In Parijs is Zaterdag een belangrijke postdiefstal op de open straat en op klaarlichten dag geschied. Het is later gebleken, dat de in de rue Chauchat stationeerende postwagen een zeer korten tyd, ten hoogste drie minuten, maar waarschijnlijk niet meer dan een enkele minuut, zonder toezicht was. De beide nalatige postbeambten, een besteller en een chauffeur, die een uitstekenden dienststaat hadden, zijn geschorst. De dieven zijn niet gelukkig geweest; naast den gestolen zak lag er een, die twee millioen francs aan waarde inhield. Men heeft nog niet juist kunnen vaststellen, hoeveel en wat gestolen is; maar de aanvankelijk ge» noemde som moet zeer overdreven zijn. Het merkwaardige van het geval is, dat spelende jongens buiten Parijs den ledigen postzak heb ben teruggevonden, maar tevens een anderen, waarvan men zeker weet, dat de inhoud niet is verdwenen 1 Van de dieven is geen spoor te ontdekken.
Noodlottige brand. Maandagavond brak in de kapokfabriek te Werden, tengevolge van een ontploffing bij het herstellen van een motor, brand uit. Het vuur greep zeer snel om zich heen. Twee vrouwen, die in de fabriek werken, werden levensgevaarlijk gewond; drie anderen bekwamen lichte verwondingen. Geweldige siieenw»torm, In New-York heeft gisteren een ontzettende sneeuwstorm gewoed, zooals sinds 1888 niet meer was voorgekomen. De windsnelheid bedroeg 435 K.M. per uur. In New-York ligt een sneeuwlaag van 30 c.M. Tot nu toe zijn acht personen omgekomen. %Un vader en zUn moeder vermoord Een ontzettende misdaad is ontdekt te Cumière, een dorp in het Marr:e-dal, waar een 17-jarige jongen zijn beide ouders heeft vermoord. Reeds sedert 27 December was het echtpaar Martin, waarvan de man meubelmaker was, afwezig en hun zoon André, die alleen thuis was, vertelde, dat zijn ouders naar Dyon waren, waar zij familie hadden. Aanvankelijk bestond er geen reden om aan de waarheid daarvan te twijfelen, maar toen de menschen weg bleven, begon men dat toch vreemd te vinden. Daarbij trok het gedrag van André zeer de aandacht: hij maakte groote verteringen en haalde vrienden in het huis zijner ouders,
waar tot in den nacht gedronken en pret gemaakt werd. Eindelijk waarschuwde men de gendarmen, die het huis doorzochten. Zij vonden in de benedenverdieping, waar de meubelmakerij en de woonvertrekken zijn, niets ongewoons, maar op de bovenverdieping troffen zij in een kamer, die afgesloten was en waarvan zij de deur moesten openbreken, een vreeselijk schouwspel aan. Op het bed lagen, door lakens bedekt, de lijken van Martin en zijn vrouw, hij met 3, zij met 2 kogels doorboord. De lijken verkeerden in staat van ontbinding en een vreeselijke lu^ht vervulde het vertrek. André, die bij de huiszoeking tegenwoordig was, werd terstond gearresteerd en hij bekende zijn onmenschelijke daad. Hij was — zeide hij den 27 December na middernacht thuisgekomen, terwijl zyn ouders reeds te bed lagen. Zijn vader maakte aanmerking over zijn laatthuiskomen, waarover hij zoo woedend werd, dat hij z'n revolver trok en op zijn ouders afschoot. Nog denzelfden nacht had de ontaarde zoon zijn vrienden in huis gehaald én met hen gefuifd in de kamer beneden die, waar de lijken lagen. André Martin is gevankelijk naar Reims vervoerd. Een soortgelijke misdaad had plaats in 't Russische dorp Potaki, bij Kief. Daar besloot de eenige zoon van een rijken grondbezitter, zijn ouders te vermoorden, teneinde in het bezit van hun vermogen te komen. Bij nacht sloop hij in de kamer van zijn moeder en sloeg baar met een bijl dood. Zijn vader kwam toegesneld en vieL eveneens door de hand van zijn eigen zoon,'Mie daarna de honden in het vertrek liet, welke de lijken van zijn ouders verscheurden. Hij trachtte op die manier de sporen van zijn misdaad te doen verdwijnen, maar een knecht van zijn ouders had hem het huis zien binnengaan en klaagde den moordenaar aan.
