Nieuwe Vlaardingsche courant

Eerste Blad.

Politiek Overzicht. J De Russische oppositieleiders door de „Ge- ’ poe" uit het land verbannen. — Wie thans de gestrengheid der Moskoüsche Sovjet- ■ ' centrale ondervinden. ■— Het Pan-Anieri- ^ kaansche congres te Havana begonnen. — Een mooi gebaar van Coolidge. — Joego- ; Slavïë en de vrijheid op den Balkan. —■ Parker Gilbert en het schulden-probleem. __. De Duitsche reparaöesom en het standpunt van Marianne, — De bond ter hernieuwing van het Duitsche rijk. — De stemming van verzet in de Zuid-Duitsche landen. Zal zich hier een tegenbeweging vormen? — Het particularisme in Duitschland. De Russische oppositieleiders zijn — met uitzondering van Zinowjef en diens aanhangers, die zelf naar hun verbanningsplaatsen mdchten ■ reizen — door de staatspolitie of „Gepoe” met geweld het land uitgezet. Men kan zich gemakkelilk verbeelden hoe dat in zijn werk is gegaan, als men bedenkt, dat het „Gepoe. -regiem de voortzetting is van dat der „Tsjeka met haar beruchte „toode Mondnachten”. , Na de polïiici-van-beroep komen nu ook de boeTen, graanhandelaren en een bepaalde categorie Sovjet-ambtenaren aan de beurt, om de gestrengheid der iMoskoosöhe Sovjet-Centrale re ondervinden. Stalin en Rijkoif cum suis willen eens duidelijk aantoonen, hoe, dwaas het is de inzameling van het Russische graan te bemoeilijken en zulten daarom, wijl de nood dringt, tegen alle onwlUigen onmiddellijk processen aan bangig laten maken. De campagne voor het inzamelen van graan schijnt een afgemeenen aanval op particuliere handelaren ten gevolge te hebben, vooral in de Oekrajiene, waar de graanhandelaren het graan der boeren koopen tot hoogefe prijzen dan Moskou wil betalen. lederen dag hebben dan ook talrijke arrestaties .plaats, De vorige week op één dag ïuiiet minder dan 500 — onder wie die van bijna 400 textiel- en leerhandel'aars, alen beschuldigd van het stelselmatig tegenwerken van de hamster-politiek der regeering in het... vrije Rusland. Waar thans, na de revolutie, de zoo vaak gescholden Tsaristische iknoe^is vervangen door Bolsjewistische roeden en schorpioenen! • s m Het Pan-Amerl,kaansche Congres Is te Havana op Cuba begonnen en geopend met een uitvoerige rede van president Coolidge, waarin de loftrompet werd gestoken over al de voortreffelijke eigenschappen waardoor de erfgenamen de politieke, wd te verstaan — van Washington en Bolivar steeds hebben uitgeblonken en ten dringendste werd aangemaand dit kostbaar goed), dit erfdeel der vaderen, te blijven bewaren en verder te cultiveeren door het aanfcweeken van den geest der democratie, het beslechten van alle onderlinge geschillen op vredelievende wijze, het zorgen voor een gematigde nationale verdediging, het elkaar behandelen op voet van volkomen gelijkheid en het najagen en bevorderen van het ideaal — voor (geheel de wereld — de eerbiediging van de rechten van alle naties. Natuurlijk kan in zulk een openingsredevoering de toestand niet anders geschetst worden, dan in „couleur de rosé”. Bij de discussies zullen de meeningsversdhilen wel aan den dag komen en zal het wel blijken, dat Latijnsch Amerika aan Uncle Sam de eerste viool als het door hem bij voorkeur bespeelde Instrument uit de handen wil nemen; dat de Vereen. Staten — lijnrecht Tegen (Latljnsch Amerika in — de vrije hand willen blijven behouden bij het Intervenieeren in Nicaragua en andere Midden-Amerikaarrsdhe of Caraïblsdhe landen, terwijl de nazaten van Bolivar dit voor de toekomst juist willen verhinderen door een. resolutie, dat ten derde de arbitrage facultatief zal blijven en niet aan de Ver. Staten door de andere republieken als wet zal kunnen worden opgedrongen; dat ten slotte Washington van het denkbeeld van een Amerlkaanschen Volkenbond naar het voorbeeld van Genève niet gediend is. Amerika Is nu bezig in eigen huls gröote schoonmaak ,te houden, althans iets te doen dat daarop gelijkt zonder dat de wereld met eenige zekerheid kan verwachten, dat dit werk de Amerikaansdhe woning voor de PanAmerikaansohe broeders en zusters van allerlei kleur en richting en afstamming prettiger bewoonbaar zal maken. Er zullen tegen CooHd-

