Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

' Op een eersten school vakantiedag in een 3c (klas-coupe. Twee mannen — de een blind, dc ander zijn geleider — zitten in een hoekje «niet een klein proletariërsventje bij zich, een .neefje. Hertus, zoo blijkt het kereltje lc hcelen, «dt voor 't eerst in het spoor. De ziende man maakt het kind op alles lange den weg op» silcrkzanm* een veulentje in de wel, jonge ll«_lvcren, de mooie gele lioarlemsclte tram. Ook de blinde man geniet, en hij belooft zijn «petekind een nieuw pakje met de Pinksteren en een naar nieuwe schoenen. Een gelukkig drietal, nat zich even los voelt van dc aard» txche zorgen.

¦ In den anderen boek een moeder met haar ¦zoontje, op reis naar familie. De moeder, •knappe arbeidersvrouw, heeft zich netjes aan«gedaan: een hoedje met een wit pluimpje, _warte mantel, donkere rok. Xe zit kantig «volliep, anders kreukt haar goed zoo. Den .jongen is het aan te zien. dat hij een onberi»*>c«lijk nette moeder heeft: een schoon strooien hoedje, een hagelwitte, stijf gestreken matrozentblouse, een üonclagsche broek. Hij heeft ook een portemonnaietje en natuurlijk ook ecu helder-witte zakdoek met een gekleurd randje. «Dat kind is ook gelukkig uit te gaan, in een «spoor te rijden. „Jongen, je porlemonnaie in je zak! Als je He eenten laat vallen..." . „Neen, moe, hij is dicht." ' „iVou, maar daarnet was-ie open. Weg dat Idilig!" • En als bi) 't niet ving genoeg doel, «dc ¦zachte aanmaning, of»ie een tik op zn handen (Wil hebben.

* Porlcmonnaic weg, clfic-. laler komt dc zakldoek op de proppen, 't Kind doet cc nhzoluul «niets mee, krijgt toch, pats! een Nèt* over Sn vinger*». ' Len jonge vrouw tegenover me. r..el ec-n gejZlCht vol tintelende lc.ell>l>!»'>!, zoo iel», van een >jonge, frissche, flinke o:idel.*.lj/:-^s 'z; moei het me niet kwalijk nemen, als ze misschien hoügcr in rang is), trilt van verontwaardiging en met passende wenkbrauwen zegt ze vertWiilcnd* „maar juffrouw, dat i 5..." De rest werd gemompeld. Moeder kijkt in de richting van do onder«wijzere!.. „Wat blieft us' vraagt ze dood-nuchler. Maar de onderwijzeres, blijkbaar besellende, dat het boter aan dc galg is, zich met zoon rare theelanlc te bemoeien, houdt zich lieve** bezig met de belde ooms van Ilcrlus, die onuitputtelijk zijn voor het kleine baasje dc spoorreis tol een echten fecsltocht te maken. Dc moeder peborcn opvoedster? 't Kloek! •watt _. 5. K. ',

Het juridisch gevecht over de al of niet opneming in do wet van een bepaling tot strafbaarstelling van werkgevers voor uletnaleving van door hen afgesloten

wordt voortgezet. Gelijk bekend, is door de hees Van Nispen (Nijmegen) (r. k.) voorgesteld het door den minister lngelaschte voorschrift weder uit de wet te lichten. Het wordt een waar jurlsten-bachanaal. Het puikje van de rechtsgeleerdheid ln de Kamer kluift met wellust aan dit boutje, den gatischen dag, alsof er nog ik weet niet hoevee! tijd beschikbaar was. Schaper, wiens diepe oerheld voor juristerij «duw bekend is, zit zichtbaar te ge nieten l De heer IMTGLNs (o. r.) heropent het gisteren gestaakte gevecht. Hij betoogt tegenover minister Treub dat de amendementen betreffende de poe» nale sanktie op Zondagsloon, door hem en anderen voorgesteld, heel lets anders behelzen dan wat de minister nu heeft voorgesteld. Die amendemeuten toch bedoelen in te gaan legen onuoodige Zottda^arbeld - zij richten zich dus niet tegen de schending van kollcktieve kontrakten, maar tegen een bepaald soort arbeid. Dat is, herhaalt de heer ltntgere,

