Bredasche courant

EERSTE BLAD. üescher & Kemper, Vaemailtstraat, Telefooinmminei 95 BREDA, GROOTE KEUZE van T A PIJ T E N, GltSijt- tl Mtl-Stoil, BEHANGSELPAPIER Meubels en Redden. Ingericht voor het geheel in orde maken van huizen, hotels en gestichten. Franco verzending van stalen en goederen Voor de orders wordt eerst prijsopgave gedaan.

BEKENDMAKING. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Breda-, Gelet op art. 8 der kinderwet; Brengen ter algemeene kennis, dat bij kun besluit van beden aan: de firma Rogier, Smagghe & Co., te Breda, en hare rechtverkrijgenden voorwaardelijk vergunning is verleend om in bet perceel aan de Jan van Polanenkade, kadastraal bekend sectie A, n°. 5178 , een gasmotor van 10 paardenkracht te mogen in werking brengen. Breda, 2 Jan 1902. Burgemeester en wethouders voornoemd: En. GULJÉ, burgemeester. , A. R. VERMEULEN, secretaris

jjruö&tu, o onuucui. Geachte Redacteur! Met den aanvang van bet nieuwe jaar steek ik ook, uit den vreemde , weder mijn gewonen heilwensck af voor den jaarspoed van Breda, geluk en gezondheid voor zijn Burgemeester en al zijne inwoners. Gelukkig behoort Breda tot de meest gezonde plaatsen in ons vaderland, terwijl Brussel, zooals bekend is, bovenaan staat in de lijst der hoofdsteden van Europa die het minst aantal sterfgevallen per duizend hebben. In algemeenen zin kunnen dns lezer en schrijver tamelijk gerust deu nieuweu jaarkring ingaan, wat echter niet wegneemt, dat in de meest gezonde plaatsen ook wel mensehen ziek worden en dood gaan. Om eens tot een vroolijker onderwerp over te gaan wil ik ditmaal eens een weinig vertellen van die eigenaardige taal »le Marollien”, welke hier in sommige geringere

