Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant

In 'n Mirwintertied as de daêge kot .'en doonker zeent en a'.i mangs nich wieder as n'n smetweggens van ow of kont zeen, dan is 't net of 'n mensche d'r umsgeliek too koomp um ees 'ne kaant oet te kiek'n dee in 't lèèven van eiken dag mangs al te vaak vegett'n wordt: de kaant oet van zien eigen hètt. Dan is 't net of 'e in de stilte -van de kleine doonkere weald um 'm hen, d'r um zoo te zegg'n vanzölm too koomp um zikzölm ees luk van kotter bi'j te bezeen; um ees nao te gaon. hoo 't er daor van binn'n mét um bi'j steet en um 't heele lèèven. wat 'e achter zik hef ligg'n, ees te oawerzeen. Zoo geet er gen n'n Mirwinter vuurbi'j of ik dèènk terug an de aovende dee'k in duss'n t:ed van t aor bi'j Hennik en Siena zat te cuiern. Hennik gn Siena ... ze zeent beid' a' wier vesch^id'n jaor oet de tied. 1) Ik wet 't nog good. Zoo störig-an begun 't oóle Hennik luk oawer dèèmpigheid )2 te klaag'n. Dat wör al slimmer en slimmer, ep 't zal zoo wat 'n half jaor later wen wès, doo kwam 'e d'r met in 't berr te ligg'n. 't Oöle zölm wol d'r niks van heur'n, dat wol 't nich mer Siena heul nich op: ze deu net zoo lang vedan tot Hennik d'r in toostemd'n. dat d'r n'n dokter wör op'haald. „Och wat! plach Hennik te zegg'n: n'n dokter.... ik zin mien heele lèèven laank reed'lik zuunie op mien lichaam wès. Want wel zien lichaam good bewaart, dee bewaart gen n'n rotten appel. Ik zin ioo ok nog nooit kraank wes. dat zin'k nich. As d'r nó wat an schot, dan zal d'r wa gen kroed vuur wass'n wèn." Siena gung daor ressoloet tèg'n in. Mer 't heulp eer nich völ. „Elk kluuw'n." zèè Hennik, dat löp 'n maol of. All'ns doert mer n'n tiedlaank en wat men hebb'n zal dat ontlöp men nich." Mer good, in 't leste doe kwam 'n dokter, en doo den bi'i 't berr kwam doo heeg'n Hennik 't oet, zoo slim har 'e 't op de böste. Siena gung met 'n dokter de dell oawer doo 't-'e vot gung. „Wat duch' 'n dokter d'r van?" vroog ze met 'ne stem, waor 'n dokter heel good oet venemm'n kon dat ze wa' in de gaêt har, dat 't er met Hennik vekeerd vuur stun. „Niet veel van te zeggen", zei de dokter. Uw man is oud en z'n borst is zwak Ik ben bang dat hii versleten is". Doo wus Siena bescheed. Ze verzoargd'n Hennik zoo good ze mer kon. Mer 't mog niks helpen, 'n Maond of wat later was Siena 'ne werrevrouw. En doo was 't net of zee de moodveern ok leut hang'n 3) Ze begun te klaag'n, ze wör sökkelig, ze kwam in 't berr te ligg'n en nog gen jaor later doo gung ze Hennik achternao. Zoo'k al zèè: benaamp in 'n Mirwintertied mo'k an dee beid'n mennigmaol wier dèènken. Want benaamp in 'n Mirwintertied mog ik zoo geern n'n aomd bi'i eer zitt'n te kuiern. 't Was d'r dan zoo rech gemeud'lik. 't Veur in de rake wör dönig evoord. De vlammen spöld'n en kringeld'n dat 't zien schik en aad har, en wild en grillig smeet'n ze schiensels um zik hen, tot op de dell too waor de beeste an 't neerkaww'n war'n en wao'i de kett'n an de reppels mangs konn'n heur'n retteln. 'n Blauwen daamp költerd'n vot hooge 'n boozem in nao boet'n, waor 't in dee tied mangs biestern kon van woonner en gewèeld of waor de witte bi'jn a vloog'n. 4) Jonge, jao. wat was 't daor dan 'n gemeudlik zitt'n bi'i Hennik en Siena um 'n heerd. De geluud'n van 't veegedoonte op zied van de dèll, 't geknetter van de vlamm'n, 'et boezen van de wind um 't hoes. dat all'ns te hoópe met dat waarme, vromme, vrèèdige geveui van oons köppelken daor um 'n heerd — zeet, dat zeent dinger dee vegèt i'.i ow lèèvensdaeg nich. En zoo-as miene gedachn eiken Mirwinter wier terugg' gaot nao dee vegangene daêge. zoo dach'n Hennik en Siena in 'n Mirwintertied, aw 's aöms zoo te hoope zatt'n, ok terugg' an tied'n, laank eleên. 'n Mirwintertied was vuur eer al'bei in 't bi zunder n'n tied vol van erinnering'n. Doo'k good, heel good kunnig met eet was. doo hebt ze 't mi'j ees 'n maol vetèèld. En doo ze 't mi'j eenmaol vetèèld hadd'n, doo stött'n ze d'r ieder jaor in 'n Mirwintertied wal ees wier n maol van ni'js oawer an. Hennik

