Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant

Dr. Zwijnenberg biedt den Raad een plan aan

De heer dr. H. A. Zwijnenberg, lid van den Gemeenteraad van Enschede, heeft aan dit college een uitvoerige nota gericht naar aanleiding van het antwoord, dat B. en W gaven op de medio December 1946 door hem gestelde vragen inzake het feit, dat enkele landbouwers binnen afzienbare n tijd hun bedrijven moeten ontruimen door den verkoop van industrieterreinen, zo mede door de uitbreiding van de haven-outillage Het antwoord, dat B. en W. gaven inzake een mogelijkheid deze gedupeerde burgers de behulpzame hand te bieden voor het verkrijgen ener nieuwe bestaansmogelijkheid liet bij dr. Zwijnenberg een gevoel van onvoldaanheid achter, weshalve hij thans op deze kwestie terugkomt. „Verplaatste personen". Dr. Zwijnenberg wijst er op, dat sinds enkele jaren een betrekkelijk groot aantal landbouwers in onze gemeente door de wilde uitbreiding van het vliegveld Twenthe onder het bewind van de toenmalige bezetter, in een troosteloze toestand verkeert, waarbij van een behoorlijke bedrijfsvoering geen sprake meer kan zijn. Verdreven van de bodem waarop zii door noeste arbeid, vaak van geslacht op geslacht, in een kam levensonderhoud wisten te voorzien, hunne behuizingen met de grond gelijk gemaakt, zijn deze mensen momentee' overgeleverd aan een meedogenloos spel van maatschappelijke krachten en dreigen ze meer en meer af te glijden naar een toestand van pauperisme, welke het hun wellicht voorgoed onmogelijk zal maken wederom actief te kunnen worden ingeschakeld in het productieproces. Wie zoals ik, zo zegt dr. Zwijnenberg in zijn nota. in staat is dit verwordingsproces uit eigen aanschouwing daaglijks te volgen, zal tegelijkertijd beseffen, dat het de hoogste tijd wordt om snel en afdoende maatregelen te beramen om voor deze „verplaatste personen" wederom de mogelijkheid te scheppen om door eigen vlijt in eigen onderhoud te kunnen voorzien. De vragen, welke ik stelde, hadden weliswaar betrekking op een kleinere groep van landbouwers, welke door de uitbreiding van het havengebied, ten behoeve enere verdere industrialisatie, binnen afzienbare tijd hunne erven zullen hebben te ontruimen, doch het komt mij dienstig voor in ene behandeling van het probleem als geheel, de toestand onder ogen te zien voor de gehele groep van landbouwers, welke middellijk of onmiddellijk door stadsuitbreiding, of wat hiermede samenhangt, hunne bedrijven zullen hebben te ontruimen, zo reeds hebben ontruimd. Het wil mij voorkomen dat hier voor de overheid een belangrijke taak is weggelegd. Het belang van een krachtigen boerenstand. Elk land. de geschiedenis geeft hiervan de doorslaande bewijzen, dat

