Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

De Voorzitter sprak oen inleidend woord. Dlt onderwerp moet liet volk wel ter hart» gaan, want de ontwikkeling vormt de vleugels» die den menscb op een booger plan moei bron» gen. Het is te hopen, dat dit kongres «en rilling zal doen gaan door het land, opdat er verbetering kome. In dlt verband bracht spr. hulde aan Van Oet on Ossendorp, die zooveel hebben gedaan om dit kon.gros l,»>, het woord aan den eersten inleider over dit onderwerp, onzen partijgenoot A. H. er hard.

Hij lichtte de volgende stellingen toe over: „Het beginsel van den leerpl iel» t." 1. Hij het onderzoek naar do gronden van het beginsel van den leerplicht, is het nood»? in 't oog te houden, dat er onderscheid i«, of men zich daarbij stelt op het standpunt vnn de gemeenschap dan wel op dat van liet individu. 11. A. 1. Het welzijn der gemeenschap hangt «f van de «raad der arbeidahekwaamneid en der verstandelijke on moreel o ontwikkeling van haar leden en van hun zin voor orde en «tomenwerking. 2. Hit die afhankelijkheid is het reclit voor de gemeenschap af te leiden, om door middel van haar orgaan, de Staat, al baar leden door onderwijs en opvoeding die noodige en veel» nijdige ontwikkeling ta doen erlangen, w<»lk

V. Het is van belang vast te stellen, dat uit «tellingen II A volgt, dat de Staat dc neiging moet vertoonen om de toepassing van den leerplicht tot een noodzakelijk minimum te beperken, afgemeten naar wat geacht wordt in bet strikt belang der gemeenschap te zijn vareischt, en dat de stellingen II H de verklaring bevatten voor den toenemenden drang nanr een zoo groot mogelijk maximum van onderwijs. VI. Slecht in een ideale gemeenschap vrtllcn II Aen 1113 samen.

Lpr. wierp een blik op de geschieden»», van den Leerplicht, • beginnende bij üarel dei» (lroote. Hij liet daarbij uitkomen, «lat men door de eeuwen been voelde^ dat de leerplicht opgelegd mocht worden in bet belang der gemeenschap. Die overtuiging is terug te vinden in elke beschouwing over deze zaak, zelfs in do pauselijke encvklielc „lterum rlovarum". Tijdens do Pranscbe Revolutie kwam een nieuwe gedachte deze stelling kruisen, die den nadruk legde op de belangen en rechten van don individu. Z»j bracht den moeien eisel» der algemeene ontwikkeling naar voren,

lat recht om de eigen ontwikkeling soo boog Mogelijk op te voeren. Deze idee is de grondels» geworden vsn de sterke beweging toot leerplicht in de Ue eeuw, Ris in boolelzssk door de arbeidersklaaao werd gedragen. Door mevr. Haver» de kloeke strijd» star voor deze zaak, is bet duidelijk uitgesproken, dat de beweging voor leerplicht eigenlijk biets andera is dan een beweging voor leer» sa ebt voor die individuen, die daarvoor uit eigen kracht niet kouden opkomen. (Ap> plans).

Daarnaast kwam op ' do eiaet. vsn leer» plicht op onderwijskundige gronden. Het is aan ook geen toeval, dat ook onderwijsorganisatie in ona land sterk voor leerplicht hebben geijverd. Tegen den leerplicht bestaan in ons land geen bezwaren meer. «aar het is van belang, dat wij ons duidelijk maken op welke gronden wij er voorstanders van zijn. Stelt men zich op bet standpunt der gemeen» aebap, dan is een minimum van ontwikkeling voldoende.

Houdt men vaal san bel individueel stand» punt, dan is een maximum ontwikkeling «iseh. Welnu, wij dienen on, niet te houden aan liet klein gemeenschapsbelang, maar bet recht van het kind voorop te schuiven. Het Leerplichtwetje, waaronder wij thans leven, is daarvoor niet voldoende en wijziging daarvan baat te weinig. , Zelfs als men zijn eisenen bescheiden houdt — en dat ie op dit kongres inderdaad bet ge* val — moet men opkomen voor het recht van allen op algemeene ontwikkeling. (Luid applans.)

De beer Tb. L anc e o sprak, over „L eerplicht van onderwijskundig standpunt." Hij verdedigde do volgende stellingen:

I. Leerplicht ie «en vorm van kinderbescherming, waarvan, in ons land althans, de noodsakelijkheid niet meer ernstig wordt bestreden.

