Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant en Vrije Twentsche courant

Bij een hevige brand te Sjanghai, die 2000 barakken en huizen in de r.s heeft gelegd, zijn meer dan 20 personen om het leven gekomen. 20.000 personen zijn dakloos Een duizendtal brandweermannen, nagenoeg 60% van het totale brandweer-effectief van Sjanghai, heeft deze reusachtige brand, die gedurende meer dan vijf uren in het Westen van Sjanghai over een oppervlakte van 1.000 H.A. heeft gewoed, bestreden. 20 kleine fabrieken werden beschadigd en over de stad hangen zwarte rookwolken, de oorzaak van de brand is onbekend.

In het Duitse Reichswald is gistermorgen een felle brand uitgebroken ten Z.O. van het Nederlandse grensdorp Groesbeek. De brandhaard bevindt zich tussen de grensdorpjes Rasselt en Chotthei. Waar het vuur woedt is deze streek begroeid met dennen- en eikenbosjes. Hoog slaan de vlammen uit en over de grensstreek walmt een dikke rook. Deze belemmert het binnendringen in de bossen, zodat de juiste omvang van de brand nog niet is vast te stellen. Het houtkappen door Nederlandse firma's ten behoeve van de Limburgse kolenmijnen is hier sedert een jaar afgelopen.

Gisteren zijn Engeland, de V.S. de Sovjet-Unie en Frankrijk te New York overeengekomen de Russische blokkade van Berlijn en de daarop door de' Westelijke mogendheden ingestelde verkeersbeperkingen tegelijkertijd op te heffen. Tevens werd tot een bijeenkomst van de raad van ministers van buitenlandse zaken der Grote Vier besloten. In een communiqué wordt verklaard, dat men het over alle kwesties eens is geworden. In de Raad van Ministers zullen Duitse vraagstukken, welke verband houden met de Berlijnse kwestie, met inbegrip van het Berlijnse valuta-vraagstuk besproken, worden.

Vandaag 13 uur Nederlandse tijd zal in de vier landen tegelijk een communiqué betreffende de overeenstemming worden gepubliceerd Over de verschillende data wordt niets gezegd, doch volgens betrouwbare bron zal de blokkade 12 Mei opgeheven worden en zal de raad 23 Mei met zijn besprekingen beginnen. De vertegenwoordigers der Grote Vier kwamen gistermiddag te New York bijeen. De bijeenkomst werd fehouden op 't bureau van de Ameriaanse delegatie bij de Verenigde Naties- De Britse en Franse vertegenwoordigers, ,Sir. Alexander Cadogan en Jean Chauvel, bevonden zich reeds een half uur voor de aankosmt van Malik bij Jessup. Malik betrad het bureau door een zij-ingang om de menigte, die voor het gebouw stond te ontlopen. Na afloop poseerden de onderhandelaars glimlachend voor fotografen en filmoperateurs. \ Op het Franse ministerie van buitenlandse zaken op de Quai d'Orsay, worden reeds verschillende vertrekken in gereedheid gebracht voor, zo meent men, de bijeenkomst van de raad van ministers, die „gesluimerd" heeft sinds de vruchteloze bijeenkomst in November 1947. Trygve Lie, de secretaris-generaal der V. N., die van het accoord op de hoogte is gebracht, gaf blijk van zijn tevredenheid. Naar verluidt hebben de vier gedelegeerden een speciale bijeenkomst van de Veiligheidsraad voorgesteld, teneindo de Berlijnse kwestie van de agenda te voeren zodra de blokkade beëindigd is. DIRECTE GEVOLGEN. De inwoners van West-Berlijn heetten gisteren hel nieuws van de aanstaande opheffing van de blokkade