murten van Brussel wordt gesproken en waarvan ik roeger wel eens kleine staaltjes ten beste gaf. W at is eigenlijk die taal en waarvan is zij afkomstig F Pegenwoordig rekenen wij hier een groot gedeelte van e Haagstraat, de Blaestraat en de, deze twee verdndende , zijstraten tot bet Marollen kwartier en daar vordt nog de Marollentaal gesproken, hoewel niet oo algemeen meer als vroeger. Het is een soort Haamseh , vermengd met Waalsch en met een mbekende taal en zinwending, alleen hierbij in gebruik. Laat ons eerst eens trachten uit te vinden waar iet woord »Marollen” zelf van daan komt. Sommigen aeenen het af te leiden van bet Spaansch. Toen de spaansche troepen Brussel bezetten kwamen zij als an zelf het meest in aanraking met de mindere klasse lie in bovengenoemde buurten thuis behoorde. Deze uidjes die, vooral toen, hun brood op allerlei slinkseke vijzen moesten verdienen en er dan ook allerlei soort ran ambachten op na hielden, werden door de Spanjaarden : oMarruliero” dat is : slimmen, bedriegers, lamiigen genaamd. Dit woord zou dan langzamerhand n Maroulier en Marollien veranderd zijn. Niet onnogelijk deze afleiding, vooral wanneer men, zooals vij straks zullen zien , vele woorden in de Marollentaal lit het Spaansch kunnen afleiden. Eene andere lezing is dat er in 1660 inde»Allée lu Bavendael op den hoek der rue des Sabots” (thans ■ue Wijnants en rue Mantserrat) een klein mannendoosier werd gesticht door Alice Baligues, eene Spaausche dame. Dit klooster droeg den naam van: sNotre Dame des Marolles”, zijnde dit woord eene verkorting of verbastering van: xSoenrs Maricoles”, iorspronkelijk: »Soeurs de Marie”. Hoe de afleiding jok moge ?ijn, zeker is het dat het. Spaansch aanleiding gaf tot de Marollentaal in dat gedeelte der stad waar de meeste Waalsche werkmansgezinnen te vinden waren. Alle verdere geschiedkundige bijzonderheden overslaande wil ik met eenige voorbeelden die afleiding trachten aan te toonen. Amigo beteekent vriend in het Spaansch. In het oude Vlaamsch werd »Vrunte” gebruikt voor de aanduiding van een afsluiting of gesloten plaats en ook dus gegeven aan de stadsgevangenis. De Spanjaarden verwisselden dit met »Vriend” en van daar nu nog de door iedereen gekende »Amigo”. Ccwitje dat nu gebezigd wordt voor een kleine herberg; komt van het Spaanscke ïCavidad”, dat kleine plaats beteekent. Faille, de stoffen doek welke de vrouwen uit het volk over hoofd en schouders dragen; komt van het Spaansche »Falla”: band van stof of wol. Faro. In Portugal vindt men die helder geelbruin gekleurde wijn, welke dan de Spanjaarden aanleiding gaf om het Vlaamsche bier van diezelfde kleur alzoo te noemen. Keukelen van het Spaansche »corquillar”, waarvoor wij kietelen zeggen. Loeder van ïLoudio”, dat deugniet beteekent. Maehouque van vMaehucho”: ernstig, stil, verstandig; waarmede zoete kinderen worden aangesproken. Motje van smuutcha”: kindje, waarom de marollien ook zegt: »Eh! wel rous étes un schoon motje tegen zijn meisje. Pieken voor sstelen”, van het Spaansche spiearo”. Scampavie speulen, dit zeggen wil: »stil wegloopen”, afkomstig van «scampavia”, een klein Spaansch vaartuig dat smokkelhandel drijft en gemakkelijk kan verdwijnen. Een ander maal hoop ik weer eens een gesprek in de Marollentaal weer te geven, doch om niet te eentonig te blijven thans maar hiermee eindigen en tot wat anders overgaan. Het aantal véloeipèdes en automobiles neemt hier voortdurend toe. Van af 1 Januari tot I October van dit jaar had de provinciale belasting in Brabant voor de eerste 260.630 franken opgeleverd, waarbij de vélo’s voor werklieden en winkelbedienden niet in aanmerking komen, als geen belasting betalende. Wanneer men nu weet dat elke vélo 10 franken belasting betaalt kan men zien hoeveel duizend in deze provincie in gebruik zijn. Voor automobiles wordt verschillend betaald, naarmate zij 400 of meer kilo’s zwaar zijn Deze belasting bracht de niet weinige som van 13 390 fr. op. Koning Léopold is een groot liefhebber van het rijden met automobile. Hij heeft er verscheidene en wanneer hij in Brussel vertoeft (dat wel eeus plaats heeft!) kan men Z. M. alle dagen in zijn gesloten auto voorbij zien snellen, met veel meer dan rerlementairen spoed, doch zijn bekwame Engelsebe chauffeur heeft gelukkig nog geen ongelukken veroorzaakt. Z M. schijnt zich aan de politie-verordeningen op het rijden per vélo en auto niet te storen, maar overigens treden de, op vélo’s in verschillende gedeelten der stad gestationneerde, politie-agenten met ernst op tegen het te SDelle rijden. In de Avenue Louise en op de buiten-boulevards kan men die agenten voortdurend op en neer zien rijden en ook menige bekeuring bewerkstelligen. Vergun mij hier tot slot een aardig versje te plaatsen over dit onderwerp, dat ik in een onzer kleine blaadjes vond.

