Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant en Vrije Twentsche courant

Hilversum I. 402 m. — NCRV: 7.00 Nieuws. — 7.18 Gewijde muziek — 7.43 Een woord voor de dag. — 8.00 Nieuws en weerbericht. — 8.15 Gram muz. — 9 00 Voor de zieken. — 9.30 Waterstanden — 9.35 Lichte muziek. — 10.10 Gram.muz. — 10.30 Morgendienst. — 1100 Gram.muz. — 11.15 ,,Het waren maar gewone mensen, zoals U en ik", hoorspel. — 12.00 Piano è quatre mains. — 12.30 Land- en tuinbouwmededelingen — 12.33 Gram muz. — 12.37 Dienst van de Stichting Alle Dag Kerk. — 13.00 Nieuws. — 13.15 Militaire reportage. — 13.20 Marinierskapel. — 14.00 Bondsdag van de Vereniging van Gereformeerde Vrouwen. — 11.45 Clavecimbel en viool. — 15 00 Voor de meisjes — 15.15 Jongenskoor. — 15.30 Bijbeivertelling. — 15.45 Jongenskoor, — 15.55 Voetbalwedstrijd Engeland—Argentinië. — 16.40 Gram.muz. — 17.00 Hoorspel voor de jeugd. — 17.30 Pianoduo. — 17.45 Regeringsuitzending' Drs. L. Coomans de Ruiter: „Rumphius. een groot natuurondorzoeker". — 18 00 Kerkkoor. — 18 30 Gram.muz. — 18.35 Instrumentaal septet. — 19.00 Nieuws en weerbericht. — 19 15 Voor jonge mensen. — 19.30 Gram - muz. — 1940 Radiokrant. — 20.00 Nieuws. — 20.05 Zendingsgetuigenis. — 21.15 Radio Philharmonisch orkest en solisten. — 22.15 Reportage._ — 22 25 Amusementsmuziek — 22.45 Avondoverdenking. — 23.00 Nieuws. — 2315 Gram.muz. Hilversum II, 298 m. — VARA: 7.00 Nieuws — 7.15 Ochtendgymnastiek. - 7.30 Gram.muz — 8.00 Nieuws en weerberichten — 8.18 „Onder ons gezegd — 8.23 Orgelspel — 8.50 Voor de huisvrouw — 9 00 Gram.muz. — VPRO: 10.00 Schoolradio. - VARA- 10.20 Kookpraatje. — 10 35 Voor de vrouw. 1100 Gram.muz. — 12.00 Accordeonmuziek (12 30—12.33 Land- en tuinbouwmededelingen 12.33-12 38 Voor het platteland) — 12.55 Kalender. - 13.00 Nieuws - 13.15 Gram.muz. - 14 00 Gesproker portret. — 14 15 Jeugdconcert. - 15 00 Kinderkoor — 15.20 Voor de jeugd. — 15.50 Piano en fluit - 16.00 Voor de ïeugd. - 16.30 Voor de zieken - 17 00 Voor de jeugd - 17.30 Orgelspel. - 18.WI Nieuws. - 18.15 VARA-Varia. -_ 18.20 „Zoek de zee op", causerie - 18.30 Actualiteiten — 18.38 Dansmuziek - w „De beïnvloeding van de Mens causerie — 19 15 Instrumentaal trio. — VPKU. 19.30 Voor de jeugd. - VARA: 0.00 Nieuws. - 20 05 Politiek commentaar - 20.U Promenade-orkest en solist. - ^ „Pinkv" hoorspel — 22 00 Concertg bouw-orkest - 22 45 .De Raad van Europa te Straatsburg bijeen", causerie 23.00 Nieuws. — 23.15 Gevarieerd programma.

