Nieuwe Vlaardingsche courant

Eerste Blad.

< Zaterdagavond zou de redacteur van de soc.- s democratische „Vorwarts”, Schwarz voor den radio-otnroep te Berlijn een rede houden over j den wereldvrede. De communisten hebben hem echter opgelicht, per auto bulten Berlijn gebracht * en terwijl de man doende was terug te tippelen 1 naar de bewoonde wereld, hield een communist , in zijn plaats en op zljmi naam een rede voor de ! radio-lulsteraars tegen... den pantserkruiser! De grap is werkelijk goed en ieder die gevoel ’ voor humor heeft, zal haar naar waarde weten te schatten. Doch dit geval is niet enkel en alleen „grap”, er zit ook nog een andere kant aan. Dat men in het gebouw van den radio-omroep niet gemerkt heeft, dat een rede van totaal ander karakter gehouden werd, valt te begrijpen. Daar is het spreken voor de radio geworden tot een gewoonte-taak, waar niemand meer op let. Maar dat geen dier vele Berlijners, die dien avond naar den pseudo-Schwarz hebben geluisterd, gemerkt heeft, dat zij bij den neus genomen werden, of zoo zij dit wèl bemerkt hebben, het bedrog niet van voldoende beteekenis achtten om de directie van den radio-omroep of de politie te waarschuwen, ziet dat heeft ons wèl iets te zeggen. Immers daaruit kunnen we slechts twee gevolgtrekkingen maken: óf de radioluisteraars luisteren niet maar een politieke rede, óf de luisteraars laten zoo’n politieke rede over zich heengaan zonder er het juiste van te begrijpen. Het eerste lijkt ons het meest waarschijnlijk. Politiek Is nu eenmaal bij uitstek een massa-artikel. Volle zaal, donderende redevoering, daverend handgeklap, snerpend gefluit, felle critiek, dat zijn de Ingrediënten, waaruit de politieke geestdrift der massa wordt opgebouwd. En de zelfde lieden, die ln snikheete, stampvolle vergaderzaal met lust en liefde elkanders hoofden zullen bewerken met stoel- en tafelpooten naar aanleiding van een meeningsversch 11 over de vraag of de nieuwe Dultsche pantserkruiser van 80 mlllioen mark al of niet den wereldvrede zal bevorderen, die zelfde Heden zullen thuis in huisjasje en op pantoffels met n injJ*" mond, gezeten in een luien stoel zich haasten den knop om te draaien, zoodra zl] de aankondiging hooren, dat Herr Schwarz van de „Vorwarts” zal spreken over dien wereldvrede. En is dit alles ten slotte niet zeer begrijpelijk? In zoo’n volle zaal hangt als het ware een electrisch geladen fluïde, dat de geesten benevelt. Daar gilt en schreeuwt en juicht en Aud men zonder recht te weten waarom, alleen omdat iedereen het ook doet Maar stel u een oogenbllk voor dat ge thuis u aldus zoudt aanstellen, dlat ge daar op uw stoel zoudt kTimmen giet rooden kop en bliksemend oog om den luidspreker toe te brullen uw sympathie of antipathie Of dat ge met een ruk een poot van uw tafel zoudt breken om daarmede het radio-kastje te lijf te gaan, waaruit u een politiek tegemoet klinkt, waarmede ge het niet eens zijt! Ónmogelijk immers, totaal ónmogelijk! Maar als dat inderdaad onmogelijk Is, dan houdt het Berlijnsche geval een ernstige les voor ons in, waarom dan zoo’n heibel gemaakt in ons vaderland over de verdeeling van den radio-omroep onder de verschillende politieke partijen? Het is maar een vraag, maar een, waar we toch eens ernstig over moeten denken.