O zoo, zegt de heer LOHüIAN (c 1,.), maar dat is voor my nog niet de hoofdzaak. Wat de minister wil is ln «trljd met ons huidig rechtsysteem. Ik blijf het namelijk geoorloofd achten — of Mende!» me bespot of niet — om de door den minister voorgestelde bepaling te beschouwen in verband met de bestaande rechtspleging. In die rechtspleging en ook in de rechts» ontwikkeling moet systeem en eenheid zljn. Waar gevaar bestaat dat het parlement dlo eenheid ver» "toren zal, dient daar tegen gewaakt. Ik weet wel dat dc soclanldemokraten zich van dat systeem niets aantrokken. Splekman on alle socialisten vinden hot moreel veel slechter wanneer ecu werkgever een kontrakt verbreekt dan wanneer een arbeider het doet. Ik echter niet.

We gelooven, dat wc niet te veel beweren, als wc zeggen, dut de uitvinding en vervaard»-ging van dc lucilcrs er een is geweest, die met eere mag worden genoemd, al zal menigeen er zich niet altijd van bewust zijn, welke zegenrijke gevolgen deze uitvinding heeft gehad. W.lt een ongerief moet het toch voor onze voorouder»» geveest zijn, toen dc lucifers uog onbekend waren. Toen vierden steenslag, vuurstag en tondeldoos hoogtij. En men wa» waarlijk al blij, dat men door middel van deze vuur kon maken.

Wij zullen niet de verschillende uitvindingen, door l.n-lppc koppen in die dagen gedaan, mcinoreeren. Wc wijzen er alleen on, dat het lang duurde, eer men de bekende houten slokjes, die nu voor ons onmisbaar zijn geworden, uilvond. Eu doordat ze met de hand werden bewerkt, waren ze natuurlijk zeer duur. Wc lezen er over, dat 100 v.in zulke stukjes van ongeveer G'/, c.M. lang. na gedompeld te zijn in een mengsel van < Illoor'ilrc kali en kali en zwavel of andere brandbare stoffen, in 1812 nog f 1.20 ko-dlen. Ecu groole ommekeer bracht dan ook I!c-',iricl» Weilhofer. modelmaker van liet natuurkundig «laboratorium te . Wceneu, te

weeg. Hij maakte een schaal tot vervaardiging van .ucifershoitljcs, . waarmee men in 10 minuten 500 kon maken van 94 cM. lengte. Maar een groot liezwanr bij deze houtjes was het geconcentreerde zwavelzuur, waardoor veel last en ongelukken ontstonden. .

't Was dan ook een kolossale verbetering in dc onlslekingslcl'lltiiel-, toen men eindelijk liet zuur kon missen. Dat duurde tot 1832, toen het Merkel te Wcencn en llonFrcve en Joncs te Londen ongeveer gelijktijdig gelukte, lucifers te vervaardigen die werden ontstoken door liet wrijven langs -schuurpapier. Maar dc stoffen, waarmee de-uiteinden gedrenkt waren, leverden nog veel gevaar op voor zelfontbranding, zoo» dat de meeste regeeringen dc vervaardiging en verkoop verboden. Voor een groot deel werd dit gevaar bezworen, toen de scheikundige I'rcdcrik liamniercr in 1833 in de gevangenis erin slaa^e, dc pliospharus voor dc lucifers» industrie dienstig te maken. Voordcel van zijn uitvinding beeft hij echter niet gehad. Want na zijn ontslag aan het werk gaande om de nieuwe vuurhouljcs