, Het bekende: «Maitre renard sur un arbre perché” etc., wordt hier in den trant van La Fontaine op een vélocipèdist toegepast: Le Pétard et le Sergot. Maitre Pédard sur un vélo percbé Commenpait a pousser un brillant emballage. Maitre Sergot en le voyant passer Lui tint a peu prés ce langage: Hé la. De sur votre vélo Que vous êtes joli, que vous me semblez beau! En vérité, si votre langage Se rapporté a votre emballage Vous êtes plus illustre que n’importe quel roi. A ces mots le Pédard ne se sont plus de joie. II tourne sa bécane, rejoint 1'hom me de loi. Celui-ci, des qu’a terre il le voit: »Et votre plaque, morbleu”! Vous n’en avez pas ? Attendez un peu Apprenez a cette heur Que tout flatteur Surpiste comme sur route Vit aux dépens de celui qui 1’écoute Cette lepon vaut bien un proces sans doute. Le Pétard honteux et confus Jura, mais un peu tard qu’on ne 1’y pendrait plus. F.

De nieuwjaarsdag met zijn officieele en ; officieuse, gemeende en niet gemeende, gelukwenschen is weer voorbij en met deze een der druksten zoo niet de drukste dag voor de posterijen. Hoewel de mode van het kaartjes zenden gelukkig aan het afnemen is, loopt het getal van de ontvangen en verzonden kaartjes in onze stad toch nog al licht in de duizenden. De meeste afzenders van naamkaartjes doen dit, omdat ’t nu eenmaal gebruik is en of zij allen, aan wie zij zoo’n bedrukt kartonnetje sturen, in hun hart wel zoo veel geluk toewenseben als uit dat kaartje moet blijken, valt zeer te betwijfelen. Maar niet alleen met kaartjes ook met brieven en niet minder met mondelinge felicitatien is het veelal om der conventie wil. Er is zooveel namaak in de wereld en niet het minst onder de heil en gelukwenschen. Vanaf de man, die u op nieuwjaarsmorgen zijn jeneveradem toeblaast en zijn »zalig nieuwjaar” stottert, maar dit dadelijk in een verwensching omzet, als gij van uw dank niet in klinkende munt laat blijken, tot dengene die met tranen in de oogen en een langdurigen, krampachtigen handdruk een gloeiende toespraak houdt,, schuilt er schijn en eigenbelang onder de wenschenden. Behalve de vervalsching, die wij met eenige opmerkzaamheid kunnen betrappen of waartegen de wetenschap middelen van verweer aan de hand doet, zoodat er

eenige reden bestaat om er de bescherming der wet tegen in te roepen, bestaat er namaak, die niet te ontdekken is voor men er de dupe van geworden is. Op het terrein, dat wij nu betreden, komen vervalschingen en namaak zoo menigvuldig voor, dat het moeite kost het echte van het onechte te onderscheiden. De aandoeningen , die wij ten opzichte van elkander aan den dag leggen, vallen het allereerst in de termen der critiek. Men noemt het maatschappelijke vormen, conventie en ziet er geen ander bezwaar in dan een weinig last. ’t Kan zijn, dat die opvatting te verdedigen is; ook ik ben van de noodzakelijkheid of juister onmisbaarheid der zoogenaamde beleefdheidsvormen overtuigd. Maar alles heeft grenzen en dezen worden bereikt zoodra de waarheid gevaar loopt in het gedrang te geraken. Bij den aanvang van een nieuw jaar is het niet alleen dat die grens overschreden wordt, maar bij alle andere gelegenheden, waarbij het gebruik is om van zijn vreugde of droefheid een bewijs te geven. Bij een sterfgeval bijvoorbeeld wordt daarvan kennis gegeven in een kring, waarvan de ruimte ongeveer evenredig is aan de hoogte van de maatschappelijke positie der familie, natuurlijk ook bevattende een groot aantal personen, die den overledene niet hebben gekend, nooit in eenige betrekking tot hem gestaan hebben. Het gebruik wil alweer dat men dit bericht beantwoordt met het zenden van een kaartje, hetwelk dan zooveel beteekent als een betuiging van deelneming en oorspronkelijk bedoelde een persoonlijk bezoek vervangen. Zoowel het een als het ander kan echt zijn, maar is het in zeer vele gevallen niet. Als het u ronduit gesproken, eigenlijk onverschillig is of de persoon, dien het geldt, leeft of dood is, welke schijn van waarde heeft dan zoo’n wisseling van vormen? Men zal beweren dat het in elk geval geen kwaad doet, maar dat doet het goed bekeken wel, namelijk dit, dat de handel in namaak dien in de echte waar drukt. Als men zijn betuigingen, zelfs in dezen kouden vorm, kon beperken tot gelegenheden, waarin zij uitdrukking geven aan een wezenlijk aanwezig gevoel, dan zou men van haar kunnen zeggen dat zij een middel zijn tot versterking van het bewustzijn, dat ondervonden vreugde of leed ook op anderen indruk maakt. Erger nog wordt de zaak, als er in zulke omstandigheden werkelijke wisseling van niet bestaande gevoelens plaats vindt; ; dan staat men niet meer op het terrein ■ eener, misschien ten onrechte voor on, schadelijk gehouden, conventie, maar rijst s het vraagstuk der zedelijkheid met zijn ; gestrenge logica voor ons op. Wie iemand , de hand drukt; met gemaakt blijden of ; droeven trek op het gelaat, en hem zonder i er iets van te voelen, verzekert mede te leven of getroffen te zijn in zijn vreugde t of smart, hem wedervaren — die verdient i een aantal niet — vleiende namen, waart van wij in onze taal nogal ruim voorzien • zijn. Maar wiens ware gevoelens lijnrecht