Abbekerk Melbourne-R'dam p 7 Gibraltar—Duinkerken. Alamak R'dam—Calcutta 8 te Madras. Alcyone Calcutta— R'dam 7 v. Bombay-Karachi Aldabi R'dam-Buenos Aires 7 te Rio de Janeiro Alnati B Aires-R'dam 1 Feinand Noronha-Las Lalmas. Altair R'dam-Z Amerika 7 v. Pt. Alegre-Riogrande Baarn A'dam-W. Indie 7 dwars Punta Delgada Riscaya 8 te Djakarta v .R'dam Bomen Hollandia-A'dam p 6 Kp. Guardatui Cheshire Diakarta-A'dam p. 7 Mintkoy Drente Bombay-Los Angeles 8 te Gasan Gooiland B Aires-A'dam 8 te Las PaJmas verw. Johan v. Oldenbarnevelt 7 v Sydney—Soerabaja. Laurenskerk A'damW. Afrika 8 v. Acera te Lagos Lindekerk R'dam-Perz golf 7 te Rastanura. Marie kerk R'dam-Sydney 7 v. Colombo—Melbourne. Meerkerk Sydney—R'dam 8 te Fremantle Muiderkerk R'dam-Perz.golt p. 7 Ouessant Nieuw Amsterdam 8

Slot Opening Slot vorige, heden, heden 3—3V4ro Ned. <47 89% 89 'i si y. 3'/• Invest. Cert. 90 Vb 89% 87 K Ned. '47 Dollarlen. 99" r — 98% Anaconda Copper 45 y„ — 45r-46 Gen. Motors 57 — 57 Un. States Steel 48% — 48% Shell Union 59 — 59% Ned. H. Mij eva 154 Vt — AKU 169% - 169%-% v. Gelder gw. a 158 V, — 155% Hoogovens cvna — 146 Leverbros cvga 227 y, 227 229 Philips gw.a.GB 254 % 258 257 % Kon. Olie 297 297 297 Amsterd. Rubber 119 11714 11854 Ned. Scheepv. Unie 150% 150 K 150 y, H.V.A, 125 K 125'X 125 K Deli Mij. eva 100 100% 99»/," Aand. Dikkers & Co 164 — 164 Gew. aand. Heemaf 15T/, — — Kon. Ned. Zoutind. 325 — 328 Nw. aand. Spanjaard 144% — — Gew. aand. Gebr. Stork & Co. N.V. 143!-; — — Medegedeeld door de Amsterdamsche Rank N.V. en Incasso-Bank N.V., Enschede.

AMSTERDAM, 8 Mei. — De Staatsfondsenmarkt blijft de aandacht .trekken ter beurze. Vandaag ging het opnieuw de benedenwaartse richting in. Zowei de conversielenin? 1947 als investeringscertificateh daalden met circa 2 punten, een zeer groot verschil voor beleggingspapieren. Dat de omzetten zo bijzonder groot waren werd niet verondersteld. Er zat echter geen bodem in de markt, daar de vraag volkomen ont brak. Tegen slot werd voor de con versielening 87>/ 2 betaald (89%) en voor investeringsoert-ificaten 88 (90 1/16). De aandelenmarkt bleek min of meer aarzelend gestemd te zijn. Aandelen Philips waren iets beter gedisponeerd en monteerden ruim twee punten tot 257 Vs- Mede in verband hiermede was de aandelenmarkt niet zo ongunstig gestemd als gisteren en konden de voornaamste soorten, zoals Unilever. Olies en Aku zich vrii goed handhaven. Ook de minder courante soorten bleven goed op peil. Aandelen Hazemeyer werden geadviseerd op 190 (182) wegens het gunstige jaarverslag. Zoals begrijpelijk ging de belangstelling ook vandaag uit naar Deli Spoor, waarvan de aandelen stegen tot 38 (36) en de obligaties tot 75 (72) Ook de Indonesische gemeenteleningen waren licht gevraagd In verband met geruchten omtrent een hervatting der counonbetaling en schuldaflossing. Cultures waren zeer stil. doch de orijzen van gisteren konden gemakkelijk gecontinueerd worden. Amsterdam Rubber, die 1% punt lager ooende. wist dit verlies grotendeels in te lopen. Dc scheen'vaartmarkt opende eerder iet"* lager, doch wist zich tegen slot volkomen te herstellen. Amerikanen trokken weini? belangstelling en voor het eerst sinds enige dagen verbeterde h^t agio met een half nrocent tot 8 procent. Prolongatie 3 j /4 procent.