De schuldige Inzake de publicatie van het geheime vlootaccoord. — De blijvende tegenstand te|gen dit accoord. — Publicatie van Ide overeenkomst In een witboek. — De blnnenlandsche toestand In Oostenrijk. — De dag van Zondag J.L rustig verloopen. — De „georganlseerden menschenmoord” voorkomen. — Clilna’s nieuwe grondwet. — Het nieuwe regiem In China een zuivere partij-regeering. — Peking heeft als hoofdstaid afgedaan. — Moskou’s fiasco ln China. De Parljsche politie heeft niet stilgezeten na de verrassende publicatie van het geheime rond schrijven der Fransche regeering over het vlootaccoord, ln de „New-York American". Hier was

aast een Amerlkaansch staaltje van nieuws d erzamelen, duidelijk een omkooping van een k ooggeplaatste ambtenaar in het spel. En dat i steeds te laken, vooral omdat hier het lands-jli elang op het spel stond en Frankrijkier grootejd loeit ij kheden door gehad heeft. .8 Vandaar dat de Parijsche politie haar best V eed, om deze ongeoorloofde zaak uit te vor- g chen en den schuldige te straffen. c De Amèrikaansche journalist, die door zijn ( aad zooveel opschudding teweeg heeft gé- s raeht, werd dezer dagen te Parijs aangehouden n naar het politiebureau gebracht, waar hem c en verhoor werd afgenomen. Hij werd voor de , :eus gesteld óf den naam te noemen van den c mbtenaar, die hem de Inlichtingen had ver- c trekt, óf binnen. 2 dagen Frankrijk te verlaten, c Daar het een alom geëerbiedigde journalistie:e wet is, dat de „bron” steeds geheim blijft, c ;af de journalist de voorkeur aan uitzetting. i Hij is dus als de zondebok de woestijn ln- t jestuurd. > Doch daarmede komt de ernstige tegenstand i egen het vlootaccoord niet uit de wereld. ( Uit de langzaam doorsijpelende inlichtingen 1 >ver den inhoud, blijkt wel, dat Frankrijk han- i lig gebruik gemaakt heeft van Engeland’s vrees 1 roor een bedreiging van zijn macht ter zee. De ] 7ranschen hebben Engelatid’s medewerking ge- 1 tocht om hun eigen machtspositie op het vaste- i and te handhaven. t Nu Engeland’s doel door Amerika’s ingrijpen, ] ds gevolg van den diplomatleken flater van ' 'hamberiain, verijdeld is^ wil de Fransche re- ; steering tóch de concessie behouden en dan Era* reland’s toegezegde medewerking Inzak: dz legerreserves en de Rijnlandbezetting handhaven. ])ank zij Frankrijk’s opvatting der reserves, kan iet ire 10 dagen tljds het staande leger van 630 luizend man, vergrooten tot 4 mlllioen man! Deze macht, gevoegd bij die' van België, Poen, Tsjecho-Slowakiie, Roemenië en ZuldSlavië, is geweldig en in de handen van Parijs ligt derhalve het Tot van ons vasteland en tekens van het door een gordel van vijanden omvloten Duitschland. Wie nu de geschiedenis der laatste eeuwen nagaat, zal opmerken^ dat steeds als Frankrijk, of het Dultsche rijk of welke continentale macht Dok, te zeer in kracht toenam, Engeland er steeds voor zorgde, dat die macht gebroken werd, uit zucht tot zelfbehoud. Vandaar dat het eilandenrijk Groot-Britannië als het ware de rol van wachter voor de groote West-Europeesche rivier-mondingen gespeeld heeft. De geschiedenis van Napoleon bewijst, dat de geniale Corcicaara alleen in Engeland zijn meester vond. Om deze historische politiek te verijdelen, heeft Frankrijk thans handig gebruik gemaakt van de veranderde siturtie, nu in het Verre Westen, een nieuwe grootmacht, Amerika, opdoemt als de gevaarlijke tegenstander van het Britsche rijk. • Bet is immers Engeland’s levensbelang, dat het meester ter zee blijft, want het zou in een minimum van tijd door een blokkade uitgehongerd zijn, terwijl de verbindingen met zijn rijke dominions en koloniën, de basis van het Britsche wereldrijk, afgesneden