van Berlijn welkom. Zij zullen nu, voor de eerste maal sinds elf maanden, verlichte straten, s' avonds rijdende trams en echte aardappelen hebben. Na het instellen der Sovjetrussische blokkade, in Juni 1948, moest de straatverlichting bijna geheel worden opgeheven, liepen de trams en de treinen van de ondergrondse spoorweg niet meer na zes uur 's middags en konden nog slechts gedroogde of in poedervorm verstrekte aardappelen voor de consumptie worden beschikbaar gesteld. De hoeveelheden levensmiddelen, thans door de distributie verstrekt, zullen als gevolg van het opheffen der blokkade waarschijnlijk niet worden vergroot. Wel zullen verse vruchten, groenten en vlees verkrijgbaar worden gesteld in plaats van de gedroogde producten die sinds de instelling van de blokkade in hoofdzaak werden verstrekt. Poging tot bemiddeling inzake Griekenland? Minister van „vrije Griekse regering" verzoekt om visum voor V. S. Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft gisteren medegedeeld, dat het een verzoek bestudeert van een „minister van de Griekse communistische regering" om een visum voor de V. S., om met functionarissen van de V. N. te spreken over bemiddeling in de Griekse burgeroorlog. Militiades Profyrogenis, minister van justitie in de ,,vrije Griekse regering", heeft te Praag mededegedeeld, dat hij om een visum had verzocht. Hij zei ook, dat hi| Dr. Evatt, voorzitter van de algemene vergadering der V. N. had gevraagd voor hem bemiddeling te verlenen bij het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken.

Terwijl de straten van Berlijn als gewoonlijk in het diepste donker waren gehuld en de rode en groene lichten der luchtbrugvliegtuigen door de lucht schoten, deelde de Britse bevelhebber, generaal Robertson, gisteravond als eerste de bevolking van Berlijn de aanstaande opheffing der blokkade mede. Hij wenste de stad geluk „met de moedige wijze, waarop zij de beperkingen en dreigingen der laatste tien maanden heeft doorstaan". „Deze moed zal niet worden vergeten en de belangen der Berlijners zullen worden behartigd", zo zeide Robertson. Enkele uren. nadat het eerste stratosfeer-vrachtvliegtuig met 21 ton goederen aan boord op Tempelhof was neergestreken, kwamen te Berlijn de eerste berichten binnen over de succesvolle afloop der besprekingen te Washington. Deze berichten hebben hier uiteraard geen verrassing gewekt. Slechts zeer weinigen hier hebben er aan getwijfeld, dat een accoord over hervatting van het normale verkeer zou kunnen worden bereikt on de twijfel rees pas toen het ging over de kansen op een vergelijk bij de besprekingen, die er na zouden moeten volgen. Hoezeer de eerste Berlijnse reacties uiteraard beheerst worden door vreugde over de beëindiging van een zo onzekere periode en over het uitzicht op herstel van de normale bedrijvigheid ln de stad, toch blijven zij uiting geven aan de ernstige bezorgdheid met betrekking tot de kansen van het komende overleg. De uitingen van Sovjet-Russische zijde te Berlijn jegens de westelijke politiek zijn onverminderd scherp gebleven en nog gisteren publiceerde het Sovjet-Russische orgaan daarover een beschouwing, die in toon weinig afwijkt van die welke men zich uit de eerste dagen van de blokkade herinnert. Een bewijs, in welke nerveuze stemming Berlijn op het resultaat der besprekingen heeft gewacht, is, dat gisteren weer berichten werden verspreid

over een nieuw „kanalenincident". De Russen zouden namelijk een scheepswerf in de Amerikaanse zone hebben bezet. Het „incident" bleek een actie van generlei betekenis te zijn, waarbij de Russen, volgens een Amerikaanse verklaring, bovendien volledig in hun recht waren.

