Twentsch dagblad Tubantia en Enschedesche courant

Soekarno zo nodig doorMoh. Hatta opgevolgd

De bemoeienis van de Veiligheidsraad met het Nederlands-Indonesische geschil heeft de volgende ontwikkelingen tengevolge gehad: 1. -China heeft het Nederlandse voorstel tot het raadplegen van een „derde partij" bij verrassing aanvaard en de Ver. Staten steunden deze zienswijze. Het Chinese plan werd in de vorm van een amendement ingediend op het Australische voorscel. om waarnemers van de UNO naar Indonesië te zenden om rapport uit te brengen over het opvolgen van het op verzoek van de Veiligheidsraad uitgevaardigde bevel „staakt het vuren". 2. De Verenigde Staten en Rusland bleken over de gehele kwestie scherp van mening te verschillen. Gromyko drong aan op snelle arbitrage en bemiddeling in het geschil. Indonesië had verzocht om en Johnson had gewaarschuwd tegen een actie van de UNO, welke verder zou gaan dan het UNO-verzoek om het vuren te staken. 3. Sjahrir verwierp het Nederlandse plan categorisch en de Verenigde Staten trokken hun aanbod r ^de diensten aan de republiek in De Indonesiscüe republikeinse vertegenwoordigers, Sjahrir en Salim hebben gisteren een rechtstreekse bespreking gevoerd met de Amerikaanse regering. Meer dan twee uren confereerden zij met Penfield. den plaatsvervangenden directeur van het bureau voor het Verre Oosten. Blijkbaar somber gestemd, wilde Salim na afloop van de conferentie slechts zeggen, dat er een uitwisseling van gedachten over den toestand in Indonesië had plaatsgevonden. Sjahrir verbelde aan journalisten dat de republiek nog steeds arbitrage door de Verenigde Naties verlangt. Hij merkte op: „Er zijn massa's voorstellen

geweest, de moeilijkheid is echter het over deze eens te worden", Intussen verwachten de repubiikeinse leiders hervatting van de Nederlandse politiële actie. Terecht waarschuwds dr. van Mook gisteren, dat de Nederlandse regering de verantwoordelijkheid voor de tegenwoordige situatie niet langer dragen kan. In Ned. Indië luidt "de overheersende opinie, dat alleen hervatting der politiële actie een einde aan de onhoudbare toestand maken kan. De keuze gaat tussen: hervatting der politiele actie, omdat het gedrag van de Republiek dit omwille van de vrijheid en veiligheid van de volkeren van Indonesië en om de doorvoering van de beginselen van het door Indonesië en Nederland aanvaarde Linggadjati onverbiddelijk eist, ofwel geen hervatting der politiele actie, omdat, de Veiligheidsraad hervatting niet wil. Prof. Romme. de leider der Tweede Kamerfractfe van de K.V.P., deze keuze besprekend, verklaarde, dat, hoe betreurenswaardig ook keuze niet moeilijk is. Gekozen moet worden voor de hervatting zoals de Regering dat de vorige week duidelijk aan de Veiligheidsraad heeft doen weten en de Landvoogd het gisteren niet minder duidelijk aan ieder, die het horen wilde heeft herhaald. De Republiek schijnt dat t,e gevoelen en haar kabinet heeft DinsdagBONNEN VOOR TABAK. Het Centraal Distributiekantoor deelt mede dat voor het tijdvak van 24 Augustus t/m 6 September a.s. de bonnen k. 31 tabak en k. 32 tabak der tabakskaart qa 707 recht geven op een rantsoen siaaretten of kerftabak. Bon k. 35 tabak der gecombineerde kaart geeft gedurende bovengenoemd tijdvak recht op twee rantsoenen sigaretten of kerftabak..