»e’s optimisme ongetwijfeld met weinig beden- . ringen worden gemlaakt. 1 * • * Maar hoe dit congres ook verloope — er zulen toch waarschijnlijk niet zullke harde woorfen vallen als die, welke minister Marinkowltsj 3p het pas te Belgrado begonnen congres der [oego-Slavisohe democratische partij gericht i,eeft — uit de verte natuurlijk — tegen zijn [sriekschen collega Michalakopoelos en het rerolutioitaire Macedonische comité. Hij verklaarde dat Servie en het in zijn plaats getreden joego-Sla viS nooit of nimmer getracht hebben met behulp van vreemde mogendheden andere Balkanstaten te bestrijden. Het verlangt niets anders dan samenwerking tusschen gelijkgereqh tlgde Balkan volken voor de vrijheid van den Balkan. Deze vrijheid zal Joego-Slavië verdedigen, ook wanneer andere Balkanvolken udt zelfzuchtige beweegredenen haar willen ondermijnen. Doch indien Joego-Slavië alleen de zaak van de vrijheid op den Balkan trouw blijft en het er in slaagt, die vrijheid te handhaven, dan zal 'het vanzelf ook den overheerschenden invloed krijgen. Streeft het daarnaar? Gebruikt het de leuze: „de (Balkan voor de Balkan-volken!” om den 'baas te spelen? Geen denken aan, verklaarde Marlnkowitsj. Het is weliswaar onlangs beweerd door een „vooraanstaand politicus in een der Balkanstaten” (hier was Michalakopoelos bedoeld), doch, dat was een perfiede aantijging. Daarenboven:! de Balkanvolken hebben niet dezelfde belangen: Wie dit beweert, zegt een onjuistheid. Aldus! 'Marinkowltsj, die aan zijn betoog nog eenige half bedekte dreigementen toevoegde. Maar dat is het ’m juist! De beide ministers redeneeren langs plkaar heen, want Griekenland 'beweert rhinstens zoo groote belangen op den Balkan te hebben als Joego-Slavië en ziet daarbij in de revoilutionnaire Macedonische comité’s volstrekt niet onbruikbare hulptroepen ter behartiging van die belangen. Zij gaan onder dezelfde leuze uit van verschillende standpunten. Nog pas heeft een propagandiste van deze oomité’s, Maria Boeiew, zich een kogel door het hoofd gejaagd, nadat zij te Skoplje een raadsheer, zekeren Prelitsj, had vermoord, die belast was met de leiding van een spionuage-ondenzoeik. Nu was deze moordenares gehuwd — niet met een Griek, doch — met een actief-dienenden officier van het Bulgaarsche leger. Die Balkan-staten zullen elkaar waarschijnlijk wel nooit begrijpen en altijd tegenwerken. • * • De reparatie-agent Parker Gilbert komt in de eerstvolgende dagen weer in Berlijn terug. Hij neemt zijn weg van New-York over Parijs. In verband hiermee waren er in finanrieele kringen geruchten in omloop, dat Parker Gilbert de overbrenger van een boodschap van de Aroerikaansche regeering aan de Fransdhe regeering zou zijn. Deze boodschap zou betrekking hebben op het schulden-probleem en de voorstellen van Parker Gilbert omtrent het Dawes-plan. Of deze geruchten nu juist zijn of niet, in ieder geval zijn de Parijsche 'besprekingen van Parker Gilbert van beteekenis, want de reparatie-agent zal de Fransche regeering inlichtingen geven over de opvatting van het Kabinet in Washington over de schuldenkwestie. Over den inhoud van de verschillende besprêldngen, die Parker Gifbert met den Amerikaanschen secretaris van Financiën Meilon, en met president Coolidge heeft gevoerd, besprekingen, waaraan staatssecretaris Kellogg en vise-president Dawes, de vader van het Dawes-plan, hebben deelgenomen, is niet veel authentieks bekend geworden. Gilbert heeft ook geweigerd, om journalisten een onderhoud toe te staan. Hij heeft er zich op beroepen, dat hij in het laatste verslag over Duitschland zijn standpunt in alle kwesties der geldpolitiek uitvoerig genoeg heefl duidelijk gemaakt. Er is echter geen twijfel aan, welk onderwerp Parker Gilbert in Washington heeft uiteengezet: n.I. de deftnitilevs vaststelling der Duitsche reparatiesom. Ben beslissing kwam er natuurlijk nog niet tot stand daar de presidents-verkiezingen voor de deui staan, en