Bredasche courant

TWEEDE BLAD. PËARSNDMMËR met vier prachtige platen. VOORHANDEN IN BROESE’S BOEKHANDEL, GROOTE MARKT 35.

BEKENDMAKING HINDERWET. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Breda, Gelet op art. 8 der hinderwet; Brengen ter algemeene kennis, dat bij hun besluit ran heden aau; Adr. Heijmans en zijne rechtverkrijgenden voorwaardelijk vergunning is verleend tot het oprichten pan een kanaaloven, ter vervanging van een heeteuchtoven, in het perceel aan de Boschstraat n°. 12, lectie B n°. 4904; P. F. van Keep en zijne rechtverkrijgenden voorwaardelijk vergunning is verleend tot plaatsing van ;en gasmotor van 12 paardenkracht in het perceel jan den Haagdijk n“. 67, kadastraal bekend sectie IA 5360, en Chr. van Nijnanten en zijne rechtverkrijgenden voorwaardelijk vergunning is verleend tot het oprichten ;ener vetkaarsenmakerij en vetsmelterij , in het perceel jan de Zwaanstraat n°. 14, sectie B n“. 3276. Breda, 1 Dec. 1902. Burgemeester en wethouders voornoemd: Ed. GULJÉ, burgemeester. A. R. VERMEULEN, secretaris. BEKENDMAKING. HOOFDELIJKE OMSLAG. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Breda irengen ter algemeene kennis, dat het door de Jedeputeerde Staten dezer provincie bij besluit van !7 Nov. 1902, G, n°. 115, goedgekeurd 2de aauvullings:ohier van den hoofdelijken omslag dezer gemeente, voor iet dienstjaar 1902, heden afgekondigd en aan den ;emeente-ontvanger ter invordering is uitgereikt; dat :en afschrift van voorschreven kohier, te rekenen van leden, gedurende vijf maanden, op de gemeentelecretarie voor belanghebbenden ter inzage is nederjelegd en de aangeslagene, binnen drie maanden ia de uitreiking van het aanslagbiljet, tegen zijn aanslag lij den gemeenteraad bezwaren kan inbrengen op mgezegeld papier. Breda , 2 December 1902. Burgemeester en wethouders voornoemd: Ed, GULJÉ, hurgemeester. A. R. VERMEULEN, secretaris.

Dij gelegenheid van het 75-jurig bestaan der Kon, Mil. Academie in 1903 zal, bij genoegzame deelneming, een gedenkboek het licht zien, samengesteld door den kapitein-kwartiermeester dier inrichting Gr. van Steijn. Zilveren jubilé. De heer W. H. Tromp hoofd van de openbare school aan de St. joost-kapel herdacht gisteren den dag waarop hij vóór 25 jaren in I zijne tegenwoordige functie werd benoemd. De school was uitwendig en inwendig versierd en omstreeks haif elf kwamen de districts- en arrondissement schoolopziener, de heer Ed. Gulje voorzitter en de heeren Rombouts, jhr. Six en Verschraage leden van schoolcommissie in het schoollokaal om den jubilaris teleliciteeren. Namens de onderwijzers werd den heer Tromp aangeboden een fraai broiizen beeld op marmeren voetstuk voorstellende Vox pacis (De stem des vredes) van de vrouwelijke leerlingen ontving ide hoofdonderwijzer een krans en van de mannelijke twee met zilver gemonteerde schenkkannen. fv. Ook van andere zijden kwamen vele gelukWënsciien tot den jubilaris als zoovele bewijzen