! avond de voorbereidingen voortgezet tot overbrenging van de zetel der centrale regering naar Sumatra door de benoeming van vice-president Mohammed Hatta tot vice-opperbevelhebber van de Indonesische legers. Hatta zou op deze wijze automatisch formeel leider worden van de regering, zowel als van de gewapende macht, indien ïr. Soekarno zijn functie als president en opperbevelhebber niet zou kunnen uitoefenen. Mohammed Hatta is nu in Boekittinggi (Fort de Koek), een versterking in de bergen op Sumatra. Verleden week heeft Sjarifoeddin bekend gemaakt, dat de regeringsbevoegdheden, indien nodig, aan Hatta overgedragen zouden worden. Het Indonesische kabinet heeft vanmorgen met de militaire leiders besprekingen gevoerd in zake verdedigingsmaatregelen teeen een eventuele grote Nederlandse aanval. De Republikeinen stellen zich voor hun beproefde „tactiek" te blijven volgen — verwoesting van fabrieken en andere installaties door middel van de ..verschroeide aarde" en guerilla om de Nederlanders het gebruik van verbindingen en plantages onmogelijk te maken. Dalton stopt gat in dollar-reserve . Het Engelse ministerie van financien heeft gisteravond medegedeeld, dat met ingang van heden te middernacht vele regelingen inzake de omwisselbaarheid van sterlingsaldi tijdelijk zullen worden opgeheven. Canadese sterlingsaldi mogen alleen worden aansewend in Canada of in het stei-lingsebied. In een radio-toespraak zeide de Engel. 00 minister van Financien o.m.: „Dit besluit is genomen na onderhandelingen in Washington met de Amerikaanse regering" ..door de inwisselbaarheid van sterling saldi werden de dollartekorten van vele lande" op onze schouders gewenteld". Wii hebben alles gedaan dat in ons vermogen lag om de multilaterale handel te ontwikkelen, doch indien einde was gemaakt aan de huidige druk op het pond steens, zon alle hoop op volledige multilatera'e handel vopr de duur van vele jaren vervloden ziin. Dalton zeide verder o.m.: „Ons besluit zal ongetwijfeld een storende invloed hebhen op de handel. Wij bs'"Tren dit doch het is onvermijdelijk": Enqeland verzocht geen nieuwe dollarlening. John VV, Snvder, de Amerikaanse minister van financiën heeft verklaard. dat Engeland niet om een aanvullende lening heeft verzocht Op de vraag, hoe Engeland het hoofd boven water zal kunnen houden wanneer de Amerikaanse lening zal zijn uitgeput, zeide Snvder, dat Groot-Brittannië mogelijk geld zal kunnen lenen van „privé bankinstellinsen. de Amerikaanse Export-Import Bank, de wereldbank of het Internationale Monetaire Fonds". Ofschoon Snyder mededeelde, dat de V.S. het Britse probleem met grote sympathie beschouwen en dat op de economische conferentie goede vorderingen worden gemaakt, beschouwen waarnemers Snyders uitlating over het lenen door particuliere bankinstellingen als 'n aanwijzing, dat Enseland weinie kans heeft om de huidige besprekingen door positieve Amerikaanse steun bekroond te zien.

De watervoorziening in Zeeland wordt door de langdurige droogte ernstig bedreigd. De Walcherse boeren kunnen gedeeltelijk wel water krijgen met Nortonpompen en aanvoer, doch zitten met het probleem dit water naar de weiden te krijgen. De eigen putten zijn door de inundatie onbruikbaar geworden. In Koudekerke wordt door een ingezetene met een tankwagen water uit Viissingen gehaald en aan de dorpsgenoten verkocht. De woningen aan de Vlissingse boulevards kwamen zonder water te zitten. Dit vond zijn oorzaak in de geringe aanvoer uit Goes, terwijl ook de eigen winplaats in Biggekerke door de droogte weinig meer oplevert. Om in de ergste nood te voorzien is het waterleidingbedrijf er reeds toe overgegaan, om in de hoogste delen van Viissingen, w.o. de boulevards, met een tankwagen water langs de huizen te distribueren. In de lagere gedeelten van de stad hebben de bewoners

