Bredasche courant

„Wereldlijke Macht” Sleon ts f 1,50 ingenaaid of f 1,90 in prachtband. Niemand zal dit boek onbevredigd uit banden leggen. (Hervorming). Voorhanden in BROESE/S BOEKHANDEL, Groote Markt 55.

m flMiaiMan prijs YOornaiHiBD int pcteri „I MEE CHRISTEI”

EERSTE BLAD.

De verkiezingen naderen. Overal in i het land bereidt men zich voor op den 1 slag die in Juni geleverd zal worden, < in woord en schrift worden geprezen en ; verketterd, verheerlijkt en gesmaald, sprekers zweepen de kiezers op en hitsen < ze aan tot den kamp van rechts tegen ; links en links tegen rechts. En voornamelijk rond één persoon is dat gevoel, i minister Kuyper staat daar verdedigd i en bewierrookt door zijne «Christenen” aangevallen en beschuldigd door de »paga- < nisten”. 1 Is ’t nu niet onbillijk een persoon zoo i

onder vuur te nemen en maken de paganisten ’t niet wat bont met hun Kuyperbestrijding ? Een prachtig antwoord geeft D. Hans die een brochure de wereld inzond getiteld: »De Man der kleine Luyden”. ’t Is geen wapen tegen Kuyper , ’t is een arsenaal en ik geloof wel te handelen in den geest van den schrijver door eenige der daarin verzamelde strijdmiddelen hier te exposeeren. ’t Moet een wonderlijk vernuft zijn, die aan kan toonen, dat ze niet deugen of dat het geen eerlijke wapenen zijn. Eerst heeft Hans ’t over Dr. Kuyper en de Roomsch Katholieken. Uit dit hoofdstuk een enkel citaat. Er wordt in onze dagen, vooral van z g. christelijke zijde, geklaagd over «verflauwing der grenzen.” Indien er echter één man in Nederland is, die in dit opzicht een virtuoos was, dan is ’t Dr. Kuyper. Indien hij, èn op godsdienstig, èn op politiek terrein, ooit een grens scherp en fel heeft aangegeven, ooit een scheidingslijn duidelijk getrokken, dan was ’t, in de verhouding tusschen Dordt en Rome, in de verhouding tusschen de anti-revolutionaire en de Roomsch-Katholieke partij. In zeker opzicht handelde hij daardoor in de lijn der vaderlandsche historie. Talrijk en fel zijn z’n philippica’s tegen de Roomschen, en ’t was één van de grootste en dierbaarste beginselen der Calvinisten, dat zij tegenover Rome stonden als zelfstandige partij, eigen vlag Ier ontplooiend, minachting op ’t gelaat. Enkele uitspraken van dr Kuyper citeeren we hier; ze typeeren z’n strijd tegen de dericalen volkomen Als basis mag zeker wel genomen worden de uitspraak in )Ons Program”, den grondslag deranti’evolutionaire partij: «Onze geestverwanten erkennen we in le Ultramontaansche partij nergens, zoo nin aan deze als aan gene zijde van len Oceaan. We waren nooit één, wel :ijn het niet en zullen het nooit worden”. 1 In De Heraut verklaarde dr. Kuyper lat een coalitie met Rome niets minder ;ou zijn dan: «Verraad aan de broeders, verraad lan de nagedachtenis der vaderen, verbad aan eigen zaak gepleegd”. Ja, hij ging zelfs zoover, om het in lezelfde kolommen te noemen «een zedeijk misdrijf”, indien zoo iets zou plaats ■inden. Tot de deputaten sprak hij in 1891