zich losmaakt van zijn landbouwfundament, begaat een fout van de eerste orde. Ook voor ons land dreigt onder de huidige omstandigheden eenzelfde gevaar. De roep om verctorlrtrt S„ J i • ü? 3 verhoging exportpositie, moge in dit 5' j noodzakelijk en gerechtvaardigd zijn, men bedenke hierbij ecnter, dat in de eerste plaats mede de aandacht gericht moet blijven op de handhaving van een krachtige boerenstand, welke als primair bestanddeel in onze volkshuishouding er zorg voor zal hebben te dragen dat de voorziening met op eigen bodem gewonnen landbouw- en veeteeltproducten gewaarborgd kan blijven. Dr Zwijnenberg wiist er op ' dat van regeringswege, als toeslag op ons voedselpakket jaarlijks een zeer aanzienlijk bedrag aan kostbare deviezen naar het buitenland verdwijnt. Het wil hem voorkomen, dat het zaak blijft om in de naaste toekomst het oog gericht te houden op de mogelijkheid, door eigen inspanning deze bedragen binnen onze landgrenzen te kunnen verdienen. Voor deze taak ls de handhaving van een krachtige boerenstand eerste voorwaarde. Daarbij zal het noodzakelijk ziin om in deze tiiden. waarin de roep om verdere industrialisatie van ons land allerwegen zo overtuigend klinkt, de voorwaarden voor het schennen van een reëel evenwicht tussen industrie en landbouw terdege in het oog te houden. Het doet enigszins verwonderlHk san, aldus dr. Z.. dat door B. en W. in het antwoord oo zijn vragen een beroèp wordt gedaan op de oudste stelregel: „Het persoonlijk belang moet hier wijken voor de belangen der gemeenschap". Hij aanvaardt dit argument tenslotte, doch zet uiteen uiteindelijk tot een andere conclusie te komen. Naar zijn oordeel mag het niet zo zijn, dat liet individu ondergaat in een gemeenschap, waarin het geplaatst ls. Het gaat er ook hier om. een juiste middenweg te bewandelen. Het zal toch niet zonder bedoeling zijn. dat van regeringswege als nuttig tegenwicht van een svsteem ener versterkte industrialisatie, tegelijkertijd de noodzaak wordt gevoeld het landbouwfundament van ons land te irorcf orlron on to trovKro^ün Uaf HnAr 2 versterken en te verbreden. Het door Minister Mansholt aangekondigde viiftien jaren-plan voor de landbouw wijst wel zeer bepaald naar deze richting. Ook voor de lager bestuursorganen is naar het oordeel van dr. Zwijnenberg een nuttige taak weggelegd. EEN PLAN Op grond van verschillende nader : genoemde overwegingen biedt dr. Zwijnenberg den Raad het volgende plan aan met het dringende i verzoek, dit door vruchtbaar en ge- > meenschappelijk overleg nader op zijn mogelijke uitvoerbaarheid te willen toetsen. j 1 I. Door het College van B. en W. | worde op korte termijn een enquête j ingesteld oniirent hei aantal land- . bouwers,hetwelk in de laaiste jaren door omstandigheden, welke verband houden met de stadsuitbreiding hunne landbouwbedrijven hebben moeten ontruimen; hieronder mede te begrij- j pen hen, die zulks hebben moeten doen ten behoeve van de uitbreiding ten bate van openbare diensten (Haven en Vliegveld). Tegelijk met deze enquête worde een j inventarisatie gemaakt van alle in en j in de nabijheid der gemeente nog niet in cultuur gebrachte en braakliggende gronden. II. Er worde spoed betracht met de herverkaveling van de op het vlieg- ; veld Twenthe vrijkomende terreinen. De omvang van het vlie^.errein worde ; teruggebracht tot normale, ook voor j de toekomst geldende verhoudingen. ! Dit proces behoort in deze zin geleid , te worden, dat de totaal vrijkomende j oppervlakte zo mogelijk in één blok , j samengevoegd wordt. Nader overleg met de Dienst Landbouwherstel worde hiervoor geopend. III. De moseiijkheid wordt onderzocht om de in het Usselerveen nog beschikbare gronden te bestemmen voor de stichting van nieuwe boerderijen. De exploitatie hiervan worde mede dienstig gemaakt aan de storing van huisvuil. Onderzocht worde, of

door de uitbreiding door verdere onteigening ene vergroting van het thans beschikbare areaal verkregen kan worden. IV. Het Buurserveen worde in versneld tempo tot verdere ontginning gebracht. Op deze uitgestrekte terreinen worde in verdere samenwerking met de Ontginningsmaatschappij „Overijssel", zomede met de hiervoor in aanmerking komende boerenstandsorganisatics, een aantal economisch verantwoorde kleinbedrijven IIUSCII VC1 (tlUWUUI UC R1CUIUCU1IJTCI gesticht, welke tezamen als voorbeeld bedrijf kunnen dienen, waarop het landbouwbedrijf in Nederland volgens methoden van moderne bedrijfsvoering (mechanisatie en rationalisatie), in de toekomst gedreven zal moeten worden. Dr. Zwijnenberg zegt zich er van bewust te zijn, dat deze plannen financiële consequenties met zich mede zullen brengen. Hij wil er echter bij voorbaat op wijzen, dat deze bedragen nlet a fonds perdu gestort zullen behoeven te worden, doch wel degelijk de ki9m ener bescheiden rentabiliteit L 1 } zich zullen dragen. Daarbij wordt hiermede ene niet te onderschatten bijdrage geleverd voor de handhaving onzer volkskracht.

