst van Jan. — December bedroeg in 1902 f613919,10 5 of f14,93 6 P er dagkilometer tegen f655736,46 5 of f15,98' per dagkilometer in 1903. — * Zutphen, 21 April. In de algemeene vergadering van aandeelhouders der Naamlooze Vennootschap „Graafschapsche Bank" alhier, werd het dividend vastgesteld op 8 pCt. In den loop van 1903 (het 4e boekjaar) was er geregeld vraag naar de aandeelen der Vennootschap; dientengevolge werden de f 57ocjo, die ulto. Dec. 1902 nog in portefeuille waren, alle en wèl boven pari, geplaatst. In Verband met deze geheele plaatsing der aandeelen, steeg het bedrag der rekening kapitaal-depot tot f 135,000. Eigen eflecten had de Vennootschap niet. Het reservefonds bedroeg f 5599.10 tegen f 1776.02 op 31 Dec. 1902. Van de deposito's f 22019.57 werd verreweg het grootste deel op langen termijn ingelegd. Het winstcijfer bedroeg f 29210.50. Als commissaris werd herkozen de heer A. Martens alhier. — In de nabijheid der gemeente Winterswijk, in de buurtschap hret Woold, heerschte gisteren een boschbrand. Men meent, dat hij dojpts het vonken van een locomotief is ontstaan. — g Wageningen, 20 April. Voor het kantongerecht alhier is met gesloten deuren behandeld de zaak contra wed. P. geb. G. B. alhier, beklaagd van onbevoegde uitoefening der geneeskunde (verloskunde). Er werden 5 getuigen gehoord, o. a. de heer dr. L. Vinkenborg. De eisch tegen bekl. luidde f 100 boete, subs. 30 dagen hechtenis. — * Apeldoorn, 21 April. Het 7e jaarverslag van de Apeldoornsche Tramwegmaatschappij is verschenen waaruit blijkt dat de toestand van de maatschappij bevredigend is. Het prae-advies omtrent het batig saldo der winst en verliesrekening stelt voor 2 2 pet. dividend aan de aandeelhouders uit te keeren. -— De kieviten komen tegenwoordig ook te Apeldoorn en in de onmiddellijke omgeving voor. Vele arme heidebewoners, die aanvankelijk niets met de vreemde vogels en hunne kleurige eieren op hadden, gaan er nu dagelijks met de geheele familie op uit, om de eieren te zoeken. In de laatste weken werden bijna 4000 eieren aldus gevonden en verkocht; de prijzen daalden tot 15 cents per stuk. Men herinnert zich de jaren niet, waarin op de Vcluwe in zoo korten tijd zooveel kievitseieren zijn geraapt. — Het congres voor sociale hygiëne zal op 1 en 2 Juli a. s., te Nijmegen worden gehouden onder leiding van mr. H. Goeman Borgesius. — iSfi Nijmegen, 21 April. In de zitting van den Gemeenteraad van a. s. Zaterdag zal behandeld worden de vaststelling van een plan van uitbreiding der stad als bedoeld bij artikel 28 der Woningwet. Hierin wordt nl. bepaald, dat de besturen van gemeenten met eene bevolking van meer dan 10,000 zielen of eene, welke met meer dan een vijfde is toegenomen, een plan van uitbreiding vaststellen, waarbij de grond wordt aangewezen, die in de naaste "toekomst voor de alsdan aan te leggen straten, grachten en pleinen is bestemd. Het Dagelijksch Bestuur heeft zich bij dat plan gericht op het historisch Galgenveld, dat geheel door de nieuwe wijken om het Keizer-Karelplein wordt begrensd. — ip Nijmegen, 20 April. Door het bestuur der veilingsvereeniging voor groenten en fruit is thans bij adres aan den Gemeenteraad verzocht haar tegen nader te bepalen voorwaarden een terrein van 400 M 3 grond te willen afstaan in de Diemerbroekstraat hoek Vondelstraat (nabij het station) ten behoeve van het te stichten veilingsgebouw, welks kosten op f 10,000 worden begroot; haar voorts toe te staan gedurende 20 jaren eene rente-garantie van f 753 voor een met dat doel te sluiten annuïteitsleening en haar ten slotte te verstrekken een som van f 1620 voor oprichtingskosten en eene jaarlijksche subsidie van f 2378 voor exploitatiekosten. — {(/ TeNijmegen had gisterenavond de e'drste „Koningin-Emma-avond" plaats. De groote zaal van de Vereeniging was versierd, als fancy-fair ingericht. Door den heer Nolet werden liederen gezongen, voordrachten werden gehouden en een bloemenballet, ingestudeerd door den heer James Meijer|fils uit Arnhem, gegeven. Vooral het laatste viel in den smaak en werd toegejuicht, 't was dan ook feeëriek mooi. Een zeer talrijk publiek woonde de uitvoering bij. Verwacht mag worden dat een groot bedrag aan het Koningin-Emmafonds kan worden afgedragen.