l- z’n bekende redevoering «Maranatha” uit, •- en zei daarin: ft «En zegt ge, maar dan behooren ook d de Roomsch-Katholieken bij ons, zoo e bid ik u, dat gij u wacht voor een zoo , overijlde gevolgtrekking .... Ik wijs e met beslistheid de gevolgtrekking van r de hand, alsof we samen ais één man - met hen konden optrekken. Dat dit niet t ka.r, ligt aan onze glorieuse historie; i dat dit niet kan en ncoit zal kunnen t ligt aan het bloed der martelaren, dat t gevloeid heeft; dat dit nu niet kan, en i dat dit nooit zal kunnen, ligt aan den 1 sehranderen grijsaard te Rome, die de pretentie maakt gevolmachtigd Stedei houder van Christus op aarde te zijn....” Is het noodig met nog meerdere citaten r de felle vijandschap tusschen Calvijn en t Rome te teekenen ? Immers neen. Wie . een weinig gezond verstand en eerlijk , politiek inzicht bezit, bemerkt dadelijk, 3 hoe ’n bondgenootschap van deze twee i aartsvijanden ronduit een onmogelijkheid i is, al was ’t alleen maar door ’t enorme t verschil in godsdienstige beginselen, i Vervolgens beschouwt Hans dr. Kuyper ■ en de Christelijk historischen. Het spreekt vanzelf, dat er tusschen de anti-revolutionairen en de ChristelijkHistorischen lang zooveel verschil niet bestaat als tusschen Dordt en Rome. Maar dat er een klove is, heeft dr. Kuyper zelf weer getuigd met het volgende : «Theoretisch gaapt ook tusschen ons ; en de Chr. Hisfc. een klove, waarover geen brug valt te spannen. Maar in de i praktijk valt van die klove, gelukkig, i zoo goed als niets te bespeuren en loopen < we bij elkaar in en uit. Ook hier toch : hangt alles af van de vraag, of ze meer- 1 derheid of minderheid zullen zijn. Waren ’ ze meerderheid en gingen ze art. 36 ( streng en naar de letter toepassen, licht ( dat ze dan heel het land in een gods- ( dienstoorlog wikkelden. Maar nu ze niets t anders dan een zeer kleine minderheid 1 vormen, en er van de toepassing hunner 1 theorie toch niets komt, gaan we feitelijk ’ met hen accoord in vele der hangende \ vraagstukken, slechts met deze schakee- i ring, dat bij hen een conservatieve neiging r meespreekt, die ons min bekoort”. De verhouding tusschen Kuyper en de r vrij-anti-revolutionaire, chr.-historische a partij is dan ook zeer dikwijls gespannen ï geweest, en niemand minder dan Jhr. b

de Savornin Lohman voegde dr. Kuyper eens het volgende toe: «Meermalen hebt gij mij met loftuigingen overladen en steeds vriendschap betuigd. Slechts nadat ik met negen andere Kamerleden aan de kiezers van mijn district uiteengezet had, waarom in geen geval het ontwerp-Tak, zooals het ons voorgelegd was, voor ons aannemelijk was, hebt gij ook mij losgelaten, en zelfs op de vinnigste wijze mijn candidatuur bestreden. Uzelven, en wien het in allen deele met u eens was, als het ware het monopolie toegeëigend van liefde «voor het volk achter de kiezers”, hebt gij de overigen verdacht gemaakt. Aan uw zijde stond de Heiland, de anderen gingen dus tegen hem in”. Hierna bespreekt de schrijver de coalitie. Wij meenen te hebben aangetoond hoe op godsdienstig terrein er een felle strijd is tusschen de partijen der regeeringscoalitie. Is dit echter voor de heeren genoeg reden om een eerlijke, zelfstandige politiek te voeren ? Neen. Dr. Kuyper, de sterke man van Nederland, heeft aan den parlementairen kapstok al z n groote en dierbare Calvinistische beginselen als «oude plunje” opgehangen, aan den eenen kant Rome, aan den anderen de Hervormden de hand gereikt, schreeuwende leuzen aangeheven als «alle vrijzinnigen zijn ongeloovigen”, «voor het evangelie, tegen de revolutie”, «voor Christus, tegen Barabas”, en zoo is de aanval op t regeeringskasteel gewonnen. Nu leven we onder ’t gezegend bewind tier coalitie. En Kuyper verdeelt dapper Je staatspostjes, Rijksverzekering-bank 3n burgemeesters-baantjes, en verzekert ?ich daardoor stemmen. Maar als ’t op loogere betrekkingen aankomt, als er n Gouverneur-Generaal van Indië, ’n Jouverneur van Suriname, ’n Lid van len Raad van State benoemd moet worden lan is hij wel verplicht, bij de gehate m heidensche vrijzinnigen te komen. Slog altijd geldt de «jaloerschheid” die lij eens heeft uitgesproken, toen hij t ministerie Pierson-Borgesius prees, vanneer hij zei te wenschen: «of wij n eigen kring op zulke mannen bogen nochten”. Ja, monster-verbond, het is een prachtïaarn voor deze coalitie, die monster.chtig is, niets minder. Calvinisten en toornschen, twee groepen, die elkander laten met den felsten haat. Hoe onecht

