Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

Vuiir «lo oorlogen met Turkije en mcl Grie» kenland.zcrviö. zetelde in do volk-vert-gen» >w'ioritl van liet Balkan-koninkrijk bul» ga rij e «'én sociaaldeinol

Aan het stemrecht wa» inmiddels mets Ver» anderd. Verkiesbaar voor de Bobranjo waren en .zijn alle mannelijke Ingezetenen boven 30. jaar, uitgezonderd soldaten en — leden der geeslelljkheid; lezen eu schrijven kunnen la het overige verelzchle. Kiesgerechtigd: alle meerderjarlgo mannen, die ledera 5 jaar de eenige Kamer hernieuwen waaruit de ver» tegenwoordiging beslaat. De vorige Kamer lelde op 211 leden 121 «g«»«rwg-»»nhang«»l-s. De sedert veranderd» regverlng kan nu op niet meer dan 110 «temmen rekenen; de socialisten en de agrarische partij hebben belde verrassend groole winsten behaald: de laatste i» gestegen van 4 10l 37. Hetgeen bij deze verkiezing nieuw was, is do toepassing van het evenredigbeidsslel»-»!» dal sedert korten lijd kracht van wet gekregen bad. Onverandero was gebleven hot streven van de regeering om de verkiezingen lobeinvloeden, waarvoor all een apart fonds van een tnillioen franks had gevormd. Veen enkel middel werd ongebruikt gelalen: l» beginnen bij bet plan om Ui volkomen strijd met de waarheid de cholera epidemisch *» verklaren en op dien grond de verklezlngsvorga» «leringen te verbieden — tot aan de organisatie en betaling van boevenbenden, die do arbeidersvergaderingen trachtten te verstoren. Herhaaldelijk zijn deze regeeringsag^nlen zeer onzacht door de vergaderingbezuekers verwijderd, die ln de hoofdstad en elders wraak namen op do lokaalhouders, door vernieling van hun eigendommen, waar socialistische bijeenkomsten gehouden waren. Harerzijds bad de regeering, ,pekt^ee---geillaalll, do zware oorlogslasten, en, eindelijk bet ergste van al, de uiterst bloedige, door do eigen heerschar» gewilde krijg legen Servië en Griekenland, die «le vruchten van de vorige Inspanning grootendeels

Hecds bij de gemeentelijke verkiozingen van 9 November werden ver ovor do 400 socialistisch,» raadsleden benoemd, terwijl tenminste de landelijke gemeenten vroeger geheel voor ons gesloten waren. De jongste par» lementsverkiezingen hebbon «Ut eerste succes bevestigd en nog aanzienlijk uitgebreid. De arboidersklasso is aangewassen tot een sterke politieke macht, met wie elke regeering rekening zal hebben te houden. Op de nog kleine partij, in groepen gesplitst, rust nu do zware taak den kolossaler. nieuwen aanhang te organlscoren en le scholen. Heods is de verwachting uitgesproken «lal de eerste uilwerking van do zegepraal de samensmelting van belde fraklies zal zijn. Welke gevolgtrekkingen do regeering uit den afloop van do verkiezingen zal maken is nog niet bekend.