benaamp deu dan 't woord. En ofschoon Siena aans meespats met 'n reütel vuur an stun spöld'n ze, as dat sjapieter op de taofel kwam. de tweede, um nich te zegg'n de dèèide vioel. Doo keal was, Dat zat zoodönig in mekae Hennik nog n'n iong'n doo wonn'n 'e op 't zolfde èerve. Zien vaêr en zien moör war'n schiere leu dee all'ns sood te hoöp hadd'n hoal'n en dee aait good boerket hadd'n. Een ding was jammer, en dat was dat 'n stork mer eenmaol bi'j eer oawer de vloor was wès. Zoodönig was Hennik, mèt eer boer'n-spil all'ns wat ze hadd'n in de weald. Doo 'ne be.iaorde maagd, dee ze hadd'n, 't op 'n good maol in 'n kop haaln um 't met n'n ooln werreman op 'n akkoord.ien te smiet'n, doo mos d'r 'ne jonge maagd komm'n. En doo kwam 'n heel schier wich van kleine kötterleukes. van leukes trouwens waor nó ok nog net niks op te zegg'n veul. Dat wich dat hett'n— Siena. En nö lao'k Hennik en Siena 'n tochken vedan vetèll'n: ,,A'k de waorheid sprekk'n mor," zee Hennik dootieds oondewiel 'e 'n broen streülken van tusken ziene lipp'n vot in 't losse veur van 'n heerd ketsen leut, a'k de waorheid sprekk'n mot, dan ha'k op slag a' wiil van Siena, met dat ze 'n eersten voot bi'j oons oawer 'n zuil hen 5) zett'n. Zé har 'ne kluur zoo frisch as van n'n petiesappel en ze kon ow zoo vrènd'lik toolach'n met eere kiekers dat ow de griebel d'r van oawer de grabbel hen gung'n. Dee kieKers van eer veröeeln ik mi'j vaak, dee konn'n net straol'n as de steern' in 'n Mirwinternacht: zoo klaor en zoo foonkelndblauw. En klaor in 't wèèrk dat ze was en keun in 't anpakk'n van all'ns en nog wac — et was fenaolvot leefebri'j. Mer ik gaf wa' acht. da'k d'r niks van leut bliek'n. AlJ' te hoop waw naa bes' met Siena te sprèkk'n, en doo ze vuur 't eërst met 'n Mirwinter hen kooken 6) gung, doo wi'k di'j vetèll'n dat ze good wat van de moor met kreeg nao eer volkshoes hen — meer as n'n metwos, n'n stoeten en n'n toeten vol koffieboon'n zoo-as dootieds de mode was. En Siena har d'r ok dönig wil an, of nich, Siena? — Boh jao, zèè Siena. Elkeen, dee'k temeute kwam met mien knupdeuksken, en dee vroog: Siene. wich, waor gees toch hen. dee gaf ik lachendvot tot bescheed: „hen kauken. hen kauken, hen kauken". — Dat was 't eerste Mirwinter gung Hennik dan vedan. Mer 't tweede Mirwinter doo was 't minder mooi. Doo hoow'n Siena nich „hen kauken" te gaon. Doo zat ze al 'n maond ol wat bi'j eer volk te truur'n. Zee, dat zat zoo. Doo Siena van eer eerste kooken wier bi'j oons kwam, doo ha'k eer n'n heeln toch nich zeen. Doo kree'k pas rech in de gaet, hoo geern o'k eér liên mog. Ik leut niks mèèrken — Och Hennik, kwam Siena d'r lachend tusken vali'n: ik har 't op slag joo in de gaêt! — Dat laot hen. Mer vuur de oól'n leu'k 't nich blieken. Toch kon'k mien geveul in 't lange leste nich oondedrukk'n en 's ^heèrfs op n'n Zöndagmirrag kwam ik d'r met vuur 'n draod. Ik vroog de vaêr en de moör of ze good konn'n vinn'n da'k met Siena vekeering angung. Doo ha'j 't leeve lèèven gangs! Nee mer. nee mer. Ik dach dat ze d'r al'bei te völ van zoll'n krieg'n en dat ze de post onner 't hoes hen zoll'n loop'n. Alfijn kot en good d'r kwam niks van in. En Siena kreeg bod dat ze better deu met mer wier nao eer hoes hen te gaon en bi'j oons nich wier oawer de vloor hen te komm'n. — Den Mirwinter zeen'k nich hen kooken wès! zèè Siena. — Mer 'n volgenden Mirwinter dan? vroog ik d'r kats oawer hen. — Dat za'k di'j vetèll'n, zèè Hennik en hee deu 'n paar duftige haaln an ziene piep en ziene oog'n dee krall'n um nog in 'n kop. Dat is 'n mooisten Mirwinter wès van oons heele lèèven! Tnplaas van Siena kwam d'r ne oonzelige smeerkanies van 'ne deern wier, dee de haan vuur all'ns vekeerd har staon. Met mi'j war'n gen wieze dinger te beginnen. Jt'j staot mien geluk