Weersverwachting, medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig van Donderdagavond tot Vrijdagavond. (Opgemaakt te 10 uur.) Koud weer. Zwaar bewolkt met enkele regenbuien en opklaringen. Matige af en toe vrij krachtige wind tussen ZuidWest en Noovd-West. Koud. Vrijdag 6 Mei: Zon op 5.02 — onder 20.12 Maan op 11.53 — onder 3.04

Dean Acheson, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, heeft gisteren op een persconferentie te Washington verklaard, dat de Ver. St. binnenkort tot actie zullen overgaan „wegens schending van de clausules over de mensenrechten in de vredesverdragen door Hongarije, Bulgarije en Roemenie." Dè in de vredesverdragen vastgestelde procedure voor regeling van geschillen is de volgende. De zaak wordt voorgelegd aan de drie hoofden der missies (Amerikaanse, Engelse en Sovjetrussische) in de hoofdstad van het land, dat met het vrdesverdrag in strijd zou hebben hebben gehandeld. Indien de drie hoofden binnen twee maanden niet tot overeenstemming komen, zal het geschil worden voorgelegd aan een commissie bestaande uit een vertegenwoordiger van beide partijen en een derde lid, dat met onderlinge overeenstemming door beide partijen benoemd dient te worden. Mochten deze beide partijen binnen een maand geen overeenstemming over de benoeming van het derde lid bereiken, dan kan een der partijen de secretaris-generaal van de Verenigde Naties verzoeken het derde lid te benoemen, waarna de commissie bindende beslissingen met meerderheid van stemmen kan nemen.

Op het kruispunt Wijtenbach- * straat-Linnaeusstraat te Amster- t dam heeft zich gisteravond om 8 uur tijdens de 2 minuten stilte een incident voorgedaan. Uit de* richting Wijtenbachstraat naderde een luxe auto met een dame en heer uit Amsterdam-Oost. Het talrijke publiek, dat op dit kruispunt was samengestroomd, wilde de auto doen stoppen en ging, nadat het daarin was geslaagd, in zijn felle verontwaardiging zover, dat een poging werd gedaan de auto met de beide inzittenden omver te werpen. De politie heeft de beide inzittenden moeten bevrijden en voor * hun eigen veiligheid naar het bu*■ reau overgebracht. Daar werd het tweetal enige tijd onder'dak ver- $ leend. totdat het voor het bureau « samendrommende publiek met $ zachte drang was verspreid ^ ,,**************************************

De man, die in de koude oorlog pal stond, nam gisteren afscheid van zijn troepen op het paradeterrein Grafenwöhr. Terwijl meer dan tachtig vliegtuigen over het terrein scheerden en rondcirkelden, nam generaal Lucius D. Clay afscheid van zijn troepen, waarvan er meer dan 11000 opgesteld stonden. De general was zeer bewogen en verschillende malen gedurende de korte toespraak die hij tot zijn manschappen hield, brak zijn stem. „Dit zal mijn laatste parade zijn die ik afneem na 34 jaren dienst. Altijd zal ik mijn hart het beeld'blijven dragen van U zoals gij hier op dit terrein staat opgesteld. Ik dank U en God zegene U." Clay voegde eraan toe: „Nooit hebben wij een leger te velde gehad dat zich beter gedroeg dan dit en nooit heeft een leger in het buitenland het volk der Verenigde Staten beter vertegenwoordigd, dan U dit hier gedaan hebt.

Na deze korte speech paradeerden de troepen langs het podium. Na de manschappen volgden 255 tanks. Uit alle delen van Duitsland en Oostenrijk kwamen 37 generaals naar Grafwöhr om de scheidende generaal hulde hulde te brengen. Uit zeventien kanonnen bulderden de saluutschoten Toen stapte Clay in zijn jeep en reed langs de troepen. Vervolgens las generaal Huebner die met zijn collega generaal Hays de plaats van Clay zal innemen totdat het Witte Huis een hoge commissaris heeft benoemd, de tekst voor van de aankondiging van president Truman dat aan generaal Clay eervol ontslag is verleend als militair gouverneur van Duitsland.

Utrecht heeft het grootste stenen verzetsgedenkteken van Europa. „Gedenk uw doden, die de goede strijd gestreden hebben in gerechtigheid, draag voort hun vlam zij zijn gebleven, maar in die gloed wordt nieuw ons leven". Dit zijn de versregels van de dichter Jan Engelman, die gebeiteld staan

op het vijf meter hoge voetstuk van het verzetsmonument, dat prins Bernhard gistermiddag op het Domplein te Utrecht heeft onthuld. Voor de wand van de Domkerk tegenover de domtoren is een monument verrezen vervaardigd uit Franse natuursteen, door de Haagse beeldhouwster mevr. Corinne Fransen—Heslenfeld. Het stelt een vrouwenfiguur voor, die de toorts der vrijheid draagt.

