Zij, die zicii met 1 OCT. a. s. op deze
CO II l\ ,\ .\ T abonneeren, ontvangen de nog in deze maand verschijnende nummers gratis.
Gescher & Kemper, ViemarHstraat, Telefoonnummer 95 BREDA. GROOTE KEUZE van TAPIJTEN, Gordijn- ei BojM-Mm, BEHANGSELPAPIER Meubels en liedden. Ingericht voor het geheel in orde maken van huizen, hotels en gestichten. Franco verzending van stalen en goederen Voor de orders wordt eerst prijsopgave gedaan.
EERSTE BLAD.
{Slot.) De heer Conrad A. Hartogs zegt in zijn rapport over het nut der branchevereniging. Bij den middenstand voor winkelstand, wordt al spoedig geklaagd, indien van eene eventueele organisatie niet spoedig genoeg tastbare resultaten worden waargenomen. Ja, dit is zelfs zoo sterk, dat er winkeliers zijn, die zich verbeelden, zoodra zij lid geworden zijn van een of andere vereniging, dat dadelijk daarop de koetjes met gouden horentjes bij ben zullen binnen loopen. Onlangs maakte een winkelier de opmerking, dat hij al 6 maanden lid van eene winkeliers-vereeniging was, en hij nog altijd evenveel belasting moest betalen als voorheen. Het is natuurlijk wel treurig voor den man in questie, dat ze hem niet direct gratis gas, waterleiding enz. geleverd hebben; maar zoo onrechtvaardig is bet leven nu eenmaal, en de winkelier heeft dan ook heel spoedig voor het verdere lidmaatschap bedankt. Daargelaten de humor, die in dit geval ligt, mogen we toch niet blind of doof blijven voor het euvel, dat de kanker van vele vereenigingen is, en dienen wij in de eerste plaats na te gaan in hoeverre hierin verbetering te brengen is, en hoe de vereenigingen het beste in staat te stellen hunne leden meer directe bewijzen van activiteit te geven. M. i. ligt de fout in de vele organisatiën, die door te veel uiteenloopende categoriën te vereenigen, en daardoor veel te uitge-
f breid program van werkzaamheden te aanvaarden, dikwijls niet bij machte zijn de belangen van een zeker deel der leden voldoende te behartigen. Hierin dient verandering gebracht! En dat is zeer goed mogelijk indien het gelukken mocht, diegenen in groepen te verdeelen, die dezelfde belangen hebben, die dus voor hetzelfde doel lid eener vereeniging geworden zijn. Die groepeering kan niet beter geschieden dan door de branche-vereeniging. Het spreekt natuurlijk van zelf, dat de verschillende branche-vereenigingen onderling weer tot een groot lichaam verbonden kunnen worden, om dan gezamenlijk ten strijde te trekken voor de gemeenschappelijke belangen. Hetgeen ik u hier voorstel; is feitelijk zoo eenvoudig, en het nut ligt zoo duidelijk voor de hand, dat het eigenlijk verbazing wekken moet, dat nog niet eerder schreden in die richting gedaan zijn. Wenden wij slechts het oog naar de verschillende vakorganisatiën der werklieden, die slechts in hunne vereeniging een beveiligend pantser vinden tegen de machtige pijlen van het kapitaal! Het is hier de aangewezen plaats om na te gaan, hetgeen de vakorganisatiën der werklieden in de laatste ja^en alzoo ten dienste van hare leden gepresteerd hebben; ik geloof te kunnen veronderstellen , dat ieder hiervan voldoende op de hoogte is. Wel wenschte ik even met enkele voorbeelden en wenken te schetsen, welk nut eene vak-of branchevereeniging voor den patroon heeft. Voor ik echter hiertoe overga wil ik nog even terug komen op hetgeen ik in den aanhef van mijn rapport meedeelde; namelijk het voorkomen van de teleurstelling, die de leden eener winkeliersvereeniging onwillekeurig moeten ondervinden , indien de verschillende branches niet in aparte groepen afgescheiden zijn. En het is juist die teleurstelling, die den leden dikwijls aanleiding geeft te twijfelen aan de kracht der organisatie. Ter verduidelijking hiervan een voorbeeld. Een winkelier in zuivel-artikelen zal belang hebben bij eene scherpe en nauwgezette boter-contróle en zal om maatregelen genomen te zien om z’n doel te bereiken, lid geworden zijn van eene bestaande handelsvereeniging. Deze botercontróle nu, voor den betreffenden winkelier zoo uiterst gewichtig, zal echter ’s mans medelid, die in manufacturen doet, en gaarne een vakschool voor etaleeren opgericht wenschte te zien, volkomen koud laten. Het gevolg is misschien, dat èn de manufacturier èn de boterhandelaar, in hunne verwachtingen teleurgesteld, beiden het lidmaatschap der vereeniging opgeven. Hoe geheel anders zou het echter gesteld zijn, indien de verschillende handelaren in dezelfde of aanverwante artikelen te zaam kwamen om alsdan te bespreken, welke maatregelen genomen moeten worden om hun doel te bereiken; dan zouden de handelaren in zuivel-1