in de weg, wa kui'j van mi'j vewoch'n?" zèè' ik as ze d'r met mi'j oawer begunn'n. Wat 'n kasgenade en wat 'n gedoo is d'r oawer wès, meer dan'k di'j vetèll'n kan. En dat doem zo maonden en maonden vedan. Mer in 't leste leut 't wa' of de öoln 'n kop luk minder vedrèè'jd kreeg'n te staon, wat wa' komm'n mog umdat d'r zik ok aandern met bemeu'jn. Doo 't Mirwintertied was en ze op 'n good maol dee ni'je maagd d'r wier duur hen haald'n, doo zee'k zoo tusken nös en lippen vot: ha'j Siena mer nich vot'stuurd Dan was 't hier plezeerig en good in 't hoes wès. En nö is t akelig en koold. N'n mooi'n Mirwinter gaow' zoo temeut...." Of dat eer an 't prakkezeern hef 'zat of dat ze 't toch al in de muss' hadd'n, dat zo'k nich könn'n zegg'n, mer daagns vuur Mirwinter doo reup de moör mi'j bi'j eer en doo zèè ze: Hennik, jong, dow mos voort mer ees nao Siena eer volkshoes hen gaon en maak'n daor all'ns wier in de riege. Dat löt oons toch mer 't beste too." Ik met de vraogsteuwel an d'r op oet, dat begriep i'J, zoo gung Hennik vedan. Ik har 't nog wa' hènnig 'n maol vuur mekaê klasjeneerd en den Mirwinter kwam Siena bi'j oons te kook'n!" . . — 't Is mien'n mooisten Mirwinter wès! zèè Siena oondewiel ze oons 'ne friske kom koffie ingeut. 1) oet de tied = ter ziele. 2) dèèmpigheid = kortademigheid. 3) de moodveern laoten hang'n = de moed laten zakken. 4) de witte bi'jn vleegt = het sneeuwt. 5) 'n zuil = de drempel. 6) „hen kooken" gjngen de dienstboden van de Twentse boeren, van voor de Kerstdagen tót na Nieuwjaar. Van de boeren kregen ze dan lekkernijen mee naar de ouderlijke woning, waar met Ketst en Nieuwjaar „kooke" (Nieuwjaarskoeken) gebakken werden. Vandaar: „hen kooken gaon'.

\ITarineer men zich afvraagt welk element van het Kerstgebeuren de " dichters - en de schilders niet minder - altijd weer allereerst getroffen heeft, dan is het wel de wonderlijke tegenstelling tussen de hoge afkomst van dit Kind en de nederige plaats der geboorte. Het staat daar zo eenvoudig in het Lucas-evangelie: „En het geschiedde, toen zij daar (in Bethlehem) waren, dat de dagen vervuld werden, dat zij baren zou, en zij baarde haren eerstgeboren zoon en wikkelde hem in doeken en legde hem in een kribbe, omdat voor hen geene plaats was in de herberg. En er waren herders in diezelfde landstreek, die zich ophielden in het veld en des nachts de wacht hielden over hunne kudde...."