zouden worden en dus het geheele keizerrijk ineen zou storten. * * • Intusschen zal Engeland toch overgaan tot publicatie — in een witboek — van de documenten, welke betrekking hebben op het Fransch-Britsche vlootaccoord. En al doet deze „officieele publicatie”, na de „officieuze” van Pertinax in de „Echo de Paris”, denken aan den bekenden mosterd na den maaltijd, er zal dan toch een einde kunnen komen aan de vele gissingen en wantrouwende vermoedens, waartoe de halve en vage publicaties van de laatste dagen ruimschoots aanleiding gaven. Vooral de passage in de Engelsche nota van 25 Juni, met betrekking tot de „afgerichte reserven”, heeft vele pennen en monden in beweging gebracht. In deze nota, welke zich bezig hield met de door de Fransche vertegenwoordigers in de voorbereidende ontwapeningscommissie aangesneden kwestie (de groote der kanonnen op de bewapende zeeschepen), zeide de Britsche regeering, dat zij bereid was, haar verzet tegen de Fransche these, inzake de afgerichte reserves van het Fransche leger te laten varen, mits dp Fransche gedelegeerden ln de commissie opdracht kregen om alleen ten aanzien van de kruisers van 10.000 ton met kanonnen van meer dan 15 c.M. op beperking aan te dringen. Deze soort koe-hande! heeft over het algemeen een zeer ongunstlgen indruk gemaakt en o.a. Lloyd George, die in het Weensche blad „Neue Freie Presse” een beschouwing aan het vlootaccoord wijdde — hlji noemde het accoord „het gevaarlijkste document van den laatsten tijd” — achtte juist door die clausule der „afgerichte reserves”, de zaak van den vrede dooi

e regeeringen te Parijs en Londen, „wel over:gd verraden en prijsgegeven.” Ondanks het feit, dat de Britsche regeering eeft willen wachten met de officieele publicatie er nota’s, tot het oogenblik, dat zij; zelf als het leest geschikte beschouwde — is dit wachten j /ellicht een. geste van demonstratieven aard telen over het. herhaald aandringen van de Quai : ,’Orsay? — werd Inmiddels dóór het Foreljn fffice de juistheid van de opzienbarende clauule erkend. Intusschen heeft lord Cushendun aan den me.ewerker voor de buitenlandsche politiek der Daily News” schriftelijk op diens desbetreffenle vraag geantwoord, dat Groot-Britannië de lausule slechts voor den tijd van achttien maan en heeft aanvaard:. „In verband met het feit” — zoo heet het in lezen brief „dat de Fransche opvatting in;ake de militaire reserven ook door andere Euopeesohe staten (welke?) nadrukkelijk werd 'oofgestaan, bleek het onmogelijk de Fransche egeering van standpunt te doen veranderen. )m nu te voorkomen, dat de pogingen der Vol:enbondstnogendheden, die tot een ontwapeling te land, — tot zekeren graad — zochten e geraken, zouden mislukken, restte Grootirlttannië niets anders dan toe te geven.” In iet verdere der ministerieele verklaring wordt ïog eens gewezen op het karakter der clausule :n gezegd, dat „de ln de nota van; Juli aan "rankrijk gedane concessie dus moet beschouwd vorden als een tegemoetkoming van tijdelijken lard.” De „Observer” komt de openbare meening bo dien — bijna gelijktijdig — verzekeren dat le concessie, waarvan slechts in de eerste En?elscha nota gewag werd gemaakt, niet beschouwd moet worden als tegen-prestatie voor ie Fransche concessie Inzake het vlootcompromis. Daarom gaat het nu maar. Blijkt uit de officieele publicatie, dat het vlootaccoord meer dan zuivere vloot-technlsche beperkende bepalingen bevat, n.L dat de gewraakte clausule der militaire reserven er een intrigeerend deel van uitmaakt, dan dient Engeland’s tegemoetkomende houding, na de verwerping van het accoord door Amerika te worden prijsgegeven. Is de bewering van den „Observer” echter