Do i begrootingsdebatten 'in den Dttit-chen llijk.»»dag, waarbij Dinsdag de socialls» lischo spreker demolievanwantrouwen legen den riikskanselier opnieuw ter sprake bracht, zijn Woensdag voortgezet Wij hebben reeds uil do telegrammen meegedeeld dat ook in deze volgende vergadering do terugtocht van do burgerlijke partijen voortgezet is. zoo» dal do kanselier tenslotte naar waarheid kon vaststellen dal de partijen die Donderdag 4 December voor de motie bodden gestemd het onderling volkomen oneens waren over de bel«»e» keuis. Feitelijk is daarmee aan de uitspraak van do overgroote meerderheid voor «ie regeo» ring allo beleekenls ontnomen. Men heeft gazien dal de meerderheid voor de konsekwentla van haar eigen moed terugdeinst, do motie blijft een woord waarop geen daad zal volgen. Ka do katholieke en liberale fraktles. kwam Woensdag «Ie Volkspartij, do radlkalere groep, aan het woord, In haar naam verklaar» «1- do algevaardiilde Wie mor dat bij de ge» volglrekklngon van dea «oclalisllscheu woord» voerder ' nlet kon onQe«*s»-b*.jveu omdat de grondwettelijk» voorwaarden daartoe vlet «tan» wezig waren. Ander» gezegd: omdat do burgerlijke partij-m nog niet de polllleko macht in handen hebben welen (e nemen, mogen en zullen wij nlo.s doen om bij deze gelegenheid, nu over hel machtsmisbruik van do werkelijke regeerders bet geheele land «liep verontwaardigd is, onze positie tegenover hen lo ver* sterken. Hot beroep op de grondwettelijke be» zwaren was reeds van tevoren door Bchelde> mann krachteloos gemaakt. Do keizer benoemt en ontslaat de ministers, zeer goed — maar hl) kan den Rijksdag niet dwingen met lederen minister van aljn keur» samen to werken. Ook in «ie konslltulloneel of parlementair geregeel-da landen, «l.w.z» waar do bourgeoisie hoersent, be» noemt en ontslaat do koning of do president do ministers — maar president en koning (of koningin) weten ln die landen «lat zij zit» de moeite kunnen sparen andero ministers aan to stellen, dan die «loor de meerderheid van hel parlement aangewezen zijn. Had ln dlt geval do meerderheid van den Rijksdag voel hqj stuk gehouden, en geweigerd verder met den kanselier Retbmann Hollweg samen to werker», dan zou zeer waarschijnlijk oon botsing met de regeering zijn gevolgd, oon ontbinding van den Rijksdag, en nieuwe verkiezingen die voor de regeering niet gunstig zouden zijn afgeloopen. Maar zetf«»,de r adilmalslo burgerlijke oppositie wil «leze krachtproef nlet wagen, en kruipt weg achter de .Hrondwetllgo bezwaren", die inderdaad niets andera zijn dan de bezwaren door algen zwakheid en bangheid opgeworpan. Dat uo Volkspartij-man ook de katholieke en naUouaol-llbertde opvattingen aaide te verwerpen, kon de regeering unverscldUig zijn. Ook de min of meer scberpe woorden vun den spreker behoefden haar met te dei-en, tol daden, wist men, zouden ook de beer Wiemer en zijn vrienden nlet ko-neu. Hij sou het verstandig vinden van bolbmann HHweg als bij lrt*enging, zeido Wlelner. Maar «laar stoort natuurlijk de kanselier «leb niet aan, die de verteg«^wtx»r»bi*»*r is van een gezag, sterker dan «lat von d«n Rijksdag. Erkeun«n, vroeg de spreker, de soolaaldomokraten nu ook de verplichting om, al» de kanselier en de andere minister» aftreden, deel uit te, maken van de regeeringr Immer, neen — Kautak** o.a. zeker nlet lli«-roo, meenen wo, hadden de Duilscbe *-rjj-^nnlg> demokrateu bet geritst kunnen laten aankomen. Indien tengevolge van da /ab«*nsche sciumdaleu in DuiiHCluand een str-ljd ware uit» gebroken tuascben burgerij en **«geering on» ue macht in «ten Staat, dan zou zeker de orbeldersklaase tegen «I» «regeering «net tule kracltl purtij bebuen gekozen, eu voor ge-aa der t»o»rport«leulU»»a maar een Ideinlglleid aun go>ve-»st. En nat»»nrl»*jk *»ud«tl de Duilscbe *locia»U»<*OMoitrateu gean oogenblik hebben geaarzeld om onder «ll»-» omstan» dignetlon duel te nemen aan een «-«-g-wring, dm — aek-rr wel niet met enkel r^rletnentalre middelen! — in de plaats gekomen van de tegen» woordige b*ler»cl,ers, wel niet «ou zijn «en socialistische maar toch een revolutionat re «-geeriug. Welken indruk desa geheele zaak la do politieke wereld heeft gemaakt vat «te R-<«*liJn» sche k«-t*espoudent van bel „Handelsblad* »n zijn brief van 10 De«>»mb«*r mot «leze v»-o««l*

«Uet «lot van de 2*d-et*a*zaak ia alleen «lat de aoclaal-demokratle «te»» aan/jimlijki» winst kan boeken I" Zoo moest bet lndt*rdaad ook ditmaal ****** B*"**-» .!«t^« t«.i^_. »--a -r..... ¦ i.^,,,1.., 1.^.1 '

Zaterdag 6 December la ln den Zwllaeracban l*a»lot»alan cad tVolksvertegeo woordiglng) het debat over de wtjalng van oe Arbetda» of ka briekawol gesloten. Mm algemeene -temmen werd bel ontwerp aangenomen aooats bel lo den loop der di»knsa»e vastgesteld werd. De Wel waar» voor dese In de plaata komt. dateert van lll?7. De toenmalige voorschriften bevatten op menig pon» een flinke voortmgang, docb van de nieuwe be» palingen kan di» niet gezegd worden. De wet brengt een wokelljkaoben arbeid», door van 69 aren. daa dagalllkaeh tien aa Zaterdaga negen nnr al» wettelijk m-zimnm. Voer bedrijven me» den vrijen Zaterdagmiddag la de werktijd op 10**$ nor gesleld mol een zevenjarige overgang «ot de invnering van deo tien» nrendag. Ka 7 Jaar moet de bt.l4 nrige week — l» dagen 10 aar en Zaterdaga 6'/, nar. — bat wettelijk maximnm aljn, allnana voor loonatrle en vrouwenarbeid.