Met het bijna 11 meter hoge monument is het Utrechtse gedenkteken het grootste stenen verzetsmonument in Europa. Voorafgaande aan de onthulling werd in de domkerk een korte dienst gehouden, waar gesproken is door rabbijn J. van Gelder, Pater S. van Nuenen, mr. Waslander, namens het humanistische volksdeel en ds. W. Schouten. Met het Wilhelmus, gespeeld op het domorgel werd de dienst besloten. Om vier uur arriveerde prins Bernhard, die het generaalsuniform droeg op het domplein. Naast het monument stond een erewacht van oudB.S.'ers opgesteld. De prins verrichtte de onthulling in tegenwoordigheid van de Commissaris der Koningin in de provincie Utrecht M. A. Reinalda, de burgemeester van de domstad, jhr. mr. C. J. A. de Ranitz, en vele nabestaanden

der verzetsslachtoffers. De heer W. H. A. C, Boellaart, die tevoren het woord tot de nabestaanden had gericht, droeg het monument aan het gemeentebestuur over. De burgemeester zeide, dat het gedenkteken, dat door de gemeente in eigendom wordt aanvaard met de plechtige belofte, dat Utrecht in de vaderlandse gemeenschap pal zal blijven staan voor de levenswaarden, waarvoor de gevallenen hun leven hebben geofferd. Prins Bernhard legde als eerste een krans aan de voet van het monument

Het monument op het Domplein te Utrecht.

Het Britse stoomschip Algol heeft gisteren omstreeks 18 uur geseind, dat het in aanvaring gekomen is met het Nederlandse motorschip Mudo ter hoogte van de Theensmonding. De Mudo is daarbij gezonken, waarna twee opvarenden zijn vermist.

DE HERDENKING VAN DE GEVALLEN MILITAIREN vond gistermorgen plaats op de Grebbeberg. Een groot aantal militaire autoriteiten alsmede deputaties en detachementen van de Koninklijke Landmacht, de B.S., de Prinses Irene Brigade, de Luchtstrijdkrachten en het K.N.I.L., woonden de plechtigheid bij. Een overzicht tijdens de kranslegging door de Luit. - generaal b. d. Jhr. W. Roëll.

Overal in ons land hebben gisteren plechtigheden plaats gehad ter herdenking van hen, die in de oorlogsjaren vielen voor de bevrijding. Op vele plaatsen werden monumenten onthuld. Een diepe indruk maakte o.m. de nationale herdenking in de Ridderzaal te 's Gravenhage en de plechtigheid op de Grebbeberg, waar de Staatssecretaris van Oorlog een gedachtenisfede uitsprak. . "

Tijdens de gisteravond gehouden herdenkingsplechtigheid voor de gevallenen heeft H.M. koningin Julia na een krans van witte bloemen gelegd bij 't monument van de oorlogsslachtoffers, dat indertijd werd opgericht op het stationsplein aldaar. l)e Landsvrouwe, die in een zwarte japon was gekleed, was vergezeld door Z.K.II. prins Bernhard, in generaalsuniform. Zoals de laatste .jaren gebruikelijk nam H.K.H. prinses Wilhelmina ook gisteravond deel aan de te Apeldoorn gehouden stille herdenkingstocht, waartoe zij zich onopvallend tussen de anderen had geschaard. Aan de voet van het voorlopige gedenkteken voor de gevallenen legde de prinses een eenvoudige laurierkrans neer, welker enige versiering werd gevormd door twee afhangende linten in de nationale kleuren. Het aantal burgers, dat in de stoet meetrok was dit jaar meer dan het tweevoudige van de vorige maal en bedroeg enige duizenden. Indrukwekkend was de herdenking op de Grebbeberg. Aan weerszijden van de hoofdingang van het kerkhof stond een erewacht opgesteld, bestaande uit een peloton van het depot gevechtswagens te Amersfoort en een peloton van het derde territoriale bataljon. Achter ijke Militaire Kapel, onder leiding van kaliet houten kruis had de Koninklijke pitein Rocus van Yperen, zich opgesteld. Deputaties van de Koninklijke

