Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant

(Van onzen correspondent te Batavia.) De regering van de republiek heeft in haar memorandum, gericht aan de Commissie voor Goede Diensten, de Nederlanders ervan beticht, de economische positie van de republiek te heben aangetast door de militaire actie. Dit is een halve waarheid. Deze archipel kent gebieden, die een voedsel overschot produceren en gebieden, waar een ernstig tekort aan voedsel hèerst. Vele van deze overschot-gebieden zijn door de actie in onze handen gevallen. Door onmiddellijk het transport te organiseren en een distributiesysteem in werking te stellen, konden wij, zoals dat ook vroeger gebeurde . de minus-gebieden te hulp komen. Het is waar, dat Djokja thans van dit overschot niet meer profiteert. Het is evenzeer waar, dat nu anderen ervan profiteren die het zeer hard nodig hebben.

Een van de meest frappante voorbeelden is Madoera, waarover heden in Indie veel te doen is. Madoera is een schraal eiland, dat weinig natuurlijke hulpbronnen bezit. De Japanners hebben weinig belangstelling voor dit eiland gehad en beperkten hun interesse tot de mannelijke bevolking, die tot de beste werkkrachten van Indie behoort. Zij hebben deze in grote, aantallen ais „romusha's" afgevoerd en ze overal, waar koelies «nodig waren, aan het werk gezet ook buiten deze archipel. Nu stelt de republiek in ha r memorandum Madoera als voorbeeld van het Nederlandse economische blokkade systeem. Zij zegt" „De Schaarste aan voedsel en kleding,, die door de Japanners was geschapen, werd door de Nederlandse blokkade verscherpt, totdat de bevolking bereid was iedereen te verwelkomen, die middelen van bestaan meebracht" MADOERA WAS NIET BELANGRIJK Dit is wel een zeer averechtse voorstelling van zaken. De Nederlandse marine heeft wel regelmatig de republikeinse transporten aangehouden, doch alleen voor onderzoek naar ondernemingsproducten, die niet aan de republiek, doch aan de eigenaars toebehoorden Bevolkingsproducten zijn nooit in beslag genomen, en zeker geen mais en rijst die het volksvoedsel van Madoera vormen. Bovendien werd voedsel voor de bevolking nimmer door haar in beslag genomen, ongeacht de herkomst. Een andere zaak is, dat in de laren van de republiek ter nauwernood voedseltransporten naar Madoera zijn gegaan. Indien er sprake is van een blokkade, dan komt deze geheel voor rekening van Djokja dat uit machteloosheid of gebrek aan belangstelling een deel van de bevolking aan de hongersdood heeft prijs gegeven. Madoera leverde immers te weinig op om belangrijk te ziin Het voorbeeld is door Djokja dan ook wel uiterst ongelukkig gekozen. Het gehele document is trouwens vermoedelijk alleen maar bedoeld' om de gebeurtenissen op Madoera van republikeinse kant te rechtvaardigen, want zij vormen voor Djokja een uiterst pijnlijke zaak. Het is niet prettig, indien men een tegenstander alleen maar verwijten kan, dat hü de plichten vervult, die men zelf zo schromelijk heeft verwaarloosd. Het is niet prettig, dat het Nederlandse civiele bestuur zonder enige militaire tegenstand te ondervinden met geestdrift door een verwaarloosde bevolking wordt 'begroet als het kleren en voedsel komt brengen. Het is niet prettig voor Djokja, dat hierbij geen wapenen te pas zijn gekomen, omdat er eenvoudig aan de andere kant geen soldaten stonden, en omdat, als zij er wel gestaan zouden hebben, de hulpactie door ons nooit zou zijn ondernomen? Er kan moeilijk bezwaar zijn bij een Commissie voor Goede Diensten tegen de goede diensten, welke wij aan een uitgehongerde en aan haar iot overgelaten bevolking hebben' aangeboden. Het protest van de republiek staat wel zeer zwak. Twee jaar lang neeft Djokja tijd gehad om de noodtoestand door de Japanners geschapen, te lenigen. Men heeft er echter de voorkeur aan gegeven om kostbare rijst, waar de eigen bevolking om schreeuwde, aan Brits-Indie aan te bieden teneinde zich een politieke goodwill te scheppen. En zelfs deze goodwill heeft men verknoeid, daar men niet bij machte was de rijst naar Banjoewangi te vervoeren, waar een aantfu Brits-indische schepen wekenlang op de beloofde voorraden hebben liggen wachten en tenslotte, na anderhalve maand, vrijwel onverrichter zake naar huis terugkeerden. Het beetje rijst, dat zij konden loskrijgen zou op Madoera duizenden levens hebben gered. ZOUTPRODUCTIE STERK VERMINDERD In haar toelichting op het memorandum verklaart de republiek tengevolge van de actie te zijn algesneden van de zoutvoorraden op Madoera waar Java zo veel behoefte aan had. Bij een bezoek aan Madóera enkele weken na het beeindigen van de actie, konden wij echter uit eigen waarneming vaststellen, dat de zoutproductie sterk Verminderd was daar Madoera geen afzet had voor dit voornaamste product van zijn bodem. De republiek kwam het. ondanks haar dringenae behoefte niet afhalen, en de bevolking was overigens

