Van 4 SEPTEMBER af verschijnt deze Courant 1> Aft EIJJKS.
zonder verhooging van den Abonnementsprijs. Zij die zich tegen 1 OCTOBER abonneeren, ontvangen de in September verschijnende nummers GRATIS.
Op herhaald verzoek zullen wij vanaf 4 September ook de gelegenheid openen lot nemen ^an week-abonnementen tegen tien cent pet* week (bij vooruitbetaling.)
EERSTE BLAD.
Veranderingen in advertentiën gelieve
men steeds op den dag der uitgave vóór 9 uur in te zenden, daar anders niet voor de uitvoering der verandering ban worden ingestaan. DE UITGEVERS. * —■— ■ ■ - ■— 1
Behangerij. Bedden fabriek. m. mei, Veemarkt 32. Interc. Teleph. 212. BREDA. Magazijn „De Vlinder”. inpricM voor pMe IEU8ILIERING. GROOTE KEUZE VAN Tapijten, Gordijn- en Meubelstoffen, Behangselpapier, Meubelen. Eenigst adres voor gegarneerde Wiegen, Luiermanden , enz. Stoffeer der ij. Meubelfabriek.
BEKENDMAKING. WERKLIEDEN VOOR DUITSCHLAND. DE BDRGEMEESTER der gemeente Breda brengt, namens den Minister van Buitenlandsche Zaken, ter kennis van belanghebbenden, dat het herhaaldelijk voorkomt, dat Nederlandsche werklieden door berichten in de nieuwsbladen of door daartoe uitgezonden agenten, soms met verstrekking van reisgeld voor de heenreis, naar Duitsehland ten behoeve van industriëele ondernemingen worden gelokt, terwijl bij hunne aankomst ter plaatse blijkt, dat zij daar niet gebruikt kunnen worden. Het is daarom geraden , dat die werklieden, alvorens op zulke berichten en voorspiegelingen der agenten af te gaan, i)f zelf, of door tusschenkomst van den burgemeester hunner woonplaats, zich tot den Nederlandsehen consul in de streek, waar de ondernemingen zich bevinden, om inlichtingen wenden omtrent de vooruitzichten in het bekomen van werk, de loonen en de huurprijzen der woningen aldaar. De aandacht van belanghebbenden wordt voorts gevestigd op eene ambtelijke mededeeling van den Nederlandsehen consul te Ruhrort, waaruit blijkt, dat werklieden, die naar het koninkrijk Pruisen arbeid gaan zoeken, zich vóór hun vertrek daarheen behooren te voorzien van een nationaliteitsbewijs, hetwelk aan onvermogenden gratis wordt afgegeven, en tevens van het noodige reisgeld voor de heen- en terugreis, om reden door de Nederlandsche consulaten niet anders dan in zeer bijzondere gevallen geld voor de terugreis gegeven wordt. In de fabrieken, mijnen, enz. te Ruhrort en in
den omtrek daarvan worden slechts gezonde werk- ] ieden in den ouderdom van 16—40 jaren aange- j nomen en betaalt men aldaar aan gewone dagwerkers M. 2,80 tot M. 4 per werkdag, naar gelang van 1 bekwaamheid. In de kosthuizen van fabrieken is de prijs voor kost en inwoning M. 0,85 tot 1 M. en in particuliere 1 huizen M. 1,20 tot M. 1.50 per dag. i Breda, 1 September 1905. ; De burgemeester voornoemd, Ed. GULJÉ. ( VERKIEZING LEDEN KAMER VAN ARBEID*. BURGEMEESTER en WETHOUDERS van Breda brengen bij deze ter kennis de volgende beschikking «De Minister van Binnenlandsche Zaken. Gezien de wet op de Kamers van Arbeid, het kiesreglement voor de Kamers van Arbeid en het Koninklijk besluit van 30 September 1899 , n°. 29, waarbij te Breda eene Kamer van Arbeid voor de bouwbedrijven is opgericht voor de gemeenten Breda, Teteringen, Ginneken en Prinsenhage; Gelet op de beschikking van zijn ambtsvoorganger dd. 12 Augustus 1905, No. 2846, afd. A., waarbij de dagen zijn aangewezen, waarop de verkiezing en — zoo noodig — de herstemming zullen plaats hebben tot vervulling van de nog onbezet gebleven plaatsen van één lid-patroon en één lid-werkman, welke in genoemde Kamer van arbeid krachtens art. 13 der wet op de Kamers van Arbeid en art. 47 van bet Kiesreglement voor de Kamers van Arbeid op 25 Augustus zullen zijn opengevallen. Overwegende, dat blijkens later ontvangen ambtsberichten in genoemde Kamer van Arbeid de