juist, dan kan ook na Amerika’s verwerping van het compromis, de Britsche concessie in Frankrijk van kracht blijven. In dit laatste geval zal men zich in Italië een weinig onbehagelijk gevoelen en is het ook niet te verwonderen, dat men in Duitschland twijfelt aan Frankrijk’s vredelievende gezindheid. Zoo schrijft de „Germania”: had men in Duitschland een en ander geweten vóór de Septembervergadering van den Volkenbond, dan is het nauwelijks denkbaar, dat de Duitsche delegatie haar reis naar Genève met groot optimisme zou hebben ondernomen. Het blad kan niet nalaten Van het vlootcompromls en de clausule te spreken als een Fransch „potentiel de guerre”, — de uitdrukking, welke Briand bezigde in zijn fameuse philipplca tegen Müller te Genève, later overgenomen door Poincaré in diens Zondagsrede te Chambery. Doch bovendien zal men zich, indien de laatste veronderstelling juist is, afvragen hoe het komt dat Engeland zulk een belangrijke blijvende concessie deed zonder, naar het heet, een blijvende tegenprestatie te verlangen. Is het, omdat de Parijsche diplomatie handiger en sterker is dan die teJLonden? Of zijn er mogelijk nog andere afspraken? Het wachten is op het geannonceerde witboek, dat hoe eer hoe beter met een volledig gepubliceerd documenten materiaal dient te ver schijnen, opdat de toch al niet zeer sterke vredesgeest in Europa, niet onnoodig lang in verontrustende spanning behoeft te blijven. * * • Op deze plaats hebben wij den laatsten tijd er meermalen op gewezen., dat men den zevenden October, den dag van Zondag j.1., in Oostenrijk met spanning en groote bezorgdheid tegemoet heeft gezien. Dit behoeft geen verbazing te wekken, daar de binnenlandse!! politieke tegenstellingen in de bondsrepubliek bizonder scherp zijn en juist op groote schaal georganiseerde optochten en manifestaties van politieke tegenstanders bizonder geschikt zijn om incidenten van ernstigen aard uit te lokken. Zelfs achtte men het niet uitgesloten, dat de betoogingen en de opmarsch naar Wiener Neustadi een burgeroorlog zou ontketenen. Wij hebben al eens eerder uiteengezet, dat de Beimwehr een rechts zich oriënteerende organisatie in Oostenrijk, die door de tegenstanders als fel fascistisch wordt gekenschetst er in elk geval fel gekant is tegen al wat „rood’ is, van zins was op 7 October een massa-betooging te houden, die door de soriaal-democrater zou worden beantwoord door een contra-manifestatie, welke aanvankelijk door de autoriteiter werd verboden, maar achteraf, na protesten et ampele besprekingen, toegestaan.. Bovendiei | kwamen de leider* der beide optochten, ln over

leg met de overheden, overeen, dat de beide betoogingen niet op dezelfde uren van den dag en niet op dezelfde plaats zouden -worden gehouden. Dit was een verstandig accoord, daar de kans op een treffen zoodoende aanmerkelijk kleiner werd. Toch waren de autoriteiten nog niet heelemaal gerust en teneinde op alle gebeurlijkheden voorbereid te zijn, hebben zij omvangrijke voorzorgsmaatregelen genomen, die hierin bestonden, daj niet alleen in Wiener Neustadt, maar ook te Weenen en andere belangrijke Oostenrijksche centra een groote polltieen troepenmacht klaar werd gehouden om relletjes in de kiem te kunnen verstikken. Oostenrijk mag van geluk spreken, dat de dag van Zondag rustig Is verioopen. Er Is geen druppel bloed gevloeid en de kleine incidentjes, waarvan melding wordt gemaakt, mogen feitelijk geen naam hebben. De communisten hebben nog wel geprobeerd: door hevige agitatie onrust te stoken, doch ln hun opzet zijn zij ondanks hun bedrijvigheid niet geslaagd. De voornaamste leiders heeft men vooraf door arrestatie onschadelijk