maar weinig geneigd het aan haar af te staan, daar zii er niets voor in de plaats kreeg, wat zij nodig had Bovendien had het zout-tekort van de republiek een geheel andere oorzaak, die gemakkelijk in enkele cijfers kan worden vastgelegd. Wat er aan zout van Madoera naar Java werd overgebracht, kostte bij aankomst in de havenstad Pasoeroean slechts 65 republ. centen per kilo, terwijl het in Djokja voor 4.50 roepia op de markt werd gebracht. Vanwaar dit prijsverschil .•■ Dat zal men béter begrijpen, als men weet, dat een eenvoudige vervoervergunning reeds 3000 tot 4000 roepia kostte, die volledig in de zakken van de ambtenaren verdwenen. Als Djokja middelen zou kunnen vinden, om de schandalige corruptie van zijn eigen overheidspersoneel de kop in te drukken dan zou het geen memoranda aan de Commissie voor Goede Diensten behoeven te sturen over de „economische strop" die de Hollanders het om de hals binden

Weersverwachting, medegedeeld door het K.N.M.I. te De pilt, geldig van Donderdagavond tot Vrijdagavond. Zwaar bewolkt. Zwaar bewolkt met plaatselijk enige regen of sneeuw en meest matige wind uit Zuidelijke richtingen. Iets hogere temperatuur. , Vrijdag 5 December: Zon op 8.30, onder '6.31. Maan op —, onder 1S-SS.