De Britse minister van handel, sir Hartïey Shawcross, heeft Maandag in het laserhuis verklaard, dat het onzin was te veronderstellen, dat de Engelse uitvoer naar China van enige betekenis w^s geweest in de Koreaanse oorlog. Hij sprak voor de regering namens premier Attlee naar aanleiding van de door generaal Mac Arthur op de Engelse handel met China geleverde critiek. Shawcross zei, dat sedert het begin van de Koreaanse oorlog Engeland er zorgvuldig op had toegezien, dat China geen militair belangrijke goederen zou krijgen. Alle goederen van direct belang voor het lege: - en vele andere artikelen mochten niet uitgevoerd worden. De oppositieleider Churchill zei het te betreuren, dat de regering niet eerder een helder beeld had gegeven van wat er aan de hand was. toen de „brandende kwestie" verleden week aan de orde kwam. Hii zei. dat de conservatieven Shawcross' verklaringen zouden bestuderen en Donderdag a.s. een debat zouden vragen, als zü niet voldaan waren. Het conservatieve lagerhuislid Arthur Harvey verklaarde, dat een aanzienlijke hoeveelheid oorlogsmateriaal en uitrusting Chin i bereikte uit Hongkong via de Portugese kolonie Macao. Shawcross antwoordde, dat het bestuur van Hongkong geen controle had op goederen, die op een vrachtbrief voor doorgaand verkeer werden gelost. Er werd in de haven van Hongkong wel uit grote scheDen in kleinere schenen overgeladen. Dit viel echter niet binnen de uitvoerhandel van de kolonie. Harvey kreeg geen antwoord toen hii verder verklaarde, dat kooplieden uit Macao goederen kochten in Hongkong en deze naar Macao verzonden en vervolgens naar China. Russische troepenbewegingen op de Balkan De diplomatieke correspondent van de Dailv TelegraDh meldt dat volgens ?isteravond te Londen ontvane-en berichten Russische troenen Roem»>ni ? ' binnentrekken en vandaar naar Bul ?ariie en Hon^riie paan .Deze beweging staat in verbanf met. het overnemen in Februari van ver^edi'Hnp van de gehele Zwarte '<>ekiist van de Sovlet.-gren® tot aar de Turkse grens, door het Rn«s1« , hi» leger", aldus de correspondenten. BRAND OP ENGELS SCHIP. Op het Engelse schip „Aylesbury", dat zich ten Zuid-Oosten van Wight be-ond is brand uitgebroken Schepen, sleepboten en een reddingboot voeren uit om assistentie te verlenen bij het blussen van de brand, die midscheeps en aan stuurboord woedde De bemanning verliet het fel brandende schip in de boten Intusser is men er in geslaagd het vuur meestei te worden.

De Rechtbank huldigt onverschrokken postambtenaar (Eigen reportage) Een jongeman van 35 jaar, de constructiewerker H. B. ter B. uit Hengelo, die men het kon aanzien, dat hij zich met geweld moest bedwingen, betrad vanmorgen de rechtszaal in Almelo. Hü is de dader van de roofoverval, die op 21 Februari j.I. in het postkantoor te Denekamp is gepleegd Daar kon hij door 't moedige optreden van de alleen aanwezige postambtenaar Böhmers ter plaatse worden gearresteerd. Het lijkt haast ondenkbaar dat deze verdachte de dader is. Hii maakt niet de indruk van een misdadiger, die overvallen Dleegt. Het is geen wonder dat hü 'n volkomen blanco strafregister heeft en uit ziin verhoor wordt enigermate duidelijk hoe hii tot ziin daad is gekomen. Ter B. vertelde dat hij werkzaam was bii de Machinefabriek Gebroeders Stork N.V. in Hengelo. Naar zijn verdediger. mr. J. W. Schneider. in zijn pleidooi mededeelde was verd. een goede vakman en de directie der N.V Stork heeft verklaard, dat zij bereid is hem weder in zijn functie te pletsen. Ziin arbeidskameraden hebben uitdrukkelijk verklaard, dat zij hem gaarne weer in hun midden willen opnemen. Het verhoor was moeilijk te volgen omdat Ter B. zeer zacht sprak. Hii werd eerst ondervraagd over het belangrijke feit hoe hij tot déze daad was gekomen. AGENT VAN DRIE VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJEN. „Ik