Strenge koude. Er heerscht op het oogenblik groote werkloosheid in de Ver. Staten, de strenge koude houdt nog steeds aan en het gevolg is, dat er onder de arbeidende klasse groote ellende heerscht. Gewetenlooze leiders maken daarvan gebruik om de menigte op te ruien tot daden van geweld en de hongerige stakkers geven maar al te gaarne gehoor aan hun ophitsende woorden. I)e New-Yorksche correspondent van de Daily Mail woonde een vergadering bij, waar een der sprekers den menschen aanried de winkels te plunderen en de kerkbesturen te dwingen hun gedurende den nacht toegang te verleenen tot de kerken. Dit middel wordt trouwens reeds druk in praktijk gebracht. Vrijdagavond bestormde een woeste menigte na afloop van een meeting van de Industrial Workers of the World een kerk van de baptisten, waar juist een dienst werd gehouden, en eischte, dat de kerkbanken ontruimd zouden worden, opdat de werkloozen er konden slapen. Zaterdagavond werden de deuren van verschillende kerken geforceerd en het kostte der politie vrijwat moeite om de hongerige en havelooze menschen af te houden van geweld. Merkwaardigerwijze weten de leiders de dakloozen buiten de stedelijke kostelooze logementen te houden, hoewel daar bijv. Zaterdagnacht duizend bedden vrij waren. Zaterdag kwamen te New-Vork 600 gedelegeerden bijeen, benoemd door gouverneurs van verschillende staten, burgemeesters, organisaties van werkgevers en arbeiders, om bet werkloozen-probleem te bespreken. Mitchell, burgemeester van New-York, hield een rede, waarin hij uiteenzette, dat er iets gedaan moest worden tot bestrijding der werkloosheid. Het best achtte hij den stroom van werkloozen te leiden naar het platte land, waar nog veel werkkrachtten te gebruiken zijn. En verder stelde hij voor, een commissie te benoemen, die het vraagstuk in studie zou nemen, zoodat ten spoedigste maatregelen ter bestrijding van het euvel kunnen worden beraamd.
"Uit verschillende landen. Belangrijke postdiefstal.". "Bredasche courant". Breda, 1914/03/03 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 17-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAB03:000059859:mpeg21:p002
"Bredasche courant". Breda, 1914/03/03 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 17-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAB03:000059859:mpeg21:p002
Naar aanleiding van een aantal artikelen door Soewardi, een der drie voormannen van de I. P., schreef H. v. Kol in Het Volk: Ik weet niet of de lezers van Het Volk een oogenblik gedacht hebben, dat ik de reeds zoo gevulde kolommen van ons Partij-orgaan nog verder zou willen in beslag nemen voor een even klein zinnetjes-debat, als antwoord op de lange artikelen van den heer Soewardi. Om verschillende redenen zal ik dat niet doen: le. Het ik nooit getwgfeld aan het talent van Douwes Dekker en zijn volgeling, om op listige wijze den indruk te wekken, dat hun tegenstanders hen verkeerd beschuldigen en zij zelf de vermoorde onschuld zijn, zelfs wanneer ieder onbevangen lezer hun artikelen in een bepaalde beteekenis moest opvatten. Van deze sluwheid en lenigheid om door de mazen been te kruipen, gaf — laat ons nu maar zeggen — het jonge mensch Soewardi weer een duidelijk bewijs. De lezer, die zich door dit warnet van draaierij en spitsvondige ontkenningen wil laten overtuigen, moet dat zelf maar weten. 2e. Wil ik uwen lezers besparen een nieuwe reeks citaten, waarvan een geheele bundel naast mij ligt, die allen uiting geven aan een anarchistischen geest, aan »de politiek der daad», een verdedigen een taktiek, volslagen in strijd met die door de S. D. A. P, sedert haar oprichting gevolgd. En ten slotte wat den doorslag geeft: 3e. Is het mij te min, in te gaan op artikelen, die zoo vol zitten van laster-en scheldwoorden, van geniepige en kleineerende aanvallen, als nog nimmer in ons orgaan verschenen. Daaruit spreekt niets anders dan de. zucht om op mij wraak te nemen, daar ik handelde volgens myu vaste en nu onwrikbaar geworden overtuiging, steunende op afdoende gegevens. Op een dergelijke wijze van schrijven voegt alleen een minachtend stilzwijgen. Wie nog eenig gevoel van eigenwaarde heeft, laat zulke personen rustig hun gang gaan. De lezer, die er niet gretig bij is om mij, op de verwarde en misleidende zinsneden van Soewardi ongelijk te geven en daarmede tevens mijn levenswerk van jaren voor de koloniën en haar bewoners te denigreeren, zal slechts de
naaste toekomst behoeven af te wachten om te ervaren wie in dezen het beste inzicht had der ware toestanden. De tijd en de feiten zullen mij g eli jk geven in mijn houding, geenszins vijandig aan de Indische beweging, doch pal staande tegenover de mannen, die hun eigen kind door onverstand in de wieg hebben gesmoord.