Landmacht van voor 1940, in het bijzonder van het achtste regiment infanterie van de Luchtstrijdkrachten, van het Knil. van de voormalige Binnenlandse Strijdkrachten, van de Koninklijke brigade „Prinses Irene", van het depot geneeskundige troepen te Utrecht en oud-strijders vormden een carré. De vier ereroffels en twee strophen van het „Wien Neerlands Bloed" Kondigden de komst aan van een groot aantal hoge militaire autoriteiten. De minister van Oorlog, die de herdenkingsrede zou uitspreken, was verhinderd aanwezig te zijn, in verband met de begrafenis van oud-minister Fievez. In ziin plaats sprak de staatssecretaris van Oorlog, mr. W. H. Fockema Andreae. Toen de adjudant van H.M. de Koningin, luitenantkolonel D. J. A. A. van Lawick Pabst, de begraafplaats had betreden, beklom de staatssecretaris van Oorlog het podium om de gedachtenisrede uit te spreken. Spreker herdacht de vele gevallenen en memoreerde, dat op deze plaats heftige en moedige tegenstand was geboden. Velen brachten hier hun hoogste offer. Het is echter niet bij 1940 gebleven, maar doorge§aan tot aan de dag van vandaag, alus mr. Fockema. Wij hebben jegens hen de plicht van onze herwonnen vrijheid iets goeds, iets moois te maken. Gode geve aan allen de kracht te werken in dienst van vrede en gerechtigheid. De Koninklijke Militaire Kapel speelde „Letzter Fruehling" van Grieg, waarna aan de voet van het houten kruis namens H.M. de Koningin een krans werd gelegd. Ook de staatssecretaris van Oorlog legde een krans namens de minister, waarna nog vele deputaties, o.a. van de Koninklijke Landmacht, het Knil. de Luchtstrijdkrachten enz. door het leggen van kransen de gevallenen eerden. Na het in acht nemen van twee minuten stilte werd de plechtigheid met het eerste couplet van ons volkslied besloten.

Toen in September 1944 de Amerikaanse bevrijdingstroepen Luik hadden bezet en onweerstaanbaar verder opdrongen, wachtte Maastricht met ongeduld op ziin bevrijding. Nog vernam men pas onduidelijk het zware artillerievuur van over de Belgische grens en over het Albert-kanaai toen in de nacht van 12 op 13 September in Maastricht een Belgische burger, lid van de „witte brigade", arriveerde met een brief van de Amerikaanse bevelhebber der 30e infanterie-divisie generaal L. S. Hobbs, waarin deze aan de Maastrichtse burgemeester mededeling deed van de nadering der bevrijdingslegers. In deze brief, die begon met de gevleugelde woorden: „De Amerikaanse troepen staan voor de poorten van uw stad", deelde de generaal mede, dat zijn gepantserde troepen-delen bezig waren de stad te omsigelen en dat dep Amerikaanse luchtmacht en de Engelse RA.F. gereed stonden om in te grijpen, nadat de Duitse Luftwaffe was overmeesterd. Generaal Hobbs verklaarde de stad Maastricht niet te willen verwoesten, maar te rekenen op de medewerking der bevolking door onmiddellijk de stad te ontruimen. Deze evacuatie moest voltooid zijn voor zeven uur in de avond van 13 September. Gelukkig behoefde dank zij het snel r wegtrekken van de Duitsers uit Maastricht e.o. in de loop van 13 September helemaal geen strijd om de stad gevoerd te worden. Het liep dus anders dan generaal Hobbs had verwacht, want hij verzekerde aan de burgemeester van Maastricht, dat evacuatie der bevolking de enige mogelijkheid zou zijn om de stad voor verwoesting te sparen. De Belgische boodschapper mr. Nicolas Beaurieux uit Rocklenge (B.) die zich vrijwillig voor het bezorgen van deze brief had beschikbaar gesteld, ving zijn tocht achter de Amerikaanse linies aan om drie uur in de middag van 12 September. Hij probeerde eerst het Albertkanaal óver te steken bij Canne, maar hier lagen de