dat zijn arbeid naar verdienste gewaardeerd wordt. Bij Kon. besluit is de 1ste luit. H. C. C. Clockener Brousson, van het 6de regiment infanterie, met ingang van 1 December 1902, op pensioen gesteld en het bedrag van het pensioen bepaald op 7 1365 ’sjaars. Vreii gdemïj#,!. De Rederijkerskamer had Zaterdagavond voor de leden met hunne dames weder een soiree amusante gereed. Het program bevatte muziek en voordrachten. Voor de muziek hadden de heeren J. M. Marijnen, G. Dorrenboom en Jos. Madlener hunne medewerking toegezegd, laatstgenoemde was echter verhinderd dien avond op te treden, waarom mejuffrouw E. Dorrenboom zich dadelijk welwillend bereid verklaard had de plaats van den afwezige in te nemen. Ook van de heeren, die de bezoekers met voordrachten zouden bezighouden, was een, de heer L. Le Grand wegens ziekte gedwongen thuis te blijven. Desalniettemin en evenwel nochtans om met Catz te spreken, liep het avondje goed van stapel. Het trio-piano, violoncel en viool vergastte de bezoekers op eenige verdienstelijk gespeelde muziekstukken terwijl de heeren H. Vlasblom en J. van Glabbeek blijken gaven van hunne rethorische talenten. Voor het volgende jaar staat op het repertoire Francillon dat reeds in studie is en op 16 Januari zal worden opgevoerd. Henkes Jamlabriek. Ons bericht van Zaterdag als zou de Jamfabriek dien dag worden stop gezet is gebleken onjuist te zijn en de directie beeft het dan ook onmiddellijk tegengesproken. Er is slechts een gedeelte van de werklieden ontslagen omdat het seizoen is afgeloopen, aldus seinde de directie aan verschillende bladen, Dat ons bericht echter wel degelijk eeriige ondergrond had bewijst de volgende mededeeling van de Dordrechtsche Courant. In verband met de berichten over het plotseling ontslag van een groot aantal werklieden van de Naamlooze Vennootschap tot exploitatie van Henkes Jamfabriek te Princenhage kunnen wij melden, dat de aanvrage tot iaillietverklaring dier vennootschap bij de rechtbank te Rotterdam, waar de vennootschap is gevestigd, is ingediend. Door de onderofficiersvereeniging sKameraadschap is ons doel” werd 1.1. Zaterdag-avond in het »Hof van Holland” een concert en bal gegeven. Het programma vermeldde eenige muziekstukken en enkele nummers zang, die door de heeren liefhebbers uitmuntend ten gehoore werden gebracht en welverdiend, buitengewoon werden toegejuicht. Ook verleende de heer A. Cornellissen, humorist hier ter stede, bij dit feest zjjne hulp en bracht op verdienstelijke wijze eenige stukken , meest door hem zelf gemaakt, ten gehoore. Behalve den bijzonderen dank door den president der vereeniging in het algemeen uitgesproken, ontving de heer Cornellissen die ook, telkens bij zijn optreden, in den vorm van langdurig applaus van al de aanwezigen, die zich, als naar gewoonte, zeker weer wel uitstekend hebben geamuseerd en na afloop van het zeer geanimeerd bal, allen wol voldaan huiswaarts keerden. Onze stadgenoot, de heer A. H. S. Wirtz, leeraar m. o. handteekeneu en boetseeren, is door den gemeenteraad van Roosendaal j.1. Zaterdag benoemd tot directeur der gemeentelijke teekeuschool aldaar. De heer Wirtz zal echter alhier blijven wonen. Gccomb. Werk!. Ver. De aangekondigde lezing over het nut van de vakorganisatie iiad Zondagmiddag in Thalia plaats. De heer Vissers, secretaris van de Gecombineerde Werkhedenvereeniging, opende bij afwezigheid van den voorzitter de vergadering. De heer Vissers hoopte, dat hetgeen de heer Spiekman zeggen zou, goede vruchten zou dragen en dat de Bredasche werklieden zouden inzien hoe noodzakelijk en goed de vakorganisatie voor de werklieden was.