de Washimgtonsdhe regeering er we ■ op zal passen, om op dit ©ogenblik het initiatie te nemen in zoo’n belangrijke kwestie. De besprekingen van Parker hebben schijnbaar ter doel gehad, de stemming in regeering®- er ■ bankkringen te polsen, hoewel het vrij zeker is : dat Parker Gilbert niet met zijn voorstel we■ igens de reparatiesom zou voor den dag zijn ge■ komen, als hij niet stellig had geweten, dat h'i i de toestemming der toonaangevende kringel i van de Amenikaansche gefdwereld zou hebben I' ■ • • • Het spreekt van zelf, dat een probleem als d« I vaststelling der Duitsche reparatiesom niet ii ■ een oogwenk kan worden opgelost en buitenge • woon zorgvuldige voorbereiding verlangt. Op

September van dit jaar begint het zoogenaamde normaal-jaar van het Dawes-plan. Er zullen zich stellig veel moeilijkheden voordoen. De kenner van economische- en geldvraagstukken, Phllipp Snowden staat niet alleen met zijn meening, wanneer hij schrijft dat het Dawes-plan o nu in zijn meest kritieke stadium treedt. Duitsdh- h Tand zal er bij blijven, dat het recht heeft de men persoonlijkheden van alle partij-innichtingen het toetreden bij den bond mogelijk wilde 1 'maken. ‘ De beteekenis van den bond tot hernieuwing ‘ van het Rijk ligt dus niet in de eerste oproe[ ping, maar in het feit, dat tweehonderd leWende persoonlijkheden van alle partijen zich heb1 ben vereenigd, om tot een goede verstandhouding te komen. De bond wil den arbeid der partijen bij de hervorming van het Rijk steu' nen. Het zal moeten blijken, voor hoever dit I gelukken zaT. Het is n.T. niet heel duidelijk, hoe 1 zoo’n vereeniging van raadgevers zonder regee*’ riags-inVloed praktisch kan worden ingelasdht in het raderwerk der politieke instanties: Daarbij komt de reeds genoemde rekbare vorm der r oproeping, die niet is duidelijk gemaakt door de redevoering, die dr. Luther bij de oprichting 'j heeft gehouden. Maar toch is het niet juist, om reeds nu, zooi als enkele bladen doen, deze schepping van LuJ ther enkel „een vereeniging zonder meer” te 5 noemen en van te voren den bond reeds elke beteekenis te ontzeggen. Zij, die den bond tot hernieuwing van het Duitsche Rijk hebben onderteekend, zijn persoonlijkheden, die midden in het dageTijksdhe leven staan en men kan verwachten, dat ze ook hier van praktische behoeften zullen ultgaan. Er moet worden aifgewacht ; welke houding de afzonderlijke partijen tegenover deze nieuwe vereeniging zullen aannemen, n vooral ook de Zuid-Duitschers. Er bestaat nu ,n eenmaal’ een tegenstelling tusschen Noord en Zuid, en bovendien moet er bij het plan, o,m een eenheidsstaat op te richten, ook aan Oostenrijk worden gedacht, wiens negen landen een verJ gaande autonomie bezitten. Beieren heeft zijn n standpunt neergelegd in twee memories, die 1- door de Rijksregeering nog niet zijn beantwoord. Het tweede stamt van Mei 1926 en komt , op voor een herziening der grondwet in fede® ralistisdhen geest * «

Bij alle pogingen, om een Duitsche eenheidsstaat te scheppen, moet worden rekening gehouden met de stemming van verzet in de ZuidDuitsdhe landen, waar zich nu misschien een belangrijke tegenbeweging zal vormen. Duitsahfand heeft wd de spanning tusschen Berlijn, München en Dresden overwonnen, (in 1923) waardoor de eenheid van het Rijk ongetwijfeld in gevaar was.; maar de besprekingen over het probieem-eenheidsstaat zullen met groote voorzichtigheid moeten worden gevoerd. Over het particularisme in Duitschland bestaat geen twijfel. Maar dit particularisme heeft juist in 1918 het Rijk voor verval bewaard en een SovjetDuitschl'and is alleen venmedèn, omdat er spontaan particularistische democratieën ontstonden, om de plaatselijke gevaren af te weren. Daardoor alleen heeft Duitschland op democratischen grondslag de orde kunnen herstellen. Van de 25 Duitsche landen zijn er 18 overgebleven door de oprichting van Groot-Thuringen en door de toevoeging van iPyrmont bij Pruisen. Of Duitsdh land op dezen weg kan verder gaan en den eenheidsstaat scheppen, dat zal de naaste toekomst aantoonen.

