Arnhemsche courant

Lunoria (van luna, de maan, zinspeelt op het ronde tusschenschot der vrucht, dat men met de volle maan vergeleek), biennis, tweejarig ; de plant is tweejarig, d. w. z. bloeit en sterft af het tweede jaar na de zaaing, hier te lande judaspenning geheeten, behoort tot de familie der Cruciferae (kruisbloemigen omdat de 4 bloembladen altijd kruiswijs staan) en is eene plant die in vele landen van Europa wild voorkomt vooral in bergachtige streken. De bladeren zijn groot, hartvormig, grof getand; de onderste zijn gesteeld, de bovenste zittend; de vruchten zijn groot, elliptisch, stomp; de beide buitenste helften afvallend, het middenschot blijvend, zilverwit, op het gevoel satijnachtig; bloemen paars of wit. Lunaria annua (éénjarige Judaspenning) is slechts eene variëteit van biennis. De zaden, semina violae lunariae rotunda siliqua, rieken en smaken als tuinkers en werden in de geneeskunde als mosterdzaad gebruikt. De uitgebloeide stengels dezer plant met de vruchttusschenschotten er aan worden tegenwoordig als sieraad veel gevraagd. Ik heb jonge plar.tjes van de Judaspenning a 5 ets in voorraad. 16 Primula obconica Hance. Deze plant staat in meer dan 40 exemplaren in vollen bloei, de kleur der bloem is donkerrood. Het is zonder twijfel eene der dankbaarst bloeiende soorten. 4 Pelargonium Jtadula Ait. Ik ben zoo vrij de lezers er opmerkzaam op te maken dat ik van de Rozengeranium ook de olie zou kunnen verstrekken, wanneer zich liefhebbers daartoe aanmelden. * 31 Duranta Ptumieri 2. Duranta (genoemd ter eere van Castoro Durante , Italiaansche botanicus, lijfarts van Paus Sixtus V, geboren 1529 te Guaido bij Spoleto, overleden 1590 te Viterbo), Plumeri ter eere van Chailes Plumier, Franciscaner monnik en kruidkundige, geboren te Marseille 20 April 1648, overleden 20 Nov. 1704 op het eiland Gadis in de haven van Cadix, is een 5 meter hooge boom, behoorende tot de familie der Verbenaceae (naar het geslacht Verbena ), mheemsch op de West-Indische eilanden, met vierkante takken, bladen langwerpig, gepunt, gezaagd of gaafrandig glad. Bloemen zéér fraai helderblauw en zéér lange hangende aren, welriekend; vrucht een 2-hokkige, 2-zadige steenvrucht. De zuurachtig zoele vruchten worden gegeten, terwijl de bloemen als opwekkend, de bladeren als reinigend geneesmiddel in gebruik zijn. In Fransch West-Indië wordt de plant „Troène d'Amérique" (Amenkaansche Liguster) genoemd, omdat zij eenigszins gelijkt op de bekende Ligustrum vulgare, waarvan men hier te lande omheiningen maakt. Deze fraaie boom werd reeds in 1733 in cultuur gebracht. Kleine plantjes heb ik a 5 ets. j disponibel. De Daranta kan zeer goed in de kamer worden gekweekt en behoeft in den winter slechts 8 a io'> C. warmte. 39. Eucalyptus globulus Lab. Eu betcekent wèl, calyptus van kalyptos, bedekken, omdat de meedraden (kroonbladeren bestaan er niet) door het kelkkapje geheel worden bedekt, globulus kogelvormig, naar de vruchten die dien vorm vertoonen, dus genoemd door den Franschen kruidkundige La Billardière, geboren te Alen^on 28 Oct. 1755, overleden te Parijs 1834, — is een meer dan 30 meter hoog wordende boom, inheemsch, als alle andere soorten van dit geslacht, in Nieuw-Holland en ook in van Diemensiand, met