Nieuwe Vlaardingsche courant

BIJDRAGEN tot de Gewes teiijke Geschiedend,/ (Wzi.xzx.1 Y 3) A 6. Geloofd staat in de oojficondB. Het verduisterden den zin voor min ervaren lezers. Van het oude gelooven hebben we nog het woord gelofte, dat zich thans door religieuze bijbeteekenis ran het nieuwere belofte onderscheidt. I 7. Dit waren is nu waarborgen; het staat ook in bewaren en vrijwaren 8. Onzer Vrouwen avond Puriflcatio werd later in de Kerk genoemd Festum Gandelarum en in den kalender Maria Lichtmis. Purificatia beteekent reiniging en wie de wet van Mozes betreffende de geboorten kent, (Lev. 12 : 2—6) begrijpt het. Het woord Lichtmis is geboren uit Lucas 2 : 32, waar Simeon Jezus noemt „Een licht tot verlichting der heidenen en tot heerlijkheid van uw volk Israël.” Sedert eeuwen worden op Licbtmisdag waskaarsen gewijd en na de missen in i processie rondgedragen. Het feest valt op den 2 Februari, 40 dagen na Kerstdag, 9. Gaasbeek was eene hooga heerlijkheid nabij Brussel. De heeren bouw- , den er een kasteel, dat nog heden een der merkwaardigste middèleeuwsche : Tan België, ja van Europa is. Het ] bevat kunstschatten van ontzaglijke i waarde, onder meer Brusselsche tapijten uit de twaalfde eeuw, die slechts in i ■illioenen te taxeeren zijn gelijk de groote schilderwerken van Rubens en Rembrandt. In October 1912 wilde de | toenmalige bezitster, de markiezin i I i’Arconati-Visconti, het in zijn oorIf 'ponkelijkess stijl herstelde slot aan de li *d Brussel afstaan, mits deze er een Ij oor ieder toegankelijk museum van 1 ff naakte. De stad aarzelde met de aan- i pvaarding, want het onderhoud zou veel i * uitgaven eisohen, waar geen inkomsten .

tegenover stonden. Terwijl de onderhaadelingen nog gaande waren, kwam - de oorlog. Wat er met het kasteel van Gaasbeek gebeurd is en nog gebeuren zal, zullen we mettertijd wel vernemen.^ In het Vaderlandsch Woordenboek van Jaeobus Kok, te Amsterdam in 1787 uitgegeven door Johanaes Aliart, staat op blz. 1 en 2 vaa Deel 17: • //Gaasbeek was voorheen een voornaam i geslacht in de Nederlanden, ’t welk zeer aanzienlijke ambten bekleed heeft, als het zegelbewaarderschap van Dor* 1 drecht, alsmede het stadhouderschap van • Holland. Ook bezaten die van Gaasbeek verscheidene aanzienlijke heerlijkheden : Gaasbeek, Putten, Sirijen, Wijkbij-Duurstede, Abcoude, enz. Groot deel hadden dezelve in de twisten tusschen de Hoekscbeu en Kabaljauwschen, zoo1 dat dan ook hunne namen en bedrijven veelvuldig voorkomen in de verhalen ▼aa die tijden. Een onder hen, grootzegelbewaarder van Dordrecht, gedroeg zich zeer ondankbaar tegen bisschop Frederik van Bi&nkenbeym, die hem de heerlijkheid Abcoude in weerwil van Brederode had toegewezen, want met hertog Reinoud van Gelder spande hij tegen den bissohop aan, niettegenstaande hij bij eede beloofd had, nooit de wapenen tegen hem te zulien opvatten. Niet beter gedroeg hij zich tegen vrouw Jacoba van Beieren.” Zweder en zijn zoon Jacob waren, zooals de oorkonde zegt, ook heeren van Putten. Deze heerlijkheid was veel grooter dan de streek, die wij ons thans voorstellen, als er van Putten sprake is; zij bestond uit het tegenwoordige Land van Putten, Putten over de Plaat Flakkee en Putten over de Maas of het Overmaasche(det\), waarin Charlois, Katendrecht, Rhoon, Poortugaal, Hoogvliet en Pernis lagen. De hoofdstad was Geervliet. Aan de macht en den rijkdom van het geslacht Gaasbeek kwam op jammerlijke wijze een einde. Jacob van Oudenhore verhaalt daarvan in zijne Beschrjvinge van Zuid Holland, blz.