In l"ï3.'. reeds werd door Tevan*.* en in 183? door l're^hlll te Weenen liet oiilslekingsnialeriaai verl'eterd. Maar de grootste verbetering was wel die van Von sc.'»i»ler, die in 1813 dc roode of nmorphc phospl.orus ontdekte en het mogelijk miaklc lucifers te vervaardigen, die vrij onschadelijk waren. •

Thans geschiedt do fahrikage geheel machinaal uit espen-, poptdier- en dennenhout. Nekend is, dat de pl,o-,p1,0r in verscheiden landen is verboden, door de gevaren voor de arbeiders «n de verbruikers. Dc zoogenaamde Zwecdsche lucifers, zoo genoemd omdat zij het eerst uit Zweden in den handel kwamen, bevatten geen phosphor. Deze velliqlieidslueifers zijn in 1818 door prof. lioellger te Frankfort am Mam uitgevonden en ontbranden, zooals ieder weel,

door wrijving op de smalle kanten der doosje», waarop zich een laagje niet vergiftige (amorpbc) pliosplior bevindt. Men ziet het: een heele geschieden»"». El» onverstandig is 't daarom, dat wij ons som» boos maken over een lucifer, die weigert».

' „Dc Tijd" liectt het in zijn nummer van [i dezer over onze beschouwing inzake bet aanhangige wetje tot aanwerving en opleiding van inlundsche oorlogzmalrolen. Wie zich ons artikel herinnert, zal welen, dat we tegenover dal ding, evenals tegenover het z.g. handlangersnvcljeNumbonnct, dit standpunt innamen, dat lde ' maatregelen op zich zelf beschouwd ook van onze zijde geen groole bezwaren kunnen ontmoeten* maar dat do kern van die beide «wetjes zit in het scheppen van de mogelijkheid, kie miliciens op dc vloot te krijgen. Juist omdat een oppervlakkige beschouwing Her belde wetsontwerpen dle pogingen niet doorziet, meenden wij gord lc doen, voor zoover wij dit vermochten, nel publiek beier in te llichlcn.

„Do Tijd" echter weent, dat ons kwade geweten ons deed schrijven. En zegt:

„Uet denkbeeld van uitbreiding der vloot» bemanning door Javanen en zeemlltlie be» gint blijkbaar nu ook eeulge ongerustheid en wroeging te wekken mj dc Ilonds» "mannen. Als bewijs hiervoor kan dienen een lamentabel artikel van den bekenden lliccr A. Wi. Mlchels in ..Uet Volk", hetwelk !do strekking heelt zijn lezers wijs te maken, «dat „er reeds jaren door verschillende ¦rcgeerlngen bewust op is aangestuurd", om llict tekort in het marinepersoneel te doen ontstaan, Bewijs hiervoor wordt natuurlijk niet geleverd."