op de benedenverdieping nog water. Ook in Goes en de dorpskommen in Zuid-Beveland is de druk op '.iet water gering en krijgt men op de bovenverdiepingen niet steeds water uit -de kranen. Zuid-Beveland kent nog het instituut van de officiele waterverkopers. Dezen worden thans door de boeren bestormd om water voor het vee. Op Noord-Beveland wordt van gemeentewege overal op het eiland water gedistribueerd. Dit water wordt sreleverd door de Waterleidinsrmij. Zuid Beveland en wordt aan het veer te Wolphaartsdijk door vrachtauto's afgehaald. Het transport brengt nog il wat kosten met zich mee. zodat de prijs voor twee emmers watf-r gesteld moest worden op een kwartje. De Waterleidinsmij Tholen is overbelast. De druk op het water is ook daar gering. RAADHUIS VAN WISCH IN BRAND Dinsdag brak door nog onbekende oorzaak brand uit in het van 1927 daterende raadhuis van de gemeente Wisch te Varsseveld. Het dak en de bovenverdieping zijn geheel uitgebrand. Tot de uitgebrande vertrekken behoort de raadszaal en de vergaderzaal van B. en W. De gemeentelijke administratie bleef behouden.

ALFRED KRUPP VON BOHLEN UND HALBACH, één van dé leiders van Hitler's wapensmidse in Essen, staat 1d Neurenberg terecht als oorlogsmisdadiger. Hij wordt er van beschuldigd de ontwapeningbespalingen' van Versailles te hebben overtreden.

In het Noorden van het land zonnig-; in het Zuiden van het land meer bewolking, doch vrijwel overal droog weer. Matige, overdag krachtige, wind uit Oostelijke richtingen. Iets lagere temperatuur. Vrijdag 22 Augustus: Zon op 5.33 — onder 19.52 Maan op 13.07 — onder 22.19

Ondanks het feit, dat de Amsterdamse bakkers thans practisch alleen staan in hun strijd tegen de beslissingen van minister Mansholt, houden zij hun bedrijven nog gesloten. Vijftien procent der hoofdstedelijke bakkers neemt niet aan de actie deel, doch ook in de kringen der stakende patroons is de opinie over het al of niet bakken verdeeld. Dit bleek in een vergadering, die zij gistermiddag te Amsterdam belegd hadden. Verscheidene bakkers voerden hier het woord en zetten hun standpunt over de actie uiteen. Tegenover bakkers. die onder alle omstandigheden de actie willen voortzetten, brachten anderen hun stem uit om zo spoedig mogelijk het werk te hervatten. Men was het er in het algemeen over eens, dat de bakkeractie bij het publiek zeer onpopulair is. Een bakker zeide nog nimmer zoveel beledigingen te hebben moeten slikken als in de afgelopen drie dagen. De Raad van Vakcentralen heeft zich uitgesproken over de bakkerspatroonsstaking. Van de werknemers is na de bevrijding de uiterste zelfbeperking Pii het stellen van looneisen verlangd. De in, de drie centralen georganiseerde werknemers hebben zich in 's lands belang steeds, zij het vaak met moeite bij de overheidsbeslissing in zake hun lonen neergelegd, niettegenstaande de tekorten, welke in de arbeidersgezinnen nog altijd bestaan. Gegeven dit op het algemene belang

afgestemde standpunt mocht ook van de bakkerspatroonsorganisatie verwacht worden, dat zij zich, om haar verlangen tot gelding te brengen, beperkt zou hebben tot overleg. De raad van Vakcentralen acht het onverantwoord, dat een groep producenten eigenmachtig de productie van een zo belangrijk volksvoedsel stop zet om de overheid te dwingen terug te komen op een na uitvoerige voorbereiding genomen prijsbeslissing. De Raad van Vakcentralen vraagt daarom de bakkerspatroonsorganisatie (het Landelijk Comité van Actie) in het belang van de voedselvoorziening, dringend aanstonds een einde aan de staking te maken. Na optieliing- kan aan verder over. leg met de regering worden gepleegd De Raad doet voorts een beroep op de arbeidersbevolking op generlei wijze de stakende bakkerspatroons steun te verlenen en zich van alle wanordelijkheden te onthouden. Het landelijk comité van de Nederlandse bakkerijstichting heeft op. nieuw haar standpunt uitgesproken over het thans gerezen conflict tussen minister Mansholt en de bakkersnat roons. De verklaring opent met verwerping van de voorstelling als zou de N7B.S unvankelijk in principe accoord zijn caan met 'n standpunt dat de resultaten van de gëhele broodafdeling beslissend zou ziin voor de prijsbepaling van groot brood Het actiecomité berekent dat de