en gedwongen die politieke solidaritei is, bleek ook op de in Januarigehoudei »Christelijk-sociale conferentie” te Am sterdam, waar in beginsel werd vastge steld, dat Roomseb en en Protestanten ii vakvereenigingen niet moeten samengaan «omdat de Roomsch-Katholieken ziel naar hun beginselen gebonden achten aai de kerkelijke leiding, die alleen voor hei kan gelden.” Doch als er kamerzetels te veroverei vallen, moffelt men alle verschillen weg Maar in vlammende letters moesten staai voor de oogen van elk Protestant d< volgende woorden van Roomschen (»D< Maasbode,” 8 December 1896), die gehee aangeeft wat beiden scheidt: «Kan men zich wel iets dwazers denken dan dat het Protestantisme, hetwelk, ah zijnde een dwaling, niet eens recht var bestaan heeft, de Katholieke kerk zoi willen dwingen af te blijven van haai terrein? Want alle terrein is Roomsch omdat Christus aan de Roomsche kerl heeft gezegd: Onderwijst alle volkeren Hoe meer die kerk dus Protestantsche gemeenten binnendringt en er het Protestantisme uit verjaagtt hoe meer zij handell krachtens het bevel van haren Goddelijker Stichter.” Dr. Kuyper, Goliath-Calvinist, knaagl er niets aan uw geweten als gij zulke woorden leest? Na met tal van citaten te hebben aangetoond dat Kuyper voor zijn ministerschap als democraat par excellence poseerde, dat hij zoo gaarne zich De Man der kleine Luyden genoemd hoorde vraagt Hans wat heeft de Christelijke democratische politiek van den minister-president voortgebracht. In de eerste plaats dan de Christelijke politiek, de zedelijke leiding, die hij aan ’t volk geven zou. Stellen we dit op den voorgrond, dat nergens in den Bijbel wordt ontwikkeld of aangeduid zelfs het een of ander politiek-christelijk program. Hoe zou dat ook kunnen, waar Christus meer dan eens de politiek heeft veroordeeld. Sterker. De heeren, die zeggen, dat de Bijbel wel een vaste basis is voor hun politiek werk, zij verschillen onderling zoo fel, dat één uitspraak in den Bijbel, dat één gezegde van Christus op verschillende manieren w'ordt uitgelegd. Het eeds-vraagstuk b.v. wordt door den één veroordeeld, door den ander verdedigd, beide met een beroep op den Bijbel, en dat door twee kopstukken als Dr. Kuyper en De Savornin Lohman. De doodstraf idem. De één ziet er geen bezwaar in, in heilige extase als beul te fungeeren (adres aan Ds. Rudolph te Leiden), de ander ziet Gods wil niet in het voltrekken van die straf. Waar blijft dan de beslist Christelijke politiek en het stelsel daarvoor, dat in den Bijbel zou zijn ontwikkeld? Het is er niet, dat weet Dr. Kuyper even goed als wij. Maar dat neemt niet weg, dat hij kon regeeren naar het zedelijk stelsel, dat in den Bijbel is blootgelegd, dat hij kon handelen volgens Christus, ideeën en beginselen. Heeft hij een zedelijke politiek, een zedelijke leiding gegeven? Dat wil niet zeggen, heeft hij niet onzedelijk geregeerd, maar heeft hij een politiek gevoerd, die, omdat zij, volgens hem, uit Christus was, hemelsbreed verschilde met die der vrijzinnigen, met die van ’t liberale Kabinet Pierson Borgesius ? Geen sprake van. Daar is van die lawine van Christelijkheid niets te bemerken geweest, geen seconde heeft het Nederlandsche volk het zout geproefd, dat in de spijzen, die door kok Kuyper werden gereedgemaakt, toch volgens z’n eigen getuigenis gemengd was. Een van de zedelijkste beginselen der Calvinisten is de Zondagsrust. In de eerste troonrede verklaarde Dr. Kuyper dan ook: «De bestaande Zondagswet eischt herziening.” Dat was ’n zinnetje, door alle vrienden 4er Regeering met gejubel begroet. Dat