artikelen zich gezamenlijk in de bres kunnen stellen voor hunne boterwet, en ■ de manufacturiers zouden tot de oprichting van de begeerde vakschool kunnen geraken. Een wak”-school! hoe zegt dit woord reeds, wat het belooft En toch is, om tot de oprichting daarvan te geraken, alweer de aaneensluiting van de verschillende vakken onderling het eenige probate middel. In Duitschland en ook elders bestaan vele vakscholen voor etaleeren, ik noem b.v. de Süd-deutsche Fachschule für Schaufenster-Decoration te Frankfürt a.M., waar ik zelf mijne opleiding genoten heb. Daar worden de beginselen, de benoodigdheden en de verdere ontwikkeling van het etaleeren stelselmatig geleerd, ja zelfs wordt de goede smaak van den leerling daar aangekweekt en ontwikkeld., Doch genoeg! mijn rapport zal niet handelen over het nut der vakscholen, alleen vraag ik U even als Max Havelaar: y> Waarom zoeken zoovelen het onderwijs ver van de plaats, waar zij geboren zijn ? Waarom verkiezen zij het onderwijs, dat daar gegeven wordt boven hetgeen wij zouden kunnen gevenT' Want wat men elders kan, dat kunnen wij ook; doch slechts met vereende krachten en met éénzelfde doel voor oogen. Gij allen, die patroon of winkelier zijt, weet van hoeveel belang het is bij het aannemen van nieuw personeel zich vooraf van degelijke informatiën te kunnen verzekeren, en wie zou die liever en beter kunnen verstrekken dan een bevriend medelid in dezelfde branche. Want slechts degenen, die dezelfde tak van bedrijf uitoefenen, zijn in staat betrouwbare inlichtingen te verschaffen omtrent de capaciteiten, die voor dat bedrijf vereischt worden. Zoo zou ik nog vele voorbeelden kunnen noemen, die het nut der branchevereeniging aantoonen, gezamenlijke inkoopen, gezamenlijke prijsnoteeringen enz. enz. Doch daar het zeer goed mogelijk is, dat op dit congres al deze onderwerpen nog in speciale rapporten verhandeld worden wil ik niet te veel van uwen kostbaren tijd rooven. Alleen wil ik er nog even op wijzen, dat branche-vereeniging een uitnemend middel is ter bestrijding der unfaire concurrentie (met het woord oneerlijke concurrentie kan ik mij nog niet vereenigen , men houde mij het woord »unfair” ten goede.) De bestrijding kan geschieden door den deloyalen concurrent te boycotten en wel op de volgende wijze: In de eerste plaats weigert men zaken te doen met die leveranciers, die in relatie staan met den geboycotten concurrent; ten tweede door personeel, dat eenmaal bij dezen in betrekking geweest is, elders te refuseeren , waardoor vermeden wordt, dat de concurrent goed en degelijk personeel krijgt; tevens door zich gezamenlijk toe te leggen op die artikelen, waarin de deloyale mededinger zijn grootsten verkoop heeft enz. enz. Zoo ligt er dus voor den winkelier een machtig
wapen in de branche-vereeniging, een wapen misschien wel bestand tegen den dagelijkschen felleren strijd, dietusschen de verschillende partijen gevoerd wordt. En daarom zal ik het zeer op prijs stellen, indien door U allen gretig gebruik wordt gemaakt van het wapen, dat ik U in de hand geef en dit kunt U toonen door Uwe goedkeuring te hechten aan mijne conclusie: »De noodzakelijkheid, dat zoo spoedig mogelijk over worde gegaan tot het stichten van vak- of branche-vereenigingen voor den winkelstand.” Over |Vak-organisatie zegt de heer Henri Bergman: Toen ik in het vorig jaar ten dienste van het Intern. Congres van den Handeldrijvenden Middenstand mijn rapport; »Zijn vak vereenigingen voor winkeliers