Wie nu de verschillende artikelen in ons blad, in de laatste twee jaar over dit onderwerp geschreven, heeft gelezen, zal toch verbaasd t.laan over de laatste zin in dit stukje. „De Tijd" is vanaf het eerste ,ogenblik, dat «r over een mogelijke zcemllltle werd ge«proken, echter al niet lekker en hierdoor is liet misschien te verklaren, dat zij de artikelen over dit onderwerp liefst niet leest. Maar verleden jaar. toen dit blad een gehuil tegen ons «aanhief, omdat minister <2olljn zoo goed als zeker een zeemilitie in uitzicht stelde, en toen dit blad gemakshalve maar dlrekt dc schuld «laarvan op ons wilde schuiven, toen reeds hebben wn met cijfers en feilen aangetoond. I-oo roekeloos er met het marlne-pcrsonecl sinds jaren is omgesprongen. Hoe iedere minister ieder jaar als het ware met bezorgdheld op het groole tekort aan bevaren matrozen twee», maar tegelijkerlijd op alle kantoren van aanneming, behalve Lelden, alles liet afwijzen. Deze feiten waren b.v. voor den lieer «ar«ehant aanleiding, om blj dc behandeling der Kiarincbcgrootlng 1913 aan minister tlolijn te vragen ol dle cijfers juist waren. Toen werd door den heer _olijn geantwoord, «dat, naar hij van den oud-minlslcr Jansen vernam altijd «1 zulk een groot percentage afwijzingen had plaats gehad. De konklusie, die wij trokken, werd dus niet aanvaard, natuurlijk niet, maar de cijfers .werden niet ¦weersproken. Als de redaklle van ?Dc Tijd" nu eens een helder oogenbllk heeft, laat zij dit artikel dan eens trachten te lezen. Hler zijn de cijfers der -werving van jongens sinds 1903: 1903 1904 l«v 1906 1907 1908 «909 1910 1911 19*2 Aan-e-om-B: 203 230 2» 211 225 36, 337 192 I» 140 zi«t*«««a* 42» 319 484 488 618 832 1161 741 687 «90 /t»n»e»«ltl: «27 549 734 et» 843 119? 1498 933 880 730 en in percenten van het aantal .werden er aangenomen in die jaren resp.: 36. «-. »'.» 30. 27. 307.. 2.7» 207». ->. 2» ' 'Als „Do Tijd" ons nlet gelooft, de cijfers ziin lo vinden in het Jaarboek der Koninklijke Marine 1912-1913. blz. 221. Niet alleen is er daling in de absolute cijfers ltler aanneming maar ook in de percentages. Er. wordt steeds net gedaan, alsof dc aanmelding minder wordt, maar ook dit blijkt uit deze cijfer- absoluut niet. Als hel de laatste paar jaar bet geval is, komt dit, omdat men weet, toch afgewezen te worden. Maar trots dit, zijn de aanmeldingscljfers toch nog 'booger dan in vroeger jaren. En nu vragen wll „De Tijd" eens in gemocde het volgende: Welke reden kan een Marine» bestuur hebben, om, wanneer er reeds een groot tekort aan personeel is, niet alleen geen voldoende gebruik te maken van liet aanbod van jongelui, maar ook tegelijk dal tekort nog grooter te maken, door er honderden tegelijk le ontslaan, zooals Colijn b.v. deed. En als het blad nu ook eens wil naslaan in de brochure van den heer Uonorö Kaber, wat deze over die werving zegt, dan zal bij be» merken, dat ook deze, al durft hij 't niet zoo sterk te zeggen, tot dezelfde konklulie als wij, komt. , liet blad schrijft verder ook: ¦•' - '' ' „De heer «Michels verzeker!, tial voor eenzelfde werk meer Javanen noodig zijn dan Europeanen, een wetenschap, die zoo oud is ol» de wereld en waarmede natuurlijk rekening moet worden gehouden bij de samenstelling onzer vloolbcniauning." «Welnu, als die, wetenschap al zoo oud als de wereld is, waarom komt „De Tijd" dan ook niet tot onze konklusic, dat de regeering dc goegemeente wat voorspiegelt, als zit het voorstelt, ulsol 102.000 bezuinigd wordt door dc vervanging van 402 Europeanen door 208 inlanders? Alleen daarom bracht ik die eeuwenoude wetenschap nog eens in herinnering. Wij blijven beweren, dat do regeering thans bezig is, schatten gelds te besteden, aan een nieuwe pcrsoneelsor«ani*»atii, die eigenlijk nou een proef is, terwijl zij nooit datzelfde geld heeft over gehad, om dc grieven van bet personeel uit den weg te ruimen.' Dal, geachte lieer „Tijd', lieert den geest onder het personeel bedorven. Als ge nu werkelijk dc naam boven dit artikel niet verdienen wilt, neem dan de hierin genoemde cijfers eens voor uw «chaapkens over en vertel ons dan tevens eens. wat het Marine-bestuur ai zoo gedaan heelt, om den z.g. slechten geest te .verbeteren. 'A. W. MiI?.UELB.