it was ’n zinnetje, waaraan je zien kon, n dat we ’n Christelijke regeering hadden, ï- En dadelijk stak «De Standaard” de lofi- trompet en jubelde: n «De geestelijke belangen worden op ï, den voorgrond gezet, blijkens de medeh deeling omtrent de Zondagswet.” n De geestelijke belangen! Het schijnt n echter, dat Dr. Kuyper daar niet zooveel haast mee maakt, want nadat de troonn rede van 1902 over die Zondagswet had y. gezwegen als ’n mof, kwam die van 1908 n met de verklaring, dat le «de viering van den wekelijkschen 'e rustdag beter tot haar recht moest ff komen.” Bij die verklaring bleef het. En in de 1, laatste troonrede zijn de geestelijke bes langen van «De Standaard” zoo «op den n voorgrond gezet,” dat je er niets meer u van ziet. En toch moet de natie »geir kerstend” en «geheiligd” worden. , In de troonrede van 1901 beloofde k Kuyper nog meer. .! «Het zedelijk karakter van het openbaar e volksleven zal op meer dan afdoende i- wijze door de wet beschermd worden.” 1 Flink zoo! Maar wat is er gedaan u hiervoor? Immers niets, absoluut niets. De Drankwet! Maar 99/ioo van het Neder;t landsche volk ziet daar met medelijden e op neer. De speelzucht zou worden gebreideld! - En ja, we zullen straks ’n wet krijgen p om de Staatsloterij af te schaffen, niet , direct, niet over ’n paar jaren, maar r langzaam, langzaam aan: dat zedelijk t karakter van het openbaar volksleven - komt wel terecht. Over ’n halve eeuw t is de Staatsloterij weg. «Uwe medewerking zal worden inge: roepen tot inperking van den vaccinei dwang.” ï En ja, er kwam ’n «pokken-wetje,” 1 zooals het volk ’t noemde. Maar toon t ook in Kuyper’s eigen kringen zich verzet . openbaarde, werd het weggemoffeld in 5 de veilige handen van een commissie, ■ waar het een eeuwig graf gevonden heeft. , De Leerplichtwet der liberalen greep ’ volgens de Calvinistische beginselen in ■ het gezinsleven. Zoodra Kuyper er kwam, i zou die Satansche wet worden ingetrokken, ) werd vooral den plattelanders beloofd! . Toen ’t tegen de verkiezing liep! Eilaci! ’ Ook hier bleef Dr. Kuyper z’n politiek ’ getrouw en deed niet wat beloofd was! t Neen, hoe onze christelijke broeders > ook met Farizeeschen overmoed loopen te schallen en te preeken, hun aangebeden ■ leider heeft die zedelijke leiding nog in • geen opzicht laten zien, en de heeren t kunnen het o a. met deze verklaring van t »De Christen-Demokraat” wel doen: «De stappen door (den liberalen) ; Minister Lely gedaan ter bevordering [ van Zondagsrust bij Post en Spoordienst t gingen heel wat verder dan die van den > Christelijken Minister Oyens.” i Dat typeert alles! i ——— :

Wegens de Carnavalsdagen zal de Courant

a.s. Dinsdagavond NIET VERSCHIJNEN DE UITGEVERS.

^ Veranderingen in advertentiën gelieve

men sieeus op oen uag uer uitgave vóór O uur in te zenden, daar anders niet voor de uitvoering der verandering kan worden ingestaan. DE UITGEVERS.

'WËmmmmwÊmmsmm Behangerij. Bedden fabriek mSL VEMQKVRN, Veemarkt 32. Interc. Teleph. 212 BEEDA. Magazijn „De Vlinder'5. iiericM voor ptale 1EDBILEERING. GROOTE KEUZE VAN Tapijten, Gordijn- en Meubelstoffen, Behangselpapier, Meubelen. Eenigst adres voor gegarneerde Wiegen, Luiermanden, enz. Stoffeerder ij. Meubelfabriek.