11. Geen regeling van het onderwijs ia — binnen nfzienbaren tijd — in ons land denkdaar, waarbij het. beginsel der leerverplicbting Biet zou blijven gehandhaafd.

IN. De thans vigeerende wet op den leerplicht heeft het karakter van een overgangsmaatregel, die ten doel heelt de Nederlandache ouders te gewennen aan da inperking; der vrijheid, om bun kinderen naar eigen goeddun- Ken al dan niet te onderwijzen.

IV. Dit karakter spreekt zoowel nik den omvang van den leerplichtigen leeftijd, als uit «la strafbepalingen tegen nalatige ouders. .

V. Nu bet principe der teerverplichting vrij algemeen is aanvaard, is do tijd gekomen, om aan dat principe een uitwerking en toepassing ta geven, die beantwoorden aan de eisenen, welke in onzen tijd door de samenleving aan «la lagere school worden gesteld.

VI. Heb ia niet mogelijk aan de lagere school steeds honger eisenen te stellen, zonder de uitbreiding van den leerplichtigen leeftijd daarmede gelijken tred te doen houden.

VII. Een goede organisatie van het vakonderwijs vraagt een «olieden onderbouw van algemeen ontwikkelend onderwijs, dat de lagere school moet geven. ¦ «

VNI. Die school moet noodwendig in ge* breke blijven, wanneer zij de leerlingen loslaat op een leeftijd, waarop die leerlingen de meeste geschiktheid vortoonen tot het opnemen en verwerken van dc elementaire kennis, sis later van hen zal worden gevraagd.

IX. Noodig is een herziening van de be» staande leerplichtwet, die sneller en scherper berechting van overtredingen mogelijk maakt «n waardoor tevens dc administratie, voor seover die ten laste komt van de school, wordt vereenvoudigd.

X. Van veel hoogcr waarde echter moet «rordun geacht een verlenging van den leerplichtigen leeftijd, die het mogelijk zou maaan de volksontwikkeling op te voeren tot een soo hoog poll, dat daarin voldoende waarborg sou worden gevonden voor de toekomstige welvaart «n kracht van dat volk.

Bpr. herinnerd» aan de partijdige bestrijding Her Leerplichtwet. Die bestrijding ia thans versitomd. Er is binnen afzienbaren tijd «een onltlarwlj'sregeling mogelijk, die niet leerplicht zou bevatten.

Daarmede kan men ziel! echter niel tcvre* élan stellen. Wij moeten breeder en honger, als bet kan wad' spoedig. De huidige Leerplichtwet heeft het karakter van een overgangsmaatregel. Zij konsolideerdo bestaande toestanden. Zij «gaarde al te zeer do industrie. Zij gaf gelegenheid — waarvan maar al te gretig gebruik werd gemaakt — om kinderen op 10% A jarigen leeftijd aan het verband der wat te onttrekken, llet is. Bi» het bandeloos Karakter van ons volk, te billijken, dat mei» «•rat een overgangsmaatregel wilde. Do wet weet echter niet de pretentie krijgen vsn een dunrzamen maatregel. En daarop begint het in ons land te lijken. Reeds bij do Ni handeling «er wet in de Tweede Kamer werd getracht baar iete meer radiksal to maken. De pogingen zijn mislukt on nu, 14 jaren later, is er nog geen kijk op, dat die pogingen zullen slagen.

Toch is de tijd meer dan gekomen, dat 't prineipa der wet een uitwerking krijgt, die in overeenstemming is met de eischen die thans aan de volksschool mogen worden gesteld. Het is dwaas en onbillijk aan die school «leeds hoogere cisehen te stollen, indien niet in gelijk», varhouding do leerplichtige leeftijd wordt verhoogd.

Erkend moet word«n. het; heeft aan agitatie daarvoor niet ontbroken. In grooto volkakringen leeft de eisch. Maar do r-geering wacht weer net zoo lang totdat zelfs do geduldigzlen aan den ketting gaan rukken.

