Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant en Vrije Twentsche courant

Voor het ontwerp „Belemmeringenwet Landsverdediging" kracht van wet heeft gekregen, wordt van militaire zijde op verschillende plaatsen gehandeld alsof men de grote bevoegdheden, die dit wetsontwerp aan de minister van Oorlog en van Marine voorstelt te verschaffen, reeds volledig ter beschikking heeft. Het komt reeds veelvuldig voor, dat de militairen op eigen gezag aan het bouwen gaan, zonder dat zij daartoe gerechtigd zijn. Van enig overleg of samenwerking met gemeentelijke autoriteiten is daarbij meermalen geen sprake. Aldus merken zeer vele leden op in het voorlopig verslag van de Tweede Kamer over dit wetsontwerp.

Men had reeds vele klachten vernomen van burgemeesters, die door de militairen bij het eigenmachtig gebruik van gemeentelijke grond eenvoudig op zij geschoven worden. Van militaire zijde schijnt men zich gaar ne op het standpunt te stellen, dat men niets met de burgemeesters te maken heeft. Als men thans, nu nog geen bijzondere bevoegdheden voor de aanleg van militaire werken gegeven zijn. reeds moet constateren, dat van militaire zijde dikwijls met onvoldoende zorgvuldigheid en een kennelijk tekort aan begrip voor de civiele be langen van de maatschappij opgetre den wordt, is er wel aanleiding voor de waarschuwing om de nieuwe be voegdheden. die het aanhangiee wetsontwerp wil scheppen, in elk geval met de grootst mogelijke omzichtig heid te doen toepassen. Vele leden hadden de indruk, dat het wetsontwerp wel veel verder gaat dan het opheffen van belemmeringen Het lijkt meer op een vorderingswet. De minister van Oorlog dreigt een vrijwel absolute macht te krijgen om vliegvelden aan te leggen op grond, waar 24 uur tevoren nog boerderijen stonden, en om radarinstallaties te plaatsen in unieke natuurmonumenten. Men kan dan achteraf reclameren, doch dan is het soms te laat. Zal overleg in de toekomst nog plaats vinden? In de Memorie van Toelichting wordt dit we) in uitzicht gesteld, maar in de tekst van het wetsontwerp wordt het niet met zoveel woorden voorgeschreven. Reeds thans is in sommige gevallen begonnen overleg afgebroken, omdat men van militaire zijde var. oordeel was. dat het aanhangige wetsontwerp wel spoedig aangenomen zou worden, waardoor overleg overuodig zou worden. Uit dit alles blijkt een geestesgesteldheid. die niet aangemoedigd, maar bestreden moet worden, en de hier aan het woord zijnde leden aarzelden zulke grote bevoegdheden. als het wetsontwerp vraagt, in feite in hancen van de militaire administratie te leggen, zolang geen zekerheid bestaat, dat deze niet op onredelijke wijze gebruik van haar bevoegdheden zal maken. Weliswaar wordt voorgeschreven, dat de minister van Oorlog (of van Marine) in bepaalde gevallen overleg pleegt met andere ministers, maar dit overleg wordt afhankelijk gesteld

