_ pi Het Poolsch-Litausch geschil und kein Ende. w — De Duitsche bemiddelingsactle. — Poolsehe voorstellen inzake verdere onderhandelingen. — De Fransch-Russische betrek- ^ kingen. — Gaat Parijs van koers verande- ei ren? Wellicht zijn Britsche invloeden in het ,1a spel. — Herriot op de „Pressa” te Keulen. d> — Aan hetgeen de Fransche minister daar geniet, moet voor den Franschen patriot wel ’n bitter bijsmaakje zijn. — De in het d) Duitsche volk levende Tetonen-kracht en 1< Wotan-geest. L ’ .. .. d' Er' gaat nauwelijks ©en dag voorbij, of wij worden herinnerd aan de eindclooize PootedhLitausc'he riteie. Zelfs zeer sensationeele geruchten, heblben weer 'de romde .gedaan :, verschil lenld;e 'telegrammen repten1 van levendige mili- ,n taiire bedrijvigheid in, Poten, die erop scheen t.e ^ wijzen, dat dit land — ondanks de officieelie n tegenspraak van W'arschau — iets in zijn selhild v Voerde. Naderhand lis iook de, juistheid dezier id beroering wekkende, berichten weer tegenge- a sproken. . , , ,. , , s Oindertusschen volgt men in de hoofdsteden v der Europeesch'e staten »et, bezorgdheid, het lfl geschil tusseh'en Kofno en Warschau, omdat de r onrust aan de Poolsch-Litausdie grens een ele- ,z ment van ernstig igévaar in zich sluit; een ge- iC w,apend conflict toch kan zoo licht uitldopen op s een botsing, die «tót beperkt blijft tot d,e ru- f ziënde staten. . t Verklaarbaar is het dan ook, dat de mogend- c heden probeeren om op kalmeerenide wijze ,( haar invloed aan te wenden. In dit opzicht is vooral Dluitschlanld actief; de gezant van dtezen , staat te Kofno heeft al meermalen voeling geziocht met den, Litausdhen dictator, minister- j president W'ol dein a ras, en er bij dezen op aangedrongen 'wat toegeeflijk te zijn en wat vlot ( heid te betoonen in de onderhandelmgen met , Polen, opdat er een ontspanning moge intreden , in die Pools,ch-litausdhe betrekkingen. Overn- . gems is op Duits,chlands houding m dezen i' al kritiek geoefend, met name van Russische , zijde: Duitschland werd n.1. voor ,de voeten ge- , worpen, dat het eenzijdig voor Polen partij koos Bovendien legde .het officieus© blad der ■ Ldausdhe regeering die Duitsche bemoeiingen . in denzelfden geest uit. Te Berlijn betoogt men echter, dat er van nartii-kiezen geen sprake is en dat het doel der Duitsche bemiddeling 'louter en alleen as ertoe., bij 'te dragen, dat de Poolsch-Litausche ge schillen niet uitdijen tot een nog ernstiger conflict Bovendien heeft Duitschland ook met de andere groote mogendheden over de: zaak van gedachten gewisseld en eveneens een bespre king gehouden met den Poolsdhen gezant te Berïiin tegenover1 wien de wenschelijkheid werd bepleit alles in h,et. werk 'te stellen, opdat ©en vergeilijk worde gevonden met betrekking tatdAfgen,stellingen tusschen Kotrfo en War^rhau Duitschland ziet zeer wel in, dat de Wilna-quaieis'tie, voor Litauen yan het grootste belang is en begrijpt heel goed, dat Litauen ifiiebied 'niet vdorgoed, wil opgeven, maar, aan den anderen kant hebben alle mogendheden, die mceeewerkt hebben aan de resolutie, i,n ue cember aangenomen in, ide raadszitting van e VoTkenbond den plicht naar hun beste vermogen de 'verwezenlijking 'te bevorderen van e aanbevelingen die toen na moeilijke en ernstige onder handelingen in tegenwoordigheid van de hoofden der Litausche en Poolsche regeering ziin opgesteld, en beschouwd werden als de uitsluitend aangewezen weg om het smds lang iiafentp conflict uit de Wereld te h;elpen. De vraag !s ondertusschen, wanneer en waar Polen en Litauen opnieuw zullen ; onderhand© jen Kofno heeft nieuwe, besprekingen te Koningsbergen vooflgestelid en Warschau J“[n ®ta in' beginsel hiermee vereenigen. In een nota, dii,e Polen weldira zal versturen, zal de desbe treffende bereidheid van dit tand te warden gegeven, maar bovendien aan de hand worden gedaan, te Genève te Vergaderen «i de eerste dagen van September en wel 'vlak voor de vergadering van den Volkenbond. Op deze wijze zou Zaleski, d,e Poolsche minister' van buitentenidsche zaken, die in verband met'de nood, zakelij'ke voorbereidingen voor de onderteekeninig van Kellogg’s 'anti-oorlogspact en voor de Volkenbond,sbijeenkomst de conferentie te Koningsbergen miedli'o Augustus niet bij kan wonen in staat warden gesteld: deel te nemen aan de Poolsch-Litausche ortderhamdelingen. Wanneer Litauen zic'h: met het Poolsche voorstel echter niet kan v'ere'enigeni, dan zal Zaleski zich genoopt zien zich te Koningsbergen door een ’+'p laten 'vertegenwoordigen.