Op onderwijskundige' gronden zette «pr. vervolgens uiteen, «lat verlenging van den leerplicbtigen leeftijd onafwijsbaar is. llet is thans «anmogelijk de kennis bij te brengen en te doen verwerken, die het arbeiderskind voor hot leven Koodig beeft. Een leergang van 8 jaren ir. daarvoor ten minste noodzakelijk. Dat wordt hevea* tigd door tal van officieel», rapporten, o. a. door dat van de drie iuspekteurs van het Lager Onderwijs.

Ook de onderwiizers-vercenigingon roepen Om uitbreiding van het onderwijsgebied. Er is la die richting door sommige gemeenten iets gedaan, maar dat helpt niet als er geen alge«acne maatregelen van rijkswege worden ge» Nomen.

Wat moet er gedaan ter verbetering? la. snellere en scherpere berechting van «lo 'Ivertredingen. Want de uitvoering van do vigeerende» onvoldoendo wat laat nog veel te wenaohen over. In 1810 bedroeg het betrek» keiijk schoolverzuim nog ruim e pCt. Van de aVt.tXIO.tXX» verzuimde schooltijden waren 3 nül» lioen ongeoorloofd. Se. .Verbooging van den leerplichtigen leeftijd.

Nederland ataat verre ten achter bij de West» Nnropeeache landen. Daar bestaat leerplicht tot het 14e, zelf» tot het loc jaar. Nederland moet volgen. Zeker, er zullen bezwaren rijzen van linaucieclen en ekonomischen aard. «aar «ij sullen niet kunnen tegengaan de uitbreiding tot 8 leerjaren. Voor bet heilig en onaantastbaar recht en ontwikkeling van den a. a. ztaataburger zal dat allee wijken, want boven de belangen van land» bouw en industrie gaan. die van den jongen, levenden meuaob. (Luid applaus). - , Hét woord was nu ssn eis. Bakker van Zwolle over ' ?D a zedelijke en maatschappelijke beteekenia van den Leerplichtwet. Hij verdedigde de volgende stellingen': I. Het gebrekkige der tegenwoordige wet geeft aan de bespreking van den leerplicht een dadelijk en hoog belang.

11. Immers een breed opgevatte en streng doorgevoerde leerplicht versterkt bij de oudere bun verantwoordelijkheidsbesef, oefent op do kinderen een streng opvoedende werking en helpt mee een zelfbewust proletariaat to vormen.

111. Wnur, door de toenemende vraag naar ongeschoolde krachten, do leerplicht niet sterk als een maatschappelijke, noodzakelijkheid wordt gevoeld, zal vooral van ele kracht van bet proletariaat het welslagen eencr hernieuwde aktic afhangen. Ook deze spreker noemde de Leerplichtwet een mislukking. Maatschappelijk is zij voordoe* lig voor de boeren, die goedkoop aan hun aardappelkrabbertjes komen. Zedelijk is zij gevaarlux voor de ouden» en kinderen, die leuren een wet te ontduiken en te overreden zonder al te erge gevolgen. Nieuws valt er over de werking der wet zoo weinig te zeggen. ledere deskundige kent on erkent haar gebreken. Lr is dan ook op wetgevend gebied naast de kiesrechtzaak niets zoo urgent ala uitbreiding der leerplichtwet. Thana beklijft van net onderwijs zoo weinig. Ik kom uit een onderwijzersgezin en weet uit cissen aanschouwing, dat zelfs de grootste toewijding van den onderwijzer daaraan niets ver» anderen kan. Als bij de kindoren de geestelijke honger komt, dan is de maaltijd net afge» loepen.

Het kind moet onderwijs kunnen krijgen tof» bet ISe jaar. Dat zal veel geld kosten, millioe» nen zelfs. De burgerij die dien eisch hoort, «al kippenvel krijgen, vanwege den mammon, (Dij» vai.) Kaar wij zijn bier bijeen, om te eizchen wat noodig is; do praktische oplossing bluft voor den minister die ie eer zal heboen die voorstellen te verdedigen. Hpr. wees op het groote ethische belang van ontwikkeling, ook voor het proletariörskind. Wij — SPr* apreekt niet in de pluralis majea» tatta 1(O e lac b) — hebben oua dit jaar zat gezongen van liefde voor het vaderland, maar bij die aan het Nederlsndaehe proletarierskind de mogelijkheid tot ware ontwikkeling wil afsnijden, verdient den naam van een goed vaderlander niet. (A t» pl au n.) De onderwijzer zal bij een langeren leerplicht meer resultaat van zijn werk «eu en niet zoo spoedig ontmoedigd worden. Ouders en kinderen zullen er zedelijke winslo van hebben.

