Jierste Jjlad.
Een conflict tusschen de Vereenigde Stater en de Sowjet-Republiek. — Misschien hel begin van eea handelsoorlog tusschen beide staten? — Een mislukte poging tot ontvoering van Woldemaras. — De Jacht op „kwaadaardige speculanten" in Rusland. — De Ujdeiijk-verzet-bacil ia Britsch-Indië en Egypte. — De noodverordening in Duitscbland en de nieuwe Duitsche Staatspartij. — Botsingen tusschen Turken en Koerden. — De buitenlandsch-staatkuadige kant van de zaak. — Werk aan den winkel voor den Volkenbond. — De toegezegde onafhankelijkheid der Koerden meermalen in het gedrang geraakt Wordt idie weigering — op last van de regeering te Washington — om in de havens der Vereenigde Staten houtladingen, afkomstig uit Sowjet-Rusland te laten lossen, misschien het begin van een handelsoorlog tusschen Moskou en de Vereenigde Staten? Zal deze weigering worden gevolgd door een embaigo, een tijdelijk beslag-leggen op Russische goederen, hout en mangaan (toruinsteen-metaal) inbegrepen? De telegrammen hebben het ons medegedeeld, dat de regeering te Washington niet den invoer I duldt van producten die zijn voortgebracht door gedwongen arbeid en dat tot Idteze producten o.a. het Russische hout behoort, verladen door boeren die te Archangel daartoe worden gedwongen omdat zij weigeren zich te onderwerpen aan de landbouwwetten. Met een weinigje verbeelding kan men zich als gevolg van dezen maatregel voorstellen: een formeelen handelsoorlog, ja zelfs vijandige daden van Rusland tegen de Philippijneni (Ameiikaansch koloniaal be zit) een zee-ooilog tusschen de beide mogendheden1 — waarbij die vloot der Sowjet-republiek vermoedelijk het lot zou deelen van die oude keizerlijke vloot in den strijd tegen Japan. En ; welke nederlaag van het roode regiem' misschien den val van het communisme ten gevolge zou | hebben. Maar dit is een gecompliceerd toekomstbeeld, waarop geen enkel oog zich moe — laat staan: blind — mag'staren. Voorloopig is het reeds lang voorziene conflict tusschen die Vereenigde Staten en de Europeesche Sowjet| republiek in een eerste stadium getreden, Be/ langrijk genoeg om met aandacht ie worden ge® yolgd. — • • • De toestand in Britsch-Indië vertoont verschillende gezichtsvfakken. De boycot breidt zich uit, doch het kataJkJer der betoogingen wordt ; ietwat bedaarder, minder woest en gewelda1 dig. De nadere berichten omtrent het onderhoud met Gandhi verschillen van de eerste, die daarover werden ontvangen. Deze deden het voorkomen alsof Idie) nationalistische leider en „profeet” van geen onderhandelen wilde hooren, doch thans wordt weer gemeld dat na Gandhi’s onderhoud met de beide Hlndoe-leidiers, waaromtrent het diepste stilzwijgen wordt bewaard(l) de vooruitzichten tamelijk gunstig worden geacht. Men neemt aan, dat Gandhi eenige waarborgen van den onder-koning wil hebben, betreffende het inwilligen van zijn wenechen op het gebied der grondwetsherziening, alvorens te beslissen of hij al dan niet zal deelnemen aan de Engelsch-Indische conferentie. Ondertusschen bepleiten de dagbladen die in dienst staan van het Al Indisch Nationaal Congres een versterking van het lijdelijk verzet en van de burgerlijke ongehoorzaamheMs-campagne. Ook boycot-beweging wordt voortgezet, onverschillig hoe bet resultaat der onderhandeilingen zal zijn. Maar die crisis verkeert in een stadium van , mindere spanning dan een paar maanden geleden. ! I | Zij vormt nu een sprekende tegenstelling met de voor de buitenwereld zoo opeens een verrassend bekend geworden crisis in Litauen, waar , het gaat vóór of tegen Woldemaras. Het bewakingsregiem over dezen laatste is plotseling ■ zeer verscherpt nu men gepoogd heeft den minister te ontvoeren, d. w. z. te onttrekken aan de Argus-oogeni der regeering. Men weet dat Woldemaras als verdacht van het smeden eener samenzwering eenige dagen geleden door de huidige regeering naar een landgoed nabij Rottingen Werdl gezonden, im. a. w. werd geïnterneerd. Toen nu een paar van zijn politieke vrienden van de politie toestemming hadden gekregen, een korte wandeling met Woldemaras te maken, trachtten zij hem in een gereedstaanden