"Uit de Pers. De Indische Partij.". "Bredasche courant". Breda, 1914/03/03 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 17-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAB03:000059859:mpeg21:p002
Naar wij uit goede bron vernemen, zijn er onderhandelingen gaande tusschen een bekend kunsthandelaar hier te lande en de eigenaars van het beroemde schilderij vsn Jozef Israels «Als men oud wordt", thans in bruikleen in het Rijks-museum, over den aankoop van genoemd werk. Als grondslag dier onderhandelingen wordt een prijs van honderdduizend gulden genoemd.
"Kunst en Wetenschappen. Jozef Israels „Als men oud wordt".". "Bredasche courant". Breda, 1914/03/03 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 17-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAB03:000059859:mpeg21:p002
Bij kon. besluit is F. Meijerdirck erkend en toegelaten als consul van Duitschland te Zaandam, voor de Zaanstreek omvattende de plaatsen Zaandam, Assendelft, Koog a /d. Zaan. Krommenie, Oostzaan, Westzaam, Wormerveer en Zaandijk ; is benoemd tot auditeur-militair-plaatsvervangèr in het tweede militaire arrondissement mr. dr. G. L. van Oosten van Slingeland. advocaat, procureur en leeraar in de staatswetenschappen aan de gemeentelijke hoogere burgerschool met 5-jarigen cursus te Arnhem vroeger plaatsvervangend auditeur-militair in het derde militaire arrondissement. zijn bij het leger in Ned.-Indië met inhang van 3 Maart benoemd tot generaal-majoor de kolonels van dat leger W. R. de Greve, C. H. van Rietschoten en C. F. Rochemont; zijn met ingang van 1 Maart bevorderd tot hoofdcommies der posterijen C. A. Hanegraaff, H. W. D. Wellan, S. Gaanderse H. C. Ising, allen thans commies der posterijen 1 kl.; is toegekend de aan de orde van OranjeNassau verbonden eere-menaille, in zilver, aan P. Oorthuisen, bedrijfsleider in de chemische fabriek der firma L. Aug. Bruyn Jr. en Co. te Utrecht; ,KG. Eckenhausen, werkzaam bij H. G. J. Vlugt, drogist handelende onder de firma P. A. Mulfer en Zoon te Delft; W. J. van der Pol, magazijnchef bij de Naaml. Vennootschap Agentuur en Groothandel voorheen Haus mann en Hotte te Amsterdam.