Maar deze woorden hebben door de eeuwen heen weerklank gevonden in de harten der mensen en de liederen der dichters. Aanvankelijk is het met naive verwondering, dat over dit gebeuren wordt gezongen: over het kribje met het schaarse dek; over de „doékskens hard", waarin het kindje gewikkeld werd; over de os en de ezel, die, als om den pas geborene te verwarmen, om de kribbe heen stonden en óok het wonder aanbaden. Een naieve verwondering, maar die immers altijd het begin der diepste w ij s h e i d is! Er zijn zeer vele kerstliederen uit onze middeleeuwen bewaard gebleven; zii sluiten gheel aan bi.i de stille simpele vroomheid onzer primitieve schilders. Zie immers, hoe bij een Geertgen tot Sint Jans het geheel tot een wondere aandacht is gekomen zonder iets van de later — na de renaissance — naar voren komende praal en rhetoriek enerzijds, al te aards realisme anderziids Hier, bij den schilder, als in de zangen die in de Kerstnacht in de kerken klonken, is het volkomen duidelijk dat niets anders dan het innigst aanbidden de ziel vervulde. Ons is geboren een kindekijn noe klaarder dan die zonne, dat zal ons aller vroude zijn al tot der engelen wonne. Die sterren geven ons lichten schijn al door den hemel gedrongen, Maria die heeft haar lieve kind met ganser minnen gewonnen. zy legde'm in een kribbekiin met haren sneeuwwitten handen zij kuste 'm voor zijn mondeliin, dés had haar zeer verlangen.

Dat kindeken speelde der moeder (toe met zijnen kleinen armkens. ' het lachede haar al zo zoetelijke (toe met blijden blenkende oogkens Oet is de nederigheid der geboorte * * enerzijds, en anderzijds de innigheid tussen moeder en kind, die deze liederen telkens weer uitdrukken. Intimiteit, welke den eenvoudigen mens aanvankelijk vertrouwder is — want immers zo menselijk, zo verwant aan de eigen ervaringen — dan de leer en het lijden van Christus, al heeft ook de lijdensgeschiedenis vele ontroerende lideren ingegeven. Maar dat intime leven van moeder en kind, van deze heilige moeder en dit heilige kind, treft toch allerèèrst; pas nadat dit alles vertrouwd is geworden, kan het den kleinen mens mede verheffen tot de hoogheid van de wóórden van Christus. En zo vertellen deze liederen van 't badje, waarin Maria het kindie stopt, en hoe het plettert met ziin handje; hoe het huilt van de kou en hoe de moeder het sust. en gaat de dichter voort: Die osse ende ook dat ezelkiin en konden niet gespreken: Toen Jezus in der kribben lag, toen lieten zii haar eten! Als dan de gelovigen in de kerk waren samengekomen, dan werd — en het bleef zo door de eeuwen heen — het Kerstwonder „vertoond". Men kan aanvankelijk eigenlijk niet spreken van een „opvoering" van een spel; het was meer een reeks symbolische handelingen en gezangen, geheel volgens de door Rome voorgeschreven liturgie. Maar langzamerhand veroorloofde men zich enkele