gemaakt en ook Zondag heeft men er nog vele aangehouden. De verwachting dergenen, dat de 7de October een bloedige Zondag zou worden, is dus niet bewaarheid', doch niettemin mag de raad dergenen, die vooraf het wenschelijke bepleitten beide betoogingen te verbieden, niet als onverstandig worden beschouwd. Want ondanks alle voorzorgsmaatregelen zou een incident zeer gemakkelijk de inleiding hebben kunnen zijn van een noodlottige botsing, of, zooais een pacifistisch Oostenrijker zich heeft uitgedrukt, een „georganlseerden menschenmoord”. Deze vrees was te eerder op haar plaats, daar zoowel de „fascistische” Heim wehr als de soriaai-democratische Schutzbund militaire organisaties zijn, die beide ditmaal niet op de uitdagingen der tegenstanders zijn ingegaan, maar haar menschen misschien niet steeds in bedwang vermogen te" houden. Daarom is het ook te hopen, dat de bespreking, waartoe bondskanselier, dr. Seipel, de leiders der politieke partijien heeft uitgenoodigd en die over enkele dagen zal worden gehouden, moge leiden tot resultaten. Immers bij deze onderhandelingen zal een gewichtig vraagstuk onder oogen worden gezien: het probleem1 der binnenland^ sche ontwapening. * * * Het nieuwe China heeft een nieuwe grondwet gekregen, die Woensdag j.1. plechtig is geproclameerd. De nieuwe constitutie draagt duidelijk het kenmerk van haar oorsprong en Iaat geen twijfel wie er bij haar wieg stonden. Geinspireerd n.1. door de principes van Soen Jatsen, en samengesteld te Nanking, kan het niet anders of de constitutie is geheel en al afhankelijk van de Kwoming-tang, de Nationalistische partij. China dankt zijn nieuwe grondwet aan een partij, welke triomfeerde over concurreeren de partijen. Derhalve is het nieuwe regiem ln China een zuivere partij-regeering. De politieke en constitutioneele toestand is daardoor niet ongelijk aan die van Spanje, Italië en Rusland. De hoogste macht berust bij den regeeringsraad, welke zal bestaan uit 12 tot 16 leden onder voorzitterschap van een regeeringspresident. De raad heeft het zeggingschap over leger, ■ vloot en luchtmacht; hij is verder bevoegd oori log te verklaren en vrede te sluiten en met buit tenlandsche mogendheden te onderhandelen i over verdragen. ■ De regeeringspresident zal de regeering ver»

tegenwoordigen bij de ontvangst van diplomaten, hij is bevelhebber van land-, zee- en luchtmacht, hij; teekent alle wetten en besluiten; welke echter bovendien het contra-signe zullen moe ten dragen van de voorzitters der 5 regeeringsorganen (Joe-ans), zooals de grondwet deze heeft ingesteld. De nieuwe constitutie kent n.1. behalve de gebruikelijke staatsorganen of staats machten — de uitvoerende-, de wetgevende- en de rechterlijke macht — nog de onderzoekendeen de controleerende macht. De uitvoerende macht zal de ministeries benoemen en kan commissies voor uitvoerende aan gelegenheden in ibet leven roepen. De presidenten en vice-presidenten dar 5 regeeringsorganen, worden gekozen uit de leden van de regeeringsraad. Over Peking wordt natuurlijk met geen woord meer gerept, zoodat als oude hoofdstad blijvend verdrongen is door Nanking, het centrale punt, waaruit China geregeerd zal moeten worden. De burgemeester van Nanking heeft daarom reeds groote plannen voor een verbouwing der stad aangekondigd, ten einde China een waardige en een gemoderniseerde hoofdstad te geven. De •terreinen der vroegere keizerlijke paleizen en do meinen, zijn bestemd voor de regeeringsgebouwen, die in één „regeeringswijk” zullen verrijzen. Bovendien voorzien de plannen van den ondememenden burgemeester nog in den bouw van vier andere wijken n.1. een zaken-, een handels^, een onderwijs-(scholen-) en