besparing van 1 cent per brood voor een gemiddeld arbeidersgezin neerkomt op een verschil in wekelijkse uit gaven van 11 cent. een bedrag volgens de verklaring juist voldoende om een ijsje te kopen doch voor de bakkerij die met centen moet rekenen een gevoelig verlies. Het actiecomité constateert, dat de conclusie van de regering onjuist is, waar zij beweert dat de niet algemene bedrijfssluiting zou bewijzen, dat een gedeelte van de bakkers het niet eens is met deze actie. Het landelijk actie-cr.ijiite heeft verschillende stre. xen van ons land geadviseerd aan de arbeid te blijven en stelt vast, dai. üf ontstemming in de bakkerswereld algemeen is. Hef landelijk comité veroordeelt toepassing van het vorderingsbesluit en vraagt zich af, of het wel van beleid getuigt, nu het kabinet overweegt de subsidiering van het levensmidde lenpakket geheel af te schaffen met als gevolg herziening der lonen en nieuwe prijszetting een conflict met een bepaalde middenstandsgroep uit te lokken Het landelijk comité heeft, zich bewust van haar zware verantwoordelijkheid. in Brabant, Utrecht en^het Gooi. waar de burgemeesters hun tussenkomst hebben verleend opdracht gegeven het werk te hervatten. Het is echter niet in staat geweest aldus de verklaring, de provinciën Groningen en Friesland rustig te houden. HONGAARSE BESPREKINGEN TE MOSKOU. Van betrouwbare zijde wordt vernomen, dat de Hongaarse besprekingen te Moskou over de in Russische handen zijnde Duitse activa hebben geleid tot een verlaging van de Russische vordering op Hongarije tot 50 millioen dollar. De Hongaarse verplichtingen beliepen volgens de laatste schatting aanvankelijk 120 tot 130 millioen dollar.

GISTERMORGEIN WERD EEN DER BOGEN van de verkeersbrug over het Hollands Diep, de Moerdijkbrug, door een definitieve boog vervangen. De nieuwe overspanning wordt onder grote belangstelling ingevaren.

Gisteren is er een Gaullistische groep binnen het Franse parlement gevormd, waardoor de campagne van generaal de Gaulle, voor het opnieuw aan de macht komen als leider van een flinke anti-communistische meerderheid in het land, in een nieuw stadium is gekomen; 55 afgevaardigden, behorend tot de centrum- en rechtse partijen, hebben zich aangesloten bij een „inter-partijen-groep van actie", welke zich voorneemt de principes, die zij essentieel acht voor werkelijke démocratie en het verzekeren van een snel herstel in Frankrijk, te bevorderen, aldus werd Woensdagavond officieel medegedeeld. De nieuwe „actie-groep" noemt zich niet openlijk Gaullistisch, maar haar program en leiders laten geen twijfel bestaan over de werkelijke aard en betekenis van de groep, welke van plan is in alle kwesties, die zij van „nationaal belang" acht, een eensgezinde stem uit te brengen. Een der jaoeistellingen is herziening van de grondwet, welke „in de>practijk een der voornaamste oorzaken voor onze huidige ^moeilijkheden is gebleken". (Dit laatste is het centrale punt in het politieke program van generaal de Gaulle.) De officiële adhesiebetuiging aan dit program door 55 afgevaardigden terwijl 20 anderen zich naar verwachting in de naaste toekomst bij hen zullen voegen — betekent een belan^•i.jke politieke ontwikkeling in Frankrijk.

