Eerste Blad.
» Dr. Borms, de ongekroonde konlng van Lji Vlaanderen, stelt een daad. — Hij aanvaardt gt een candldatuur voor den Senaat te Ant- m werpen en voor de Kamer te Gent. — De d' meer dan onwaardige houding van de Bel- d| gische regeerlng. <—> De toestand In Zuid- tj, Slavlë nog onopgehelderd. — Nog steeds pf geen nieuwe regeering gevormd. — Een n; openlijk conflict In Polen tusschen Pllsoeds- d< kl en Bartel. — Wat Pilsoedski beoogt Is " niet duidelijk. — Ondertusschen zit Bartel, L( de zoogenaamde eerste-mlnlster, „als op ei spelden schier”. — Weer eens blnnenlandsche onlusten in Portugal. 0 a: De gevangen koning van Vlaanderen, dr. Au- S gust Borms, de man, die tot schande van België, n nu reeds meer dan 10 jaar achter de kerker- g muren van Leuven zit, heeft een daad gesteld, c die zijn vele vereerders tot een geweldig enthou- \N siasime zal voeren, maar zijns vijanden nog meer n tot vertwijfeling en razernij zal brengen. De & ongekroonde koning van Vlaanderen, die in de r< geschiedenis van Vlaanderen een legendarische IV figuur zal worden, dank zij zijn martelaarschap ti door België hem aangedaan, heeft een procla- n matie tot zijn volk gericht, waarin hij mededeelt, na rijp beraad besloten te hebben een n candidatuur te aanvaarden en wel voor den Se- v naat te Antwerpen en voor de Kamer te Gent. d Dat men een Senaatszetel uitkiest voor Ant- z werpen en een kamerzetel voor Gent, bewijst n wel, dat men van Vlaamsohe nationale zijde, o niet geheel gerust is omtrenrde eventueele ad- e ministratieve moeilijkheden aart een candida- r (tuur van Borms verbonden. Er zijn er n.1. die beweren, dat het hoofdstembureau een lijst- h Borms niet kan afwijzen, er zijn er ook, die de 1 meening toegedaan zijn dat een lijst met Borms 7 z’n naam, geheel zal worden afgewezen. Zeker kan men er van op aan, dat de admi- t nistratie, wanneer zij een klein gaatje kan vim- i tóen om zich op een of andere wijze van de s Vlaamsch-nationalistische lijst te ontdoen, zij s het niet laten zal. Hoe het ook zij, ide wijze waarop dr. Borms 1 fcandidaat gesteld wordt, wijst er wel op, dat < men ten slotte niet alles riskeert en niet wagen ; wil, dat door Borms de geheele Vlaamsche na- 1 tionale kamerfractie uit het parlement verdwijnt, 1 Het stellen van de candidatuur-Borms zal ; meer gericht zijn op het formeeren van een openbare aanklacht van het Belgische volk, te- 1 gen de meer dan onwaardige houding van de 1 Belgische regeering, maar ook tegen de laffe 1 houding van de politieke partijen in België, die 1 zich, met uitzondering van de liberalen, telkens uitspreken voor de amnestie, maar tegelijkertijd telkens de regeering volgen, wanneer deze de amnestie uitstelt. . . Straks bij de verkiezingen zal blijken, of net I manifest, dat in dit voorjaar door de beschaafde en intellectueele "wereld in het buitenland, tot de Belgische regeering is gericht, om eindelijk recht te doen tegenover de veroordeelde Vlamingen, weerklank heeft gevonden bij het Belgische volk. De regeering en de politieke partijen hebben het met een hooghartig gebaar naast zich neergelegd. Maar het zou niet voor de eerste maal Sezen, indien rond de verkiezingslijst van dr. orms bleek, dat het volk een gavere ziel bezat en den held van Vlaanderen wist te waardeeren. • * Het is volkomen (onklaar, waf er eigenlijk in Zuid-Slavië gebeurt: de toestand in het land, dat voor den Balkan en daarmede voor de rust van Europa een factor van groot gewicht is, is sinds de schietpartij in die Skoeptsjina nog onopgehelderd, aangezien alle pogingen, om een nieuwe regeering te vormen, tot dusverre mislukt zijn. Generaal Hadschitsch is nu al een paar weken doende een kabinet bij elkaar te krijgen, dat in staat zou wezen de algemeene j onrust, die in het land heerscht, baas te worden. iWant sindis de gebeurtenissen in de Skoeptsjina is de rust nog niet weergekeerd. In politieke kringen gelooft men niet aan het succes van Hadschitsch, omdat hij een (oplossing van de bestaande crisis niet zoekt te bereiken uit het gezichtspunt van hoogere staatsbelangen, maar alleen door bevrediging van kleinere partijbelangen. De pers in Belgrado wijst er op, dat op de wijze, die Hadschitsch vólgt, zeker geen afdoend succes te bereiken zal wezen, omdat hij er blijkbaar niet in zal slagen toonaangevende Kroatische personen in zijn kabinet op te nemen. Die zijn natuurlijk wel