staan tegenover die welke hij doet voor- 1 komen en die iemand met een hoog- ' vrooüjk gezicht gelukwenschen aanbiedt en den ander in zijn hart benijdt of hem ‘ het tegendeel toewenscht, die vernedert , zich allereerst in eigen oog Hij moge > door maatschappelijke verhouding min of ( meer tot die demonstratie gedwongen zijn — hij kan niet anders dan zich zelven j een vervalscher noemen en beschaamd < 'Wezen over zijn gehuichel — tenzij het 1 besef van dergelijke dingen, reeds door j gewemite is verflauwd In dat geval is de schande nog veel grooter. Nu moest de wereld toch eigenlijk zoo j zijn samengesteld, dat men alleen echte i waar aan haar kon slijten en dat zij geen ! namaak hoe kunstig ook gefabriceerd i aanvaarde. Maar de wereld is zoo niet. Men zal dit lezende wel tot zich zelf zeggen: Ei ja! Da bin ich wirklich froh Denn Gott sei Dank, ich bin nicht so. maar bij een nauwkeurig zelf-onderzoek zal men moeten erkennen, dat juist dat zegg‘ v een bekentenis is. vv aïmeer wij nu en dan eens een kijkje konden nemen achter de bontgekleurde gordijnen der conventie zouden wij dikwijls feiten bedrijven zien, die ons met billijke verontwaardiging zouden vervullen. De wereld — of beter hare bewoners — schijnen den zin voor het ware, het echte kwijt te zijn, als zij dien ooit bezeten heeft — en men kan haar slechts met namaak bekoren, hoe meer opgesmukt hoe liever. Waarheid kan zij niet meer, of heel in zeer geringe mate, verdragen, haar constitutie is daartoe te zwak. Wij meenen gewoonlijk dat wij niet als vervalschers optreden, alleen omdat wij het niet doen voor eigen genoegen , maar meer om een ander te pleizieren. Indien dit zoo was, ware het nog zoo kwaad niet, menschenliefde is een groote deugd, maar dat is de zaak niet. Gewoonlijk zijn er baatzuchtige bedoelingen bij, men wil met vleien de waarheid verbergen, gevoelens vertoonen, die men gaarne ziet opgemerkt — met het doel, om zelf uit zijn goede gezindheid voordeel te behalen of op gelijke wijze gestreeld te worden. Niet alleen bedriegen wij, maar wij willen ook bedrogen zijn. En eerst dan wanneer wij alleen op prijs stellen wat echt en onvervalscht is, hebben wij ook het recht verkregen, om met nadruk te protesteeren tegen den geest van namaak, huichelarij, bedrog, die werkelijk verontrustend begint te worden.