van het oordeel, dat. de eerderbedoelds 'minister zelf over de zaak heeft. Zal dit in de practijk niet betekenen, dat de zaken in feite uitsluitend door de militaire deskundigen van het ministerie van Oorlog of van Marine beslist en afgedaan worden' In minder belangrijke gevallen wil het wetsontwerp de toepassing van de exorbitante bevoegdheden delegeren aan een militaire ambtenaar. Als men de hierop gegeven commentaar van de memorie van toelichting leest, kan men niet andtis dan toegeven, dat dit een uiterst redelijk verlangen is. Waarom zou men de beslissing over de vraag of in een weiland even een paaltje geslagen mag worden aan de minister van Oorlog moeten voorleggen en de beslissing hierover niet kunnen overlaten aa,i een ingenieur van de genie? Maar bestaat hier niet het gevaar, dat de militaire administratie ook veel belangrijker zaken buiten de minister naar zich toe zal trekken en zelfstandig zal gaan beslissen? Verscheidene andere leden verklaarden weinig geestdrift voor het wetsontwerp te gevoelen. Zij wilden op geen enkele wijze trachten te verhinderen. dat op snelle wijze alle noodzakelijke militaire werken verricht worden. Zij begrepen echter niet waarom daarvoor zulk een rigoureus wetsontwerp ingediend moest worden. Men moet toch aannemen dat, de generale staf nauwkeurig weet. wat er nu aangelegd en gebouwd moet worden. Waarom kan de generale staf niet met het burgerlik gezag samenwerken voor de uitvoering van deze werken? Tal van leden, die zich met het wetsontwerp wel verenigen konden, achtten het wenselijk, dat boeren, die ten gevolge van toepassing van deze wet van hun grond verdreven zouden worden, niet met sreld. maar zo mogelijk met elders beschikbare grond schadeloos gesteld zouden worden. Dit zou b.v. met gronden in de Noordoostpolder kunnen geschieden in welk geval men uiteraard niet meer zou moeten vasthouden aan de bestaande reereling bij de uitgifte van deze gronden.

(Van onze weerkundige medewerker). Hoe gunstig de vooruitzichten = tot Zondagnacht, voor de Pink- = sterdagen waren, toch deed zich op = hel laatste ogenblik een terugslag |j voor. Mede doordat de Pinkster- || dagen dit jaar vroeg vielen, moe- || ten wij lot de vroege Pinksteren || van Mei <940 teruggaan, die nog §j iets kouder bleef. Daar zich ten Westen van de Britse-eilanden een || hogedrukgebied bevindt en de = luchtdruk over Scandinavië laaq = blijft, zal de Noord-Westelijke jj luchtstroming over onze omgeving = de eerste dagen nog voortduren, g Afwisselend wordt hierbij vochtige || en droge lucht aangevoerd. De || temperaturen die vanaf Zondag || overdag gemeten worden zijn voor = midden Mei zeer laag en schom- g melen tussen de Q en de 12 gr. C. || Dank zij de zware bewolking komt g er geen nachtvorst voor, al heelt = het Zaterdagmorgen plaatselijk nog || even licht gevroren. Eerst wanneer = het - hoog - bij Ierland zich meer g naar de Azoren gaat terugtrekken, g hetgeen niet onwaarschijnlijk is, g kan zachtere lucht vit.} de Oceaan g ons land binnenstromen. Het groot- g ste deel van deze week moet ech- g ter nog op koud en wisselend voor - g jaarsweer gerekend worden, met g weinig zonneschijn.

Weersverwachting, medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig van Woensdagavond tot Donderdagavond. (Opgemaakt te 10 uur). Opklaringen Opklaringen en overwegend droog weer. In het binnenland tijdelijk zwakke, overigens matige wind tussen Noord en Noord-Oost. Vannacht kouder, morgen overdag over het algemeen iets hogere temperaturen dan vandaag. Donderdag 17 Mei: Zon op 4.45 — onder 20.29 Maan op 15.48 — onder 2.34

Gisteren werd te Tilburg een nieuw geval van pokken geconstateerd. De bron ervan kon worden opgespoord. Drie nieuwe contacten werden ten gevolge hiervan in quarantaine gesteld. Inmiddels zijn gisteren weer zes patiënten als genezen uit het ziekenhuis ontslagen. Het totaal aantal genezen verklaarden steeg hierdoor tot 19. Van de 44 gevallen worden er thans nog 25 verpleegd. De toestand der patiënten is onverdeeld gunstig.

Te Deurne Leeft een ernstig verkeersongeluk aan twee kinderen het leven gekost. De gebroeders Piet en Wim Kniinenbure keerden tweede D inksteidas des middags per fiets van de woning van een oudere broer naar hun ouderliike woning terug. Dicht bij huis werden zii wegrenen door een hen achterop riid°r,de colonne Eneelse militaire vrachtwagens De iongens werden overreden en vrijwel op slag gedood.

