Eerste Blad
De eerste ronde der Fransche verkiezingen. — Berriot constateert een drang naar links. — Iedere voorspelling echter nog waardeloos. — De gespannen toestand tusschen Danzig en Polen. — Onthullingen in Engelsche bladen. — Een felle aanklacht van Albert Thomas aan het adres der regeeringen en hun politiek gekrakeel. — Voorwaarden voor een economischen opbouw. De eerste ronde der verkiezingen in Frankrijk is zonder noemeniswaardige incidenten verlo-open, en hebben nog geen stellige aanwijzing gebracht, hoe de 615 Kamerzetels over de verschillende partijen definitief verdeeld zullen worden. Wel, meent Herriot een drang nafir links te mogen coostateeren, maar deze constateerimg is even voorbarig als zijn wen-sch daarnaar vurig is. Er blijven tot -8 Mei, waarop de tweede ronde zal worden gehouden, zóóveel mogelijkheden open staan, dat er van een-ige zekerheid igeen sprake kan zijn. Van meer belang is dan ook Herriot’s verklaring, dat Tardieu door zijn verkiezi-ngsrede, welke hij te Belfort liet voorlezen, de bruggen tusschen de inks-republikeinen en de radicaal-socialisten leeft afgebroken. Want daardoor geeft Herriot ;e kennen, dat hij een eventueel samengaan van leze beide groepen in de regeering bij voorbaat reeds uitgesloten acht. De politiek in Frankrijk wordt echter meer leheerscht door personen dan door partijen, meer door de practijk d'an door principes. Cameleontische gedaanteverwisselingen zoowel ran personen als van partijen zijn er aan de irde van den dag. De standpunten worden er raak slechts gedicteerd door opportunisme. De Fransche politieke partijen vormen te samen ;en bonte lappendeken, waarin de vaalk uiterst jeringe kleurnuances in elkaar overloopen, zooiat men op een respectabelen afstand moet gaan staan om de groote verdeelingen in rood, roze en grijs te kunnen, onderscheiden. De tegenstelling tusschen rechts en links, welke men liet gewaar wordt uit de niet zelden bedriegeijke benamingen der partijen, openbaart zich iet duidelijkst ten aanzien van de groote prac:ische problemen: economische crisis en de bui[enland-sche crisis. De groote vraag, waar het liet alleen voor Frankrijk, maar voor gansch Europa bij deze verkiezingen om gaat, is: zulten de reohtsch georiënteerde groepen en personen met hun anti-ontwapentngsgezinde veiigheidseischen, hun onverzettelijke 'houding tegenover het insolvente Duitschland een regee•ingsmeerderheid blijven vormen, of zal de schaal naar links overslaan, zoo-dat de ontwapening en de toenadering tot Duitschland betere kansen, zij het ook in zeer bescheiden mate, zullen krijgen, of zal een zog vaak beproefie, maar telkens weer mislukte ooncentratieregeerjng, alle partijen, behalve de uiterst linksche communisten en de uiterst reohtsche royaisten, omvattend, uit dezen strijd te voorschijn romen om een compromis-politiek te gaan drijven? De vrees, dat de uitslag van de Land-dagverciezingen in Duitschland den Fransohen natioïalisten in de kaart zou spelen, -blijkt tot nu toe ïog niet gegrond. Integendeel, eerder schijnt t Fransche kiezersvolk geneigd tot een tegenovergestelde reactie dan verwacht werd. Raiicaal-socialisten en socialisten staan op het logonblik in het voordeel tegenover de linksrepubllkelnen van Tard-ieu en de daarbij aansluitende groep-Marin. Maar zal dit voordeel worden bestendigd? De tweede stemming kan nog een algeheele wijziging brengen, zoodat iedere voorspelling thans nog vrijwel waardeloos is. « « • Het is merkwaardig, dat ongeveer tegelijkertijd twee groote Engelsche bladen, die een millioeneraoplage hebben, onthullingen publiceeren omtrent den gespannen toestand tusschen Danzig en Polen. Beweerd wordt, dat het in het voornemen der Polen heeft gelegen- met betrekking tot Danzig een coup d’ état uit te voeren. In den z.g, corridor zouden groote concentraties van Poolsche troepen hebben plaats gehad en hieraan wordt nog toegevoegd, dat het slechts aan de tusschenkomst van den Italiaan-