toevoegingen („tropen" genoemd), die dus tussen de liturgische tekst werden geschoven; dit stond mede in verband met de ontwikkeling van de melodieën (die uitgebreid werden) waarop de teksten werden gezongen. Uit dergelijke met tropen verrijkte liturgische teksten ontwikkelde zich op den duur het geestelijke drama. Van de oorspronkelijk in het Latijn gezongen en gesproken teksten bij de kerstvertoningen in de Kerk zijn er verscheidene bewaard. In een dezer, „Ordo Stelle" (d.w.z.: de inrichting van het spel „De Ster") lezen we van „een schitterende menigte van koorknapen die gelijktijdig voortschrijden naar den koning (Herodes) en voorwaar met heldere stem dit laten weerklinken: „Laten wij..Eia zeggen! Deze verjaringsdag brengt met zich mede lofprijzingen van den koning.. Het past dat deze regeert, en de scepter der heerschappij houdt .En dan zingt het Koor het „Super solium David ..." („Boven Davids zetel en boven zijn heerschappij zal hij zetelen in eeuwigheid"). Maar onmiddellijk daarop valt de Engel uit den hoge in met het „Pastores, annuntio vobis " („Herders, ik kondig u aan een grote vreugde, omdat ons heden de Heiland der wereld is geboren ) en het Engelenkoor zingt het „Gloria, in excelsis" („Ere aan God in den hoge en vrede op aarde den mensen, die van goeden wille zijn ... ^ 0 wisselen tropen en liturgie af m deze reeks taferelen, waarin de Wijzen komen bij Herodes, die hem vertoornen door'hun bericht o v ?r den geboren Christus, en zo volgt het gehele bekende verhaal: hoe Herodes hen in de kerker werpt, maar hen aaania hun ster weer laat volgen, met de opdracht hem bij hun terugkeer de plaats te wijzen waar het Goddelijke Kind geboren is.... Maar z n .^tlgen beter raad: de Engel verschijnt en zegt: .Vervuld is alles, wat geprofeteerd is; gaat, langs een andere weg terugkerend, opdat gij niet ^ aanbrengers var zulk een groten koning gestraft zult worden". En de Wijzen zingen, al terugkerend „O regem celi O Koning des hemels wien nederig dienen zulke dienaren In een stal wordt hij geplaatst die de wereld omvat Hij ligt in een kribbe en regeert in de hemelen

Houtsnede door Felix Timmermans. Hier zien wij het wederom: de tegenstelling tussen afkomst en geboorte, tussen hoogheid en nederigheid. Dat ook is het, wat Vondel zo prachtig weergaf in zijn reizang uit de „Gijsbrecht"; het zijn, met de beurtzang uit zijn „Adam in Ballingscherp" wellicht de mooiste verzen, die hij schreef. Want hij stelt den mensen het kind van goddelijke afkomst ten voorbeeld; het is Vondel's lievelingsgedachte over het leven: slechts in ootmoed zal de mens gered worden, want wie niet „het graag gezicht" sluit voor de aardse begeerten, die zal ten onder g&an. Zo zingen de Edelingen, wanneer zij in de kerstnacht ter kerke gaan, van hem die neergedaald van boven, in 't arme Bethlem leit verschoven, hoewel hij alles heeft gebouwd. 't Gevogelt, dat op wieken zweeft, zijn nest, de vos zijn holen heeft, en woont in bergen en in bossen; een stal van ezelen en ossen den Schepper nauwlijks herberg geeft Hier schuilt dat godlij k aangezicht, waaruit de zonne schept haar licht, en alle starren glans en luister.

Hier leit hij zonder glans in 't duister, die englen tot zijn dienst verplicht. Hier is de wijsheid ongeacht: hier geldt geen adel, staat noch pracht; de hemel heeft het kleen verkoren. Al wie door ootmoed wordt herboren, Die is van 't hemelse geslacht. In meerdere Kerstzangen heeft Vondel van dit "geboortefeest gezongen; statig en breed zet een dezer liederen in: O wat zon is komen dalen In den Maagdelijken schoot! Ziet hoe schijnt ze met heur stralen Alle glanzen doof en dood. Ay hoe schijnt dit hemels kind. Aller zielen licht en hoeder, Zon en maan en starren blind, Uit den schoot der zuivre moeder! Englen, daalt van 't Paradijs: Zingt den hemel eer en prijs, En met vreê de harten kroont, Daar een goede wil in woont. Er is in verscheidene dezer liederen bij Vondel een eenvoud, die onmiddellijk aan de middeleeuwse dichters herinnert. In de eigen tijd treffen vooral de kerstgedichten van Leopold en Nijhoff De eerste schreef er twee, velen welbekend; het ene zo treffend door de inzet: In de donkere -dagen van Kersttijd is een kind van licht gekomen, de maan stond helder over den dijk en ij zei hing aan de bomen, en door die peinzende eindregels: De heilige driekoningen staten het aan en weten zich niet te bezinnen en het kind ligt al te kijken maar en tuurt in een denkbeginnen.... Is het niet, of de dichter, kijkende naar het Kind, denkt aan wat er komen zal? En dan is daar dat andere, stille lied, waarin langzaam voortschrijden Maria en Jozef: Zij waren den dag zich moe gegaan met zwoegen en met gezucht. in den laten avond kwamen zij aan in Bethlehem het gehucht. Maria en Jozef liepen tesaam de donkere straten door en vroegen bij alle menschen aan en vonden er geen gehoor.