plaatsen van één lid-patroon en twee leden-werklieden moeten worden vervuld; Heeft goedgevonden: met wijziging van de beschikking van zijn ambts. voorganger dd. 12 Augustus 1905, No. 2846, afdA., aan te wijzen als dag, waarop de verkiezing van één lid-patroon en twee leden-werklieden van bovengenoemde Kamer van Arbeid zal plaats hebben, Dinsdag 12 September 1905 en als dag, waarop — zoo noodig — de herstemming zal plaats hebben, Dinsdag 26 September 1905. ’s-Gravenhage, 24 Augustus 1905. Overeenkomstig de geparafeerde minuut, De Secretaris-Generaal , (get.) D1JCKMEESTER. | Breda, 25 Augustus 1905 Burgemeester en wethouders voornoemd: A. P. SCHELTUS, loco-burgemeeüer. • A. R. VERMEULEN, secretarie.
i i Voor ons ligt een nummer der Bredasche Courant van Vrijdag 1 Februari 1793, het oudste nummer dat wij hebben kunnen terugvinden. De beide eerste jaargangen der courant zijn helaas verloren geraakt, ’t Is een merkwaardig nummer, een «dubbelde courant” die «voor den ordinairen prijs (werd) uitgegeven” zooals er boven te lezen staat: Het grootste gedeelte er van wordt ingenomen door berichten uit «Vrankrijk” het decreet van de Nationale Conventie, waarbij het doodvonnis over Lodewijk XVI werd uitgesproken, de aanzegging van het vonnis aan den ongelukkigen vorst, zijne voorbereiding tot den dood zijn tocht naar het schavot, de onthoofding en het zijn testament. Hier volge een gedeelte van het artikel. De Maire en den Priester Edword zaten by hem ; de principaalste Magt, welke hem naar de Gerechtsplaats (wel eer de Plaats van Lodewyk de XV., doch nu die der Revolutie) verzeide bestond meest uit Cavallerie, terwyl de grootste stilte in al de Straaten, door welke de Train ging, heerschte en men mag wel zeggen, dat door geheel Parys alles als in een akelige en doodsche stilzwygendheid was gedompeld, en dat alle uiterlyke vertoningen van smerten ais aan Ketenen was gelegd. LODEWYK las geduurende denweg.de Gebeden der stervenden; ten 10 uuren en 5 Minuten, arriveerde men aan de Geregtsplaats. LODEWYK uit het rytuig getreden zynde, en zyn Rok, welke van Fluweel was, hebbende uitgedaan, beklom alleen het Schavot (alwaar de Scherpregters hem wagteude) nemende zelfs van zyn Biegtvader beneden aan de voet van het zelve zyn afscheid,- hy was toen enkeld in een wit Vest of Kamisool gekleed, den Hals en Borst nakend, en zyn Hair van agteren even gelyk een Abée opgerold; hy begaf zig aan de linkerzyde van het Schavot, zeggende, met een sterke stem: «Fransche! ik sterf «onschuldig! doch ik vergeef het myne Vyan«den. Ik wensch dat myne dood u myn «Volk van nut mag zyn.” Hy wilde verder spreeken, dan Santerre gaf een teeken, waar op het geluid der Trommels dat van zyne stem verdoofde ; hy wierd vervolgens na de Guillotine geleid, zich plaatzende, zeide hy, ik beveel 6 God u myne Ziel 1 waar op zyn Hoofd van het Lichaam wierd gescheiden, het was toen 10 uuren en 16 Minuuten, de stilte heerschte nog, een der Scherpregters (daar waren ’r drie) nam het Hoofd van den ongelukkigen en toonde het aan het Volk. Het Lichaam van den gewezenen Vorst, wierd vervolgens van het Schavot gebracht, (doch niet met dezelfde Koets, waar mede LODEWYK gekomen was:) en in de oude St. Magdalena Kerk begraven. Zo eindigde LODEWYK, wel eer den oogappel van het Fransche Volk, zyn leven , geboren voor den Troon, was zyn Sterfplaats een akelig Schavot; Hoe wankelend zyn Kroonen op de hoofden der vorsten. Het Bredasche nieuws bepaalt zich tot een enkel bericht luidende: Breda den 30 January. Van Mons heeft men , dat het Decreet der Nationale Conventie van den 15 Decemb. tegens welke men eerst zo sterk had geprotesteerd, nu aldaar met toestemming van het Volk was gepubliceerd , zynde by die gelegenheid ’savonds van den dag der Publicatie al de Huizen der Stad geillumineerd.