zat in vreselijke geldnood" verklaarde verd" Ik had f 1300 schuld en daarom besloot ik ten einde raad een overval te plegen. D1e schulden waren voor een belangrijk deel ontstaan omdat Ter B. van niet minder dan 3 Verzekerings-Maatschapnijen agent was en toen kreeg hij grote tekorten Die ontstordpn omdat hii royementen vaak niet doorgaf om geen slechte indruk bii de inscctsurr te maken, met het revolg dat hij zelf de premies moest betalen. Zo geraakte hij in de misère. In Tilligte waaruit hii afkomstig is. leende hH f 600 en bij een ander f 950 en zo raakte hij steeds dieper in de schuld Merkwaardig was de verklaring van verd» dat hij 'lij het beramen van zijn olan als volgt heeft gedacht: „Als ik ga stelgÈ^lfan doe ik dat *an een instellinf^tfïe cr toch geen schade van lijdt en n

misschien een kans gehad hebben te ontsnappen. Maar hij gelastte de ambtenaar in de kluis te gaan en inderdaad deed hij een poging de heer Böhmers er in te drukken. Deze zag echter het visioen van de verstikkingsdood in de kleine safe en plotseling greep hij zijn tegenstander aan. Deze was minstens een kop groter, maar de dappere man van de Posterijen vocht met de moed der wanhoop en zo gelukte het hem al worstelend op de grond zijn tegenstander bijna k.o. te slaan. Dat was mogelijk omdat hij een ijzeren staaf op de grond vond, die de indringer had laten vallen. Tenslotte werd hij overmeesterd POSTAMBTENAAR GEHULDIGD. Daarna kwam de employé der Posi.erijfcji C. C'. dïs ais tuige voor de Rechtbank. Hii deed een omstandig verhaal over het gebeurde, dat vrijwel klopte met de mededelingen van verd. Hij had de jas al aangetrokken en het contróielicht, dat altijd boven de safe brandde en dat van buiten kon worden gezien, aangestoken, toen plotseling een man achter hem stond die twee gevaarlijke revolvers in de hand had en die hem gelastte het licht uit te doen, want anders zou hii schieten. B&imers was na een aanvankelijke weigering wel genoodzaakt de safe te openen en toen trachtte hij te traineren door de man tot drie maal over klein geld te geven. Maar tenslotte moest Böhmers hem een grocer bedrag geven. Toen volgde de scène met de duw en het dreigend verstikkingsgevaar in de safe. Plotseling vloog hii op de indringer af, waarbij het geld. een bedrag va,n f 2496 over de vloer werd verspreid. De postambtenaar bleef meester van het terrein en toen hii van de bovenverdieping geruchten hoorde en ruiten werden ingeslagen, wist hi .i dat hii veilig was. De man. die hem bedreigd had bleek eeheel versuft te zijn en stamelde „Ik kan niet meer. ik geef me over". Het kostte de heer Böhmers echter nog de grootste moeite cle D&o.rt te cnenen. want vrouwen die in de mening verkeerden dat de „bandiet" het was. hielden met geweld de Doort, tegen. Des avonds werd al het geld dat her en der verspreid was tot op de laatste gulden teruggevonden. De president deelde mede. dat een zeer uitvoerig raDport over verd. is opgemaakt door de ambtenaar der reclassering, die ook wel minder nrettige dingen heeft medegedeeld, waarover hier beter niet gesproken kan worden, maar die toch van mening was dat deze man. die in de gevangenis tot inkeer is gekomen, weer zo spoedig mogelijk in de maatschappij moet worden opgenomen, waarom hij voorstelde deze man een gecombineerde straf te geven, nl. een belangrijk deel voorwaardelijk. 1 JAAR EN DRIE MAANDEN GEëlST. Nadat de president der Rechtbank hulde had gebracht aan de moedige oostambtenaar, nam de Officier van Justitie, mr. G. W. Rosingh, het woord. Deze vond het een ernstig misdrijf. Het was best mogelijk geweest dat de postambtenaar zou zijn gestikt in de kluis. Daarom kon hü de verontschuldiging van verd., dat hü had gedacht, dat een en ander spoedig zou worden ontdekt, niet delen. De Officier, die ook de heer Blöhmers huldigde, kon zich ook niet verenigen met de conclusie van de ambtenaar der Reclassering en eiste 1 jaar en 3 maanden gevangenisstraf met aftrek der preventieve hechtenis. De verdediger mr. dr. J. W. Scheider wees in zijn pleidooi er op dat deze .