wegen onder een zwaar artillerie-duel Met het grootste gevaar voor zijn leven ging hij dwars door het beschoten terrein, om via Emael het bij Lanaeken opnieuw te proberen. Maar ook daar werd aan weerszijden van het Albertkanaal een hevige strijd gevoerd. Tenslotte raakte hij over .het kanaal tussen de Duitse troepen. Met behuln van een band van een Duitse wachtdienst om zijn arm slaagde Beaurieux er na vele avontuurlijke ontmoetingen en controles in Maastricht te bereiken. Hij gaf zijn brief aan de wettige loco-burgemeester E. Kersten, kreeg een antwoord mede voor generaal Hobbs, en keerde op 13 September weer naar zijn woonplaats. Toen had Beaurieux meer last met de Amerikanen dan met de verward terugtrekkende Duitsers, die alleen maar er aan dachten om zo snel mogelijk weg te komen. De Amerikanen konden biina niet geloven hoe Beaurieux door de linies was gedrongen. Beaurieux zal heden op het stadhuis te Maastricht worden ontvangen en gehuldigd om zijn moedige daad en de erepenning der stad Maastricht ontvangen. De Belgische consul te Maastricht, de burgemeester van Rocklange en Belgische en Nederlandse verzetsleiders zullen hierbij tegenwoordig zijn.

Het eerste elftal van de Italiaanse voetbalclub Torino uit Turijn — de leider van de hoofdklasse in Italië — werd gisteren gedood, toen het vliegtuig, waarmede de ploeg een reis had gemaakt naar Lissabon, op de terug weg nabij Turijn tegen een kerktoren vloog en neerstortte: 26 inzittenden, onder wie enkele bekende internationals kwamen om het leven. Tot de slachtoffers behoren Bacigalupo, die als de beste Italiaanse doelverdediger beschouwd werd, de rechtsbuiten Monti en de linksback Maroso, die eveneens hoog aangeschreven stond. Verder de achterspelers en halves Ballarm, Martelli, Castigliano, Grezar en Fadini, de voorwaartsen Gabetto en Bongidini en de reserve Operto. Ook de spelers Subert, Grava, Loik en Rigamonti zijn onder de slachtoffers, evenals de manager van het team, de masseur en de Engelse trainer John. Lievesley. Van hen waren Bacigalupo, Ballarin, Castigliano, Gabetto, Loik en Rigamont internationals. Tot de omgekomenen behoort ook Emille Bongior een bekende Franse speler die vaak voor het Franse nationale elftal is uitgekomen en in 1947 van de Parijse Racing Club naar de Torino F C was overgegaan. Een andere vermaarde international en aanvoerder van de ploeg, Valentino Mazzola, zou aan de dood ontsnapt zijn doordat hij wegens ongesteldheid te Barcelona uit het toestel stapte, onder wie enkele journalisten. De ploeg kwam uit Lissabon waar zij tegen een Portugees elftal speelde. Om 8 utfr gisteravond waren de lichamen van 15 inzittenden geborgen, maar men gelooft dat in totaal 26 personen het leven hebben verloren, maar dit staat op het ogenblik niet vast.

Van welingelichte zijde te Washington wordt verklaard, dat op John J. McCloy, president van de internationale herstelbank, aandrang wordt uitgeoefend, om de functie van eerste burgerlijke Amerikaanse hoge commissaris voor Duitsland op zich te nemen. Nu president Truman het verzoek van generaal Clay, ontheven te worden van functie als militaire gouverneur der V.S. in Duitsland met ingang van 15 Mei heeft ingewilligd, staat de weg open voor de benoeming van een burgerlijke commissaris. President Truman en Dean Acheson de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, zouden, zo wordt verklaard, McCloy pogen te overreden, de nieuwe functie te aanvaarden.