De M.R.P., waarvan naar verluidt twintig leden zich bij de nieuwe groep hebben aangesloten, is in het bijzonder in möeilijkheden gébracht door het vooruitzicht van een eventuele splitsing in Gaullistische en andere leden, terwijl tevens het gevaar bestaat van een doorsnijding der bestaande partij grenzen. Het bestuur van de „Rassemblemerit du Peuple Francais" van generaal de Gaulle heeft medegedeeld, dat het candidatenlijsten zal indienen voor de in October aanstaande te houden gemeenteraadsverkiezingen. EINDE DER VETEN TUSSEN V.S. EN ARGENTINIE. Als gevolg van de conferentie tussen de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, George Marshall, en zijn Argentijnse collega, Juan Bramuglia, is een einde gekomen aan de langdurige diplomatieke vete tussen de Verenigde Staten en Argentinië, aldus wordt in gezaghebbende bronnen te Petropolis medegedeeld. Marshall 'en Bramuglia bereikten niet alleen verstrekkende overeenstemming over de voornaamste punten van het voorgestelde inter-Amerikaanse verdedigingsverdrag, maar bespraken bovendien het gehele complex der betrekkingen tussen de V.S. en Argentinie en de politieke wereldproblemen. — Konstantin Tsaldaris, de Griekse minister van buitenlandse zaken, heeft gisteravond te Athene medegedeeld, dat Griekenland en Italië ambassadeurs zullen uitwisselen, zonder de ratificatie van het Italiaanse vredesverdrag af te wachten.

Het Fr: nse instituut voor opinieonderzoek heeft een enquête ingesteld over de vraag: Zijt gij tevreden of ontevreden over Ramadier als minister-president? drie-en-dertig procent van de ondervraagden antwoordde: Tevreden, negen-en-dertig procent: Ontevreden, terwijl acht-entwintig procent ' zeide hieromtrent geen mening te hebben. Een maand geleden bleek, bij het stellen van dezelfde vraag, het aantal tevredenen en ontevredenen respectievelijk 27 procent en 44 procent te bedragen. Op de vraag, of de regering te rechts of te links was. werd door 26 procent geantwoord: te rechts, door 15 pCt. "e links, door 33 procent: de regering is, zoals zij behoort te zijn, bij 26 procent zonder mening. Voorts sprak 31 procent zich uit voor heropneming van de communisten in de regering, doch 54 procent was tegen, bij 15 procent mening-lozen.

De geweldige brand in het Reichs wald is men nagenoeg meester. Dal wil zeggen men heeft de brandoppervlakte weten te beperken door het opwerpen van dammen welke bewaakt worden door de brandweren van diverse Duitse steden. Ongeveer 600 brandweerlieden zijn naar het te r rein van de brand geroepen en in samenwerking met het personeel van de Nederlandse houtfirma's bestrijden zij het vuur. Het hout dat voor vervoer gereed lag, is geheel door de vlammen verteerd. Over grote afstanden ziet men niets ander meer dan kale vlakten van zwart geblakerde heidegrond en resten van verbrande stammen e^n wel schrille tegenstelling met het natuurschoon van eertijds. Bij een on derzoek aan 't terrein van de brand gistermiddag waren ploegen bezig de de stompen en boomstronken, die nog in de zwart geblakerde aarde zitten te doen springen met munitieladingen. In de late avond van gisteren werd nog groot alarm geslagen voor een bosbrand, die in Asperaen uit. brak. Het vuur greep snel om zich heen in een dennebos van hoge stammen. Groot gevaar ontstond voor enkele dichtbijstaande woningen, doch men wist deze tenslotte voor brand te behoeden. Weer duikt het woord sabotage op; zelfs Duitse ambtenaren hebben het op de lippen en geven toe dat de oorzaak van deze nieuwe brand aan kwaadwilligheid moet worden toe. geschreven. Gistermiddag sloeg het vuur over naar de akkerlanden op Nederlands gebied die langs de bosrand uit veengrond bestaan. De korenvelden heeft men echter gemaaid en bijtijds ontruimd zodat de vlammen slechts aan de stoppels lekken en niet veel schade kunnen uitrichten

Hier en daar laait het vuur in de avond nog op. De witte rook duidt op brede verbrande plekken maar ook enkele dorjkere rookzuilen die zich ter hoogte van Frasselt vlak bij de Plasmolense bossen ontwikkelen geven aan dat de brand weer nieuw voedsel heeft gekregen De dag- en nacht bewaking zal echter deze nieuwe branden bijtijds weten te blussen. De toestand in het Reichswald is thans zodanig dat de firma's het houtvervoer naar Nederland weer voortzetten. Volgeladen vrachtauto's passeren nu weer de doorlaatposten aan de grens.

Bjj Gennep is gistermiddag brand uitgebroken in laag struikgewas op de heide. Op deze plaats zat nog een mijn geborgen en deze explodeerde door het vuur. Twee politiemannen die bü de brand aanwezig waren werden hierdoor zwaar gewond. Zij zijn naar het St. Canisiusziekenhuis te Nijmegen overgebracht.