Is hst U hakend; dat in China de zede heerscht, dat wanneer *n jongen en een meisje door de ouders reedis in hun prille jeugd voor elkaar bestemd worden, men hun een haarlok afknipt en dezen in heet water gooit. Drijven de beide lokken naar elkaar toe en omwinden zij elkaar, dan zal' een huwelijk volgen. Drijven zij echter uiteen, dan zijn de kinderen door hooger hand niet voor elkaar bestemd? dat de 7000 kruideniers te Amsterdam gezamenlijk 750.000 personen, d. i. ongeveer 150.000 gezinnen van levensmiddelen hebben te voorzien? dat gemiddeld elke kruidenier dus 21 gezinnen — waaronder zijn eigen gezin — tot klant heeft en alizoo. 20 gezinnen in de Winst die de kruidenier op zijn waren neemt, het onderhoud van hem en zijn gezin betaalt? dat Colonel Frederick van Reuselaar Dey zijn Nick Carter-verhalen in 1899 begon en twintig jaar lang, met sledhts twee korte onderbrekingen, zijn contract om iedere week ’n verhaal te leveren nakwam? dat er van een ijsberg maar 7» deel boven water zichtbaar is? 'dat het den 8ste Februari honderd jaar geleden is, dat Jul'es Verne, ide beroemde Fransche schrijver, te Nantes werd geboren? «Jat de opvoeding er op gericht moet zijn, dat luiheid de moeder der verveling is en de grootmoeder der armoede?

Dcocxciii. Na de verpletterende kraak in de nalatenschap van notaris Treub, waardoor tal van personen ongetwijfeld öf geruïneerd óf van rijk tot zeer poover zijn geworden, kpmt nu de gebeurtenis van de Veendammer hypotheekbank, waiar bij misschien niet zoovele Hagenaren zijn betrokken maar toch wel weter enkele. In den loop der janen zijn et zoo al heel wat stroppen geweest en het is te begrijpen dat men hoe langer hoe wantrouwender tegenover al dergelijke instituten komt te staan. Als er weer een tijd lang niets van dergelijke gevallen is gebeurd wordt men echter weer ihoe langer hoe gemakzucht'iger totdat een explosie hier of daar plotseling weer doet opschrikken uit den dommel. Eigenaardig is het 'dat de overheid die zich met allerlei particuliere zaken inlaat zich met deirgëlijke instituten pas gaat bemoeien als de boel is spaak geloopen en er geen redden meer aan is. Wat heeft men er aan of dan de verantwoordelijke leaders al achter slot en grendel worden gezet waardoor niets gered wordt maar dikwijls de toestand onmiddellijk verergerd. In ons kleine land bestaan eigenlijk veel te veel van dergelijke instellingen en het is niet mogelijk daarvoor een voldoende werkkring te vinden. Er worden weer jaaroverzichten gepubliceerd1 maar daaruit wordt men niet wijzer omdat niet gecont'rbleerd kan worden >of die cijfers en gegevens kloppen met den waren toestand, of er m.1. geen „muziek” in de balans zit. Wat bij de nalatenschap van notaris Treub weer bleek doet zich altijd' op vrijwel gelijke wijze voor: men stopt de lekken met het binnenkomende geld, waardoor naar1 buiten niets Wijkt

van den deso-laten toestand. Hst worillt dlan een ■ ‘leven van de (hand in den tand en als de fortuin ' een oogenblik gunstig is gelukt (het er weer uit i te springen, maar als fortuna niet medewerkt , wordt ihet met'den dag. ernstiger totdat tiet niet meer te toonden is. Dan blijkt meestal hoe de fout al jaren oud is en men al dien tijd op eien vulkaan heeft gezeten. Wie zal ons zeggen hoevele van dergelijke vulkanen er zijn en wel- ke uitbarstingen alsnog zijn te wachten? Voor de goede deugdelijke instituten zijin dergelijke explosies ook verre van aangenaam omdat zij / de algemeene stemming van het publiek drukken. Het zou ons niets verwonderen als velen weer eens er toe overgaan hun geld1 op andere wijze te bewaren en uit vrees voor een debacle zelfs waar daarvan geen sprake behoeft té zijn, de bemiddeling der barbeen in den steek laten. . Zou het niet op den weg der deugdelijke instellingen liggen om controle te oefenen en door onderlinge samenwerking tijdig een naderend onhèii aan te kondigen? Natuurlijk zijn de concurrenten niet de beste beoordeelaars, maar het is toch hun eigen belang dat het publiek niet' de stuipen op