oiy: //Heer Jacob van Abcoude, van Gaasbeek, van Putten ende van 8trien, te paarde willende rijden, heeft in zijnen toorn zijnen zoon Anthonis met de hel f ter of toom geslagen ende b;i ongeluk ia de slaap vaa zijn hoofd geraakt, die van denzelven slag ook dood bleef. Eade is het gemeen zeggen, dat daar over zijn goederen werden aangeslagen. Hetwelk misschien in Holland geschied is ; maar wat belangt deszelfs heeren goeden in ’t Stift Utrecht gelegen, vinde ik, dat in ’t jaar 1449 op St.-Blasiusdag Heer Jacob yan Gaasbeek etc. met den Jonkheer van Zevenbergen ende andere werden gevangen van den bisschop Rodolph Diepbold, ils hij ia den naoht de s!ad Utrecht overrompelde, ea heeft toen zijn goederen bij vorm vaa rantsoen onder lijftocht ad vitam moeten overgeven naar rit wij ze van dsa overgeef brief daarvan rijnde, gegeven op St.-Maitheusavo *d n den jare 1449. Wilhelmus Haeda, iit verhalende, voegt daarbij : «De heer >ok van Gaasbeek heeft zich vrijgekocht met de stad Wijk-te-Duurstede snde ’t slot Apcouda, behoudens het vruchtgebruik ende twaalf duizend lorijnen.” Wij weten uit andere documenten iohter, dat de heerlijkheden Strijen en Putten na 1460 teruggekeerd waren aan ie hertogen van Bourgondië, graven ran Holland, die ze in bezit hielden, ot ze in handen der Staten van Holand kwsrneo ten gevolge van de afiwering van Koning Philips als heer ier Nederlanden in 1581. De Kerkelijke Historie en Oudheden ier Zeven Vereenigde Provinciën, in l726 uitgegeven te Leiden, geeft in )eel II bis. 28 en 29 te lezen ^ //Ook lad de dom, zoowel als d'e anlere voornaamste kerken van Utrecht len Doodboek, waarin de gevallen en iet levenseinde van verscheidene Domleeren en van andere luiden vermeld rorden.” „In het jaar MCCCCLX stierf lonker Jacob van Gaasbeek, Heer van buurstede, van Abcoude, van Putten ;n van Striien.”

* * $ De Siat-Elisabethsvlosd, 18 November 1421, brak niet alleen den zwaren dijk van de Groot© of Zuidhollandsche Waard, maar spoelde ook dien vaa Tiesselecswaard zoo degelijk weg, dat nog in 1445 door de hooge vierschaar van welgeboren rnacnen te Dordrecht uitgsmaakt moest worden, hoe ver Ties. selenswaard zich uitstrekte. De vraag was gesteld, omdat er strijd w*as ontstaan over de gronden, die voor de herdijking van de Groote Waard omslagplichiig waren. De bezitters van Sehobbe, Everokke, Poelwijk, het ambacht van den Hoek en „denieuwbedijkte landen gelegen voor den Maasdam” kregen „een handbetoon” — een schriftelijk vonnis — waarbij verklaard werd, dat deze streken Tiesselenswaard geweest waren en blijven moesten. Wat beteekende, dat zij niet geldelijk behoefden bij te dragen tot het hertel van den dijk van de. Groote Waard, waartoe zij in 1423 wel waren veroordeeld tegelijk met de landen van Heusden, van Altena, van Sprang, van ’s Gravenmoer an van Bezoijen. Het Oudeland van Strijen lag „verplaagd” vijftien jaar lang. In 1436 sloten grond- en geldbezitters zich aaneen oss het opnieuw „aas de baren te ontwoekeren.” Heer Jacob van Gaasbaek was toen nog in zijn besten lijd. III. Uitgifte van het „Oude Land van Strijen.” Anno 1436. „Wij Jacob, heere van Gaasbeeke, tot Abcoude, tot Putten end© Strijen, EiftaftaTschalk van Henegouwen, doen kond ende kennelijk allen luiden, dat wij aaogezien hebban de vergankelijkheid onzer heerlijkheid ende onzer goeder luiden ende onderzaten van Strijen, die, overmits den verplaagden lande van den Grooten Waarde van Zuid-Holland, daar den dijk, daar ons dorp van Strijsn op staat, ende den

Land, (‘) om des waters wille van binnen ende van buiten mede vergankel worden zouden, want dat des niet verhoed en worde, ende daaromme ende om oorbaar, nutschap ende vermeerderinge ende om behoudenisse onzer heerlijkheden, landen ende goeder luiden ende onderzaten, zoo hebben wij uitgegeven raits dezen brieve-onzen geasinden vrienden als Gysbert Queeckel Bernaartsz, Aalbert Zuig, Matheuez & Corn. Adriaansz met anderen heuren medegezellen, poorters tot Dordrecht, ende Jaocb Ciaasz van Weens, Hendrik van Voorhout, Heyman Boudijcsz, Wiilem Robbertsz en Jan de Huter, Kerstant van Alkemade, Willem Dirk Blaasman & Pauwel Pauwels met andere haren medegezellen, poorters tot Delft, ende wij Jacob, heere tot Gaasbeeke, zelve met Franken van Dombïerch ende anderen onze onderzaten, te weten Gerrit Jacobsz, Claas Braat, Willem Huygensz., Thonis Jacobsz, Jan Sueile, Claas Hermausz ende Seger Pietersz mit beuren medegezellen uit Strijen, ende Jacob Coenensz, Boudijn Willemsz & Willem van Almonde naet heuren medegezellen van Geervliet, & Pieter Reygsr Willemsz, Henrik Ockers & Doedijn Beijens mit heuren medegezellen uit Poorugaale, nieuw korenland te dijken mit eenen winterdijk op dat uitland, gelegen voor onzen dorpe ende in onzes heerlijkheid van Strijen, daar den dijk te beginnen aan den ouden dijk van ’t ’s HeerHuigenlande, streekende over Swanegat ende op den ouden dijkstaal aan de zuidzijde vaa den Munnikenlande, ende voortom over die Blaken ende aan die noordzijde van de Beversloot ende voort oostwaartomme, tot aan den ouden dijk aan dat oosteinde van Strijen, ter goeder schape (a) tot onzen ende tot des voorzeiden landes besten oorbare, alzoo wij ende deze voorzeide goede luiden dat besteken ende begrijpen zullen.