De luitenant gouverneur-generaal heeft gisteren in een radiorede gezegd, dat Nederland alsnog bereid was met de Indonesische republiek samen te werken, mits de republiek haar houding grondig wijzigt. Er is nog een laatste kans, aldus dr. van Mook, die zonder omhaal, zonder verbloeming wees op de bewezen onmacht, het gebleken gebrek aan gezag /an de republiek, op de terreur en bestandsschendingen. De rede van dr. van Mook heeft andermaal bewezen hoe uiterst lankmoedig de Nederlandse regering is, hoewel deze keer dit bewijs waarschijnlijk eerder geleverd zgj zijn voor het front van de Veiligheidsraad dan voor Soekarno c.s., die tot nog toe geen enkele reden gaven om aan te nemen, dat zij voor redelijkheid vatbaar zijn. Of de Veiligheidsraad dat wel is, moet nog worden afgewacht. De zaak is wederom uitgesteld tot Vrijdag. Alsof er geen vuiltje aan de lucht zit. Alsof de noodtoestand op Java niet tot spoed dringt. Alsof er geen gekerm klinkt van de geterroriseerde Indonesiërs, Chinezen, Indiërs. Toch is er enige wijziging In de Veiligheidsraad gekomen. De Sovjet vertegenwoordiger Gromyko en de republikeinse vertegenwoordiger Sjahrir vonden elkaar. Beiden eisten terugtrekken der Nederlandse troepen. Liefst uit de gehele Archipel. Beiden hebben dezelfde belangen. Dat was bekend; we hoeven daarop niet nader in te gaan. Australië's houding veranderd ook niet. Over Australië's motieven schreven we reeds uitvoerig en we menen niet in herhaling te moeten treden. India is en blijft door dik en dun pro-republiek. Niet omdat het zich voor de huidige kwestie interesseert, maar omdat het voor India een zaak is van Oost tegen West en West in zo'n geval nooit in het gelijk zal worden gesteld. En wat Polen's houding aangaat: zie de Sovjet. Maar de Chinese gedelegeerde schijnt van inzicht veranderd te zijn en hij toonde zich thans, juist als Nederland, voorstander van een onpartydig onderzoek. Dus geen onderzoek vanwege de Veiligheidsraad. De Aziatische solidariteit heeft blijkbaar plaats moeten maken voor de felle, gruwzame realiteit, welke sprak uit de vele klachten van de Chinezen in Indonesië. Amerika, dat door de afwijzing van zijn aanbod van goede diensten door de republiek beter dan ooit weet, wat het van de republikeinen denken moet, was net met den Chinesen vertegenwoordiger eens, want de V.S. gedelegeerde Johnson sprak van „een verzoenende stap." De vraag is nu: zal de Veiligheidsraad in meerderheid met het Chinese voorstel accoord gaan of zal het Australische idee om vanwege de Raad een commissie van onderzoek te benoemen worden aangenomen ? In het laatste geval ligt de wil partijdig te zijn er duimdik op. Echter bestaat ook de mogelijkheid, dat noch het ene, noch het andere voorstel genade zal kunnen vinden. En zal Nederland rustig afwachten, wat de Veiligheidsraad voornemens is te doen, of zal besloten worden afdoende in te grijpen, omdat de nood ertoe •dringt, ondanks alle risico's daaraan verbonden ? Een antwoord op deze vraag kunnen wij niet geven. Dat de republiek haar laatste kans zal aangrijpen achten we evenwel onwaarschijnlijk. Wel is wear een antwoord mogelijk, dat „ja" luidt, maar .neen" betekent. Dit is immers traditie geworden.

DE MAN DIE DE BRUIDSJAPON VOOR PRINSES ELISABETH ZAL MAKEN. Norman Hartnell, de Londense mode-ontwerper heeft opdracht gekregen, om de bruidstoiletten voor prinses Elisabeth te vervaardigen. Deze expert op modegebied had onlangs groot succes met de uitzet welke hij voor de Prinses maakte, ter gelegenheid van Haar Afrikaanse reis.