De courant werd gedrukt bij Willem van Bergen, die omstreeks 1821 werd opgevolgd door den heer Hollingerus Pijpers en in 1827 door* Broese. Er is iets eerbiedwaardigs in die oude couranten. Te denken dat onze vaderen in kamizool en korte broek, rookende lange Goudsche pijpen over die papieren zaten gebogen en daaruit lazen de bloedige tooneelen in Frankrijk, de overwinningen door Napoleon bevochten, de inlijving van het vaderland bij het groote keizerrijk, den val van den Corsikaan, later den oorlog metBelgië, degfondwetsherziening den oorlog tusschen Frankrijk en Duitschland. Honderd-en-veertien jaren heeft de Bredasche Courant aan de bewoners der oude veste het nieuws uit binnen- en buitenland gebracht en de toenemende bloei heeft de uitgevers het besluit kunnen doen nemen om zonder vreezen haar uit te breiden tot dagblad. Dat men van zekere zijde deze uitbreiding met leede oogen aanzag kunnen wij begrijpen; dat men poogt tegen ons blad te waarschuwen door het voor te stellen als anti-katholiek deert ons weinig. De lezers van de courant weten beter, zij weten zeerwel dat de Bredasche Courant niet strijdt tegen eenigen godsdienst, noch eenig geloof verdedigt, maar dat zij een ieder ongemoeid laat in zijne overtuiging op dit gebied. Het misverstand, zooals we dat zullen noemen, is op begrijpelijke wijze ontstaan, Aan de overzijde zegt men: politiek en godsdienst moeten hand aan hand gaan ; wij daarentegen meenen dat men beide scherp afgescheiden moet houden. Deze politiek zonder godsdienst noemt men daar ongodistisch en van ongodistisch tot anti-katholiek il n’y a qu’un pas — daar althans. Om nu echter elk «misverstand” weg te nemen willen wij hier nog eens duidelijk ons program neerschrijven. De Bredasche Courant staat de vrijzinnige beginselen voor, zij is echter niet te beschouwen als een spreekbuis van een der liberale partijen, zij is liberaal in de volle heteekenis van dit woord en behoort zoo min gerekend te worden als orgaan der oud liberalen, dan als pleitbezorgster der vrijzinnig democraten. In volkomen vrijheid wenschen wij ons te .blijven bewegen zonder vooraf behoeven > te overwegen of het weergeven van oordeel
wel in t belang is van een of andere partij. Deze vrijheid welke wij voor ons verlangen laten wij ook aan anderer en t zou daarom al heel tegenstrijdig zijn met onze beginselen indien wij instellingen of personen gingen aanvallen op grond van hun geloof. Onder «vrijzinnigebeginselen” verstaan wij dus niet het programma van een der drie liberale< partijen, maar eenvoudig het bezien der gebeurtenissen met ongewapend oog, Wij kijken niet door de gekleurde glaasjes, die een of andere staatkundige partij verschaft, maar bezien de zaken zoöals ze zijn. Zoo kunnen wij de faits et gestes der linkerzijde even nuchter beschouwen als die der rechter. Rustig kunnen w'ij den weg vervolgen voor ruim een eeuw door de Bredasche Courant ingeslagen, wij behoeven niet bij eiken stap schichtig om te zien naar leiders of censors — en vrees voor niet slagen kan ons niet kwellen, omdat de steun ondervonden sinds wij de uitbreiding aankondigden, verre boven onze verwachtingen is gegaan. Zonder door feilen partijgeest geprikkeld te worden gaan wij voort, blijde ons herinnerend de ondervonden welwillendheid uit het verleden en vertrouwend op een blijvende belangstelling in de toekomst.