De beginleöfiljd voor arbeldater» wordt tot 15 Jaar verhoogt!. Verder la de mogelijkheid ge» opend voor verplicht aeboldagerecbt en ls be» gerechtelijk behandelen van geschillen in-scben patroon* en arbeiders geheel kosteloos gemaakt. Ziehier alle» wat ata verbetering verkregen kon worden. Socialistische amendementen lot bestraffing vao ondernemers dle het vereent» t-ingerecht schenden of met a*»arte lijmen werkeo, werden verworpen, tinkel werd «eo bepaling aao» genomen dat de betwisting van vrijheidsrechten in bet nieuwe atralwernoek verboden snn worden. Kans dat bet aoo weinig voldoende omwerp bij volksstemming- verworpen aal woeden, schijnt er weinig te atjn. Volgens da beslaande regeling kao een referendum alleen dan worden uitga» schreven wanneer binnen 6 maanden «a aanneming va» het nntwerp daartoe 6U.0U0 borgere den wenecb te kennen geven. De groote maosa van de klein» burgerlijke bevolking la echter voor verscherping vau de Arbeidswet mot te vloden.

Avkeldovoorwnnr-I»»*» bU de valtaeka *r*sp«»g*^»le«,. Door de kommissie voor de kol» les (leve kontrekten oir de patroonsver» eeniging allo de volgende gegeven» over bet Jaar 1912 bekend gemaakt. In de atatiai'e!. aijn 2003 plaateen met 7437 drukkerijen eo 70199 arbeiden» opgenomen. Ue» kolieklief ateisol omvat biina het geheele personeel: 96j»* ->«**». Van de nandaeuera werkten 8.7 pOi. Ep stoaloon, vau de 6469 maehlne-leltar» 34 4 p

De loenemiog van «etmaeblnoa la aeer leerrijk, se aijn van 889 In 1900 tot 4194 in 1913 gestegen. De maehlneaettera hebben Indien lijd bnn aantal veriieodabbeld. De patroons, dn», hebben al» wapen tegen da gesellen de invoering van d» «»ebl».e verbaaar, devorkloozbeld oveNlof dei. eek la bat afgale«p«aiaar elk vorig*. Vaareniega» aljn ar llw leerlingen beven bet e,ero?ngekeman getal werkzaam. Da g«keh*rakteerda arbaldadt»»» (Bidt voor 87.9 pOt. van bat pe-aoueel. Wat bet arHeldalaon b»tr»lt. slet man da» bat percentage - van laeaen e»«-eenk«m»tlg he» mlntmamtarlet geatadlg kllm», van 99.» pet. la 1896 tot 89.1» pet. lo 1919. Daarentegen la bet getal van degene»,, die meer «lan bet laagste bedrag ontvlogen. t»rn>g»gaan van 54.9 pet» ta 1900 tot b&6 pet. In 1919. Ouder bat minimum ba» - taald werden tn 1914 oog» 1.4 pat. De algemeen, toestand l» dn» betrekkelijk veraleobte-tl.

Bet uitenw» Pemwae*,» »a,li>»«a»el»«« laglatare» voor he» aeret met de Ram er la aanraking ge» wee»», ca beeft ep baar begliiaelvarklarleg, il* wij gisteren meedeelden, eet» molle ven vet»» trouwen gekregen met 841 tegen 141 aiemma».

Do «wgetael»» Poet-et» *a*»le-»F-»-»l*»<»MWaw««»«G krUgae de verlaagde leeaaverboeglag va» 16 re*. nle Of de meerderheid »a», ai» erganlaaile aa ep baar be-lalt am nlat te atak»>n. aal terngkemew, moet worden afgewacht. Br aebljet la geen geval tegen de Keratdagea teta te verwaohiaa ta ay», aoeal» eerst gemeend werd.

. Tengevolge van geschillen over de voorwaarden blj da verlenging van he» koliek»»-»»* baa» «ra kt 1» In de Doltaeb aprekenda landen vaa O natten rijk tot een algemeene «ttatntsta-* ven drnkkerageaellon besloten. Volgoaa de laatste berichten «taan ongeveer de heil», la sommige plaatene een veel grootara verhondla»-, van da lypografea op at-aal.