Wij kunnen dan krijgen een behoorlijk ontwikkelde arbeidersklasse en dat) is van groot maatschappelijk belang.

De grooto stuwkracht naar een nieuwe, hoogere maatschappij, ia bet proletariaat dat den klassenstrijd voert. Hoe sterker hot is, hoe breeder de stroom naar hr>t nieuwe en schonno. Elementaire kennis maakt dio sterkte grooter. Daarom is het van eminent belan!?. dat «lo arbeidersklasse er voor werkt, dat eb' konklttaies van dit kongres worden omgezet in een wet. (Hijval.) Zullen anderen daar niet voor ijveren 1 Zeker, maar het proletariaat.zal het 't krachtigst doen. "On» deze eenvoudige, menscliktmdi«o reden, dat zij liet hardst werken voor een zrt.ik, die er liet grootste belang bij hebben. (A pplaus.)

Hit de kringen van kapitalisten du middenstanders zal ge»,»» roep voor deze hervorming uitgaan. Zij hebben «een belang bij een outwikkeld proletariaat. De tabaks-millioenon worden toch wel verdiend, ook al ia do kuelio geert* telijk «ninderwaai'di'r. D» llotterdat,il.«l,o booten worden wel gelust, al is do bootwerker geen >*eleer

Do heer Zijlstra (kommissie lot wering van schoolverzuim to Assen) zei, dat de grooto oome*. onder do steden ecu voorbeeld kunnen nemen aan Assen, dat zeer vrijgevig was in het verluenen van verlof tot het bijwonen van dit kongres. Het hoofd «n cel» onderwijzer van fiéa school kunnen b. v. tegelijkertijd hier zijn. (Applaus.) Een saluut wilde «pr. brengen aan do samenstellers der «lrio belangrijke rapporten. (Luid applaus.) Spr. gaf voorts name»,!, 23 plattelands-gcmeenten in Drenthe ccuige wensehelijkheden te kennen betreffende berechting van leerplichtovertredingen.

»>. O. Ce ton gaf eenige cijfers betreffende» toepassing der Leerplichtwet. Alleen dc arbeidersklasse, gedreven door het klasscbc!.»''?,', zal verbetering afdwingen. Ik sluit mij, zei t>pi'., in dat opzicht volkomen aan hij mijt» partiit-enoot Hakker (Luid gelach.) ......ik bedoel bij mijn gewezen partijgenoot. dio daarover voldoende beeft gezegd. Nadat er bard enkele opmerkingen van Ccton bad beantwoord, dankte do voorzitter Musso r t • de inleiders. Hi> gaf nis zijn meening te kennen, dat niet alleen liet proletariaat, maar heel ons volk moet overtuigd worden van do noodzakelijkheid van uit.breiding van den leerplichtige.» leeftijd. (Applans.) Do vergadering werd geschorst tot des «vonds g uur,

In Amsterdam staan wij boven de bIM. «.'e Hoede Waak bracht ons 4000 nieuwe leden. Ten slotte: He» ouverawlkkelljke debat Bos- Tavoalstra komt op be» debet van de eerste, dia de »er»el«ulll«kweatte legen ena beef» willen uitbuiten. Wlj «ljn voor een geaonde demokralle In ons staats» laven. De beeren «uilen eobter aan entten groei en toenemende mach» moeten gewennen. « D» allNUlTlll. VAN FINANCIEN welgat» tot ean teohotaebe herziening van be» tarief over te gaan. BIJ beralenlng van bet aneeeasleracht «al blj «Ut» niaunen nader ontvouwen. DEIaINISTE» VAN BINNENLANDBCHE ZAKEN betwist deo beer Loaff, dat de regaerlng Couean» traila*kaaianjee nl» bel vuur baal» om de Cooeen» tralie eeo eebae »e besparen. Eo eveomlo Is «IJ aau bel Concentratie-program gebonden. He» kies» reeb» eo penaioen loeb word» behalve door dè Concentratie, door tal van andere groepen in bet land verlangd, tot zelfs onder da reeblsebe kiezers. Spr. beeft er «lob rekenschap van gegeven dat men hier met