De werkzaamheden bij het afbreken van de Grote-Toren te Arnhem, zijn dermate gevaarlijk, dat de arbeiders met touwen en brandweergordels aan een paal boven het te slopen gedeelte bevestigd zijn, zodat zij bij eventuele instorting niet worden meegesleurd.

Roman dooi Bettma Mevenberq 26) Vol arglist had hij zijn tijdelijke hulpeloosheid benut om een vrouw aan te nemen, zoals men een dienstbode aanneemt, die men te gelegenertijd ontslaan kan. En ik was daar op ingegaan. Ik had mijn principes verloochend, mijn gevoel van eigenwaarde zwaar geschokt. Nooit meer zou ik Sylvrid Krag zijn. Ik was nu mevrouw Holms. Later hoogstens: mevrouw Krag, vroeger mevrouw Holms. Ik voelde me beroofd, ontdaan van al mijn idealen. Ik besloot eerst naar huis te gaan om een mantel te halen. Hoewel ik niet het gevoel had achtervolgd te worden, ging ik toch langs een omweg naar huis, omdat ik door de achteringang wilde. Ik had geluk. De deur was open en ik kwam ongezien op Mariana's étage. Ik moest een paar maal bellen vóór er werd opengedaan. „U wenst?" vroeg Britta met een gezicht, alsof ze me voor het eerst zag. „Goede avond, Britta", zei ik en wilde naar binnen gaan. Maar het meisje versperde me de weg. „Het spijt me, maar ik kan u niet binnen laten. Iemand als u, hoort hier niet thuis". Een ogenblik stond ik sprakeloos. Maar dan begreep ik. „Ach zo! Je was er waarschijnlijk bij, toen de politie de revolver in mijn kamer vond. Britta, wees geen idioot. Zie ik er uit als een moordenares?" „Als het toch in de krant staat " zei Britta. half beschaamd, half koppig. Ik deinsde terug. „Dat kan niet", riep ik ontsteld uit. De gedachten tuimelden door mijn hoofd. Als Gösta dat eens wist! Dan zou hij het wel uit zijn hc-vfd gelaten hebben met mij te trouwen had hij het misschien geweten" ' hij misschien duidelijk willen z.< ..Zie, de vrouw, waar ik mee trouw is onschuldig in dit drama betrokken". Was het een soort bewijs van vertrouwen, een vrijpleiten?