Men schrijft ooa: Een glaablaaer dia be» laaie» aan do . tabvloel „Da Zoble*' gewerkt had, kon nergens werk vind-* «ta» droeg het vermoeden blj slab dat de beer A. «Aa Deventer, dlrekienr van «De saaie"» hem betere» werk «e vinden door middel van de overeonkoaa-a der fabrikanten om geen arbeidere van eikaar «uut te nemen aonder toestemming. 111 l ging aa mam den beer A. »ao Deventer om werk te vragen o» te vragen om bern vrij «o laten om elders week »e aannemen. Ulj ontving «oen bet volgende brief je«

6 D«»«»amber »9UI.

Aan den glaablaaer Jan Verhaal.

lo verband met het onderbond vao hedenmiddag, kneuen w|j a tbana metedeelen, da» aan de glee» tabrtek .Uu*" hoogaiwaareebllnlllk plaa» voo» • 1». Wilt o daa daar vervoegen. Vit bovenstaande «al « blijken, «lat «we bewering da» wij o aondan verhinderen «e werken-ral» komen onjnla» ta.

aiaafebrtek .de gehta". .De Dlreklle (**• f») n» «n Deventer. Al» man na weet dat de glaafabriek ,Dto** gehaat atll lig» wegene ataktog dat» vraagt man atet» es wat beteekent aolk een brief f

la he» om onderkruipers te werven on da» «l-a» een georganiseerd patroon voor eon oogaorgaoa» aeerd oalrooo? Of l» he» eeo lage bespotting vaa den arbeider dle belet wordt werk te vloden «at» nn gezonden word» daar. waar geen werk lal'

«-»*» nieuw k-nMk» te in bal Nllvoreumsoha atalbonderebeurijf ongebroken. De stakiog tn Jrnlt werd beëindigd mei eeo wederaljds obderleOkeod kooirakt. Verxeheidaoe atalhoodera boode-, -nek echter nlet aao de ia dat kontrak» vastgelegd* loonen, hoewel aU wel me» be» eog daarop «ha tarieven verhoogd bebheo. Ook nemen a»,. la weerwil vao de kontraktoeele bepaling, rankt»*»-»» maatregelen on ontsloeg bijv. de patroon v. d. Br-mk den a*deelll»!»-»-krelarl- vao dan Transpori*»rbe«d-»»a» bond. U. van Ootjen, om een saak die andere mee een standje pleeg» al la loopon. aoodal hem troo-»e*»e te verstaan gegeven la, da» hij nle» ontslag-w ce-a aljn, als bij mat lid en beet o orde- vao den vak» bond waa. Op Initiatie* van dan bond beeft «e burgemeester la aake bel loon met goed govelg bemiddeld, maar wat bel ontslag betreft, weigeren de patroons bemiddeling. De vakbood beef» o» de borger^ per manifest op de hoogte gebraon» voor het geval dat een nieuw konlbkt moet»» «1»» breken.

*?Mk»»iekaM»kel-le«ia«>»

. "***oeoadagavea»D werd te Portoerend door bemiddeling vao d«a Beatonrd-irabood een afdeellng van deo GemeeotG» werklledaobond opgeriebl mcl voorloopig 9 iedea.

Beo Be««n«,^dle*>«*»<-a»> te 5»««»<»«wtla. «lla vorige week trad Broeos van bet Vakveroood »*»--* de moderoe vakvereeoiglngeo te B>eeowtja op «at hat ont van een Bestuurdersbond oiteeo «e aerte»», met het resultaat dat gis.eren deae organisatie Is opgericht me» vier vereenlglngen van leaamea ruim lbO leden.

Be«*«l-»ael>« B<-««na»-a*-»»-'k»»»*»«l. 'Wegens werkaaamb.'den beeft J. ld. Ineaula aljn fnoktla al» aekretari-, moeten neerleggen eo ta in aijn plaat» gehoaen C. Uerka, Valkenstraai 12.

De B> aoebe »-«»nde*-,<»»»eaM«Mktlng. Namen» de belde eamenwerkende vakbonden schrijf» mee ons:

Wa» de minste verandering la er «e beapenrea omtreo» dese staking. De zoowel doer arbeidere als parroona aanvaarde bemiddeling der Boes-he Kamer van Arbeid beeft nog steeds aeeo reanltaa» opgeleverd. Uet zie» ar voor «l>»>» industrie ta 'a Bosch droevig nlt, no alj reed» 6 volle wekaa «UI ligt.

e»» «lleW»e«a»»?»orllll«r«l->abaa-l. Na ca» Inleiding van den hoofdbestonrder l.nremaoa t» ta I*lel eet» afdeellog oprerleht met aanvankelijk UZ ledea, meerdere zegden loatredlog toe. Door dea Delaeaet» B«tanrdera*»ond waren d« veerlooplga warkgaat». beden vrrrlctlt.