Eerste Blad. "iuTfËNüüiDr
^ TT ELS.IE£Ï.J De mannen en vrouwen van letteren, de journalisten in de eerste plaats, moesten allen welgeboren rijkelui rijn gelijk — God hebbe kunne schoone zielen! — Goethe, Guizot, Villemain, Lord Byron, Lord Bulwer, Lord Beaconsfielcl geboren Disraeli, Kneppelhout, Van Lennep ea misschien nog wel een half dozijn anderen uit de negentiende eeuw. Onafhankelijk moesten zo wezen, alleen uit aandrang van gemoed en verstand de pen haateerende ter voortbrenging van het schoone of ter leiding van de volken op de paden van licht, waarheid en wqsheid. Maar, ach, ze zijn armoezaaiers, knechts, zich zei ven bespottende en tergende met den titel van inktkoelies, sprekende het woord van" den baas, die hen voedt en er voor zorgt, dat ze mager blijven. De Pers, moeten ze schrijven, is de koningin der aarde, maar ze weten wel beter; ze weten wel, dat die zoo geroemde Pers veel vaker optreedt als de misleidster, de booze geest der volken. In den Napoleontischen tijd reeds kwam ze dagelijks met onware berichten, verzinsels en ophitsing en de gansche eeuw door heeft ze zich uitgebreid, wal machtiger wordende, snaar niet edeler. Nooit echter heeft ae zoo verderfelijk gewerkt als in de jongste oorlogsjaren en in de tien vak drijverij en haatzaaiing, die daaraan voorafgingen. Hoe menigmaal hebben we niet moeten zeggen, dat de oorlog niet kon uitblijven bij zoovele verwekking van afgunst en nijd, zooveel aanjaging van vrees, zooveel prikkeling van strijdlust 1 Het ongeluk is, dat de volksmassa zweert bij de gedrukte letter en dat de schrijvers naasnlooze ed dus onverantwoordelijke mensehen zijn, die Êun talent moeten laten werken in de bun aangewezen richting, aangewezen somtijds zelfs door goed betalende buitenlanders. Waarom we dit hier ophalen P Om» dat we met zoo diep leedwezen de veewjjderlng tnsschen België en Nederland dagelijks door de Pers grooter zien maken en de verhouding tnsschen België en bnitschland onverzoenlqker, Omdat we. er de arme Belgische broodschrij vers, die kolommen moeten vullen, opmerkzaam op willen maken, dat ze hun eigen land hsel slechte diensten bewezen hebben en nog bewijzen door het aanwakkeren van vijandige gevoelens tegen hunne buren in het noorden en oosten. Wij weien wel, dat zij slechts dienstbaren zijn, die de bevelen vaa betaalaheeren moeten uitvoeren, doch wij weten ook uit ervaring, dat men matiging kan betrachten in alles en niet koningsgezinder behoeft te zijn dan de kocing zelf. Ons komt het voor, dat de onderlinge verzoening der afgestreden natiën het eerst en hoogst noodige is in deze dagen. Uit de berooving, die de Belgen aan ons, en uit de plundering, die de gezamenlijke verbondenen aan Daitschland willen bedrijven, kan niets dan toekomstig onheil voortvloeien, onheil voor België het meest. Wat is het achterland van België? Frankrijk toch niet P Frankrijk heeft meer dan België, meer van alles cn havens volop, zoodat het van de Belgische, van de Antwerpsche vooral, geen gebruik zal maken, al wordt ze even volkomen vrij als België zich de gansche Schelde wenscht. De Belgische havens moeten even goed als de Ncderlandeche bloeien van den doorvoerhandel. Wat er voor en uit het eigen binnenland te schipperen,
te laden, te lossen en te bergen is, legt ; immers geen gewicht in de schaal P Wij zeiden verleden week, dat er 1 oen wind van waanzin waait over West-Europa. De overwonnelingen van. ; den dag vervallen in de bolsjewlekerij, die tot dusverre niets dan moord en plundering is geweest; snaar de : overwinnaar» gaan denzelfden weg op ea/schijnen dat niet eens in te ziea. De macht, die ze samen, maar : niet elk afzonderlijk hebben, doet de : proletariërs alle eer ep recht uit het oog verliezen. Traden de verbondenen, die ook maar samen iets bettekenen, anders op P De proletariërs en de geassociëerden verkondigen even luide en met even krachtig wekkende voorbeelden, dat macht, zoo ze geen recht is, ten minste" recht geeft, Recht op andermans goed en leven. België, Griekenland, Servië en Roemenië vertegenwoordigen bij de bewijsvoering de opgeschoten jongens, en de voortgezetto blokkade tegen weerloos geworden volken ia niet minder eene moordpartij dan die der nihilisten ea buiijagers. De bedoelingen en uitkomsten zijn dezelfde en de gewetenloosheid is overal gelijk zonneklaar. Natunnijgk is het onder deze toestanden, dat sr weinig waarde gehecht wordt aan het leven. Natuurlijk en begrijpelijk. Vóór dezen had de mensch behalve het bloote dierlijke bestaan ook nog ©e», die hem overeind hield onder alle leed. Wat was die eer P Niets meer, niets beters dan d« schutting zijner waaide, de taxatie door anderen of in het gelukkige geval door hemzelven. Uiterlijk had hij de eer van het bezit, van den stand, van den rang, van de schoonheid; innerlyk die van de arbeidskracht, de geestelijke vermogens, de kennis, de naastenliefde, den zin voor gerechtigheid ; de burgerlijke eer was het deel van allen, die ze niet door misdaad verloren, en de vrouwen hadden aog daarenboven de eer harcr sekse, die z© mat fierheid handhaafden. Wat blijft er over, waar dat alles vervalt? Wat is er nog, waar bezit, rang en stand bezwijken voor geweld, schoonheid een gevaar, wordt, de arbeid stilstaat, geestelijke vermogens en kennis zich angstig moeten verschuilen, de burgerlijke eer geminacht en de vrouwelijke eer voor een stuk broojl verkocht wordt P Duizenden hebben zelfs ds ho#p, dien laatster* steun van den wil tas leven, verloren: zij prijzen de gesneuvelden gelukkig, loopen zei ven den dood in da armen en slaan, indias ook de verwachting van een gelukkig hiernamaals hun ontviel, do eigen hand aan het eigen leven, dat een kwaad is geworden. Libera nos a malo is hun zwanenzang. Wie dit wil overwegen, vindt d© verklaring van al de gruwelen, die in Rusland sedert maanden, in Duitach» land sedert weken gepleegd en overal elders aanstaande zijn. De misdadigers worden bij ons, waar altijd zooveel geloof, hoop en liefde, zooveel geloof vooral, heette te zijn, dagelijks talrijker; ze werken is» vereeniging, bij benden van mannen en vrouwen en op va3t accoord. En zij, die niet inbreken, rooven en moorden, zijn aaneengesloten tot. . . behartiging van hunne belangen en hunne margarine. In België, waar het leven duurder is •dan bij ons, is de toestand nog hachelijker de roevers trekken er bij troepen ’s nachts rond en nergens is meer een veilig of rustig dorpje. De bblsjewiekerij kan nog niet doorwerken, omdat België eene sterke Engelscha bezetting heeft, die zooveel orde handhaaft als de vroegere Duitsehe, maar het ergste staat te vreezen, zoodra de demobilisatie begint. Frankrfjk blijft niet achter: de volksberoering heeft de regeering genoopt, zelve handel te gaan drijven in het noodzakelijkste voedsel. En wat er in Engeland gaat gebeuren, zal missobien nog alles overtreffen
in blijvend onheil. Deze week vernamen we, dat Amerikaansohe soldaten als r00vers optraden, dat Canadeess» hunne officieren doodtrapten en dat de gezamenlijke arbeiders nog'deze maand alle werk zullen staken. O, de o«r log Ia gewonnen, zocals de Engel* schen het uitdrukken. Ze hebben hem inderdaad. Maar de vrede is verleren. Lang en ver zal men snoeten zoeken, eer men hem terugvindt. Zelfs in Amerika is hij niet mesr. Nooit is het zoo klaar gebleken, dat de mensch, in menigte ^optredend, niet geleid wordt door rijn kerstand:of zijne ben vis, maar uitsluitend door zijn Instinct. ^Vare het anders, de vrede zou reeds lang gesloten zijn. Met instinct der hecwciizBcht beeft het' belet. Niet alleen den mensch, maa%ook het dier en da plant is bet eigen, van nature eigen, macht to laten gelden en aan zich de omgeving te onderwerpen. De wïjsgeeren hebben de heersohsucht altijd vergeleken bij zout water: hoe meer men er vaa drinkt, des te dorstiger men wordt; met reeksen van ervaringsleasen hebben ze bewezen, dat macht en roem slechts voldoen, zoolang ze toenemen, en de les, die de Conferentie der Heersohzuchügen te Parijs al vier maanden lang aan ’t geven is, zal de treffendste van alle blijken. Lioyd Georg® en Winston Churehill hebben aa%hunae oplettendeEngélséhe hoorders en gel00vers verzekerd, dat ze Daitschland zullen laten betalen tot aan de grens van zijn vermogen. Frankrijk is, nog aan het optellen van de reukensommen, die het wil vorderen, Italië wil mat honderd milliard lire tevreden zijn en het bescheiden België eischt, zooeds we deze week lazen, slechts zestien miili&rd francs. Servië, Roemenië en Griekenland moeten noodzakelijk bevredigd worden. De redevoerende ministers beloven gouden bergen aan de begeerige en verwachtende onderdanen en hunne Pers bevestigt hunne beloften* verheerlijkt hunne wijsheid en poodigP.ot verblijding en gejubel. Gelijk in de fabel slaat Griet al den ouden rommel stuk, omdat Jan straks naar huis komt met den groot en prijs uit de loterij. Heisas, terwijl de senaat beraadslaagde, ging Saguntnm verloren: het schip, dat al de verlangde rijkdommen bevatte, zonk weg ie den diepen maalstroom en wie nog wat