„Het Vaderland" zegt, naar aanleiding van onze opmerkingen in het nummer van Maandag 11., ons niet te kunnen toegeven „dat tijdelijke bescherming als opvoedingsmaatregel zeer wel door den beugel kan", en schrijft dan : „Wij moeten elkaar goed begrijpen. Door ons — en anderen — wordt niet ontkend, dat een industrie, die tijdelijk wordt geschoord, op den duur zoo rijke baten kan afwerpen, dat dit met de door de tijdelijke protectie tijdelijk teweeggebrachte schade verzoenen kan. Wat wij ontkennen is dit, dat door beschermde rechten, of in 't algemeen : dat door middel van Staatsingrijpen die tijdelijke steun het best zal worden verstrekt." 't Schijnt inderdaad dat „het Vaderland" en wij elkaar niet begrijpen, want ondanks de door ons genoemde voorbeelden komt het blad opnieuw terug op de hulp voor den zwakken, maar levensvatbaren nijverheidstak in den vorm van subsidie of kapitaaiverstrekking, hoewel wij toch zeer uitdrukkelijk deden uitkomen en met het voorbeeld der electrische tramwagens illustreerden, dat in anderen vorm, zooals door het betalen van een hoogeren koopprijs, dan waartegen het buitenland leveren kan, bescherming verleend en een jonge industrie op de been gebracht kan worden. „Het Vaderland" ontkent, dat het „de opkomst van levensvatbare industrieën" zou willen opofferen aan de moeilijkheid, zoo niet onmogelijkheid om met juistheid te bepalen, hoever de „opvoeding" der te steunen industrie zich zoif moeten uitstrekken, hoe lang zij zou moeten duren, en laat dan volgen : „Die opvoeding kan, meenen wij, gerustelijk aan de financieele wereld worden overgelaten." 't Zal wel aan ons liggen, maar inderdaad deze redeneering begrijpen wij niet. De „financieele wereld" kan toch b. v. geen dure electrische tramwagens . of stoomspuiten opkoopen, opdat de fabrikanten, door grooten afzet en door meer ervaring geleerd, zuiniger en voordeeliger kunnen produceeren! 't Is allerminst wegens een streven naar Rechthaberei dat wij de gedachtenwisseling voortzetten met „het Vaderland", maar omdat de vraag in geschil ons van te groote beteekenis dunkt om ze in nevelen gehuld te laten. In 't practisch leven doet zich toch de quaestie daartoe te vaak voor. Al wijdt „de Nederlander" wederom een uitvoerig betoog aan ons antwoord van eergisteren, betreffende de particularistische politiek van dr. Kuyper en de volgzaamheid van de partijen der meerderheid, in 't voorzetten der polemiek met haar zien wij geen heil, zooals wij reeds zeiden, omdat wij elkaar toch niet overtuigen. „De Nederlander" is wel zoo vriendelijk, nog wel „gaarn e" aan te nemen, dat wij «oprecht" meenen, dat de wettelijke toekenning van de effectus civilis aan de Vrije Universiteit »de doorvoering is van de bijzondere opvatting van één Minister", maar dan bewijst dit, zegt zij, dat wij ons „zóó lang op één pitnt blind gestaard" hebben, dat wij, „in deze materie alle besef voor de proportie der dingen verloren" hebben. Als in de ontkentenis, dat de toekenning van Je effectus civilis aan de Vrije Universiteit de logische consequentie zou zijn van de-bij de ■wet eikende vrijheid van hooger onderwijs, het bewijs onzer blindheid moet liggen, dan is 't ten minste een troost dat met dit gebrek dan eveneens zeer velen behept zouden zijn, aan wier scherpziendheid echter door niemand getwijfeld wordt.

De aandacht, welke „de Nederlander" aan onze beschouwingen geschonken heeft, stellen wij natuurlijk op prijs, maar wij blijven met Cato den oudere zeggen : Praeterea censeo... dat de plicht van alle vrijzinnigen is aan de provinciale stembus de gevaarlijke politiek van het Kabinet-Kuyper eendrachtig te weerstaan.