ïongeman zo spoedig mogelijk weer zijn plaats in het normale leven moet innemen. Dan kan hij thuis zijn wanneer zijn kind geboren wordt, welke gebeurtenis spoedig te wachten staat. Hier is een duidelijk geval van reclassering, waarbij nog komt. dat de lamilie en de geestelijkheid alle bijstand zullen verlenen De schuld zal worden afgelost en bovendien kan deze verd., die diep overtuigd is van zijn schuld, direct als bekwame vakman zijn oude werkkring weer opvatten. Pleiter vroeg daarom aan de Rechtbank zijn cliënt, die al een hele tiid snikkend in de beklaagdenbank zat. de kans te geven en hem zo na het vonnis direct in vrijheid te stellen. De rest van de straf kan dan voorwaardelijk ziin. Uitspraak over 14 dagen.

Wij spraken van morgen de moedige postambtenaar van Denekamp te Almelo. G. Th. G. Böhmers, die we vroegen of hij misschien promotie had gemaakt. Hii bevestigde dat want hii was juist benoemd tot kantoorhouder te Dwingelo in Drente.

DE STERKSTE COMMUNISTISCHE PARTIJEN van West-Europa Devinden zich in Frankrijk en Italië, waar Togliatti en Thorez ware bolwerken van het Kremlin hebben opgebouwd, die vooral in de tijd kort na de oorlog het maatschappelijk leven in vergaande male hebben beheerst. De invloed van de Franse en Italiaanse communisten u evenwel geleidelijk aan ingedamd maar niettemin vormen deze partijen nog de sterkste politieke organisaties Deze omstandigheid maakt dat de komende verkiezingen in Frankrijk en Italië reeds nu algemeen in de belangstelling zijn komen te staan. Op Zondag 27 Mei en Zondag J0 Juni zal de bevolking van het grootste deel van Noord-, Centraal- en van een klein gedeelte van midden-Italië ter stembus gaan voor de gemeenteraadsverkiezingen. De laatste keer dat Italië stemde was in de zomer van 1948. In 3at jaar werd het communistische Volksfront, dat 8 millioen stemmen kreeg verslagen door de Christen-Democraten (Katholieken) van de Gasperi. die 13 millioen aanhangers registreerden en die bovendien bij de samenstelling van de regering konden rekenen op de vier millioen leden der niet-communistische partsen, van welke de Saragat-socialisten de voornaamste was Saragat heeft, zoals onlangs is gemeld, een accoord aangegaan met de eveneens rechtse socialistische partij van Romita. Een voorwaarde van Romita was. dat de vier aanhangers van Saragat in het kabinet De Gasperi zouden aftreden, hetgeen inderdaad is geschied. De nieuwe partij van Romita is anticommunistisch. Zij zal zich in de verenigde democratische verdediging scharen tegen het communisme. Het doet niettemin vreemd aan, dat de groep Romita-Silone op enkele plaatsen, bijvoorbeeld in Faenza een combinatie heeft aangegaan met de linkse socialisten van Nenni en de communisten Tot dusver is er nog niets gebleken van een samengaan met de Christen-Democraten van de Gasperi. Zonder dat zal het bijvoorbeeld n Turijn welke stad evenals Bologna Genua, Venetië en Florence een communistische burgemeester heeft, moeilijk zijn om daar de aanhangers van Togliatti utt het zadel te lichten. Over de uitindelijke koers van de groep Romita-Saragat bestaat dan ook nog onzekerheid, ofschoon ae situatie in een bepaalde stad nog geen meatstaf behoeft te zijn voor het gehele lard. Eén ding kan wórden vastgesteld: de afvalligheid van de vooraanstaande communisten Magni en Cucchi, heeft weliswaar niet geleid tot een grootscheepse scheuring in de communistische gelederen, doch deze beweging blijkt reeds vrij grote aanhang te hebben verworven. De nieuwe wet voor de gemeenteraadsverkiezingen, welke in Januari tot stand