gepolst, maar zij hadden als voorwaarde ge- h, steld ontbinding van de Skoeptsjina en uitschrij- d ving van nieuwe verkiezingen, terwijl Had- v schitsch en de toonaangevende Servische krin- li gen juist nieuwe verkiezingen willen zien te vermijden. Raditsj, die nog steeds in Agram is, heeft elke p relatie met een eventueel kabinet-Hadsehitsch n van de hand géwezen; hij blijft op zijn stand- <3 punt staan en handhaaft de eischen, die de bur- ^ gerlijke democratische coalitie direct na den n moord in die Skoeptsjina heeft gesteld. Boven- a dien schijnt Raditsj plannen te koesteren om te v komen tot een soort home-rule voor Kroatië op s de manier van Ierland. Hij beschouwt de Kroa- y tische quaestie langzamerhand als een Euro- p peesch vraagstuk, wat natuurlijk gansch niet 1 naar den zin is van de Serviërs, die in hun bla- c den, vooral in de radicale, duchtig van leer trek- < . ken tegen Raditsj en zijn opvattingen. Zij be- r schouwen de plannen van'home-rule voor Kroa- 7 1 tië als gericht tegen de integriteit van den Staat 1 > en als een staatsgevaarlijk drijven. Intusschen doet men van hoogerhand, uit de omgeving van het Hof, alle [moeite een einde aan de crisis te maken. Men heeft de Zuid- < - Slavische gezanten uit Londen, Rome en Weenen , , naar Belgrado laten komen om inlichtingen te 1 - geven óver den indruk van de biranenlandsche crisis in het buitenland. Men gelooft met, dat ’ Mussolini ernstige bezwaren zal maken, wanr neer de niet tot oplossing gekomen binnenlandi sche crisistoestand tra Zuid-Slavië het ratificeeï ren van de Nettuno-verdragen zou verhinderen. ; Men vertrouwt in elk geval een definitieve breuk 3 tusschen Rome en Belgrado te kunnen yoorko- men. Blijft in elk geval nog als zorgenkind de - groote bultenlandsche leening, die Zuid-Slavië ï noodlg heeft. De minister van financiën heeft - verklaard, dat die leening in orde was «1 dat de emissie tot den herfst was verschoven. Men - zal moeten trachten de Kroaten buiten de defit nltieve goedkeuring van de leening te houden, omdat die de voorwaarden veel te zwaar vinden - en haar liever niet zouden aangaan dan op de - nu gestelde voorwaarden. e Hoe dit alles zal afloopen, kan niemand zeg- gen; de toestand is en blijft raadselachtig. Het e is geenszins onaannemelijk, dat Hadschitsch s zijn opdracht aan den koning terug zal moeten geven, omdat hij er niet in slaagt een kabinet .- bij elkaar te krijgen, dat op een meerderheid 11- in het parlement ican rekenen. Gebeurt dat, dan e staat men weer voor nieuwe moeilijkheden. Misij schien dat dan de oude regeering aan het bewind blijft met een gedeeltelijke nieuwe bezetis tirtg van enkele portefeuilles, waardoor er aan it den feitelijken toestand bitter weinig zou vern anderen. Van den anderen kant. wordt gesp.ro1- ken van de vorming van een militaire regeering: t. met enkele ambtenaren-ministers, die in hoofd-1 al zaak op het leger zou moeten steunen. :n (Na het schrijven van het bovenstaande komt ;- het bericht, dat 'Hadschitsch zijn opdracht aan ie den koning heeft teruggegeven en deze aan den fe leider der Sloveensche volkspartij, Korosetsj, ie opdracht heeft gegeven een regeering te veris men. Naar verluidt, wil Korosetsj een zaken|d kabinet samenstellen, dat steunt op de oude cole alitie, waarin de voornaamste persoonlijkheden zitting zouden nemen. De democratische partijet coalitie zal zich waarschijnlijk tegen het besluit ie yan Korosetsj verzetten), ie • * ht • n, In Polen — dat, wanneer Litauen luistert naar k. Duitschland’s bemiddelenden goeden raad en an dus meer gematigd optreedt in zake de Wilnar- quaestie, weldra tot de regeering te Kowrao in al betere verhouding zal staan en dus economische Ir. onderhandelingen met den nabuurstaat zal kunat nen gaan voeren — in Polen is een openlijk cora:n. flict uitgebroken tusschen Pilsoedski, den dictator-achter-de-schermen en Bartel, den minister-presddlent, een_ponflict waarin ook zelfs, naar in verluidt, Zaleski, de minister van Buitenlandsche id, Zaken zal worden betrokken en van zijn zetel ist zal worden weggesleept. Het was te verwachis ten. Pilsoedski is er de man niet naar om in n- Roemenië rustig zijmi zomerverlof te gaan dooren brengen, gelijk eenige dagen geleden gemeld is- werd, en de leiding der zaken thuis over te later en aan anderen. Vooral