een woord een woord. Het geldt voor allen, voor werkgevers zoowel als voor arbeiders. Het is de basis onzer samenleving, en wie zich daar niet aan houdt verdient straf. Alleen zoo komt hot recht vrijelijk tot ontwikkeling. Wat liet voorschrift zelf betreft, blijft spr. do opneming bestrijden. Het. geldt hler een zuiver privaatrechtelijke zaak. Publiek belang il, by naleving niet betrokken. Hel argument da: by nietnaleving de ordo in de haven kan worden ver» stoord, geldt voor alle bedrijven precies zoo. Ei» indien er al oen strafrechtelijke sanktie moest komen, dan zou het nog allereerst voor den arbeider moeten zljn. Want de werkgever is wel in staat een schadevergoeding, hem door den burgerlijke rechter opgelegd, te betalen; de arbeider echter niet. Intusscnen herhaalt spr.: het geldt hler een zuiver privaatrechtelijk gebied; 's Ministers voorstel komt neer op ecu begin van publiekrechtelijke organisatie van het bedrijf. En daar is de minister juist principieel tegen! Een vergelijking met do kontraktbrenk door schepelingen gaat, in' verband met de oanmonsterlng en het vanouds min of meer militair karakter niet op. Dat hier alleen deserteurs gestraft worden, ligt voor de hand; de rcederlj kan geen desertie plegen. Voorts wrakt hij nog eens het beroep van den minister op de -amendementen. De bedoeling dier amendementen is geen andere dan

en dat heeft principieel niets te maken met een strafrechtelijke sanktie op een kollektievo overeenkomst. DE VOORZITTER: Er zljn nog O sprekers ingeschreven. En er komen er nog meer. SCHAPER: Voed zoo l Bravo l DE VOORZITTER: Laten de heeren alsjeblieft kort zy,i! De heer VAN NISPEN Nijmegen (r.k.): v kunt er van op nan. HU betoogt dan dat de groote uit» breldlng die de minister aan do zaak gegeven heeft, de kwestie veel moeilijker maakt dan in het ontwcrp-Taltna. Spr. merkt voort» op, dat in het scheepvaartbedrijf niet eenzijdig de arbeider wordt f'.rafd*l_r gesteld, gelijk de minister beweerde. Ook de werkgever is, handelt hij ln strijd met de over» eenkomst, aan de strafwet onderworpen. - Do heer VAN DOORN (H.L.) geeft den minister in overweging het heele artikel maar

De eerste alinea's regelen de wljzo van loonuitbetaling. i"en regeling daarvan echter hoort thuis in het Arbeldskontrakt, want dat punt raakt niet alleen de bootwerkers, maar ook vele andere arbeiders. De regeling ln deze wet drukt een chachet van minderwaardigheid op de drankver» kooper». Immers wordt verboden dezen voortaan een zeker deel van het loon uit te betalen.

Ook de rest van het artikel, n.l. dat het loon niet mag worden uitbetaald op plaatsen dlo door haar ligging ertoe kunnen lelden dat de haven» arbeiders hun loon niet persoonlijk in ontvangst nemen,achtspr.zeermoellljkuitvoerbaar. Daartoe zou zeer groote lokale kennis worden verelscht.

Wat ten slotte de strafbepaling op overtreding van kollektieve kontrakten aangaat: het antipathieke, liet ergo hierin vindt spr. dat de wet» gever den werkgever dwingt het kellektlef kontrakt ook na to komen tegenover nletledcn der vak vereen die niet, als de leden der organisaties, een knntra-prestatle kunnen geven en voor wie de besturen der vakvereeni» gingen zich niet verantwoordelijk stellen. Daarvan voorziet hy moeilijkheden. Spr. zal dau ookuoode vóór de bepaling stemmen. De heer VISSER VAN ttZENDOORN (v. 1.) zegt te hebben verwacht, dat de minister gisteren n» Spickman» zaa".ku»d!go rede, de stiafbcpalinl? zou hebben ingetrokken. Nu dit niet is geschied, zal spr.