kwam, staat toe dat plaatselijk partijcombinaties tot stand worden gebracht in gemeenten, met meer dan 10.000 inwoners De gecombineerde lijst, die de meeste stemmen wint krijgt tweederde van het aantal zetels in de plaatselijke gemeenteraad. Het andere derde deel wordt verdeeld tussen de verliezende partijen. In gemeenten met minder dan 10.000 burgers, krijgt de winnende lijst viervijfde van het aantal zetels en de lijst die daarop volgt, krijgt de rest — de andere verliezers ontvangen dus niets De nieuwe wet had tot doel te verzekeren, dat de regeringscoaiiliepartiien tezamen konden strijden teneinde de grote gemeenten aan de communisten te ontfutselen. Maar de vorming van zo'n coalitie staat blijkens het optreden van Saragat in Faenza nog lang niet vast. Het streven om de communistische obstructie in het parlement uit te schakelen ligt ook ten grondslag aan de kieshervorming in Frankrijk, waaraan zes maanden is gedokterd. Gisteravond iijn de voorstellen van de regering-Queuille wet geworder en verwacht wordt dat de nationale vergadering geen bezwaar zal hebben om de 17de Juni als datum voor de verkiezingen vast te stellen. Het doel der nietftve kieswet is om uiterst rechts (De GauIIe) en uiterst links (Thorez, die nog in Moskou vertoeft) uit te schakelen en de midden-partijen te verenigen in een gezamenlijk afweerfront. Het meerderheidsprincipe, bepalende dat dus één partij of coalitie alle beschikbare zetels in een arrondissement krijgt indien zij de absolute meerderheid der stemmen heeft verworven, zal voor de regeringspartijen slechts profitabel blijken wanneer zij er tijdig in slagen een gemeenschappelijk verkiezingsprogramma op te stellen. Er wordt thans gesproken, zo meldt onze Parijse correspondent, over één Republikeins front, dat socialisten, katholieken, radicalen »n de zogenaamde onafhankelijken zal omvatten, doch gezien de jongste ervaringen kan het nog wel enige voeten in de aarde hebben aleer het zover is. Voor de regeringspartijen is de eis tot eendracht thans niettemin des te dwingender daar de communisten hebben duidelijk gemaakt hun verkiezingscampagne te willen voeren onder de leuze: „communisme of fascisme", onder welke aanduiding dan de beweging van De Gaulle begrepen wordt. Aangezien ook de generaal de derde macht medelijdend als quantité négligeable bejegent, dreigt zo de campagne in een meedogenloze strijd tussen die twee machtsblokken te ontaarden, tenzij de overige genoemde partijen er in slagen eveneens in een gesloten front voor het forum der kiezers te verschijnen.

De raad van het West-Duitse vakverbond heeft Maandag een motie aangenomen, waarin het plan-Schuman werd goedgekeurd. In de motie werd echter de eis gesteld, dat de beperkingen op de WestDuitse economie van de kant van de Westelijke geallieerden vóór de retificatie van het plan moesten worden opgeheven. Het vakverbond telt vijf en een half millioen leden. Waarnemers In Bonn achtten het besluit van de Laad van het WestDuitse vakverbond een slag voor de sociaal-democratische partij van Dr Schumacher. welke sterk tegen het plan-Schuman gekant is.

(Van onze correspondent te Djakarta.) De boordevolle passagiers-, vracht- en charterschepen uit Indonesie naar Nederland vervoeren nog steeds voor het merendeel afgevloeide Nederlandse ambtenaren. Maar eind van dit jaar zal er niets meer aan ambtenaren af te vloeien zijn. In snel tempo verdwijnen thans uit dit land de Nederlandse ambtenaren bij het staatsspoor en hun collega's van het gevangeniswezen. Het werken is hen hier onmogelijk geworden. Zij deden dezelfde ervaringen op als b.v. de Nederlandse officieren en onderofficieren van de gouvernementsmarine: men luistert niet naar de bevelen van Nederlandse „meerderen". De Indonesiër erkent de Nederlander niet meer als meerdere. Sentiment? Een feit.