Johanna Leydekkers, een 6-jarig meisje uit Vlissingen, dat tijdens een borbardement haar ouders en andere bloedverwanten heeft verloren, zal, als bijna alle Nederlandse kinderen kerstmis m ons land vieren. Voor net echter zover is, zal Anna zoveel gezien neooen en zuiKe afstanden heooen afgelegd, als slechts voor .wemigen is weggeiegd." Het vrijneids ueeid der Verenigde Staten en de ge bouwen van de Verenigde Naties in LaKe öuccess zal zij bezoeken en op het imposante Witte Huis zal president Truman haar een hand geven. Johanna, die gisteren naar geboortestad heeft veriaten om per auto naar Brussel te gaan, vanwaar ze vandaag per vliegtuig naai Engeland zal gaan, vliegt Zonaag *.s. met vier andere kinderen naar mcw *ork. Haar Kameraadjes zijn Guiseppe de Lillo, een Italiaans jongetje, dat m de oorlog door een bombardement zijn ouders en acnt broertjes en 'zusjes verloor Hijzelf heeft een been moeten missen en behelpt zich met een kruk, m^ar hij zal terugkomen met het beste kunstbeen. Uat de moderne wetenschap hem Kan vérschaffen Twee Engelse meisjes uit Birmingham, beiden elf jaar. die hun ouders in de oorlog verloren en een 12-jarige Belgische jongen, Clement de Sutter, wiens vader door de Duitsers is doodgeschoten. Alle kinderen zijn geadopteerd Een der Engelse meisjes door de hele stad Chicago, de Belgische jongen door Mary Pickford en Johanna Leydek kers door de bekende „Whispering bariton" Jack Smith. De kinderen gaan naar Amerika onder de hoede van het „Sosters Parents plan for war-childern", een organisatie, die gedurende de Spaanse burgeroorlog ln New York is opgericht en sindsdien gestadig is gegroeid. Jack Smith heeft het plan uitgewerkt voor het bezoek van de oorlogswezen Ze worden ondergebracht in het ,,Essex-House te New York. Een Amerikaanse dokter en enige verpleegsters zullen de rneis jes en jongens gedurende hun hele verblijf in de Verenigde Staten vergezellen Alle kinderen zullen uit hun eigen land een kleinigheid voor president Truman meenemen. Zo zal Johanna Leydekkers „Uncle Harry" met een paar echte Zeeuwse manchetknopen verblijden.

(Van onzen Haagsen correspondent) Naar wij uit regeringskringen vernemen, zou minister Neher het voornemen hebben binnenkort als minister van Wederopbouw af te treden wegens zijg verblijf in Indonesië. V ermakelijkheidsbelasting. De Nederlandse Toonkunstenaarsbond heeft aan het hoofdbestuur van de F.E.M.A., het hoofdbestuur van de N.O.M.A., het bestuur van de Nederlandse Bioscoopbond en aan dat van de Bond van Theater-directeuren medewerking verzocht teneinde te geraken tot een bijeenkomst van belanghebbenden waarop stappen zouden kunnen worden geraamd inzake de plannen der regering met de publieke vermakelij kheidsbelasting. Rapverbod voor bomen. De directeur van het Staatsbosbeheer heeft aan de politieambtenaren verzocht, ook dit kapseizoen er op toe te zien. dat geen bomen zonder kapvergunning worden geveld. De aandacht wordt er evenwel op gevestigd. dat voor het vellen en rooien van knotwilgen en vruchtbomen, met uitzondering van notebomen, alsmede het kappen van griendhout. een alge- . mene kapvergunning geldt.

BUITENLANDS OVERZICHT

Bevolking was gedisciplineerd MEN KRIJGT DE INDRUK dat het hoogtepunt in de Franse crisis achter de rug is, al zullen hier en daar de agitatievlammen van tijd tot tijd nog wel hoog oplaaien. De regering Schuman doet alles om normale toestanden terug te krijgen en het is voor haar een onmiskenbaar succes dat de „wet tot bescherming van de vrijheid van de arbeid" er ondanks de buitengewoon hevige obstructie van de communisten doorgekomen is. Deze wet stelt de regering in staat vergaande maatregelen te treffen om uitwassen welke zich bii de stakingen voordoen te voorkomen. Het recht to' stakeh dat in de grondwet is vastgelegd, wordt uitdrukkelijk gehandhaafd. maar het is in het vervolg niet meer mogelijk om werkwilligen te verhinderen aan het werk te gaan tenzij men gevangenisstraf of boete wenst te riskeren. De huidige toestand in Frankrijk wordt gekarakteriseerd door een algemeen afnemen der stakingen en het toenemen van het verzet dergenen. die zich niet. kunnen verzoenen met de gedachte dat de algemene staking is mislukt De dagbladcorrespondenten in de Partjse hoofdstad zijn unaniem in hun oordeel over de

houding der Parijse bevolking, die ondanks de grote last en onaangenaamheden welke zij als gevolg van de stakingen had te verduren een bewonderenswaardige discipline heeft getoond en vrijwel nergens van plan was om zich op demonstratieve wijze achter de actie van de C.G.T. te scharen