Hierna nam de heer Spiekman, lid van den Rotterdamschen gemeenteraad, het woord en zeide ongeveer het volgende: De uitnoodigingen om over sociale onderwerpen als vakorganisatie te spreken, komen slechts zelden ten zuiden van den Moerdijk. Toch is N.-Brabant de meest industrieele provincie van Nederland en heeft het grootste aantal fabrieks arbeiders. Het onderwerp der vakorganisatie is een zeer belangrijk. In het weekloon en in den dagelijkschen werktijd kan nooit de noodige vei betering gebracht worden dan door vakorganisatie. De wetgever kan niet ingrijpen in het loon dat uitgekeerd wordt, dat kunt alleen gij zelf doen door vakorganisatie. Naar de herschepping van het gildewezen wordt hier gestreefd. Maar zoo ónmogelijk als het is het water van de Maas terug te stuwen naar hare bronnen , zoo ónmogelijk is het, dat deze middeleeuwsche instelling van de gilden in onze tijd terugkeert. De tegenwoordige tijd heeft andere eischen, dan die de meesters en gezellen der gilden stelden. In maatschappelijk opzicht is er nu een scherp verschil. De gezellen werden later meester en daardoor liepen de belangen pa^alel. Dit is zoo geheel anders. Wanneer de verhouding tusschen patroon en werklieden dezelfde was gebleven als tusschen meesters en gezellen dan zou een terugkeer der gilden mogelijk en misschien wenschelijk zijn. Maar de machines en fabrieken hebben groote verandering gebracht. De fabrieksarbeider kan bij de grootste zuinigheid en werkzaamheid zich niet opwerken tot fabrikant. De patroon is nooit werkman geweest en de werkman wordt nooit patroon evenmin beider kinderen. Uitzonderingen zijn er natuurlijk, maar deze dienen slechts tot bevestiging van den regel. In plaats van samengaan is er nu tegenstrijdigheid van belangen. De patroon moet zooveel mogelijk werk, voor zoo min mogelijk loon hebben. Het belang van den arbeider is ongetwijfeld werkzaamheid en dat zoekt en eischt dan ook de vakorganisatie in de eerste plaats. Zoodra echter de werkman streelt naar hooger loon of minder werktijd, stoot hij op den patroon en ziedaar de tegenstrijdigheid. Fabrieken en groot kapitaal hebben die verandering gebracht. Toch is het tegenwoordig niet veel slechter dan vroeger, maar de behoeften van den mensch en dus ook van den arbeider zijn toegenomen, terwijl het loon daarmede geen gelijken tred hield. Wij wenschen geen ontevredenheid of wrok te brengen in de harten, volstrekt niet, maar wij wenschen die verbeteringen die zoo hoog, hoog noodig zijn. Wanneer er niet zoo enorm veel overvloed van levende werkkrachten was zouden de arbeiders vanzelf hun loonen en toestand kunnen verbeteren. Door de machines echter zijn er nu gewoonlijk drie-, viermaal meer sollicitanten dan plaatsen. Wanneer er nu geen organisatie is komt door dien overvloed van aanbieding wantrouwen tegen elkaar. De arbeider aanvaardt het lage loon dat hem geboden wordt uit vrees, dat een ander voor nog minder werken wil. Hoe daarin verandering te brengen ? Door organisatie. In Amsterdam b. v. zijn de loonen door elkaar hooger dan hier. Dit is te danken aan de organisatie. De levenstandaard is in de hoofdstad wel hooger, maar het tekort der Amsterdamsche arbeiders is toch veel minder dan der Bredasche. Hier bepaalt alleen de patroon het loon en er is geen andere invloed die, daarop inwerkt. En evenzeer ontbreekt het vertrouwen onder elkaar. Toch is hier de ontevredenheid niet minder dan elders. De organisatie brengt daarin op de volgende wijze verbetering. Wanneer er wantoestanden bestaan en reden tot ontevredenheid dan kan men zonder organisatie zich net verzetten. De enkele man die klaagt wordt niet aangehoord of ontslagen. De patroon is alleenheerscher en heeft alle macht en de arbeider kan niets zeggen of klagen. Slechts op een plaats is de patroon te treffen: zijn brandkast, zijn geld. Wanneer betn schade dreigt, zal hij toegeven aan de eischen. Door organisatie nu en alleen daardoor kan invloed worden geoefend op het loon. Niet door staking verkrijgt men dat. Bij staking verliest wel de patroon, maar hij behoudt genoeg om goed te leven. Niet alzoo de arbeider, die bij staking zijn eerste levensmiddelen ontnomen zijn. Als ’t niet anders kan dan moet ’t natuurlijk. Maar door een vaste organisatie kan men veel gedaan krijgen. Blijft de patroon hardnekkig weigeren en alle vreedzame middelen baten niet, dan moet staking volgen.