het lijf worden gejaagd voor het instituut als zoodanig. Hoe hier de overheid preventief zou kunnen optreden is niet zoo gemakkelijk te zeggen, maar dat het dringend noodzakelijk is, zal ieder , moeten toegeven. Zulke gebeurtenissen zijn ook tegenover (het buitenland allerminst gewenscht. Men ziet het hier te lande hoe hier met arendsblikken de handelingen van de geld-ihstituten over de grens worden gevolgd. Hiet zelfde zal natuurlijk ginds geschieden ten opzichte van ons. Hier ligt dus stellig een taak voor de overheid, die zich wel met mi ndet'belangrijke zaken inliet I "Hij i Bij den aanvang der eerste raadsvergadering in het nieuwe jaar heeft die burgervader een kort overzicht gegeven van den toestand der gemeente in het afgeloopen jaar. Over het al-; gemeen noemde hij dien gunstig en met verschillende gegevens illustreerde hij dat naar het schijnt de welvaart geleidelijk weerkeert. Maar zonderling daarmede in strijd achtte hij het verschijnsel dat de werkeloosheid' toeneemt. Inderdaad dat klopt niet. iDan moet er ergens een fout zitten in ons maatschappelijk leven. De voornaamste industrie in den Haag is het bouwvak en als er nu iets is dat bloeit d'an is het dit bedrijf. Terwijl de bevolking met 7500 zielen toenam, werden er 4000 woningen gebouwd. Eigenlijk zijn het er nog meer want de afgebroken woningen zijn van het totale aanwascijfer afgetrokken. Voor 7500 zielfen zijn ongeveer 1900 woningen noodig zoodat er dus tweemaal zooveel is gebouwd' als noodig is. Daarvoor moeten dus zeer vele arbeidskrachten zijn noodig geweest en als er dus één bedrijf is dat geen werkeloosheid moest geven dan was het al- weer dit. Toch is ér in dit bedrijf nog een kwantum werkeloozen. Er is dus een fout en wij vreezen dat die hier in bestaat dat nog steeds nieuwe krachten zich in den Haag vestigen voor bedrijven waarin hier al een overvloed' van krachten bestaat. We hebben er al eens eerdief op gewezen dat de provincie te veel' arbeidskrachten naar de steden; afvoert en dat wij hier dus voor de puzzle wor-,j den gezet om de werkloosheid te bestrijden al-j thans de gèvolgen ervan af te wenden. Wan-j neer de voorziening dus niet voor het geheelej land gelijkelijk wordt getroffen zou het hier op! neerkomen d'at de groote steden die zelf een lager geboortecijfer hebben, de kosten moeten; dragen van de te groote overschotten in de provincie-gemeenten. De burgemeester zei dan ook al dat afvoer van arbeidskrachten uit de; steden nood'zakelijk is maar1 dat alles, wat wii doen en doen kunnen eigenlijk eer daarmede in strijd dan in overeenstemming is. Mlet genoegen kon de burgemeester constateeren dat het vissdhersbedrijf in Scheveningen thans aan de beterende hand is. Eindelijk is men daar tot het inzicht gekomen, d'at de techniek op de schepen niet meer op de hoogte van den tijd is en dat daardoor het 'bedrijf achteT is bij dat van andere plaatsen. Door daarin verbetering te bréngen is het moge lijk het geheele jaar door het bedrijf uit te oefenen en dus krach tig de werkeloosheid der visschers gedurend'e een groot deel van het jaar tegen te gaan. Scheveningen is altijd’ wat het visscherijbedrijf betreft, een strop geweest voor den Haag en als het gelukt daarin verandering te brengen zal dat een aanzienlijk voordeel zijn voor de gemeentekas. In plaats van steun daaruit zal er dan misschien eens geld in. de lade komen. De Hiaagsche werkgevers in het algemeen schijnen niet iln te zien dat zij moeten meewer-| ken tot bestrijding dér werkeloosheid, in hunj eigen belang. Anderhalf mlllloen gulden heeft de gemeente In 1927 aan steun uitgekeerd. Noodig is dat de werkgevers geen arbeidskrachten van buiten importeeren zoolang er hier bij, dé steunverlening nog te krijgen zijn. Het hemd is nu eenmaal nader dan de rok en wij; moeten j zien van dit groote -uu-re en démofallseerende i; euvel af te komen. Eerst dan zal belastingverlaging mogelijk zijn, die ook naar het oordeel van onzen burgervader zeer noodzakelijk is voor verderen opbloei van de welvaart. HAOENAAIR.