sc-hen graaf Gravina, den Volkenbondscommissaris, te danken is geweest, dat een aanval op Danzig — naar het voorbeeld, der bezetting van Wilna — achterwege is gebleven. Naar beweerd wordt, zou te elfder ure de Fransche ambassadeur te Warschau de Poolsche regeering van het plan hebben afgehouden. De Poolsche regeering laat ondertusschen weten, dat de Engelsche bladen erin zijn gevlogen en eveneens behelst een officieuse Fransche verklaring, dat men te Parijs niets afweet van Poolsche plannen, die tegen Danzig zouden zijn gericht en dat bijgevolg te Warschau ook geen Fransche interventie heeft plaats gehad. Zelfs wanneer de berichten der Britsche bladen niets anders zijn dan verzinselen, kan uit het feit, dat zij de wereld in zijn gestuurd, worden afgeleid, dat er met betrekking -tot Danzig een zeer ernstige spanning bestaat, -die het uitvloeisel is- van het ingrijpen der Poolsche regeering in de handelsvrijheid van Danzig. En moge de Poolsche regeering nog niet rechtstreeks verantwoordelijk zijn voor de Putsohgeruchten, waarvan wij boven repten, niettemin is de ophitsing tegen Danzig, die men. in een deel der Poolsche pers kan vaststellen, een zeer betreurenswaardig feit, daar, gelijk de Vossische Zeitung terecht opmerkt, onverantwoordelijke handelingen, van Poolsche nationalisten een buitengewoon erns-tigen toestand in het leven kunnen roepen. In zooverre hebben de 'berichten der groote Engelsche 'bladen — zelfs wanneer hun mededeelingen niet volkomen in overeenstemming zijn .met d-e feiten — een goeden kant, dat zij -de aandacht der groote mor gendheden vestigen op de gevaren aan den WeichseL Het is toch onloochenbaar, dat de situatie te Danzig zeer moeilijk is. In de eerste-plaats heeft men te maken met oppositioneeie Poolsche nationalisten; deze rechts .radicalen koesteren. annexatiegedachten. De regeering te Warschau neemt tegenover deze heethoofden weliswaar een' afwijzende- houding aan, maar aan den anderen- kant .roept zij ook zelf moeilijkheden in het leven. Wij denken hierbij aan de kwestie, of Poolsche oorlogsschepen het recht hebben in de haven van Danzig aan te leggen. De senaat van Danzig heeft uitgemaakt, dat schepen van de Poolsche oorlogsvloot daar niet mogen aanleggen-. Dit verbod geldt van Mei j.1. af, doch de regeering te Warschau bestrijdt de rechtmatigheid- van -dit verbod. Naar verluidt, schijnt in Poolsche marinekringen. te zijn overwogen van de niet-erkenning van dit verbod- blijk te geven door verschillende schepen op Danzigsch gebied te laten aanleggen. Deze voornemens zijn inmiddels niet in daden omgezet. De toestand schijnt momenteel dan ook zoo te zijn, dat de regeering te Warschau zelf nfet van zins is zich in dwaze avonturen te storten, doch wel is het mogelijk, 'dat .ongeregelde benden, nadat een o-phitsin-gscampagne -daarvoor de vereischte sfeer heeft geschapen, tot daden over gaan. Juist het gevaar, dat sohuilt in het mogelijk optreden van -onverantwoordelijke elementen, maakt momenteel internationale stappen