En hadden eindelijk in een stal hunnen intrek genomen en zochten zwijgend zich terecht in dit hun onderkomen. Na angst en nooden waren gerust ingeslapen zij beien en ook het kindje was gesust, dat gekomen was met schreien. Maria lag bij haar jonge kind gelukkig en uitgeput en Jozef hield zijn knikkend hoofd in de linkerhand gestut. En engelen zweven met vleugelslag om de drieën, dit nieuw gezin en de driekoningen komen aan en houden hun voeten in. Wat een ongelooflijk slot heeft dit laatste lied! Een voelbaar gemaakte stille eerbied in enkele eenvoudige woorden. En dan enkele gedichten bij Nijhoff. Juist deze moderne, gespleten mens, met een diepe vroomheid in zich naast een fin-de-siècle vermoeidheid, moest wel door het feest van stille vrede worden geïnspireerd. Daar is zijn „Soldatenkerstmis", zijn „De Kerstboom" en zijn wonderlijke kleine dramatische ' schets „Kerstnacht". Heel het kleurrijke van de versierde boom schetst de dichter in enkele regels; en dan komt daar de herinnering van den volwassen bij aan die kerstavonden thuis, vervuld van de liefde voor de moeder (een immers veel voorkomend motief in Nijhoff's poëzie), en de dichter zegt; Moeder wij' waren veel te lang niet samen, Ik heb het lied vergeten met uw 5tem! Maar het is hem of tóch zijn moeder naast hem staat, nu hij naar de kinderstemmen luistert: Zij strijkt weer door mijn haar en zegt: „Ach jongen, „Elk jaar dat jij er niet bent bii geweest, Meende ik je stem te hooren. hier op 't feest, Vlak naast me en weenend als de kind'ren zongen..., En als ge nu, lezer, op de Kerstavond nóg iets zeer innigs wilt lezen, kies daar dan Nijhoff's „spel" Kerstnacht voor uit; lees en herlees het en se zult er de innigste aandacht, de fijne vreugde en de zachtste wijsheid naast elkander vinden.

[niet leesbaar] lbKi&tfchaMie uolcKg toeren fal

(Van onzen correspondent te Londen) Het klinkt oneerbiedig, maar tegen de nadering van het Kerstfeest worden alle Engelsen een beetje gek. Kerstmis is hier vooral een wereldlijk feest, waarvan de kerkdiensten met hun innige-sfeer de zinvolle achtergrond vormen. Het lil kt of de gereserveerde en ingetogen Engelsen in de periode van de zonnewende hun flegma hebben afgelegd. Voor één keer vieren zij de teugels. Wie op Kerstavond door de straten van Londen twaalt ziet er ongekende tonelen van spontane uitbundigheid. Alle strakheid en plechtstatigheid zijn weggevaagd. Er is een Carnavalsstemming. Er wordt gezongen en gehost. Men is vroliik en omhelst elkander. Een ogenblik voelt men zich bevrijd van conventionele banden. Reeds in September kan men de eerste tekenen van de Kerstkoorts ontdekken. Dan verschijnen -er in de winkels reeds de vaak prachtig uitgevoerde grote Kerstkaarten, die vrienden en familie elkaar over en weer plegen te sturen als blijk van genegenheid. Alleen hieraan kan men reeds kapitalen besteden. In elk gezin

worden de ontvangen kaarten op een in het oog lopende plaats naast elkaar gezet. Alle afwezigen nemen door hun papieren vertegenwoordi gers zodoende deel aan de gemeen schappelijke Kerstviering. Koopr razernij. Men kon er in dit crisisjaar met zijn algemene schaarste niet te vroeg o uittrekken om iets voor het feest te bemachtigen. In de warenhuizen was er de laatste weken geen doorkomen meer aan. De zaken worden als het ware uitgekamd door een kooplustige massa, die reeds onmiddellijk na de vorige Kerstmis het een en ander heeft op zii gelegd voor de Kerstpot. Want niet alleen, dat men elkaar tracteert op allerlei buitenissige lekkernijen, vooral Zuidvruchten en zoetigheden uit het Oosten, met Kerstmis geeft men elkaar vaak de duurste geschenken. De Engelsen maken weinig werk van verjaardagen. Het grote cadeau wordt bewaard voor Kerstmis. De ontbijttafel op Kerstochtend is dan overdekt met pakjes. Artikelen van grotere afmetingen worden aan de voet van de Kerstboom neergelegd. Zo wordt de stralende sfeer van het Kerstfeest nog versterkt door de innige warmte der onderlinge affectie. Sinterklaas kennen we hier niet, maar wel Santa Claus — dat is het Kerstmannetje himself. Hii behoeft zich niet zo te bukken als onze goede