"Officieele berichten.". "Bredasche courant". Breda, 1914/03/03 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 17-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAB03:000059859:mpeg21:p002
Ia de algemeene vergadering van bovengenoemde vereeniging Maandag in het ZuidIlollandsch Koffiehuis te Den Haag, is na langdurige discussiën de volgende motie aangenomen: »De vereeniging spreekt de wenschelijkheid uit, dat do Kameis van Arbeid trachten, de oprichting van gemeentelijke bureaux van beroepskeuze te bevorderen of, waar de onmogelijkheid hiervan gebleken is, althans van particuliere zijde. En draagt het bestuur op, zooveel mogelijk gegevens te verzamelen om de verschillende Kam«rs van Arbeid met haar pogingen tot de oprichting van dergelijke bureaux van advies te dienen. Een goede maarregel. De Minister van Waterstaat heeft naar aanleiding van een ongeval voorgeschreven, dat op rijkswegen de wegvakken, die wegens herstelling of vernieuwing zijn opgebroken, voortaan moeten worden aangeduid door overdag aan weerskanten een bord van bepaald model te plaatsen en 's nachts door het plaatsen van lantaarns, welke wit licht uitstralen. IJlt de botleiiKireek. De bloei der bloembollen zal dit jaar niet vroeg zijn. Wel verwacht men sterken bloei en kloeke bloemen. Door de in het begin van het jaar plaats gehad hebbende voist, zijn de bollen bewaard gebleven voor te vroeg uitloopen; ook zullen zij beter bestand blijken tegen koude Maartdagen. Voor den kweeker ziet 't er niet kwaad uit. Een terp t» koop. Dezer dagen zal weer een van de vele terpen in de omgeving van Ferwerd, bekend als liet Klooster Foswerd, geveild worden. Op die plaats heeft n.1. een door grachten en singels omgeven klooster gestaan, dat, volgens overlevering, in 822 op Ameland gesticht, uit vrees voor de Noormannen in 't laatst van de 11e eeuw naar Ferwerd verplaatst is. De Friesche geschiedschrijver Foeke Sjoerds zegt, dat het »een dubbeld convent was van mannen en vrouwen, die naar den regel van St. Benedictus leefden», en van groote» vermaartheid» was. Ten tijde van de twisten der Schieringers en Vetkoopers, in de 14e eeuw, deelden ook de kloosters in de algemeene beroering, en in 't laatst dier eeuw wordt een verwoesting van het Vetkoopersgezinde Foswerd door de monniken, van Klaarkamp, dat aan de zijde der Schieringers stond, gemeld. De rijk versierde kerk met geschilderd houten gewelf is toen vernield, en later vervangen door een kerk met een steenen gewelf, waarbij ook een vry hooge toren stond. Omstreeks 1572 — met het overgaan van de bevolking en het grootste deel der geestelijkheid tot de hervorming — werden in Friesland verscheidene kloosters vernield en toen is waarschijnlijk ook het klooster Foswerd verwoest. Zeer waarschijnlijk zullen bij de afgraving van de terp belangrijke oudheden aan het licht worden gebracht, aangezien ook vóór dat de kloosterlingen zich op deze plaats vestigden, de terp een bewoonde plaats zal geweest zijn. 't Is daarom een gelukkige gedachte van de verkoopers geweest om aan het bestuur van het «Friesche Genootschap» het recht toe te kennen om het uoodige toezicht bij de afgraving uit te oefenen en om de gevonden oudheden tegen een billijke aan de afgravers te betalen vergoeding te kunnen overnemen, (L. Ct.)
De brandstichting in de Haariemsclie Infanterie kazerne. De Haarlemsche berichtgever van het Iibld meldt: Hier ter stede loopen geruchten, dat bij het onderzoek thans het spoor wordt gevolgd van twee gedeserteerde korporaals, één uit Haarlem en één uit Den Helder. Bij het opmaken der staten van de ten tijde der drie branden iu de kazerne aanwezige manschappen zou uit een vergelijking gebleken zijn dat dit tweetal alle drie de branden had medegemaakt, terwijl ze beiden gedeserteerd zouden zijn op den dag, dat de beloonicg van f 500 voor het opsporen van den deder werd uitgeloofd. Dit is reeds in zoovere onjuist, dat de Haarlemsche korporaal, die ten tijde van den laatsten brand in de provoost «at, juist na de blussching werd losgelaten omdat z'n straftijd om was en op dienzelfden dag' deserteerdë. Wij vernemen van welingelichte zijde, dat voor den man die in Haarlem in de provoost zat tijdens den derden brand, werkelijk de mogelijkheid bestond om er 's nachts onbemerkt uit te komen. De hengsels van de deur zijn aan den binnenkant bevestigd en zonder veel moeite kunnen de pennen eruit genomen worden. Iemand zou dus op die manier de provoost kunneu verlaten, naar boven gaan, naar de rustkamers, en terugkeerend de deur weer in den ouden toestand brengen zonder dat iets gemerkt werd. Zonder geraas zyn deze handelingen evenwel niet uitvoerbaar, bovendien bestaat de kans, dat iemand in de afwezigheid van den arrestant de geopende deur ziet en tenslotte is ieder die in de provoost wordt gezet eerst gefouilleerd, zoodat hij geen lucifers, kaarsen of sleutels bij zich kan hebben. Toch is naar dit geval wel een onderzoek ingesteld. Aan den hoofdcommissaris van politie te Amsterdam (vanwaar de korporaal afkomstig was) is in den aanvang van de onderzoekingen bericht van het feit der desertie gezonden. Ons werd evenwel medegedeeld, dat het zeer onwaarschijnlijk wordt geacht dat in deze richting de dader zou moeten worden gezocht. Van den deserteur is nog geen spoor gevonden. De bedoelde staten zijn na den brand door de compagniescommandanten opgemaakt, waarbij achter alle namen moet worden ingevuld hoe het gedrag van den betrokken persoon was. Daaruit is tenslotte een vergelijkende conclusie gemaakt.