afwisselende, lancetvormige, eenigszins gekromde bladeren, die bij jonge planten breed eirond zijn, bloemen die in de oksels der bladeren op koite stelen staan en kleine ronde vruchten, zeer vele kleine zaden bevattende. In Frankrijk en Algiers is deze boom th ans in groote massa aangeplant. De invoer in Algiers dateert van 1154, kort daarna werd de cultuur in Zuid-Frankrijk ondernomen, waar thans boomen van 25—30 meter geen zeldzaamheden meer zijn. Het vellen van die groote exemplaren belet het voorkomen van nog grootere. De bij den wortel afgehakte planten loopen spoedig weder uit, zoodat jongere exemplaren bijna onmiddellijk de plaats der ouderen innemen. De winters van het vaderland der plant komen eenigszins overeen met die van Zuid Frankrijk, zoodat een temperatuur van 6° C. door deze Eucalyptus goed wordt verdragen, indien de vorst niet lang aanhoudt, vandaar dan ook dat de plant in zuidwestelijk Engeland in den vollen grond gekweekt kan worden. Zachte winters houdt de Eucalyptus ook bij ons uit, doch gaat zij bij gewone winters steeds te gronde omdat de vorst dan te aanhoudend is en de grond te sterk wordt afgekoeld. In Zuid-Europa heeft zij zelfs 17 0 Fahr. (13 graden vorst) doorstaan, doch ging bij 19" Fahr (15 graden vorst) te niet. Zelfs op het eiland Assan aan de westkust van Schotland blijft de plant over. Op Jamaica groeide de plant 20 meter in 7 jaren, in Florida 13 meter in 4 jaar, in Californie 20 meter in 11 jaar, in het Neilghemy gebergte in Britsch-Indie 33 meter in 12 jaar met een stamomvang van 2 meter op 1 meter boven den grond. De boom groeit daar het best op 1300 meter zee-hoogte. In Mexico is het beste klimaat tusschen 800 en 2400 meter. Tot het jaar 1894 waren in Transvaal 6 a 7 millioen boomen aangeplant, hoofdzakelijk uit E. globulus bestaande. In de omgeving van Pretoria verkrijgt de stam een omtrek van 3 meter in 22 jaren. Op het kanaaleiland Jersey werd in 1891 een boom gemeten van 51 meter hoogte met stamomvang van 3 meter bij den grond. De plant levert aldaar rijp zaad In Zuid-Frankrijk, waar wijlen prof. dr. Naudin de Encalyptu > invoerde, heeft zij

zich dermate verspreid dat het voorkomen van het landschap er geheel door veranderd is. In 7 jaar verkrijgt de boom aldaar een hoogte van 23 meter, zelfs op plaatsen waar de olijf niet wil gedijen. In het gebergte van Guatemala verkrijgt de plant eene hoogte van 40 meter in 12 jaren met een stamomvang van 3 meter. In Port Philip, het zuidelijkst deel van Nieuw-Holland, groeit zij 3 ctm". per maand zoolang zij nog jong is. Het wegnemen van met breede bladeren bezette takken van 2 of 3-jarige planten veroorzaakt een snelleren wasdom. De bladeren vormen zeer veel ozon en dragen dus ook zeer veel bij tot het zuiveren der lucht, vandaar het aanbevelen der aanplanting in streken waar moeraskoorts heerscht. De vluchtige olie is zeer antiseptisch en komt tegenwoordig in groote massa gezuiverd in den handel. Algiers, Britsch-Indie en Californie voeren veel van deze olie uit. De zaden blijven jaien lang kiembaar en kiemen snel. De takjes van de plant kunnen gebruikt worden om muggen en andere insecten uit de kamer te verjagen. Ik heb jonge plantjes van de Encalyptus in voorraad. Middelburg, M. Buijsman. Botanische Tuin.