noodzakelijk?” samenstelde, begreep ik volkomen, dat de tijd nog niet gekomen was, dat een ingrijpen in het individueele zaken-doen van den Handeldrijvenden Middenstand, zooals ik in dat rapport voorstelde, vooralsnog maar eenige kans op succes kon hebben. Het was dan, M. H., ook niet anders te beschouwen, dan een noodkreet, de aandacht vestigen op eene zaak, waartoe het eenmaal zal moeten geraken, wilde Handeldrijvenden Middenstand idividueel blijven bestaan, d. w. z.: wil zij niet opgelost worden in die eene groote massa, welke men »trust”, «vennootschap” of «maatschappij” noemt. Zeer zeker zal dan een andere z. g. Middenstand weder geboren worden, maar een, gelegd aan den ijzeren keten van het kapitaal, waardoor men van vrijen poorter zal worden lijfeigene, met de treurige herinnering aan vervlogen tijden van vrijheid; eigendom en onafhankelijkheid. Het zou daarom onvergeeflijk zijn, M. H., eene zaak van het allergrootste belang voor den Handeldrijvenden Middenstand, eene zaak, welke de «kern” moet vormen van het Middenstands-vereenigingsleven, niet voortdurend van nabij te beschouwen, niet voortdurend aan zijne leden voor te houden; om, zooveel maar mogelijk is, hen van het noodzakelijke daarvan te overtuigen. Ik zal U ; M. H., echter niet vermoeien met een zelfde relaas, een opsomming van feiten, zooals ik de eer had U in mijn vorig rapport uiteen te zetten; ditmaal kan ik zeer kort zijn. Met voldoening hebben wij allen kunnen constateeren, dat de Ned. Bond van Vereenigingen voor den Handeldrijvenden Middenstand, als Congres-besluit van het vorig jaar opgericht, ook in zijne statuten de clausule opgenomen heeft: het bevorderen van het oprichten van vakafdeelingen. Nu moge, M. H., zulks niet een rechtstreeksch gevolg zijn naar aanleiding van mijn rapport, zeker is, dat door het rapport de aandacht op die zaak gevestigd is, en de Constitueerende Vergadering van den Bond dan ook besloot aan de »Vak-organisatie” volle aandacht te schenken.
Voorwaar, M. H., wel een klein, maar toch moreel een groot succes, om reden de stemming bewees, dat niemand bezwaar maakte zijn stem aan dat voorstel te geven. En nu, M. H., wat moet er gedaan worden? Sta mij toe, dat ik deze vraag in tweeën splits, nl.: 1. Wat is onze taak ? Wat kan de Bond van Vereenigingen voor den Handeldrij' venden Middenstand hierin doen? Hetzij mij echter vergund, dat ik de beantwoording van deze twee vragen niet in een rapport zal uiteen zetten, maar mij voorstel deze te behandelen op het a. s. Congres, waar ik hoop U alsdan in duidelijke bewoordingen mijne meening omtrent een en ander te doen hooren. Terwille van de goede orde is het echter noodzakelijk, M. H., dat U mijne conclusiën of wel stellingen bekend zijn; ik heb derhalve de eer aan Uw Congres voor te stellen: Het nationaal Congres voor den Handeldrij venden Middenstand, te Rotterdam in 1903, spreekt als zijne vaste overtuiging uit: 1. Dat eene Vereeniging voor den Handeldrij venden Middenstand, alleen dan geheel aan haar doel zal kunnen beantwoorden, indien de »Vakafdeelingen” haar »kern” vormen. 2. Iedere Vereeniging voor den Handeldrij venden Middenstand heeft alzoo de verplichting het oprichten van vakafdeelingen te bevorderen. Zij omschrijven dit in hare statuten door bij de te noemen middelen, om het doel der Vereeniging te bereiken, de clausule te voegen: het oprichten van vakafdeelingen. 3. Besluit: den Ned. Bond van Vereenigingen voor den Handeldrijvenden Middenstand op te dragen alles in het werk te stellen, om het oprichten van vakafdeelingen te bevorderen. De Bond trachtte daarom met bekwamen spoed tot het uitgeven van een Bondsorgaan te kunnen overgaan, waarin deze zaak zeer ruim zal kunnen besproken worden. Voorts te bewerkstelligen, dat alle brochures en werken, betrekking hebbende op het Middenstands-Vereenigingsleven, indien mogelijk, uitgegeven zullen worden door den Bond, zijnde het krachtigste propagandamiddel, om algemeene belangstelling te wekken voor de nooden en wenschen van den Handeldrijvenden Middenstand.