een woonwijk. Wie de geldschieter voor de volvoering dier bijna Amerikaansche plannen is, schijnt een verrassing te moeten blijven; de Engelsche bladen, welke over de Nankingeesche plannen niet bijzonder geïnteresseerd schrijven, hebben hem althans nog niet kunnen ontdekken. De nieuwe regeeringsvorm is — tot nog toe — op weinig verzet gastuit en behalve bij de uitgesproken vijanden der Kwomingtang heeft de nieuwe constitutie over het algemeen een goeden indruk gemaakt. Hoewel men nauwelijks kan verwachten, dat na een periode van bijna 18 jaar burgeroorlog, de zoo talrijke partijen en partijtjes in het uitgestrekte China de Nankingregeering in de ongestoorde uitoefening van haar macht zullen laten, heeft toch het nieuwe bewind geen slechte kans van slafen. Na de overwinning op de Noordelijken beaald, wist Nanking de aanhangers der Sovjets te bedwingen en te onderwerpen; groote tegenstand kwam den laatsten tijd niet voor; en wijl de Kwomingtang in geheel China talrijke aanhangers telt, kan de Nankingregeering tenminste op even zoovele volgelingen in den lande rekenen. Wanneer de Nanking-bewindvoerders er ook in zullen slagen om de hangende kwesties met het buitenland (de rechtspositie der vreemdelingen, de schuldaflossing en de rentebetaling aan de buitenlandsche geldschieters) te regelen, zal dat haar prestige tegenover het buitenland ook aanmerkelijk versterken. Als om den indruk van een zuiver partijbewind te verzwakken —- ietwat te maskeeren wellicht — heeft Nanking den naam van nationalistische regeering voor de toekomst prijsgegeven en noemt zich nationale regeering, waaruit dan tevens moet blijken, dat de geheele natie, geheel het Chineescne volk achter haar staat en door haar vertegenwoordigd wordt. Een goede kans om te slagen, beteekent evenwel nog geen volledige zekerheid. Om deze te verkrijgen, dienen de tegenstellingen In China blijvend te worden overwonnen en zal Nanking moeten toonen binnen- en buitenland, dat het niet alleen oorlog kan voeren met succes, doch dat het ook regeeren kam Tot dat regeeren is zeker ook te rekenen — gelijk wij reeds terloops opmerkten — de houding tegenover het buitenlandsch bezit in China en de buitenlandsche geldschieters. Van Moskou kan men in Nanking leeren, dat het een onbegonnen en wanhopige poging is door de buitenlandsche verplicntingeni zonder meer een streep te halen, omdat ten slotte toch het buitenlandsch kapitaal weer te hulp dient te komen. Sovjet Rusland heeft zich immers gedwongen gezien om het buitenlandsch kapitaal con-cessies te verleenen op het gebied van vervoer, industrie, mijnbouw, landbouw, hennep, enz. China kan zich hier aan Moskou’s fiasco spiegelen. En wie zich aan een ander spiegelt, spie geit zich nog altijd zhcht. o

Is het U bekend: dat volgens de jongste beslissingen van den ïngelschen rechter, de visschen geacht worden, vel gevoel té bezitten, en dus pijn lijden, wanïeer zij aan een haak gevangen worden? dat de Engelsche vereeniging voor dierenbescherming verschillende gevallen van visschennishandeling door den rechter deed straffen? dat de nu vrijwel uitgeroeide geheime club, <. K. IC (Ku Klux Klan) in Amerika reeds in 1866 werd opgericht? dat de oorspronkelijke bedoeling van de oprichters (een aantal jongelui die zich verveelien) was, negers bang te maken, door op hun irf allerlei vreemde geluiden te gaan maken? dat op den toren van het Duitsche museum te Munchen een reuzen-thermometer geplaatst is, die 24 Meter hoog en ruim 2 Meter breed is? dat wanneer het oordeel zwak is, bet vooroordeel meestal sterk is? dat de lente des levens voorbij gaat, maar de ziel jong kan blijven tot in lengte van dagen?