De vaste wil daartoe moet gij bezitten. Voor den werkman is organisatie en actie van hooger waarde dan verzekering tegen ziekte of werkeloosheid. Hoe slechter de toestanden zijn van den werkman, des te minder actie toont hij. Zij zijn versuft en hebben geen idee van verbetering. De schoenmakers van de Langstraat en de wevers van Helmond, die voor een schandelijk laag loon werken, bewijzen dit. Door preken en spreken alleen wordt niets veranderd Aaneensluiting en actie is noodig, organisatie. Niet in de herberg en in vereenigingen, maar kameraadschap en solidariteit op de fabriek. Bij verschillende stakingen, Enschedé en Maastricht, is het gebleken wat de organisatie tot stand had gebracht. Zonder de organisatie hadden die werklieden den strijd geen maanden kunnen volhouden, zooals nu. Door organisatie alleen kunnen wij ook verbetering brengen in den ellendigen toestand, waarin nu de oude, afgeleefde werkman verkeert. In Engeland is de vakbeweging begonnen omstreeks 1819 en in dat land verkeeren de arbeiders ook in de gunstigste omstandigheden. Dat is niet verkregen zonder moeite of strijd, natuurlijk niet, maar zonder organisatie zouden die schoone uitkomsten niet verkregen zijn. Zoo kunt gij geleidelijk en zonder catastrophes of conflicten tot beter toestand komen. Organisatie is de eenige weg en dien moet gij op. Geen f afzonderlijke kringetjes in vereenigingen, maar een georganiseerd en machtig lichaam van de verschillende werklieden. Vele andere elementen hebben invloed op die maatschappelijke verbetering maar de organisatie brengt die elementen in werking. De zwarte vlek op de arbeiders: het drankmisbruik, zal afnemen en verdwijnen, het loon verhoogd, de werktijd verminderd en uw oude dag verzekerd worden. Met een luid applaus dankte het vrij talrijk gehoor den spreker. De heer Vissers dankte den heer Spiekman met eenige woorden van waardeering. In den laatsten tijd gaat er geen week voorbij of er worden gevangenen uit de strafgevangenis te ’s Hertogenbosch naar die te Breda of Rotterdam overgeplaatst. Gebrek aan plaats in die te ’s Hertogenbosch, in verband met het groot aantal vonnissen door de rechtbank en het gerechtshof aldaar gewezen, is de oorzaak van dezen toestand. Zondag heeft een vrouw bij eene winkelierster hier ter stede een oude truc toegepast om hare contanten wat aan te vullen. Zij verzocht de koopvrouw haar voor eenige grootere geldstukken dubbeltjes in de plaats te geven. Bij het zoeken naar deze tiencentstukken was de vrouw zoo ijverig behulpzaam dat zij de telling kwijtraakte en meer geld medenam dan haar rechtmatig toekwam. De politie heeft de vrouw opgespoord eu ter beschikking van de justitie gesteld. POSTKANTOOR TE BREDA. Lijst van de brieven en briefkaarten, aan dit kantoor en de daaronder behoorende hulpkantoren ter post bezorgd, welke wegens onbekendheid van de geadresseerden niet zijn kunnen worden uitgereikt. 2de helft der maand November 1902. Binnenland. Brieven : A. Willemsen, Arnhem; M. Stienen, Hasselt; C. Braam, Tiel; A. van Dijk, Utrecht; v. d. Mulder, id.; M. Grootens, Zwolle (2 stuks). Briefkaarten: A. Pas, Amsterdam; v. d. Burg, id.; Antoon v. d. Broek, Rotterdam; Henny, id.; v. d. Roer, id. Buitenland. Briesen: Karei Tunnissen, Crefeld; 3. H. v. d. Hek, Kostkeim; G. Delborulle, Paris. Briefkaarten : Pb. Hecker, Essen. Aan het postkantoor Ginneken en de, daaronder ressorteerende, hulpkantoren werd gedurende de maand November 1902 ingelegd f 13098,765, terugbetaald ƒ 9026.71. Het laatste, door dat kantoor uitgegeven, boekje draagt het nummer 2640. Iemand te Zevenbergen achtte zich bezwaard met zijn aanslag in de hondenbelasting. Zijn buurman gaf hem in overweging een brief te richten aan ’t Gemeente-bestuur. Dit geschiedde in den volgenden heerlijken briefstijl: Heerevanteraad ik heb een wordt aan uw over te belasting van den ond ik heb vledejaar

1 Vrebruwari den ond af late schrijven en de I betali penning teruggebrocht en nu kreeg ik een \ aanslagbeljet thuis en dat hebben Wij niet voldaan om dat wij den 1 Vrebuwari den ond al weg was en nu kregen wij een Waarschuwing om te betale Un vraag ik de Heere om raad of wij j verplicht zijn om te betale. ^ Die zicht noemd < < Ginneken, 1 Dec. De van ouds bekende ( villa «Rustland” aan den Ginneken weg wordt thans gesloopt. Den nieuw, prachtig gebouw, geheel in- ! gericht naar de eischen des tijds, zal op dezelfde ' plaats verrijzen. Geertruldenberg, 1 Dec.. Door den raad dezer gemeente is afwijzend beschikt op het verzoek der firma Bruinis en Co. tot aanleg en exploitatie eener acetyleen-gasfabriek en is door den raad dezer gemeente aan B. en W. opgedragen een onderzoek in te stellen om een zoodanige fabriek óp te richten voor rekening der, gemeente.