Over de dood van de Rotterdamse bouwkundige A N , die Zaterdagmorgen door de bemanning van het Engelse tankschip „Matadi Palm" in een der ruimen van het schip werd gevonden heeft Reuter nadere biizonderheden vernomen. N. verliet Vrijdagavond omstreeks acht iiur zijn woning. waar hii samen met een zoon woonde HH zou in de stad een nartiitie. gaan schaken N keerde dezelfde avond evenwel piet terug Zijn 24-iarige zoon heeft de volgende morgen een onderzoek naar de verblijfplaats van ziin vader ingesteld. Het bleek dat de 51-iarige N Vriidaeavond enige tijd met enkele knonvn ardij-officieren had doorco^raeht in het café ..Het Vinkie" te Rotterdam Daarna heeft N. het café weer verlaten en volgens de café-eigenaar was hii niet dronken. De zoon van de overledene verklaarde dat er <*een reden voor ziin vader was om de dokken te passeren on weg naar'huis. De Engelse politieautoriteiten in r>over hebhen het onderzoek naar de rlnodsoorzanl? van N. '.uitgesteld tot Maandag. Dan zal de scheepsbemanning een getuigenis moeten afleggen.

(Van onze Londense correspondent.) F}E HOOP VAN LONDEN blijft gevestigd op het bereiken van een compromis met Perzië, gebaseerd op het feit dat dit land het onmogelijk stellen kan zonder de hulp van Britse en zo nodig Amerikaanse technici. Morrison, wiens vacantierust op het eiland Wight gedurende de Pinksterdagen wegens de telegrammen uit Teheran verstoord werd, zet alles op alles om met Perzië te onderhandelen, liever dan het conflict aan internationale arbitrage te onderwerpen ; indien Perzië daartoe al bereid zou zijn, hetgeen uiterst twijfelachtig is. De dingen zijn er volgens Londen moeilijker op geworden, sinds het leven van de Iranse premier wordt bedreigd. Zijn positie schijnt uiterst wankel. Indien hij het veld moet ruimen voor nog extremere figuren, dan is men nog erger van huis, omdat deze er niet voor schijnen terug te deinzen eventueel het kind met het badwater weg te gooien!

Crisis nog niet op hoogtepunt? De ergste fanatici in Iran zien immers een gevaar in het voortbestaan van de oliemaatschappij, al of niet genationaliseerd, omdat een industrieel bedrijf als dit op de duur zal leiden tot verdere sociale vooruitgang, welke de uiterst reactionairen als een bedreiging zien voor hun eigen positie als feodale grootgrondbezitters. Dr. Moessadeq, de eerste minister, zal haast moeten maken om de nationalisten te bevredigen en het zal uiterst moeilijk zijn voor hem een verzoenende oplossing te aanvaarden, zoals die voorgeschreven wordt door de bepalingen van het tot 1993 lopende contract. Het Perzische plan schijnt te ziin het Britse personeel no? twee jaar in Perzië te laten werken en in die tijd Perzische werkkrachten op ie leiden, die de leiding van het bedrijf dan zouden kunnen overnemen. Zullen de Engelse technici echter bereid zijn zich op die manier te laten wegwerken en niet meteen het land verlaten om de Perzische regering te dwingen op haar onheilzame schreden terug te komen? De ideale oplossing volgens Londen is, dat de door Perzië geinstalleerde beheersraad voor de olieindustrie. welke belast is met de uitvoering der nationalisatie, de Anglo-Iraanse oliemaatschappij zou aanwijzen als zijn orgaan.

Het gaat volgens Londen niet aan, dat een onderneming,, waarin in de loop van veertig iaar een kapitaal van 350 millioen pond is geïnvesteerd, zonder meer als staatseigendom zou worden verklaard. Engeland erkent echter, dat Perzië in principe het recht bezit de eigen welvaartsbronnen te exploiteren. Indien Perzië echter op eigen houtje zou proberen de olie-industrie te leiden, zou dit wegens het ontbreken van voldoende kundig personeel tot volledige chaos leiden. ENGELAND'S KANSEN NIET HOPELOOS. Omgekeerd kan Engeland Perzië's olie niet missen, omdat ziin imperium daarmede staat en valt. De meeste overzeese gebieden worden namelijk door de Anglo-Iraanse maatschappij van olie voorzien. Dat Engelands kansen niet hopeloos zijn, moge blijken uit het feit, dat slechts éen lid van de nationalisatie commissie ervaring in de olieindustrie bezit en dat Perzië geen gedetailleerd plan heeft uitgewerkt voor de overname van de olie-exploitatie Hoewel een aantal Britse oorlogsschepen met mariniers aan boord zich in de Middellandse zee bevindt, kunnen en willen noch Engeland, noch Amerika, negentiende eeuwse methoden tegen Perzië toepassen, zolang andere mogelijkheden niet uitgeput zijn. Dat neemt niet weg, dat de Britse regering vastbesloten is om strijdkrachten in Perzië aan land te zetten. Indien extremisten geweld