Was zijn motief dus geen laag bij de gronds egoïsme, maar een ontstellende edelmoedigheid, die me nog veel meer beklemde? Mijn uitroep bracht Britta er toe zich nog breder in de deuropening te posteren. „Britta", zei ik. „als het waar was, ge loof je dan, dat ze me vrijgelaten hadden? Ik weet, dat ik onder verdenking sta, maar het zal spoedig genoeg blijken, dat dat volkomen ten onrechte is". Op dit ogenblik kwam Inga er bij. Ze had een krant in haar hand en brak in tranen uit, toen ze me zag. „Het is niet waar! Ik geloof niet, dat u zo iets gedaan hebt", snikte ze en schoof Britta met een forse duw opzij, zodat ik binnen kon komen. Ik rukte Inga de krant uit haar handen. Eigenlijk stond er weinig nieuws in. alleen op het einde stond de laconieke opmerking. „De opvatting, dat het motief voor de misdaad jalouzie was, heeft nieuwe gronden gevonden. Gösta Holmi is namelijk verloofd met 'n jonge Noorse, die in Mariana's huis woonde. Of zij iets met de misdaad uitstaande heeft, zal een nader onderzoek uitwijzen". Ik liet de krant zakken. Nu begreep ik ook Halströms opluchting, toen hij het laatste nieuws over de moord las. Maar ik zei: „Zie je wel! — Zal een nader onderzoek uitwijzen. Er staat helemaal niet dat ik de moord gepleegd heb!" ,.Dat leest iedereen toch tussen de regels". „Als men dat beslist wil, ja". „Zie ie wel, Britta! Wie had er nu gelijk?" vroeg Inga triumfantelijk. ..Het gaat helemaal niet alleen om de moord", zei Britta koppig „Maar dat u Madame zo iets aan kon doen! Gelukkig, dat ze dat niet meer hoefde te beleven" „Wat heb ik Mariana aangedaan?" vroeg ik verbaasd. „Britta bedoelt uw verloving met mijnheer Holms". legde Inga verlegen uit. ..Ziet u. juffrouw Syl vrid. dat was niet aardig van u, zo achter onzie rug om". „Maar ik ben helemaal niet meer verloofd " „Dus dan zijn het allemaal leugens?" „Leugens is wat scherp gezgd, het is alleen sterk overdreven. Ik ben namelijk al met mijnheer Holms getrouwd!" „Dat is nee dat is onmogelijk", zei Britta dom. maar kennelijk al half bereiH haar agressieve houding te laten varen. „Alsjeblieft". Ik haalde mijn trouw boekje uit mijn tas. Onwillekeurig richtte ik me op. Gösta had dit eens moeten

zien! Mijn houding was zo walgelijk zelfvoldaan dat ik mij zelf wel om de oren kon slaan. Toen de tot zoutpilaren verstarde meisjes zichzelf weer zovel meester waren, dat ze enige gelukwensen konden stamelen, wilde ik naar mijn kamer gaan, maar opnieuw versperde Britta mij de weg. „Hebt u iets nodig'.' Kan ik iets voor u doen?" vroeg ze zichtbaar verlegen. „Ja, ik wilde graag mijn lichte mantel hebben", antwoordde ik. Maar ik volgde haar op de voet en zag dat mijn kleren kast open stond, evenals de andere kasten. Zij waren leeg. En midden in de kamer stonden twee van Mariana's koffers. een grote en een kleine. Ze waren al gesloten en van etiketten voorzien. „Ach zo. ik ben dus al uitbesteed. Maar de etiketten zijn nog niet ingevuld". „We wisten niet....", mompelde Brit ta. die zich kennelijk opgelucht voelde ..Mijn adres is: mevrouw Sylvrid Holms. Kasteel Julienborg. Hendriksdal bij Stockholm. En dank je wel, dat je mij het werk uit handen hebt genomen. Wa' zit er in de kleine koffer?" „Uw toiletartikelen, nachtgoed, pantof fels en een wollen vest", antwoordde Britta volkomen geïntimideerd door mijn ijzige toon. „Mooi. dan neem ik die mee. Tot mijn man buiten gevaar is slaap ik in het ziekenhuis. De grote koffer kunnen jullie morgen wegsturen. Overdag ben ik op Julienborg. dan zal ik hem daar in ontvangst nemen". Ik sprak alsof ik al jaren lang getrouwd en meesteres van een middeleeuws kasteel was. Niet zonder ironie bemerkte ik de verandering 'n Britta's houding. „Uitstekend, mevrouw Holms" zei ze onderdanig Inga's goedig rond gezicht vertoonde nog steeds een ongelovig lachje. ,.lk kan het me nog steeds niet voorstellen. Het is net een sprookje. Maar u bent een uitgezochte kasteelvrouwe voor Julienborg. Madame zou eenvoudig te oud geweest zijn, al was ze ook nog zo mooi Ik heb nooit begreDen. dat miin heer Holms . ." Verward brak ze af Plotseling bedacht ze ongetwijfeld da' hiernaast door een dunne wand gesehei den van ons. Mariana op haar Hoodsb°