niet na het jongste dooi te hem aan de internationale pers verleende interne view. Dit — men herinnert het zich wellicht — ïn. was wel eenig in zijn soort, want zeker nop na nooit is het eigen land! of het eigen parlemem door een staatsman bedacht met zulke uitdrukiet kingen, als die welke Pilsoedski zich tegenove: )S- beide heeft veroorloofd. De in andere lander ie- spreekwoordelijke „geachte afgevaardigden’ ts- hoemde hij een „troep schooiers en domooren an die de zweep verdienen”; den Litauschen mi ido nister-presidlent (Woldemaras) „een gek, rijj ;ch voor het krankzinnigengesticht”; zijn collega :en — Bartel incluis — „ezelskoppen”. Was he zal de warmte, die dezen temperamentvollen man in tot zulke excessen in zijn beoordeeling en ii vel zijn waarden verleidde? Men kan er des te moei
jker naar gissen, daar juist in oen laaisien uju j e verhouding tusschen regeering en de volksertegenwoordiging (de Sjem) ietwat drage- ] jker scheen geworden. Maar wellicht was dit ok niet meer dan schijn. Want het is bekend, ^ at Pilsoedski het voornemen koesterde, bij het me arlement een voorstel imi te dienen tot herzie- vie ing van de grondwet. Hoe dit voorstel er in lar étails zou moeten uitzien, is niet te zeggen. jai \en weet alleen, dat, volgens Pilsoedski’s meeing, de volmachten van den staatspresident , anmerkelijk moeten worden uitgebreid en dlie ov an het parlement moeten worden beperkt. Het he chijnt dat Pilsoedski de Sjeim reeds nu heeft te, /Uien waarschuwen het voorstel niet te verwer- ln en. De maarschalk heeft openlijk gedreigd net een tweeden staatsgreep en de 130 radiaal-sociallstische en nationaal-democratische kl, LTgevaardigden verzekeren vaml hun kant de WiJ echten van het parlement met alle middelen te Uien verdedigen. Dat gaat dus hard. tegen iard. En men kan er daarbij niet aan twijfelen, af lat Pilsoedski, die met zijn officieel aftreden als w iremier slechts een schijnbeweging heeft ge- Qr naakt, niet alleen zal trachten, doch ook in w ifaat is zijn wil door te zetten. Misschien thans vog meer dan bij de Med-omwenteling in I9zö can hij op het leger vertrouwen. Vandaar — di 500 wordt uit Wilna via Berlijn gemeld — dat n sommige kringen de meening heerscht, dat PUsoedskl den staatsgreep wil toepassen, om 5ich zelf de kroon op het hoofd! te zetten. Daar staat tegenover dat zulk een pogen iets zeer onwaarschijnlijks moet worden geacht wijl PUjedski een man is van meer dan 60 jaar, zijn gezondheid te wenschen overlaat jen hij geen mannelijke nakomelingen heeft. Wat de maar- a] schalk beoogt is niet duidelijk. Men gelooft y] echter, dat hij den 12den Augustus bij dte sa- d< menkomst van de Pilsoedski-legionairs — een y legertje van het Poolsche leger! — te Wilna den m sluier van het geheim zal oplichten. . . . d Prof. Bartel, de zoogenaamde eerste-minister, h zit ondertusschen „als op spelden schier zooals dr. Burgersdijk een eigenaardige uit- u drukking in Shakespaere’s „Koopman van Ve- ^ netië” vertaalt p * • * J Ligt thans voor Polen een onrustige politie- ^ ke beweging — een beroering — als mogelijk- . heid in een nader of verder verschiet, Portugal zat dezer dagen weer midden in de binnenlandsche onlusten. Het is misschien wel niet zóó erg als precies honderd jaar geleden, toen er te n Lissabon tengevolge vara het verlies van. Brazilië ’n soortFransche-revolutie-van-1879-m-het klein heerschte tegen Don Pedro IV, toen de gevangenissen tot barstens toe vol zaten met ,, allerlei gespuis; toen diefstal, moord, doodslag en officiëeJe terechtstellingen aan de orde van ^ den dag en van den macht waren, doch er is t toch weer eens een revolutietje uitgebroken, dit t maal met het zevende regiment als leidende r macht, maar ook spoedig als lijdende macht, 2 want de regeering heeft in deze oproerige be- 2 weging met behulp der artillerie schier on- j middellijk een einde gemaakt ten koste van 7 f dooden, 30 gewonden en een kleine 450 arres- ^ taties van militairen en burgers. Revoluties j eenvoudig ten doel hebbende een regeering om- < ver te werpen om een troepje andere eerzuch- ( tige op het kussen te brengen — zijn in Portugal niets bijzonders. Vooral de dignitarissen van het Belem-proces — de staatspresidenten ^ — kunnen nooit den dag vóór den avond prijzen, Het is thans, verzekert een regeeringsbe- , richt, overal weer rustig. . o—