He» bevrediglngavooralel der regeerlng Inzake de politieke schoolstrijd berustte op vertrouwen In be» gezond verstand eo de baaadlgheld van de Statenleneraal. De regaerlng beeft, bij de vele heilige redevoeringen, da» «vertrouwen niet verloren. Dat ou da rechterzijde, hoewel nlel In baar geheel, baar wantrooweu »u da regeerlng heef» overwonnen, la voor baar aan voldoening en be» beste bewijs dal bel vertrouwen der regaerlng nlel Ijdel was. He» la ook «au eer voor de rechterzijde zelf: bel moet baar meer dan gewone kracht hebben gekost. Van Ltuka en Hechte dien» men na bij' de be» sprekingen over deze zaak «eu tegemoetkomende bonding aan te nemen, lden dl»u» op vrede, oiet op overwinning Ui» te gaan. Dan kan de poging der regeerlng lelden 10l be» geweuaebe doel. .Ook de regeerlng beef» uitdrukkingen vermeden, die vroeger misverstand eu altijd hebbeo opgewekt. Wa» de regeerlng bedoel», la

In bat land beeft te doen.

Spr. begrijp» nlat waarom het monarchaal besef een aanbod moest nllalniten. Het kan toch niet worden aangenomen dat soclaaldemokratiache ministers tegen de koningin op min aangename wijze «ouden optreden, at zijn zij republikeinen? Het wordt dat, ook — meen» apr. — hoe langer boe duidelijker,dat Troelstra. voor een onverwachte moeilijkheid is geplaatst, en zich toen heeft alxevraagd: boe kom Ik er af, en hoe zal ik bet de Concentratie zoo smakelijk mogelijk muiten, om baar allten de verantwoordelijkheid te doon aan* vaarden, In dlt verband noultspr.vol.dzldealeun inzake militaire begroollng» n door de S. O. A. F, aangeboden, onvoldoende was. HIJ konkladeert dat de Concentratie niet anders beeft kunnen handelen dan zij deed. Oemagoglscne of eleklorale belang-n waren haar vreemd, zij beeft de grenzen harer ver* aniwonrrlvttjkhetd «eer juist getrokken. Is tra's Jrescbonwlngen waren een opzettelijk gemis aan «ellkennia; om ztju eigen pad achuou te vegen, gooide hij

¦tecnen op liet pad der Concentratie.

' DE VOORUITEN dringt op beknoptheid aso. We verlangen allen naar bet einde. Laat ons dus zorgen, vandaag gereed te komen. Oe beer UUIGER3 (a.r.) bfreert opniou»?. dal bet pograu. der regcerlng nlet la goda»r.rd op de nllspraak van «en klazersmeerderheld, om ver* volgena te bcloogen dat de r«goering tot staata* pensioen komen door art. 869 der luvaliditeltswet verkeerd te interptotocren. llij blijft het optrede» van minister Treub lu dit kabinet vreemd vinden. Inzake de beratetntningavragen bandh-af. bij z^jo boa», aren, speciaal tegen de heraten. Indien men spr. vragen stelt, gooit hij se lu den prulie* Mand. Inzake de heernn Ter Splll en De Beaufort bad spr. dc reserve gemaakt. da«deS.D. A. F. hun antwotirden verkeerd kan hebben voorgesteld. Maar nu zij op

cm, soo de regeerlng ona daartoe waardig kenrt,^n een ataatskommla* sla sitting »e nemen. (Brevo'a van llake en reebta.) De heer VAM DEB VOORT VAN ZIJP (a.r.) verklaar» loaake de ondartviJs*kwesiie, da» de anti* Revolutionaire fraktie met deze regeerlng weusoht «at ar aan einde aan den schoolstrijd «tal komen, eo dat bare poging ala eeo seer «rustige sal worden beschouwd. Wee» de regeering een einde te maken aan deo schoolstrijd, dan «al apr. minister Oor» van der Linden dankbaar stjn. Spr. waardeert dus da toaaegglug. maar toch «ljn alle wolkan nog aia» verdwenen. Oe groote vraag ls, af aan be» laebtabewuatatjn In de rechterzijde «noaer vol* doening «al worden gegeven, da» de Nnancleele gatljkaielliug wordt verstrek! «ouder

aan to taaien. Dienaangaande wenscb» spr. van san minlatar klaarheid.