zouden gebruiken tegen personen van Britse nationaliteit, die in de oliegebieden werken. Het Engelse kabinet heeft deze gedragslijn goedgekeurd en daarbij zorgvuldig alle consequenties afgewogen. Het gebruik van Britse troepen en vliegtuigen zou zeker leiden tot communistische actie in Teheran en mogelijk bezetting door de Soviet-Unie van Perzië's noordelijke grensgebied. Morrison blijft echter vacantie houden en zou dit weekeinde naar Duitsland en Oostenrijk gaan. Daaruit concludeert men dat de Perzische crisis nog niet zijn climax heeft bereikt.... Een lelijk ding is, dat de Perzische ambassadeur in Londen geweigerd heeft de toekomstige ontwikkeling van Perzië's oliepolitiek en de nationalisatie-methoden met Morrison te bespreken. De Engelse regering hoopt, dat zij niet gedwongen zal worden tot het uiterste te gaan, omdat dit waarschijnlijk de hele Arabische wereld in vlam zou zetten en een algemeen conflict zou verhaasten Maar er zün nog geen tekenen, dat Teheran de onverantwoordelijke extremisten in bedwang zal kunnen houden....

STRIJD OM DE OLIE

Het Nederlands Padvindstersgilde hield gisteren in Lunteren een jubeldag ter gelegenheid van zijn 35-jarig bestaan. Ruim 10.000 padvindsters namen aan het feest deel. Koningin Juliana liet de postduiven in vrijheid, die een speciale boodschap bij zich droegen voor het Nederlandse volk.

Prinses Irene behoorde tot de 10.000 padvindsters die op de Goudsberg voor de Koningin defileerden.

De Amerikaanse ambassadeur te Londen heeft Dinsdag medegedeeld dat de Verenigde Staten er op aan zullen dringen dat Griekenland en Turkije in de komende maanden als volwaardige leden zullen worden toegelaten tot het Atlatische Pact. De regeringen van Turkije en Griekenland hadden met de V.S. over hun veiligheid eesproken. Naar de mening der V.S. zijn er geldige redenen om verdere regelingen met betrekking tot de veiligheid van beide landen te overwegen, aldus de woordvoerder. Voor de toelating van nieuwe leden is de toestemming van al'e leden van het Atlantisch Pact vereist. Van gewoonlijk betrouwbare zijde wordt aan de uit diplomatieke bron afkomstige mededeling over het Amerikaanse voorstel toegevoegd dat de Amerikaanse regering hoopt dat het op de in Augustus a s. te houden vergadering

van ministers van 't NoordAtlantische Verdrag zal worden goedgekeurd. Vernomen wordt dat de Amerikaanse regering op de in December j.1. te Brussel gehouden bijeenkomst van de Atlantische Raad reeds te kennen gaf voorstandster te zijn van een volledig lidmaatschap der beide landen van het Pact. De Griekse en Turkse regeringen verzochten verleden jaar hun landen toe te laten tot de organisatie van het Noord-Atlantische Verdrag. Deze verzoeken werden in September 1950 door de op dat tijdstip te New York vergaderende Atlantische Raad verworpen en men besloot dat beide landen slechts zouden werden ingeschakeld bij de plannen der Atlantische Verdragsstaten om een verdedigingsstelsel voor het Middellandse Zeegebied te ontwerpen. Sindsdien ziin de Verenigde Staten naar verluidt, er steeds sterker van overtuigd geraakt dat slechts een volledig deelgenootschap van Griekenland en Turkije aan de Atlantische verdragsorganisatis de veiligheid van het Oostelijke «edeelte van het Middellandse Zeegebied zal verzekeren.