Splinter en balk. — Akelige jongen, moet jij vogelnestjes uithalen 1 Wat moet de moeder van die arme vogeltjes nu wel denken, als ze terugkomt ? — Die is dood. — Hoe weet je dat ? — Die zit op je hoed I liet Volk. Met de wlciielrocde. Dezer dagen is te Apeldoorn een proeve en bewijs tevens geleverd, dat sommige personen de eigenschap bezitten, met de wichelroede gewapend, ondergrondsche wateraderen aan te wijzen. liet geval had onder de volgende omstandigheden plaats. Op een bouwterrein aan den Bartelsweg moest ten behoeve van een te bouwen huis een pomp worden geslagen. Om vergeefsche pogingen om water te vinden te voorkomen had de eigenaar den heer K. R Graber verzocht de plaats aan te wijzen, waar deze geslagen moest worden. Met de wichelroede — een allunciniumstaf — in de hand, wandelde G. over het terrein en weldra bewoog zich de roede ten bewijze, dat hij zich boven een waterader bevond. Voortloopende werd de beweging heviger eu weldra wees de heer Graber de plaats aan waar zich de wel bevond, met de mededeeling dat die op 7 M. diepte was gelegen. Na boring op die plaats bleek dit de juiste te zijn : er werd een voldoende hoeveelheid voortreffelijk drinkwater gevonden. Schandelijk I De politie te Bussum heeft proces-verbaal opgemaakt tegen een bewoner van de Brinklaan aldaar, terzake van het volgende: Op het afgesloten erf achter zijn woning was een kat aangeland. De bewoner, dit ziende, ging met zijn hond er op af. Toen de hond niet tot den aanval overging, hitste hij het dier er toe aan, en nadat de kat gewond in een hoek gekropen was, hield de wreedaard met een bezem het dier vast, opdat de toen bloeddorstig geworden hond het beestje beter zou kunnen verscheuren. Buren, die het schandelijk bedrijf zagen, gaven onmiddellijk kennis aan den eigenaar vau de kat, waarop aangifte bij de politie volgde. Stnatfclotery. Als gevolg van het optreden der justitie tegen de particuliere loterij-ondernemingen, was er gisteren bij alle kantoren der collecteurs van de Staatsloterij een sterke toeloop van liefheb bers. In verband met onlangs uitgevaardigde strenge voorschriften van de directie der Staatsloterij, mocht aan de aanvragen voor groote bedragen niet worden voldaan, opdat zoo min mogelijk het publiek zou worden teleurgesteld. In minder dan geen tijd was dan ook bij vele collecteurs de voorraad uitvetkocht en kon aan de aanvragen niet meer worden voldaan. Naitr «Ie slad. E. H.s. schrijft in de Levende Natuur, 1 Dec. jl. Dit jaar hebben de meeuwen weer een nieuwe stad voor residentie er bij gekozen en wel Zwolle. Vroeger werden ze 's winters zelden of nooit gezien ; in dit najaar kwamen zij in grachten en vaarten. Wat aanleiding tot deze vestiging heeft gegeven, weet men niet. Wellicht heeft de suikerfabriek van Lemele er schuld aan, doordat die door zijn afvalwater de visschen bedwelmde. Zoo ziet men ook in dezen tijd bij de suikerfabriek te Halfweg groote meeuwenzwermen. Hoe is het met Kampen en de andere IJselsteden ? Gelukkige vangHlen. De visscher J. Staal te Ochten had Woensdag het geluk in een trek met de zegen in het kanaal bij de steenfabriek van den heer Glabbeek