De ragaaring beeft verklaard, vlet tol onder» werping bereid te «ijn. Haar om de onderwerping Van bet Kabinet Is be» ons niet »e doen. Haar als da linkerzijde bereid Is «leb op hel ruime standpan» der regaerlng te plaatsen, hetgeen spr. na de redevoering van deaeu middag niet gabeel uitgesloten cent, meent hij dat er geen beswaren «Un voor de regeerlng zólf het inlllatlol ta nemen. De zegaerlng zal haar tocht veiliger kunnen volbrengen, a>* aa óók art. I!>2 bij hare lading voegt. Spr. vraag» daarom: Wil de regeerlng m«< de daad taonen, dal slj be» rechtsgevoel van

bevredigen wil? Dan ia «ij al van alle dtibla *-bet eindoordeel der regeerlng en vertraging ln het werk der Staaiskommissie, — dia thans oog bij de anti revolutionaire fraktie bestaan.

SCHAPLN ach» «leb ala fatsoenlijk man verplicht man een enkel woord, een misverstand ep te balderen eu daardoor een beschuldiging tegen dr. Doe weg ta nemen, dlo bi) nl«t verdien», e.a. Iroaletraa varwij» da» de beer Bos op hel vluketonw boef» gazatet». Or. Boa heeft mij en Vliegen ent» vaagan met de woorden: ik ben geen geen kabinet*, lormaienr. Et» op onze Informatie of da «aak nog s«u terecht komen, deelde blj mee, da» bijbel nle» wis». HIJ beef» ona dna In geen enkel opaten» lekker ««maakt. De heer Bos la toen dlrekt naar bet aaltentend venrokken. Wij hebben hem niet weer gaaien. Alleen beb ik bern per briefje bet besluit «ar panljkonlereulle tot bet beleggen van bet llwolaeba kongrea meegedeeld. De beer Boe beeft astj hiervoor bedank» — «ledaar de heele geschie«Kants. Zit er blaam in de uitdrukking ,ep bet wiuketouw uitten*, dan kan den heer Bos

Awslerdanl, 1.2 December. ' llet met zooveel zorg voorbereide Kongres voor Kinderbescherming wordt beden, morgen en overmorgen alhier gehouden. • Hel denkbeeld lot bet bijeen roepen van dit kongres ging uit.van den Bond vn,i Neder» landscho Onderwijzers en liet vond dadelijk instemming in allerlei kring. Verschillenuo organisaties van sociale», opvoedkundigen en politieken aard spanden zich voor de zaak, die thans werkelijkheid geworden is. Het kongres gaat uit van 48 organisaties, waaronder ook K. O. A. P., N. V. V, en de Bond van Soe.Dcln. Vrouwenklubs.

Na eet, tweede misverstond — van den kant van dr. bos. Lu de tweede Pattljkonferenlie was «la groote meerderheid uitsluitend bereid tot aan» vaarding der zetels, ala de Concentratie weigerde. Toet» kwamen echter allerlei geruchten, b.v. dal dr. llnvpar blj deo beer Boa geweest was, en da» minister Heemskerk «el» We zijn oog niet wegl Da» deed me naar dr. Be, slappen; lo dle situatie waren een aantal onzer bereid. In vredesnaam maar toe te happen. De heer Corl waa toen nog alet aao de formatie bezig, eo bet kommnulynó onzerzijds bad «ao do«l. hem te waarschotsen.

Nog late. Da beer Tljileman noemt verkleslngs» vragen Hnfng. He» is echter geen Onfng, maar aan uiting van damokratie, gevolg van de slapheid aa vaagheid van vroegere liberale programs. He» dergelijke vragen moeten wlj de vrijzinnigen baaebermen legen eigen wankelmoedigheid. '» la sok nooit goed. Als we me» bel verleden der baereo komen, heel het: Schel non uil me» die O«lja*aeba atemmlngalljatjee. Lu als wij waarborgen voor da toekomst vragen, la he» ook niet In orde I W* kunnen do beeren toch geen biankokredlet gaven I Oen beer Loefl (s de schrik in de beenen geslagen door onzen tofnemenden Invloed. Dal Is te begrijpen voor den man van 1902. Ik vertrouw eo hoop achter da» als de soclaaldcmokrallo loencetni, do boeren er aan sullen gewennen. Dat «al moeten. Want