Naar de W'arschausche correspondent dier s ■ Frankfurter Zeiting opmerkt;, lis hlet niet te loo- c dhenen, dat de Poolsche regeering liever zou F zien, dat' de Poolisch-Litausche besprekingen z plaats 'heblben voor 'het [internationale forum, F Ie. waar men. •— naar mlen te Warschau aanneemt — ma'ar weinig voelt voor die hardnekkigheid waarmee Litauen zijn aanspraken op Wilna telkens weer ophieuw aan de orde stelt. Zoo zal r k' b.v. .het Litausche voorstel om het spoiofwfeg- r e" en postverkeer niet over de, directe grens, maar F iet langs een geweldigen omweg, n.1. over een au- f :n. dieren staat te feilden, in: Volkenbondskringen s ar — 200 hoopt men tenminste te Warschau — t ; , het onpolitieke en eigenaardige van Litauens i l0t standpunt duidelijker aan den dag doen treden a iet dan wa't voor Poolsche' pr'otestnota ook zou è en kunnen doen. Inmiddels, is het de Vraag, of 1 Litauen accoord zal gaan met wat Polen: aa.n > .. de hand doet. ! V1J * 1 )h- * * ( ■e* Rusland bezit nog steeds niet. het talent zich i h« ;jn ld© wereld populair t,e maken. Dat behoeft I h” .nüej; te verbagen: zelfs in de landen mtet wiep te het betrekkingen heeft aangeknoopt, kan het'i r,!e niet nalaten een, propaganda te voeren, waardd van ihe't revolutionaire karakter maar al te na- ■ !ier druikkelijk aan: den 'dag’treedt en di,e het erop ■ aainstuurl die igrondveisterii 'dte/r1 z.g. burgerlijke staten te omdermijnen,. Nu zegt men te Moskon len wel, dat 'het de derde Internationale is, di,e zich :1'e* met' 'de propaganda, bezig Ihioudt en dat deze niet vau die s-ovjetregejerinig uitgaat, maar dit 1^" ziijn oinnoozele uitvluchten : voor iedereen is het ïe- duidelijk, dat de, derde Internationale en de °P sovjetregeering identiek zijn. Vooral Engelandi1 ru- heeft voortdurend; zich beklaagd over de hard;- ' ntekkigheid, waarmee Russische propagandisten id- (j.g jiands,gebieden, waar Groot-Britannië bizonjze d,ere belangen had,, systematisch bewerkten. : is Trouwens, ook in Engeland zelf lieten de Com'■.en mu mi sten zich hiet onbetuigd, en het gevolg;. Se' van een en andier is, geweest, dat de regeeiring'er“ Baldwin rmet Rusland 'heeft gebroken. anh- Frankrijk onderhield tot dusver iets mimdier dt- onprettige, relaties met sovjet-RusHand,, dat het 1161 dan ook officie el heeft erkend,. Het ligt echter den nog v'ersc'h in e'lks igeheuigen, dat de Russen ;ri“ zich ook in Frankrijk misdroegen en o.a. de nog militairen ophitsten. ' De gezant Rakofski ging che /indertijd buiten zijn boekje, zoodat Frankrijk ge- ©ischte, dat hij teruggeroepen zou worden en irtij vervangen door een „gematigder” persoonlijkde;r heid, hetgeen dan ook geschiedde. Nadien gen hoorde men «iet zooveel meer van moeilijkheden en de nieuwe Russische gezant te Parijs van scheen zich belhooFLijk te gedragen,. 'der Thans echter valt 'er te 'beschikken over be*toe7 j-jeihten, waaruit valt af te leiden, 'diat Fifankrijk ge- misschien zijn verhouding tot Rusland zal h'er’°n- zien. Wat is de reden hiervan? Wij kunnen : de 5in, lCjit verband slechts enkele vermoedens uiten, van Zooals men zich herinnert, heeft onlangs te 3re- Moskou het z.g. Schachty-proces plaats gehad,; t te buitenlandsehe ingenieurs en technici werden er leid o.a. van beschuldigd deelgenomen te hebben )dat a,an ,een .economische contra-revalutie. In, dien cing j0Op van het proces werd ook meermalen /ar- Frankrijk verweten, de hand te hebben gehad de j,n l(j,e actie dergenen, 'die Rusliand's economische itste weerbaarheid wilden «antasten. _ 1 dit Bovendien schijnt mien te Parijs de opvatting aan t,e (huldigen, dat Rusland geenszins een omzijda, die ,ge houding aanneemt met 'betrekking tot het De- Poolsch-Litausche igeschl en voortdurend, tegen den Warschau stookt. Hierbij komt nog dat oftimo- 0i,euze vertegemwoordigers van Rusland: en ï, de Frankrijk zelf ook weer een al te actieve rol spensti- j,en ,jn ,d© communistische beweging. vA"1 Parij'sche berichten behelzen nu, dat een en ring amder vo-or Frankrijk aanleiding is, de Verh'ouuit- .dJnig tot Moskou aan een herziening t'e onderlang werpen. Sommige berichten riepen zelfs van ide eventualiteit e’enier verbreking 'der Franschvaar Russische relaties. In elk geval neemt men aan: nde- dat 'die tegenwoordige gezant te Moskou, HerKo- bette, zal worden vervangen, zich . De vraag, diie 'onmidid.el'1 ijlk rijst, is deze: zij,r wta, hier Ehgelsche invloeden 'in het spel? Uitge:sbe- sloten behoeft dit geenszins te, worden geiacht «nen Chamberlain, Engdandis minister van buitenhand fendsche zaken,, heeft onlangs de wereld vern de rast met de nog al opzienbarende mededeeling voor dat er een Britsch-FransCh, vlootvergefijk to deze stand is gekomen. Het heeft er nu allen scniji bui- Van dat dit compromis niiet op zich zelf staat nood, doch, dat het samengaan van Frankrijk en En :éke- geland, op uitgebreidier terrein ©en nieuwe tac ar de tor zial worden in de wereldpolitiek d,er beid Ka- staten. Ónmogelijk 'is het 'daarom geenszins wo- dat 'de Frans,clh-Britsche samenwerking teven ï aan d,e noodzaak meebrengt, dat beide staten ee Wam- lijn trekken tegenover Moskou en dat Groot arstel Britannië van Frankrijk gedaan heeft weten t : zich krijgen, dat dit land zic'h gaat aansluiten bij d r een afwijzende en koele houding, die Engelan pn rippds sinlds leteruimen'tijd tegenover de unie de
iumwiw nwwffni iiimii sovj,et-republieiken aann'eemt. Merkwaardig in R dit 'verband is dan, ook, dat eten nieuwe, zeer Fransch-gezinde Britsche gezant, n.1. Tyrrell, d; zijn geloofsbrieven aan, president Doumergue vi heeft overhandigd. s1 * * * D Met een gezelschap van 17 personen — regee- vringsambtenaren, kunstenaars, Parijsche jour- ei nalisten — vertoeft minister Herriot thans te y Keulen, ter bezichtiging van de internationale ir perstentoonstelling, om van deze gunstige, ri schoone en aangename gelegenheid gebruik te v maken, ten einde, zooals hij aan de vertegen- d woordigers der pers verzekerde, als minister g van onderwijs een belangrijke taak te vervullen b en tusschen die beide volken — het Duitsche en •> het Fransche — het directe geestelijk contact te a verbeteren. Herriot is te Keulen thans de ge- d vierde man: hij zelf vereenigt als gastheer de Duitsche autoriteiten aan zijn disch en neemt k deel aan te zijner eere gegeven feestmalen. De © minister zal ongetwijfeld naar Frankrijk terug- « keeren met de — voor hem misschien wel ont- n . stellende — overtuiging, dat Duitschland zich r 1 geworpen heeft in een periode van geweldige F krachtsinspanning, in een „revirement”, die de g Franschen doet versteld staan. Aan hetgeen e , Herriot daar zintuigelijk en verstandelijk geniet z , door zien en hooren en begrijpen, moet voor den , Franschen patriot wel ’n bitter bijsmaakje zijn. , Dat kunnen de Duitschers, de overwonnenen , dankzij de karaktereigenschappen van hun volk! [ En wat kunnen de Franschen, de overwinnaars, overdekt met „glorie” en verzadigd van para a des? wat doen zij anders dan van bezorgdheid j .getuigende politieke combinaties smeden, die . .alle feitelijk slechts ten doel hebben zich in de t . toekomst te wapenen tegen de al te groote aan- ' sterking, den overvloed aan politiekeren economische gezondheid van hun ouden vijand. Aan Herriot moet, nu hij met eigen oogen eens n ^ y kijkje neemt in het herlevend Duitschland — en ’ nog wel in het bezette gebied — wel opvallen die in het Duitsche volk levende Tetonen-kracht en Wotan-geest, die in staat blijkt met reuzen- | ,, geweld een nieuw economisch en politiek leven 1 ; ,in elkaar te hameren en te smeden. En, de mi„ nister zal daaruit lessen kunnen medenemen naar zijn schoon vaderland, dat — dank zij L Poincaré — tot dusverre als hoogste vredes«! prestatie na den oorlog de stabiliseering van £ den franc heeft geleverd. o— n