De B e 1 g i s c h e Kamer heeft een wetsontwerp aangenomen, waarbij de verkoop en de invoer van absinth verboden worden. Overtreding van dit verbod wordt gestraft met f 12.50 tot f 250 boete en gevangenisstraf tot hoogstens 8 dagen. — Te Brussel is Zaterdagavond door den zoon van den consul-generaal van Chili een moordaanslag gepleegd op den Chileens<-hen gezantschapssecretaris, Palmaceros. Deze werd door vijf revolverschoten in het hoofd gedood. Palmaceros stond op het punt te trouwen met de dochter van den heer Waddington. In de laatste dagen was er evenwel een zekere verkoeling tusschen hem en zijn verloofde ontstaan. Bij alle ongedachte voorstellen van de belastingcommissie uit den Duitschen Rijksdag is er thans een gekomen, dat zeker de kroon spant. De commissie heeft zich namelijk verklaard voor de invoering van een W,hrsteuer — d. i. een belasting op jonge mannen die van hun milita ; ren dienstplicht vrijgesteld zijn. De vrijzinnigen, sociaal-democraten, Polen en twee leden van de andere partijen stemden tegen. — Na den kerkgang heeft de keizei lij ke familie gisteren de leden van het diplomatieke corps ontvangen, die hun gelukwenschen kwamen aanbieden naar aanleiding van de zilveren bruiloft. Verder waren er de Engelsche generaal Swayne, die een geschenk overhandigde van Engeland's Koning en Koningin en de Russische generaalmajoor Tatitcheff. Daarop volgden talrijke deputaties uit Duitschland, delegaties van militairen uit het buitenland, uit het Pruisisch Ministerie, den Bondsraad, enz. De Keizer sprak op verscheidene redevoeringen na elkander vijf korte toespraken van dank uit. Er waren verder nog deputaties van de provinciën, steden, enz., die adressen overhandigden. Bij de ontvangst ten paleize bracht Prins Albrecht van Pruisen de gelukwenschen over van leger en vloot voor de zilveren bruiloft van het keizerlijk paar, zoowel als voor de bruiloft van den zoon des Keizers. In zijn antwoord legde de Keizer er den nadruk op, dat Prins Albrecht nog den heerlijken tijd van de opstanding des Rijks verpersoonlijkte. „Mijn eerste en mijn laatste gedachten", zeide de Keizer, „gelden mijn strijdmachten ter land en ter zee, en de Keizerin is er steeds op uit om te zorgen voor de leniging van nood en ellende. God geve, dat er geen oorlog moge komen. Maar mocht het toch gebeuren, dan ben ik vast overtuigd, dat het leger zich evengoed zal gedragen als vóór 35 jaren. Vredelievende taal klinkt anders ! De „Times" heeft uit Petersburg een opgaaf ontvangen van de arrestaties, terechtstellingen enz., die door de Russische Regeering in één maand zijn toegepast. Hierop komen de volgende cijfers voor : 58 redacteurs zijn gevangen gezet en 78 bladen geschorst; de staat van beleg werd afgekondigd in 62 plaatsen; 1716 menschen zijn te Petersburg en 10,000 in de provincie in hechtenis genomen ; aan 1400 menschen werd, Moskou niet meegerekend, de doodstraf voltrokken. Verder wordt de schade, die de boerenonlusten door veiwoesting van eigendommen hebben aangericht, op 72 millioen gulden gesteld. — Een ongeloofelijk staaltje van wreedheid deelt de Petersburgsche correspondent van de „Tribune" aan zijn blad mede. Te Felin in aet Oostzee-gebied zouden 53 personen terechtgesteld worden. Daartoe werd een groote kuil gegraven en nu werden telkens vier gevangenen op hun knieën op den rand geplaatst, met hun gezicht naar den kuil, die hun graf zou worden. De overige gevangenen moesten het aanzien op korten afstand. Met een paar salvo's lagen alle vier weldra in den kuil. Toen kwamen er weer vier en zoo voort. Elke nieuwe groep moest de stuip ■ trekkingen van de in den kuil liggende voorgangers aanschouwen alvorens denzelfden weg op te gaan. Toen alle 53 terechtgesteld waren, werd er op den hoop lichamen, in sommige waarvan nog leven was, kalk en zand gegooid en klaar was het. Door de Zweedsche Regeering is bij den Rijksdag een nieuw kieswet-ontwerp ingediend. Dit bepaalt, dat de Tweede Kamer zal bestaan uit 230 leden. Kiesgerechtigd zijn alle mannen, na voleindiging van het 24e levensjaar. Verkiesbaar zijn allen, die in het district, waarvoor zij gekozen worden, kiesgerechtigd zijn. Voor de verkiezing is absolute meerderheid van stemmen noodig. Alle negen jaren zullen de kiesdistricten opnieuw worden verdeeld.