niet alleen wat betreft de Bijksllnancllln. Verder kan spr. niet gaan. De vraag van den beer Van der Voort van Zijp moet moe» spr. afwijzen. Indien men geen vertrouwen in de «aak «telt, moe» men baar afwijzen. Spr. Is tot be» uiterste gegaan, alle wenseheu der rechterzijde kannen In de kommissie ter sprake komen. Verantwoordelijkheid voor bel eindresultaat kan spr. eebter nlet aanvaarden. De heer Van der Voor» van Zijp waea op dnbla. Zeker, de regeering behoud «leb vrijheid voor, «eu opslokte der indiening van de kleareehtbervormlng. Het geldt bier ecu «aak van goede trouw. Zoo hebban de heeren Loeff en Lohman bal ook opgeval, ln de kommissie «al spoedig blijken of de btaken tegelijk behandeld kunnen worden. Hlalnk» de poging, dan Ia de «aak nog precies ala thans. Haar de regeerlng «on haar niet begonnen «ljn, wanneer se nlet werkelijk daoh» da» er

was. Hoge links eu rechts elkaar vinden, om door overleg tot aan oplossing legeraken die van groote beteekeula Is voor de volkskracht en de eenheid van bet land.

De algemeene beschouwingen worden gesloten; en Hooldstuk I wordt goed gekeurd na opmerkte» gen van dan beer BICHON VAN «SLLaIONDI. (wild e. b.) over overschrijding der pos» van var* bonwlug van be» Loo.

' Do eerste zitting bad hedenmiddag plaats in bet Concertgebouw. Tegen half twee liep do zaal vol met afgevaardigden on gnioodlgden. Men zag er o. n. verschillende bekende gezichten uit de arbeidersbeweging. Op hel balkon had een aantal belangstellenden plaats genomen. Dc voorzitter van liet kongrosbeztuur, P. L*. Ossen dorp, sprak do openingsrede ult. Hij begon met do mcdcdellling, dal hel kongres niet zou handelen over du bescherming van bet kind in het algemeen. Oe slof is zóó uitgebreid, dat eettig'ius dlet»cro behandeling in 2 dagen niet mogelijk zou zijn. Men beperkte

zich daarom lot net schoolgaande kind en tot do jaren dat bel kind nog oehourdo school te gaan. En sella de Utmamelijke ' verzorging van het kind van dlen teeltijd moest goeddeals duiten hel programma vallen. Door dezo haper» king hoopt men een goede en duidelijke behandeling te bevorderen, dle. invloed uitoefenen zal on den wetgever. Er bestaat in ons land reeds eenige beschertuint» van bet kind door Arbeidswet en Loer» plichtwet. Maar hal is veel eu veel te weinig. Tienduizenden kindaren krijgen op den levens» weg veel te weinig kennis mee en tienduizenden moeien veel zwaarder.werk doen dan l«j bun leeftijd past. Daarom is «r ook In ons land voor een kongres als dit «den te over. Aan voeding en kleeding van hot schoolkind mankeert nog al te veel. «oei dio tank worden overgelaten aan de partlkullere liefdadigheid, of dient zij to worden uitgevoerd door de overbeid 7 Op die vraag zal hier een antwoord worden gegeven. Ook in ander opzicht zal men zich zoo duidelijk mogelijk uitspreken, opdat eindelijk de regeering «leb gedwongen moge zien maatregelen te nomen tot ldgeboele bescherming van bot kind. . "

Dal hel initiatief tot dit kongres is genomen door onderwijzer», behoeft nlat lo verwonde» ren. Zij zien sohler dagelijks do slechte ge vol» gen van den huldigen toestand. Muur ook in andere kringen der bevolking — en met name bij de arbeidersklasse — leeft bet vraagstuk der kinderbescherming. Wij hoopten eenige jaren geleden, toen wij onzon eersten oproep deden hooren, dat dit kongres zon worden een nationaal kon» gres, do afspiegeling van ons volk in al zijn geledingen. Wij noodlgden dan ook allo organisaties van polltiekon, paedugogiscbin en socialen aard uit. Tot onze teleurstelling heeft echter geen enkele christelijke voreeuigmg lot deelneming kunnen besluiten. (He w o ging.) ) Hoo anders was bet bij wat men «o «groepen van links" zon kunnen noemen. Onar vonden wij gretige medewerking. Toen er zeker* beid was, dat do zaak zon slagen trok do Uond van Xcd. Onderwijzers zich op don achter» grond, kre«g bij niet moer invloed dun iedere andere vereeniging. Het kongres-komitee ondervond modewerking van tal van personen, parlikullore instellingen en autoriteiten. Oe gemeentebesturen van Groningen, Assen, Zwolle, Arnhem, Utrecht, Haarlem on Amsterdam gaven subsidie. En de regeering bericht ons, dat bij koninklijk baslult f 2500 voor het kongres is uitgetrokken. (A p pi.) Het verdient opmerking, dal de vorige, christelijke regeering ge-zn termen vond leis tt, doen. (Hewoging) llel kongros loeft in bet volk, en met name bij do arbeidersklasse. Wij ontvingen daarvan talrijks schrillclnko bewijzen. Het bezoek zon nog drukker zijn geweest, als niet tal vvv organisaties torn financieel» redenen - verhinderd waren «en «fgovaardigdo te zinden. Xleino nlallt)lands-veroeniglligen schreven ons, dat zij nopen, dat liet kongros moge «lagen, „opdat onzo kinderen bet boter zullen krijgen dan wij bet badden".