Haar beheerstheid en rust zijn er de oorzaak van dat de door de communisten zo begeerde revolutionnaire sfeer ten enenmale is uitgebleven en dat de agitatie ondanks de nijpende materiële nood welke in brede lagen der bevolking heerst zulk een geringe uitwerking heeft gehad De meerderheid der bevolking wenst hti herstel van normale toestanden maar ondanks de gunstige berichten over hervatting van het werk kan men nog niet inzien wanneer alles weer zijn gewone gang zal gaan daar het vermoeden bestaat dat de communisten nog wel meer pijlen op hun boog zullen hebben. Verontrust door de Franse crisis heeft minister Marshall besloten

om John Foster Dulles, republikeins adviseur voor buitenlandse zaken, ln Parijs een onderzoek te laten instellen. Dulles die lid 'is van de Amerikaanse delegatie ter ministersconferentie te Londen, gaat vandaag naar de Franse hoofdstad waar hij met vooraanstaande autoriteiten zal confereren, in het bijzonder met minister-president Schuman en met De Gaulle, welke laatste van zijn buitenverblijf in de provincie ,naar Parijs is vertrokken. De missie van Dulles ls om de stand te bepalen van de politieke en economische crisis, die er in zo grote mate toe heeft bijgedragen dat de discussies over Duitsland door de ministersconferentie practisch zijn vastgelopen. Er is niet beslist hoe lang Dulles weg zal blijven, doch na ziln terugkeer zal hij persoonlijk aan Marshall rapport uitbrengen over de mogelijkheid om in het licht van de Franse crisis de Londense besprekingen voort te zetten Speciaal wil Marshall weten wat de invloed van de huidige Franse crisis op het plan-Marshall zal zijn en ook wil hij weten welke regering in Frajikrijk verwacht kan worden, voordat hij zijn uiteindelijk standpunt ten aanzien van kwesties als interna tionalisatie van het Ruhrgebied vast stelt. Het verluidt dat Marshall er zeer weinig voor gevoelt om besluiten te treffen die Frankrijk grotere zeggen schap of zelfs een veto over de ontwikkeling van West-DuitslanH zouden geven indien Frankrijk binnen enkele maanden door uiterst links dan wel- uiterest rechts geregeerd zou worden.

De debatten over dit wetsontwerp begonnen Zaterdagochtend. Zii kenmerkten zich door een buitengewone heftigheid. De behandeling van het wetsontwerp door beide hamers van het Franse parlement zou in één dag geschied kunnen zijn. indien de communistische afgevaardigden er geen systematische opstructie tegen gevoerd hadden. De strekking van de wet kan ln de volgende 5 punten worden samengevat: 1) Een leder, die door bedreiging geweld of mishandeling het stilleggen van werkzaamheden heeft bewerkt gaande gehouden of getracht heeft zulks te bereiken, wordt gestraft met. 5 jaar gevangenis en een boete tot een maximumbedrag, van 500.000 francs 2) De straffen worden verdubbeld indien de inbreuk op de vrilheid van arbeid gepaard gaat met het dragen van wapens het binnendringen van particuliere woningen of ledere andere daad van sabotage: als sabotage worden aangemerkt: het vernielen of beschadigen van machines, gereedschappen, uitrustingen en voertuigen evenals iedere daad. die de veiligheid van personen jn gevaar brengt