noodzakelijk, teneinde groot onheil te voorkomen. Een feit toch is, dat het vooral in het corridorgebie-d- en de vroegere Duitsche -landsgedeelten wemelt van leden van allerlei Poolsche „weerorgan-is-aties”, die -door Poolsche officieren zij-n opgeleid. Daar het niet uitgesloten is, dat Poolsche chauvinisten zich van hen zullen bedienen, is er voor -den Volkenbond vooral thans de belangrijke taak weggelegd, zooveel mogelijk er voor te zorgen, -dat incidenten achterwege blijven, daar juist deze kleine incidenten zoo gemakkelijk het -begin kunnen zijn van een conflict, waarvan de ernst en d-e omvang nu nog niet zijn te overzien. * * • Niemand zal kunnen loochenen, dat het er momenteel met het economisch leven der wereld allerbedroevendst uitziet en tevens begint het inzicht h-oe langer 'hoe meer door te dringen, dat plotseling een keer ten goede 'zou kunnen intreden, wanneer de staten, in plaats van hun nationaal egoïsme uit te leven ten elkaar dwars te zitten, ertoe konden besluiten samen te werken. In dit verband is van groote beteeik-enis d-e rede die Albert Thomas, de Franschman, die de leidende r-ol speelt bij de internationale arbeid-sconferentie te Genève, dezer dagen heeft gehouden. Hetgeen hij te berd-e bracht, v-ormde een felle aanklacht aan het adres der regeerin-gen en hun politiek gekrakeel, waardoor de opleving van het economisch leven w-ordt verhinderd. Vooral heeft d-e aandacht getrokken Albert
i n-uriias vaststelling, u-a-i nex ue punueK. is, -u-tt een rem vormt voor een» nieuwe organisatie vai het bedrijfsleven der wereld, ja: deze gewoonweg ónmogelijk maakt. Wat er momenteel ontbreekt, dat is de wi en van dit gebrek aan willen bespeurt ook d-< internationale arbeidsconferentie zelf de gevolgen. Wanneer zij de missie heeft te vervullet ervoor zorg te dragen, dat er een algemeem vrede ontstaat op -den grondslag van het beginsel der sociale rechtvaardigheid, dan dien er thans op te worden gewezen, dat als voorwaarde daarvoor eerst eens een1 international! economische en financieele samenwerking d-e volkeren en staten een feit dient te worden. Taak der conferentie is het — naar d-e mee ning van Albert Thomas — n-og eenmaal eet beroep op de regeeringen te doen-, dat zij in di eerste plaats de taak tot een goede oplossing brengen, welke hierin bestaat, dat groote open bare werken worden uitgevoerd, waardoor he mogeilijk zal zijn duizenden men-schen, die than: geen emplooi hebben, aan arbeid te helpen. Ondertusschen ging Albert Thomas nog eei stap verder door de ontwapening met zeer vee klem aa.n- te duiden- a-ls een zeer belan-grijfci voorwaarde voor den economischen wederopbouw. Alleen een grootscheepsche oplossing de: schadevergoe-dings- en valutavraagstukken, var het D-onau- en het oorlogsschuldenpro-bleem zou de mogelijkheid' scheppen voor een internationale economische overeenstemming, dit tot dusver steeds — men d-enke slechts aan der strijd om de ratificatie van het accoord inzak! den arbeidstijd in de kolenmijnen — door politieke o-n-eenigheden achterwege moest blijven Voorloopig kan een uitweg uit de ellende misschien alleen worden gevonden, wanneer de ondernemers zelf, eventueel met medewerking dei regeeringen, het economisch leven- organiseeren Men ziet: de directeur van het inte-rnati-onaa arbeidsbureau spreekt woorden, welke elkeer zal kunnen -onderschrijven, die van oordeel is dat, wil Europa en de wereld- den chaos nie tegemoet stormen, er onmiddell-ijk rechts on keert moet worden gemaakt.