In het Engelsche Lagerhuis is het Zaterdag bij de beraadslagingen over de Chineezenquaestie in Transvaal rumoerig toegegaan. Chamberlain beweerde, dat de Regeering verschillende mijnmagnaten in Parklane had geraadpleegd en volgens hun oordeel haar voorstellen over de Chmeezen had ontworpen. Na deze verklaring had men 't lieve leven gaande. Namen, namen ! riepen de ministerieelen met groote stemverheffing, -r- Chamberlain bleef kalm. Die bewering is volkomen onwaar, riep Asquith boven het rumoer uit. Ik zal gaarne nader informeeren, zei Chamberlain, en de uitbarsting van woede ging over in een schaterend gelach. Maar toen Chamberlain de beschuldiging in eenigszins anderen vorm herhaalde, had men de poppen weer aan 't dansen. Trek uwe woorden in! Verontschuldigingen! raasde het om hem heen. De speaker moest tenslotte tusschen beide komen. — Te Portsmouth zullen nieuwe dokken en andere maritieme werken worden aangelegd. De kosten bedragen maar even 30 millioen gulden. De Marokkaansche conferentie vordert niets. Niet alleen over de politie-hervormingen kunnen Frankrijk en Duitschland het niet eens worden, maar ook inzake de oprichting eener Marokkaansche bank blijft ieder land zija eigen standpunt handhaven. Na iedere zitting worden daarom de ontwerpen teruggezonden naar de commissie van rapporteurs, in de hoop, dat die een oplossing zullen vinden, die allen bevredigt. 1 — Een telegram Uit Berlijn zegt, dat men daar ter stede niet begrijpt, waaarom de Fransche pers zoo pessimistisch blijft; in oificieele kringen in Duitschlai.d is men steeds optimistisch. Men ontveinst zich niet de bestaande moeilijkheden, maar men gelooft die niet onoverkomelijk. Dit beteekent echter geenszins, dat Duitschland in alles zal toegeven, maar wel, dat het steeds bereid is tot toegeven, indien de Fransche Regeering ook niet al te vasthoudend blijft, — en daaraan twijfelt men in de officieuse kringen hier niet. De opstand der Zoeloe's in N a t a 1 schijnt zich uit te breiden. Twee compagnieën voetvolk, een afdeeling paardevolk en een batterij geschut te Durban hebben bevel ontvangen naar Stanger te vertrekken. Deze plaats ligt ongeveer 80 K.M. ten N.O. van Durban. Volgens een bericht uit Washington aan de „Tribune" zou er bij de Regeering der Veteenigde Staten een wetsontwerp zijn ingediend, om een Amerikaansch protectoraat in te stellen over Santo Domingo, tot deze Republiek haar buitenlandsche schulden heeft afgedaan.

't Spreekwoord : „alle goede dingen bestaan in drieën" zal zeker moeten beduiden: goed beginnen, goed voortgaan en goed voleinden. Nu, dat mag zoo zijn, — aio mij slechts vergund is, eventjes van iets héél goeds tot u te spreken. — (Neen.... ik kom nu niet vragen !) ie Breng ik mijn eerbiedigen dank aan allen, die mij, tot dusverre, in staat stelden, de tastende hand van verscheidene blinden onzer goede stad met toonenden arbeid te vullen, gedurende veel (ofschoon nog niet alle) weken. 2e Bluf ik eens even op uwe milddadigheid, waardoor, gedurende ruim 1 jaar, 750 (zegge zevenhonderd vijftig) paar zelfkanten pantoffels, door blinden gemaakt, ten geschenke zijn gezonden aan verschillende inrichtingen van liefdadigheid te Arnhem. (Wat aardig drietalletje: 1. Gij gaaft, 2. de blinden werkten, 3. ik bluf op u !) 3e Breng ik u een Leleefden groet van mijn (eigenlijk uw) „blindenpotje", met de blijde boodschap, dat het óók in staat was, bij feestelijke gelegenheden, eene kleine verhooging te storten voor onze arme blinden, van wie de dichter zoo aandoenlijk zingt : „Sic hóren den Frühling,.., doch seheti ihn nicht!" Verder, dat bet „blindenpotje" nog niet geheel ledig is .... ja... . misschien wel tot Paschen zal strekken, als het zuinigjes-aan (*) doet! . . Eindelijk,. .. dat het bijna even hartelijk als gij verlangt naar lente's Paaschfeest. „Di>-ientegloed en levenszoet in veler harten keeren doet, en uit het hart naar buiten stroomt, als stralend groen uit jong geboomt'." Uw u vereerende W. G. Borrias. Arnhem, 25 Febr. 1906. (*) Foei, wat een leelijk woord ! De zetter.

ADVERTENTIËN. leesbibliotheek van Hollandsche. Fransche, Duitsebe en Engelsche werken WW Bij de HoIlandsChe ook eene afdeeling Jongens- en Meisj esboeken. M. VAN DEN BERGE, Ketelstraat. (voorheen H. A. Tjeenk Willink.)