3) Soortgelijke straffen ais bovengenoemde gelden voor hen. die in geschrift of op andere wijze tot sabotage, die gepleegd of beproefd is. aangespoord hebben. 4) Het stakingsrecht zal ten volle van kracht blijven, 5) De wet blijft tot en met 29 Februari van kracht In een communiqué van het Franse ministerie van de strijdkrachten. dat hedenmorgen vroeg werd uitgegeven, worden ongeveer 80.000 reservisten van het leger, de luchtmacht en de marine opgeroepen, teneinde het hoofd te bieden aan de huidige politieke toestand. Deze oproep, die geschiedt krachtens een decreet van gisteren, is de eerste van de door de Franse regering voorgestelde maatregelen met het oog op de huidige situatie Pierr§ Henri Teltgen, minister van oorlog, zeide gisteravond in een radiorede, dat de manschappen zouden-worden gebruikt om „het volk te bescherm3n tegen geweldpleging moord en sabotage". De sabotagedaad op de spoorlijn Parijs-Atrecht, waai de rails waren losgeschroefd heeft aan 2C personen het leven gekost. Het onafhankelijke conservatieve blad .,Le Monde" schreef gisteravond dat de 20 doden en 40 gewonden van het spoorwegongeluk bij Atrecht de eerste slachtoffers zijn van „de verkapte

burgeroorlog welks symptomen zich met de dag duidelijker tonen" „Doch alles wijst erop', aldus het blad, „dat wij getuige zijn van de laatste stuiptrekkingen van een mislukt offensief. Onder de meerderheid van het Franse volk neemt het verzet toe." Brandstichting te Hilversum. Vrouw wilde haar man vermoorden. Maandagnacht is een perceel in de Herenstraat te Hilversum afgebrand. Daarbij konden een man en een meisje zich slechts te nauwernood in veiligheid stellen — De man moest een. ruit verbrijzelen, van de eerste verdieping naar beneden springen en ligt thans in het ziekenhuis. Thans blijkt de brand door de vrouw van dezen man gesticht te zijn.. De vrouw, die lichtelijk debiel is, had felle ruzie gehad met haar echtgenoot, omdat deze juist door zijn patroon ontslagen was Zij wilde hem van het leven beroven en had, toen hij sliep een aantal in petroleum gedrenkte doeken aangestoken. Ze was daarna een eindje gaan wandelen en bleef spoorloos. Toen zij Dinsdagavond in een stadsbus zat, waarin over de brand g !? pr 2 k £ n -, werd - rie P Z Ü Plotseling „die heb ik aangestoken". De buspassasiers waarschuwden de politie die de. vrouw arresteerde. Ze heeft een volledige bekentenis afgelegd. Hel Radio-vraagstuk , Memorie van Antwoord over Onderwijsbegroting deelt minister Gielen mede voornemens te ziin b'^enkorimet vertegenwoordigers hoofdstromingen in het Nederlandse volk -besprekingen te ope"* n °^ de ^ lossin e v an het radiovraagstuk. Daarna zal hij een eigen ontwerp indienen, naarhij hoont on een dusdanig til dstip, dat de behandeling door de Staten-Generaal nns ^hëelin het lopende zittingsjaar ten einde kan worden gebracht, i aanzien van de bezwaren, welKe er Destaan om terug te keren tnt radiobui gelijk voor de oorbg! wijst de minister er op, dat de gang It a JlJ a ^ n " elei 3 he ® ft tot een toeit, een der £ e 'i.iken terugkeer f , e . lte thans onmogelijk maakt. Bovendien zijn ongetwijfeld enkele zaken- in het vooroorlogse omroepbestel voor groter eenheid van behandeling vatbaar.

Bij de N.V. v.h. firma M. J. van der Loeff te Enschede verscheen na de bevrijding o.m. het boek „De Glorieuzen" van Ed. de Nève In dit boek en later in een brochure van De Nève's hand werd beschreven hoe duizenden Nederlandse politieke gevangenen tijdens de bezetting in Duitse kampen de dood vonden door nalatigheid van verantwoordelijke personen uit de Nederlandse regeringskringen te Londen. Deze ernstige beschuldigingen zijn nu bevestigd. Het rapport van de Commissie-Vorrink, de commissie, welke een onderzoek instelde inzake het verstrekken van pakketten door het Rode Kruis en andere instanties aan de gevangenen, gedurende de bezettingstijd. alsmede inzake het evacueren kort voor en na het einde van de oorlog spreekt onomwonden een „schuldig" uit. Bij bijna alle Nederlandse officiele instanties, aldus het rapport, zowel in Den Haag als in Londen en elders, stuitte men op een muur van formalisme en bureaucratie en deze mentaliteit zo concludeert