Sint, want in plaats dat we onze schoenen bii de schoorsteen zetten, hangen we de Kerstkousen aan de schoorsteenmantel of aan de rand van ons bed. De dagen, die aan het Kerstfeest voorafgaan, zijn vervuld van de grootst denkbare drukte Er worden veldslagen geleverd om de traditionele kalkoen te bemachtigen of anders een vette gans. De huismoeders sloven zich uit om hun Kerstpudding met de heerlijkste ingrediënten op tijd klaar te krijgen. Het zou een acute regeringscrisis veroorzaken, wanneer de voedselvoorziening, dollars of geen dollars, niet gezorgd had voor gevogelte, dr&nk krenten, rozijnen en sucade en het bijzondere mengsel van gesuikerde vruchten, dat nergens ontbreken mag. Voor de kleinere beurzen zijn er de confectieKerstpuddingen. die kant en klaar bereid ziin en slechts in kokend water behoeven te worden gedompeld voor ze op tafel komen. En temidden van al deze welsmakende en welriekende materiële voorbereiding, klinken, zodra de avonden gevallen ziin. de wonderschone Kerstliederen door stad en land. Als in Dickens' tijd trekken de kinderen bij het flikkerende licht van een stallantaarn van huis tot huls. De nuchtere werkelijkheid wijkt een wijle voor de poëzie hunner hoge, welluidende stemmen. Gedragen, ernstige liederen wisselen elkaar af met vrolijke melodieën, vol levensblijheid. Hun gezang wordt beloond met een geldstuk, dat meestal een liefdadige bestemming heeft. Een bedelpartij is het allerminst. ■ Alles voor de kinderen. Kerstfeest is vooral een kinderfeest. Steevast worden de kleinen onthaald op een gang naar de schouwburg, waar pantomimes worden opgevoerd, meestal een sprookje met zang en dans Acteurs van naam vervullen de rollen. Het is geen zwiigend spel. zoals de Nederlandse betekenis van het woord zou doen denken. Verkleedpartijen zijn thuis in de Kerstweek aan de orde van de dag en jong en oud rennen door de kamers en gangen bij het opwindende „moordenaars"-spel. De Engelsman is een gewoontemens, die alles op gezette tijden en volgens vaste regels pleegt te doen. Met Kerstmis worden in dit puriteinse land de bloemetjes buiten gezet. De mistletoe laat natuurlijk niet na een provocerende werking uit te oefenen. De lezer zal mij wel benijden. want op onze krantenbureaux in Fleet Street plegen de hardploeterende kantoormeisjes zo'r. groen takje met de witte knopjes boven hun schrijfmachine te hangen Ja, Engeland viert Kerstmis. St. Nicolaas en Carnaval tegelijk. Hoe zorgvol de tijden ook zijn mogen, dit feest van glans en jolijt kan men de bewoners van dit mistige eiland met ontnemen. De Engelsen zijn gewend alles op hun manier te doen. Zij zouden doodongelukkig ziin. wanneer ze ook in de wijze van hun Kerstviering niet een beetje afweken van de overige wereld. Maar op hun beurt proberen de zfelfstandige Schotten hun gevoel van eigenwaarde te bewaren. Hun feestvreugde barst pas een week later los, met Nieuwjaar! Van de legendarische Schotse zuinigheid, die overigens zeer in twijfel dient te worden getrokken, valt dan zeker niets te bespeuren!

INGEZONDEN MEDEDELING. EGEEHE he pen bij de meeste pijnen Doos 6cochct>30ct m Jijnen |

In de reeks Kerstvertellingen van de Uitgeverij Ploegsma, Amsterdam, verscheen „Harm de leugenaar", geschreven door mevr. H. J. van Nijnatten-Doffegnies. Het verhaal, dat verteld wordt in een welverzorgde stijl, met een schone woordkeus, speelt in de Gelderse Achterhoek en de schrijfster geeft een geheel eigen visie op het leven van de mensen, die zij gebonden weet aan hun landstreek. De karakters worden uitgebeeld in hun botsingen met de tradities, in hun conflicten met een nieuw begrijpende omgeving en bovenal in hun verlangen om te worden verstaan door degenen, die zij liefhebben. Een goed Kerstverhaal.