te bemachtigen ruim 300 pond witvisch, benevens een zalm van 24 pond. Daar hij den laatste verkocht voor f 2.60 per pond en voor dezen visch alleen dus reeds meer dan f 60 ontving, was deze dag derhalve zeer voordeelig voor genoemden visscher. 's Middags werd opnieuw met de vischzegen in een tak van de Waal een zalm gevangen die 33 pond woog en voor ƒ 75 van de hand werd gedaan. (Ned. Hengelsport.) Een snoek van een meier. Aalsmeersche visschers hebben, volgens het Hbl., in de fortgracht te Haarlemmermeer een snoek gevangen van ruim een meter lengte. Carnaval. De Vlissingsche Courant gaf de vorige week een verklaring van het ontstaan van hef carnaval en de beteekenis van dat woord. De redactie schreef, dat carnaval is af te leiden van de Italiaansche woorden carne (vleesch) en vale (afscheid). Een inzender, de heer H. G. van Grol, zegt nu in genoemd blad: Men moge het Italiaansche woord Carnevale afleiden van carne (vleesch) en vale (afscheid) of van carne en levale (=levamen, verlichtingsmiddel) waarschijnlijker is de afleiding van carrés navalis (=schipachtige wagen). Ter verklaring ga het volgende vooraf. Het vieren van den vastenavond is bepaald van heidenschen oorsprong, (vgl. Dr. J. H. Gallée, Bijdrage tot de geschiedenis der dramatische vertooningen in de Nederl. gedurende de Middeleeuwen, Haarlem 1873 en Victor Michels, Studiën über die altesten deutschen Fastnachtspiele Strassburg 1896). Op het feest tei eere van Freija hulde men zich in dierenhuiden. In de latere Middeleeuwen verkleedden zich de jongelieden en zochten oudere menschen op in gildehuizen, herbergen of in hunne woningen. Zij spraken hen toe, plaagden hen met niet al te fijnen boert, droegen dialogen voor en verwijderden zich na een stevigen dronk, om elders hetzelfde spelletje te herhalen of zich op straat met dansen te vermaken. Uit dialogen heeft zich het vastenavondspel en de klucht ontwikkeld. (Vgl. Dr. J. A. Worp. Geschiedenis v.h. Drama en v.h. Tooneel in Nederland, Groningen 1904). De jongelui toch, die met hunne stukjes voor «Ileeren ende Wet" en zelfs wel voor vorstelijke personen optraden, deden natuurlijk hun best zoo goed mogelijk voor den dag te komen en niet alleen doer aardige en vreemde costumes, maar ook door grappige kluchten, die steeds in omvang toenamen, anderen te overtreffen. Het feest, hoezeer dan ook uit oude Germaansche gewoonten overgenomen, staat mede in verband met een gebruik van de kerk, die het hervormd, verchristelijkt heeft. De tijd voor vasten, door de kerk opgelegd, werd voorafgegaan door één of meer avonden, gewijd aan genoegens; men hield overvloedige maaltijden, zong, danste en vierde op uitgelaten wijze feest. Uit de naburige dorpen kwam men naar de stad en deed mee. Men danste over zwaarden, maar ook zonder zwaarden en ontving daarvoor een kleine belooning van het stadsbestuur. Men vertoonde spelen op straat en dikwijls op de markt vóór het raadhuis, waar de magistraat, gezellig vereenigd, naar het spel kon kijken. Van de tallooze vastenavondspelen, die er in de Nederlanden zijn vertoond, is ons geen enkel overgebleven, (vgl. Worp 2 dln.) De zwaardendans, een oud Germaansch gebruik, werd door vele jonge lieden beoefend. Naakt en vlug sprongen zij tusschon zwaarden en lanspunten door, lange messen wierpen zij omhoog en vingen ze op, zonder zich te bezeeren (vgl. Vaderlandsch Museum, V blz. 39). Dit spel werd dikwijls op vastenavond vertoond ; maar ook in de processie, o.a. te Breda (vgl. Dr. C. R. Hermans, Geschiedenis der rederijkers in Noord-Brabant, 's-Hertogen bosch 1867 biz. 219.) Men noemde den zwaardendans ook wel den «dans der Macabeeën (vgl. Gallée, idem blz. 77.) Bij de meeste processie's waren allerlei voorstellingen, die in geen enkel verband staan met de leer der kerk. Voor een deel zijn die voorstellingen te verklaren uit heidensche gebruiken, want reeds de Germanen kendeD ommegangen, om zegen af te smeeken op het gewas, hagel af te weren, regen te verkrijgen, enz. De kerk, die deze oude gebruiken evenmin kon uitroeien als andere overblijfselen van het heidendom, heeft ze veranderd en vervormd. Op Helgoland bijv. was het de gewoonte, een wagen van Gertrüd eene verpersoonlijking der godin Freya, in den optocht mede te voeren. Die heidensche omgangen in vermomming zijn verchristelijkt. Enkele godinnen werden voorgesteld in den vorm van een schip, en nu kom ik terug op het carrus navalis = schipachtige, wagen n.1. schip op wielen. Zoo heeft men op Walcheren de afbeelding van Nehallennia gevonden met den voorsteven van een schip. Tacitus vertelt ook dat Isis (door hem werd zij zoo genoemd naar de hém bekende godin) vereerd wordt, doordat men haar beeld met een schip een emd vervoert, hetzij te land of te water. In Christelijken tijd komt in den optocht een schip op wielen voor, dat weten wij werkelijk door Sebastiaan Brandt, een narrenschip, dat vroeger rondgevoerd werd. Meermalen komt in de 15e en 16e eeuw nog «een blauwe schute" voor, (blauw is een onbetrouwbare svmbool, blauwe leugens, blauwe praatjes, een blauwe schute is een schuit, die niet te vertrouwen is, een qualificatie van pretmaken en ... bedrog, zoo ook een blauwe huke = eigenlijk een blauwe muts, een der symbolen van bedrogen echtgenooten bijv. «al duet si hem die blaeu hoeijck an, hi waent dat hi is hair atgod", blauwe devcicie = valsChe vroomheid! blauwe sac, de zak waarin men onrechtmatig verkregen winst bergtf eene blauwe glose, een verzinsel) Vaak werden op vastenavond wagenspelen vertoond, d. w. z. spelen op een wagen, waarschijnlijk maakte men dan gebruik van een der wagens uit de processie, die zich door hun decoratief zeer goed leenden voor zulk een voorstelling. En dat het meermalen drama's waren, die met veel actie, drukte en leven ten gehoore werden gebracht, blijkt uit de Vlaamsche spreekwijze, gebruikt als er een twist op banden schijnt: «We zullen het spel op den wagen gaan hebben", (vgl. Vaderlandsch Museum, V blz. 10.)
£ diT." " r,len "ertoond Of J e • . F vroegere periode m «der gekken ID _JL vrome lieden den vastenavond ^ ' a ^val Dr. W. Moll, Kerkgeschiedenis 1106 Nederland' vóór de Hervorming, Utrecht II, *W1869) b,z - reec * s een we ' ni 8 ernst met 2! ^ j e scherts gemengd, is moeilijk uit te ma 0 k ! D den vastenavond waren de kinderen in l, u n element, jongens en meisjes dansten voor den magistraat en kregen daarvoor een kleine belooning. Gevolg van touwtje springen. Te Reeuwijk is een meisje overleden tengevolge van algeheele uitputting veroorzaakt door langdurig touwtje springen.
"Binnenland. Vereeniging van Voorzitters en Secretarissen van Kamers van Arbeid.". "Bredasche courant". Breda, 1914/03/03 00:00:00, Geraadpleegd op Delpher op 17-01-2021, http://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSAB03:000059859:mpeg21:p002