In de besprekingen tussen de vier ministers van buitenlandse zaken te Londen schijnt men een pauze te naderen. Deze is een gevolg van verschillende factoren. In de eerste plaats de ontwikkeling van de crisis in Frankrijk. Ten tweede de neiging van Rusland en de Ver. Staten om weinig meer te doen dan duelleren over onbelangrijke zaken. Ten derde de tendenz om het resultaat van de a.s. Vrijdag te houden particuliere ontmoeting tussen Marshall en Molotof af te wachten. De vier ministers van buitenlandse zaken zijn gisteravond de gast geweest van den koning en de koningin op Buckinghampalace. Marshall heeft privé gedineerd met Winston Churchill, nadat hij met Bevin de lunch had gebruikt. De ministers zetten gisteren de discussie over de procedure van het Duitse vredesverdrag voort en zullen zich vervolgens bezig houden met het rapport der plaatsvervangers over Oostenrijk. Er is ten aanzien van het Oostenrijkse verdrag geen vordering gemaakt.

Het zojuist verschenen statistische bulletin van het Centraal Bureau voor de Statistiek geeft gegevens over het verloop van onze veestapel gedurende de laatste 10 jaren. Uit deze gegevens blijkt, dat in bijna alle sectoren een afname heeft plaats gehad. De rundveestapel is, vergeleken met 1938, teruggelopen tot 84%, de varkensstapel tot 64%, de schapenstapel tot 72%, de hoenderstapel tot 49%. Slechts de paardenstapel onderging een uitbreiding. Het aantal paarden bedraagt thans 115% van dat in 1938.

Te Brussel doen hardnekkige geruchten de ronde, dat koning Leopold III een voorstel van minister-president Spaak, dat kort geleden in het geheim aan den koning zou zijn toegezonden. namelijk om zijn toestemming te geven, dat zijn drie kinderen naar België terugkeren, heeft aangenomen. De 17-jarigf kroonprins Boudewijn, de 13-jarige prins Albert en de 20jarige prinses Josephine Charlotte, kinderen uit zijn eerste huwelijk met prinses Astrid van Zweden, die in 1935 door een auto-ongeval om het leven kwam, verlieten België 3>/•> jaar geleden, toen de koning met zijn gezin door de nazi's naar Duitsland werd gedeporteerd, en vertoeven thans met hun vader ,te Genève. Naar verluidt heeft de Koning de terugkeer van zijn kinderen afhankelijk gesteld van deze voorwaarde, dat de Belgische regering eerst verklaart, dat koning Leopold tijdens de oorlog en de Duitse bezetting zijn eer niet heeft vèrbéurd en altijd alleen door de belangen van het land werd gedreven Volgens over het algemeen welingelichte kringen zal de regering binnenkort een vericlaring afleggen over de koningskwestie. Naar vernomen wordt, ls een uit negen leden bestaande delegatie van het „Congres ter oplossing van de koningskwestie" — een lichaam, dat onlangs door aanhangers van de koning is opgericht — naai Pregny bij Genève vertrokken voor een bespreking met koning Leopold. (Dit Congres bezit echter geen enkele officiele bevoegdheid Red).

ST NICOLAAS heeft bij zijn verblijf ln ons land ook de hoofdstad niet vergeten, waar hij natuurlijk een bezoek bracht aan de Koninklijke familie, voor het Palels op de Dam. De prinsesjes zongen spontaan de Sinterklaasliedjes mee en ontvingen geschenken van den grijzen Bisschop.