Een goede raad Het is nuttig voor de Nederlander, die plannen heeft om het, in Indonesie te proberen, zich ter dege van de werkomstandigheden hier on rte hoogte te stellen. De enige en b^e raad. die men hem kan geven, is zi.ii contran met zijn werkgever voor ti leggen aan de „Commissie Arbeidsvoorwaarden Werknemers in Indonesie". De werknemer in spe dient zich od de hoogte te stellen van de minimum voorwaarden van de C.A. WI, voor te verrichten arbeid tn Indonesie. En de Nederlander die zich in Indonesie „gestrikt" weet — zulke gevallen komen veel meer voor dan men durft vermoeden — doet er uiterst verstandig aan zich in verbinding te stellen met de „Samenwerkende Indonesische Werknemers Organisaties" te Djakarta. In een onderhoud met de huidige voorzitter van de S.I.W.O, mr. Scheers, verklaarde deze ons o.a., dat uit vele uitlatingen bli.ikt, dat ook de ondernemers accoord gaan met deze door de C.A.W.I. gestelde minimumeisen. „Toch maken wij ons sterk, dat geen vijftig Drocent van de huidige contracten in Indonesie hieraan voldoet", aldus mr Scheers. Hi.i is van meninsr dat, wanneer de huidige sentimentsperiode overwonnen is, er voor de Nederlander in Indonesie nog terrein open ligt, maar dan ook alleen in technische en gespecialiseerde functies. Wat men hier nodig heeft, om var t? leven? Er wordt nog wel eens gesmeten met gratificaties en duurtetoeslagen. De conjunctuur spreekt een woordje mee. Het budget dat in vele kringen ook die der ondernemers, al zeggen zij het niet te hard wordt aangenomen is b.v. voor man, vouw en een kind' te D.iakarta minimum 1200 rupiah per maand netto. De allerbeste maatschapniien geven hun Dersoneel dat in Indonesie is gecharterd, een salaris in Nederlands courant, terwijl in Indonesie een bepaalde „living" wordt gegeven. Die kan fluctueren met de duurte er. de levensstandaard hier. Dit is de richting, die men moet inslaan. De meeste werknemers hebben echter niet het geluk te kunnen werken voor deze enkele grote maatschappijen Men moet dan vooral letten od zijn verlofregeling, ouderdoms-, weduwen en wezenoensioen, plaats van tewerkstelling, en ziektefondsregeling. Laat de werknemer in soe er goed van zijn doordrongen. dat geneeshercr in dit. land schaars zijn en hun rekeningen vcor de doorsnee-werknemer letterlijk onbetaalbaar. Helaas hebben lang niet alle. en zelfs ook n'-^t alle grote maatschaDDi.ien voor hun personeel een ziekteregeling. Twee belangrijke factoren Na vijf of tien .iaar zullen in Indonesie wellicht nog werkzaam zijn specialisten of zogenaamde „kapitaalbewaarders", d.w.z. werknemers, die meer op de directie zijn georienteerd dan dat zij beschouwd kunnen worden als een compacte groep werknemers. De Nederlanders zijn thans nog werkzaam in d<* cultures, in de industrie, in de vita'e bedrijven en in de handel, waari^ het Nederlandse kapitaal een overwegende rol speelt. Het is de vraag voor hoe lang Het meest recent is de uitlating van de nieuwe minister var. Financien, mr. Joesaef Wibisono, die de Javase

Bank wil nationaliseren. Maar eveneens richt de aandacht zich op vitale bedrijven als de K.P.M.. de electriciteits- en gasbedrijven, en over enige tijd vermoedelijk ook op de oliebedrijven. Een lèerzaam voorbeeld in deze heeft Iran wel gegeven voor de Indonesier. Geruststellend echter is dat nationalisatie voo- de werknemer geen verslechtering behoeft, te betekenen. mits de gesloten contracten trouwhartig en eerlij 1 : worden nagekomen. Men mag daar niet aan twijfelen. De huidige contracter van de Indonesische overheid met „buitenlanders" zoals