l In liet vertrouwen, dal bol dio uitwerking zal bobben, opende spr. liet kongres. (Luid applaus.) Do) Voorzitter deed mededeellng van bet )inkomeu van verschillende sympathiebetuigingen. , De ministers Cort v. tl. Linden en Troub, zoowel als de kotnmissarls der koningin ln Noord-Holland haddon bericht van verhindering gezonden. Vier leden van «Gedeputeerd-) Sintel» van N. Holland hadden niets van zich doen huureu. Do he<:r Ketelaar is aanwezig, do lieer Vat» Hamel zou, zoo mogelijk, nog luimen. H. en W. van Amsterdam hadden bericht, dat een hunner, indien mogelijk, een deel van bel kongres zou bijwonen. Het kongre^besluur, door de ervaring geleerd, hooft aan allo gemeentebesturen een circulaire gezonde», waarin verzocht werd «lo onder» wijzers «lle liet kutigres moeten bijwonen, daar» toe üi de gelegcnlieid t« stellen. Het bestuur der gemeente Harilngon heeft de circulaire op Zijde gelegd, omdat zij... ongozegold was. (Gelach.) Twee besturen, heel in het Zuiden, hebben besloten verlof to weigeren. Erg is ook wat in Oen Haag gebeurd is. Daar beeft men na» den onderwijzer Wanink één dag verlof geweigerd, om de afd. der 8. O. A. P. hier te vcrtegenv.oordlgen. (Pr lts ton.) Daar heeft men wel oen onderwijzer oen maand verlof ue^even om propaganda to maken voor zijn bijzondere deuklioolden op pacd.,goglscl» gebied. Daar heeft men wel cc» onderwijzer eenige weken vrij gelaten tor voorbereiding der oiiafl,«l,kel!jkhe!«lsfo«sten ta Scheveningen. Haar voor Wanink kon er geen da« af. Dat is «en feit, dat hier we! gereleveerd mocht worden, sic mm ing.) Hoe anders gaat

bet bier fa Amsterdam. leden» onderwijzer kan Maandag .verlof krijgen on, bel kongres bij t« wonen, ook al zouden do scholen gesloten moeten worden. (Applaus.) Spr. deelde voorts mede, «at vorleginwoordlgd zijn: 20 gemeentebesturen, 10 schoolkommissies, O kommissies lot wering van schoolverzuim, de i» bonden Uie het kongros «rgaiilseeren. 11) Besluurdarsbondeii, 83 «fdeolingei» van vakorganisaties, 49 andere vereonlglngen. I) afdalingen van den Vrijz.-Oem. Bond, 162 afdeelingen vau de S. O. A. P., 1 aldeiding van do S. D. P., 30 afdeeUugen van Volksonderwijs, liet hoofdbestuur en l afdeellng van de Ver. van Hoofden van Scholen, l? afdoe» ilngen van het N. O. 0.. 102 afdeelingen van den Bond van Ned. Onderwijzers en l2il persoueelo leden, te zamin vil korporatles en per» Honen. (A p plans.) • Aan het eind gekomen van zijn mededeelingen. gaf spr. den voorzittershamer over aan den beer Hlussort dlo do eerste zitting zou lelden. Hij stolde al dadelijk aan do orde het onderwerp ?..,_.. !..,. .«, !>«..., .