Hedenmorgen werd te Amsterdam de algemene vergadering van de Christelijk Historische Unie door haar voorzitter, de heer H. W. Tilanus, geopend. In zijn openingsrede herinnerde de heer Tilanus aan de kabinetscrisis. Spr. zei o.m., dat door een R.K., een A.R, en een liberaal Kamerlid minister Schokking verwyteo waren gemaakt over de militaire paraatheid verwijten die naar sprekers inzicht niet redelijk waren, omdat geen enkele minister een vloot, een leger en een luchtmacht kan opbouwen, wanneer hem niet de middelen daartoe ter beschikking gesteld worden. Door de begrotingsbehandeling had min. Schokking het gevoel gekregen, dat hij niet meer het volle vertrouwen genoot en hij meende onder deze omstandigheden niet langer de verantwoordelijkheid te kunnen dragen. Minister Schokking ging heen. en

daarmee was de Christelijk Historische Unie uit het kabinet verdwenen. De vijf groepen KV.P., P.v.d.A., A.R., C.H., en V.V.D., hadden zich ten slotte accoord verklaard met de grote lijnen van het regeringsprogram. Dat uiteindelijk de A.R.. toen zij niet de door hen gewenste portefeuilles, b.^zet door bepaalde personen konden verkrijgen geweigerd hebDen om medeverantwoordelijkheid op zich te nemene betreurt spr. „Ik verblijd mii er over, aldus de heer Tilanus, dat twee Christelijk Historische mannen zich bereid hebben verklaard mede de verantwoordelijkheid te dragen in deze moeilijke zorgvolle tijd. Belangrijke oortefeuilles zijn hen toegedeeld Ir. Staf voor Oorlog en Marine, mr. Mulderije voor Justitie." Sprekende over ae gebeurtenissen in eigen krin

Een hoge functionaris van het hoofdkwartier der Amerikaanse luchtmacht in het Verre Oosten heeft Dinsdagavond medegedeeld dat de Chinese communisten, o.idanks aanhoudende verwoestende luchtaanvallen der verbondenen, onverdroten voortgaan met het aanleggen van een keten van vliegbases in No„rd-Korea. zich uitstrekkend van de Oost- tot de Westkust, waarvan straaljagers zouden kunnen opstijgen. Men verwacht dat de Noordelijken bij het komende offensief gebruik zullen maken van deze vliegvelden. De man gaf toe dat luchtaanvallen der communisten boven Korea aanzienlijke schade zouden kunnen aanrichten. Verduisteringsmaatregelen zijn slechts van kracht voor een strook gebied ten zuiden van het front van enkele kilometers diep. Het aantal in zuidelijke richting trekkende vluchtelingen is sterk toegenomen. Volgens de laatste berichten hebben de Noordelijken tussen Tsioentsion aan het centrale front en Indie in de oostelijke sector grotere offensieve activiteit aan de c"ag gelegd Waa. nemers eeloven. dat zii d' linie? van de V.N. on wakke niek^en willen aftasten voordat zij tot een nieuw offensief overgaan.

Militaire deskundigen van de landen van het Atlantisch Pact en Amerikaanse diplomaten komen vandaag in Londen biieen voor een tweedaagse conferentie over de onbouw van de West-Euronese defensie. De besprekingen zullen ffewiid zijn aan „problemen van West-Europa's verdediging met betrekking tot hetgeen de Ver. Staten kunnen doen", zo verklaarde een woordvoerder van de Amerikaanse ambassade te Londen Aan de conferentie nemen ook deel de ambassadeurs in Groot-Brittannië Frankrijk Italië. België. Noorweuen en Denemarken, de missiehoofden van de Marshall organisatie en de militaire adviseurs in de landen van het Atlantische Pact

In kringen van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken verluidt, dat John Foster Dulles. republikeins adviseur van dit ministerie. zich on twee Juni naar Lorden zal begeven voor besprekingen met Britse staatslieden over het Jan"»'" vredesverdrag.