met de officier rn en gezagvoerders ter kooavaardij zijn werkelijk uitstekend. Zij mogen als voorbeeld gelden voor misschien wel driekwart van de Nederlandse bedrijven in Indonesie. Toekomstige werknemers in de handel dienen rekening te houden niet twee factoren. De eerste gaat over de vraag of liet --eïnvesteerde Nederlandse kapitaal in Indonesie blijft, of dat het zich langzaam maar zeker zal terugtrekken. De tv eede factor is ook hier weer een verder voortschrijdende „Indonesiatle" bij het lager oersoneel. voor een deel ook hii het hogere. Op het terrein der industrie sreldt, dat voor de Nederlandse rakman en technicus altijd werk is te vinden. Merkwaardige tegenstellingen De merkwaardigste tegenstelling /iet men, wat betalingen betreft, in de cultures. Dit is vermoedelijk het gevolg van het geringe contact dat de planter-werknemer met de buitenwereld kan onderhouden en ten tweede van te geringe voorlichting. Over het algemeen zijn de lonen en salarissen, eventueel tantièmes, op Java ver onder het peil van b.v. ter Sumatra's Oostkust, niettegenstaande daar de veiligheid aanzienlijk groter is dan op Java. Een zeer jonge assistent begint op Sumatra reeds met 800 roepiah per maand in handen, zo niet meer. Op Java worden sommige employé's afgescheept met 250 of 3Q0 roepiah. Mr. Scheers vertelde van een geval waarbij een employé, die reeds van 1937 af op een onderneming op midden-Java werkte, moest zien rond te komen met 275 roepiah per maand Daar kwamen dan enkele beslist onvoldoende toeslagen bij. Weliswa.ar had deze planter, die toch echt niet zo erg veilig zat. vrij licht (tot de zon onderging), vrij water (uit de put) en vrij wonen (in een krakend bamboe-hutje), maar daar hield ook alles mee op. De man was zo verstandig zijn (Engelse) firma vaarwel te zeggen en vestigde zich bii een Nederlandse imDcrteur te D.iakarta me; een salaris van 1000 roepiah. Zijn oude liefde, de planterij. roept hem binnenkort evenwel naar Sumatra. waar hii een salaris gaat Verdienen van 1400 roepiah. Degelijk contract noodzakelijk Het zal de lezer duidelijk geworden zijn, dat men niet bij een kleine of onbekende firma moet aankloppen om werk in Indonesië. De kleine ondernemingen kunnen de „dure" Nederlandse krachten niet lang meer betalen. Zij zijn gedwongen terug te vallen op Indonesische krachten Voor de cultures is het thans zo. dat vijftig procent van de administrateurs en emplové's Indonesiërs moeten zijn. Er zijn nog onvoldoende Indonesische krachten voor dit werk maar zij komen er ongetwijfeld. Te Bogor heeft men reeds een spoedopleiding voor Indonesische n'mters geopend. Intussen hebben vele ondernemingen reeds oude „schrii vers ' bevorderd tot emnloyé. Zo kennen wil een geval, waarbij zo'n (zeer goede) schrijver met een vooroorlogs salaris van 75 gulden, binuerkort administrateur gaat worden op een land van ruim 1500 hectare tegen een salaris dat ver boven de 1000 roeman ligt. Ook dit geval is een baken in zee, vooral voor de leerlingen aan de School voor Tropische Cultures te Deventer. Het is zaak, dat de werknemer jn sné zich voor ogen stelt, dat hii in Indonesië buitenlander is. Hii is geen emigrant die in Canada, Australië, Zuid-Afrika of Zuid-Amerika een vaderland zoekt. De Nederlandse werknemer in Indonesië verblijft hier tijdelijk. Hij valt op zijn vaderland terug. Het zwaartenunt van zijn toekomst, ziin voorzieningen, eventuele werklooshe'd en afvloeiingen "gt in Nederland. De Nederlander in *ndone«ië is thans gast en deze rol kan hii slechts snelen onder dekking van een uiterst degelijk contract.