wagen te ontvoeren. De politie-agent, die in idie buurt stond, slaagde er: evenwel in, de ontsnapping zóó lang te beletten, totdat hij versterking had gekregen dn er van een vlucht geen sprake meer kon zijn, De autoriteiten hebben daarop Woldemaras’ vergunning om bezoek te ontvangen ingetrokken. Hetgeen voor de hand ligt. Voor Woldemaras volgt uit deze mislukte poging natuurlijk een verscherping van politrek-gevangene-regiem en voor zijn partij een veel ongunstiger conditie dan Idie waarin hij tot dusverre verkeerde. • . * Stalin en zijn Sanhedrin van bloedrood© Wijzen te Moskou jagen sinds ’n paar weken niet louter op geloovigen van allerlei godsdienstige belijdenis en op welgestelde boeren, doch ook op een heirleger van — oorlogswinstmakers kan men ze niet noemen, maar veeleer: — kwaadwillige speculanten1, die, volgens de „Iswestfa”, goederen1 van slechte kwaliteit opkoopen, oim dleze dan tegen kleinhandelsprijzen van de hand te doen. Een deel van deze gearresteerden is naar concentratiekampen gebracht, anderen zijn verbannen naar Noord-Siberië. Uit Riga wordt ook gemeld, dat sinds eenigen tijd geruchten worden verspreid van een financleele Ineenstorting van het Sowjet-rijki, geruchten idie onder het volk groote ontsteltenis wekken en daarom door de regeering beslist worden tegengesproken, terwijl tegen de verspreiders ervan zeer gestreng wordt opgetreden. Hier baat natuurlijk geen lijdelijk verzet. Dat middel kan men in Britsch-Indië en in Egypte met imin of meer succes trachten) toe te passen, In de meeste' gevallen zal het succes wel aan idlen minus-kant zijn. Evenals in Britsch-Indië is in Egypte de regeering vastbesloten aan elk verzet — óók aan het lijdelijke — met kracht een einde te maken. Men stelle zich voor dat deze lijdelijk-verzet-bacil zich door geen enkel politiek serum in zijn vermenigvuldiging belemmerd, ging verspreiden overal1 waar wetten of bepalingen worden gemaakt, die een groot gedeelte van de bevolking niet — of minder goed — bevielea Wat zou er dan in Duitsohland terecht komen van de noodverordening ook in haar nieuwen vorm! in deze .noodverordening m. a. w. in de dekkingSHmaatregelen ten behoeve dier rijksbegrooting 1930 wordt o.a. voorzien door een heffing van 2/2 procent, op te brengen door personen, die zich in openbaren dienst bevinden. Waarbij echter zijn vrijgesteld degenen, wier inkomen minder idan 2000 Mark per jaar bedraagt en zij, die in het rijksverzekeringsfonds storten. Verder zal een toeslag van 5 procent worden geheven op de inkomstenbelasting en wel op inkomens boven 25000 mark per jaar, terwijl die
vrijgezellen1 een toeslag van 10 procent op hun inkomstenbelasting betalen moeten. De wet moge hard zijn, zij is er nu eenmaal', zij komt — beter gezegd — eenmaal en dient te worden nageleefd. De rijksregeering is, zeide minister Stegerwald Zondag te Duisburg, niet van plan te werken „voor de papiermand.” De minister betoogde Idlat de tegenwoordige 'regeering voor de toekomst fundamenteel werk levert en dit — hoe de verkiezingen ook in bijzonderheden uitvallen — zal' blijven1 doen, daar noch de Hugenberg-partij, noch die der nationaal-soclaIisten of die idier communisten in staat is tot regeeren en de soc.-democraten in den Rijksdag zeer zeker geen meerderheid zullen verkrijgen. Ondertusschen is uit de ruïne van eenige oude partijburchten een nieuw politiek1 kasteel opgetrokken: de „Duitsche staatspartij.” Qnderhandelingen van partij met partij bleken „niet mogelijk,” aldus de „Frankfurter Zeitung” en daarom hebben eenige vastberaden mannen ats resultaat van onderlinge besprekingen een partij gevormd welker kern bestaat uit de democratische partij, die haar basis, haar program van beginselen en van actie zal verwijden door ’t opnemen van en door samenwerkng met leden, behoorendte tot de Duitsch-Nationale Vereeniging en met een gedeelte der Duitsche Volks partij — dus een mengelmoes, zooals men dit ook wel in de Bismarck-periodle gekend heeft. Deze „Staatspartij” heeft dr. Stegerwald niet in zijn politieke berekening opgenomen: zij zal echter met eigene lijsten voor den dag komen en vermoedelijk —- een geheel eigen! échec te boeken hebben. * • * Gelukkig dte minister, die een® niet over politieke politiek behoeft te spreken, doch zich boven de alledaagsche sfeer van zijn gezichtskring en van zijn zorgen1 uit kan verheffen tot een zekere hoogte van sociale bespiegeling! Deze weelde veroorloofde zich Zondag te Nancy minister-presldent Tardleu, die zijn politieke Zonlagspreek niet — zooals Poincaré eertijd» placht te doen — wijdde aan de bestrijding van het Duitsche gevaar in zijn verschillende vormen, Joch Mn een beschouwing over de noodzakelijkheid van samenwerking tusschen! werkgevers en werknemers, aan de solidariteit van den arbeid. in dezen tijd van crisis, zeide Tardleu, Is Frankrijk van de drie groote nijverheidslanden het meest bevoorrecht. In verband met de toenemende welvaart heeft de regeering een ontwerp tot verbetering van de nationale arbeidstoerusting kunnen indienen en' het is karakteristiek, dat 38 procent van het gevraagde bedrag bestemd zal worden voor het uitvoeren van openbare werken, tegen 62 procent voor de verbetering van het ras en de cultuur van Frankrijk en voor den landbouw. Terwijl voor dit plan geen leening behoeft te worden gesloten. Verdient de beeltenis van een minister die zulk een heugelijke mededieeling doet, niet in het ) goud te worden gezet? • * • Sinds ©enige weken komen er in de pers be- 1 richten voor, die zich bezig houden met botain- i gen tusschen |(|e Turken en dte Koerden; de 1 laatsten willen zich niet door de machtigen te Angora laten ringelooren; zij hebben handelingen gepleegd die als rebellie kunnen worden * uitgelegd en uit dezen hoofde is de Turksche , regeering tegen de opstandelingen nog al kras opgetreden. Natuurlijk geschiedde dit gewapender hand en er is héél wat bloed gevloeid. An- . gora heeft het indertijd voorgesteld, alsof zij de actie vrij spoedig de baas is geworden en dat 1 er nadien geen vuiltje meer aan de lucht viel te bekennen. Deze lezing schijnt echter volgens nadere be- 5 richten uit niet-Turksche bron niet geheel met 'die fef'o" overeen te stemmen. In elk geval schijnt Turkije nog eens extra-maatregelen te willen * nemen om de Koerdtem tot orde te brengen. Laatstgenoemden, die als ras een eenheid vormen, wonen echter niet alleen op Turkisch ' gebied, maar hebben ach ook gevestigd in Per- s zië en in Irak (in bet Mosoelgebied). De Per- , zisohe Turken nu hebben bij wijze van soli- <• dariteit hulp verleend aan de Turksche Koerden, t zij hebben de grens overschreden en zijn zoo- j, doendte in botsing geraakt met de autoriteiten te Angora, die erin geslaagd zijn de invallers f weer terug te dringen naar het gebied, waar zij * thuis hooren. » In verband met dit incident hebben verschil- ^ lende berichten de ronde gedaan, waarin on- ^ der meer vermeld werd, dat de Turksche troe- r pen niet alleen aan Perzië een ultimatum hebben v gezonden, maar tevens op Perzisch gebied zijn r doorgedrongen. Wanneer dit laatste juist mocht , zijn, zou Turkije de soevereiniteit van een buur- j, staat hebben geschonden» Nu is de botsing tusschen Koerden en Turken j, gedeeltelijk wel een buitenlandsch-politieke aan gelegenheid, maar wanneer Turkije inderdaad lB de Koerden op Perzisch gebied vervolgt, heeft £ de zaak tevens een buitenlandsch-staatkundlgen n kant. Zelfs is de vraag reedls gesteld, of er In dit speciaal' geval geen werk aan den winkel *, is voor den Volkenbond. Turkije Is weliswaar p niet toegetreden, maar Perzië is daarentegen wel _ lid van het Geneefsche instituut, zoodat er voor c
nu- van uct Ljcireciöuiiü iiittuiuui, zuüuiai er voor den Volkenbond althans wel eenige aanleiding is om zich met de kwestie bezig te houden. De Volkenbond 1® wei vaker tusschen 'beide gekomen, wanneer er in afgelegen hoeken van Zuid Oost-Europa oorlogen dreigen uit te breken, zoodat er in beginsel ook niets tegen zou zijn, wanneer Genève zich conflicten aantrok, die Iets verder zich afspelen. Te eerdter bestaat er voor den Volkenbond reden niet volkomen1 dadeloos te zijn; daar indertijd Idlenl Koerden onafhankelijkheid is toegezegd, die echter meermalen in het gedrang is geraakt