begeert kan het zijn buurman af bolsjewieken, als deze iets heeft m niet da sterkste ia. Dè arms Bëil^neif hebban het voorbeeld dor Moseovieten ea Petrogr aders gevolgd, het werk gestaakt, de bezitters beroofd, de opsnbare gebouwen met kanonnen en handgranaten gebombardeerd, haele straten verwoest en regeeringsgetrouwe politiemannen eb soldaten, die hun in handen vielen, na beestaclbuige mishandeling omgebracht. Het standrecht werd door de regeering afgèkoadigd : ieder, die. tegen de handhavers van gezag en orde strijdende naet de wapenen in de hand werd gevat, zou doodgeschoten worden. , Doodgeschoten zijn deze week-zoo velen, dat er langdurig onderzoek noodig zal zijn, t.óór men het,aantal kan vermelden. Ten slotte hebben de bolsjewiki, die daar Spartaciërs hestsa, het onderspit gedolven, het hazenpad gekozen en zeker elders hunne plunderingen en moorden voortgezet. Bat vernemepde, hebben wij de margarine 40 percent opgeslagen. x Het menschdom leeft sedert de verbetering en vermeerdering der verkeersmiddelen aldoor minder natunslijk. Het heeft, zich kunnen uitbreiden door ds gemakkelijkheid, waarmee het kon putten uit vreemde hulpbronnen. Huishoudelijk of economisch zelfstandig en onafhankelijk is geen enkele blanke natie meer. Het minst natuurlijk echter is het groëien van steden tot zoodarigen omvaag, dat de mensehen er elkaar niet meer kennen. Bekendheid is
sem sterke breidel, die niet moer j 1 >©staat in de zoogenaamde metropolen,)! Ie middelpunten, waarvan men maar 1 noeilijk de bestaansmiddelen kaa op- i 'even. In dagen van nood worden ; lia onbekenden eikaars helpers niet, naar eikaars vijanden. Onder alle is BerlH n in de slechtste conditie. Met ; djne ongeveer drie millioen inwoners s het als het verbazends waterhoofd ran een mager dwergje; de provincie, waarin het ligt, is niet meer dan een sandbak. Aker niet volop le vemsmidde,aa aangevoerd1 worden door de spoortreinen, waarop bij de gestadige uitbreiding prekend is, mag men Berlijn de pngelukrigste plaats van de wereld noemen. Het sou deze week evengoed hebben kunnen liggen in de Sahara. Wij sullen weldra vernemen, dat het verlaten wordt door ille gezinnen, die elders ©en onderkomen kunnen vinden. Het paste in het Rijk, n de eenheid es den vrede. Hei moest sr mee vallen. Over de gruwelen, die sr gepleegd zijn, het ergst door vrouwen, zullen we niet uitweiden. De voorbeelden werken erger dan trekkend: se zijn aanstekelijk. Wij zullen het srraren. Intusschen zija de geweldigen der huidige wereld te Farqs op hetpnrtt van bijna gereed te zijn met hun \ rechts inrede en met de binnenland-1 iche zaken van Middei-Europa, mits-j gaders met de reorganisatie van den aardbol. De openbaarheid is een mi-1 raksl, bewerkt door President WilsonJ die weer present is en verkouden. De! Oekrajinera hebben Lembeig geteem; bardeeid, in Polen heerschen werkloosheid, honger, bolsjewisme, pogroms en besmefielijke ziekten, in Engeland is de reusachtigste aller Zeppelins gebouwd ea worden plannen ontworpen tot- het ondertunnelen van het Nauw van Galais, den *Bosporus en de Straat van Gibraltar. Op Clémeacesu is alweer een aanslag gepleegd door een ma®, die riep: A bas la tirannie; schoolmeisjes hébben hem daarentegen eene gouden pea aangeboden, waarmee hij volgens grootvaderlijke belofte den vrede zal teekenen. In Spanje en Italië is het bolsjewisme in het eerste stadium. In Japan is geen burgeroorlog gelijk in China, maar ijver en stilte. B$ ou» alleen is het goed: volop werk door de droogmaking der Zuiderzee ea de normaliseerisg der rivieren, wekelijks 40 uren arbeid, veertig gulden loon en veertig' eenheidssigaren, voor zoover voorradig. In Australië alleen is het beter: daar zitten ze in hun maag met 4 millioen, 917 duizend en 508 bevroren stuks vee, 230 duizend en 78 kisten boter en 478 duizend ea 620 kratten kaas, alles in de, koelhuizen, maar de Brazilianen hebben slechts pyratniden van balen koffie en de Amerikanen Babelsche torehs van balen katoen, benevens gebrek aan tanks 01® al hun petroleum to bewaren. Doch te Rotterdase kunt U al heel® kistjes vijgen koopen, die de Grieken, reeds vier jaar tegen wormen, mieren,; droogte en vochtigheid voor U behoed hebben, ’t Zijn belegen vijgen. Maar belegen * kaas is geen spekje voor een Hollandsch bekje meer. Belegen spek kuat Ö genoeg krijgen en als U sr een rijksdaalder per pond voor wilt betalen, zal men U overtuigen, dat hst in Holland is geboren en opgevoed ; de suggestie zal U doen smullen, ala U het maar niet bakt.