Wel i» liet feit dat op niet nakoming van civiel» rechtelijke voorschriften straf wordt gesteld, op zich zelf niets nieuws. Dat heeft men altijd gehad. Doch spr. heeft een ander bezwaar, Hij heeft in de laatste weken wel eens verwacht dat de minister zon toetreden tot den Bond van Vrije Liberalen, blaar deze nieuwe bepaling heeft spr. geleerd dat er tusschen vrij» liberalen en deze» minister nog principieel verschil bestaat. Een groot beginsel der vrijliberalen ia dal slechts lu de alleruiterste noodzakelijkheid de hulp van den strafrechter mag worden ingeroepen. Er wordt reeds veel te veel gestraft. En nu komt men weer met een bepaling waarvan zelfs dc heer Splekmau, die meer dan '/,, onzer weet van liet havenbedrijf, verklaart, dat hy ze verkeerd vindt omdat men er niets mee zal de» reiken. En in dit opzicht stelt spr. de meening van Spickman boven die van den minister. Op sociaal terrein moet men deu strafrechter zooveel mogelijk thuis laten. Alleen als spr. overtuigd, is, dat een strafbepaling

en er iets goeds door kan worden bereikt, zal spr. er voor stemmen. De minister echter wil reeds een strafbepaling zoolang niet blijkt dat ze onnut i». Daarmee kan spr. zich niet vereenlgen. De heer LIMBURG (v. d.) acht het uoodig te doen uitkomen dat verschillende leden de he» «waren tegen het voorschrift niet deelen. In afkeer voor het vermeerderen van strafbepalingen wenscht hy niet voor den vorigen spieker onder te doen, maar de vraag is slechts of de strafbepaling hler op zijn plaats is. Voor de scheiding tusschen publiek» en privaatrecht gevoelt hy weinig. Het antwoord op do vraag: wat is civiel» en wat l» privaatrecht hangt veelal af van

waarin men verkeert. Er zijn leden die 's ministère voorstel te radikaal vinden, blaar onder deze »yn er die wol een poenale «anktle op den Zondag», arbeid v. enschen. Is dat minder radikaal ? De strafbepaling, die de minister voorstelt,gaat bulten do privaat-rechtelyko gebondenheid van de niet aangesloten havenarbeiders om. Het bepaalt zich uitsluitend tot de publlek-rechtelijke ver» pllehtlngen die uit het kollektief kontrakt voort» spruiten, en stelt op dlen grond de werkgever» strafbaar. Dit is volkomen juist. blaar, vraagt de heer Lohman, waarom dal ook niet in de Bakker»» wet opgenomen ? Spr. antwoordt: als de toestanden by de bakkers, de timmerlieden of waar ook 's wetgevers zorg cisehen, sal soo noodig een dergelijke bepaling moeten worden opgenomen Dat dit stuksgewijze gaan moet is nu eenmaal een gevolg van de Talmavoorllefde voor partleele regelingen, waaraan wy hier vastzitten. Wa» de eenzijdigheid bij de strafbaarstelling betreft, gaat een vergelijking met het scheepvaartbedrijf wel degelijk op. De heer Van Nispen moge zeggen: Ook de werkgever is strafbaar l blaar de schipper i»

«ds hy op 't laatste oogenblik voor de uitvaart in strijd met bet kontrakt den schepeling den toegang weigert, terwijl de schepeling by wegblijven wel strafbaar is. En daarop komt het aan. Tegenover den heer Vnn Doorn merkt hU op dat. als men de ontwikkeling van het kollektlet kontrakt wil, men berusten moet (n het feit dat ook de nlet-oangeslotenen gebonden zijn. Nieuw is de strafbaarstelling niet. Reeds by de behandeling van hel Arbeldskontrakt, 8 jaar gelede», werd er over gesproken. Spr. meent dus, dal tegen het regeeringsartlkel geen bezwaar bestaat. De minister overwege intusschen wat beter is: de strafbaar» stelling hier te laten afstemmen of ze voorloopig maar terug to nemen, opdat bot denkbeeld dan verder kan doorwerken.

Wij lezen in dc Indische „Expres", Tijdens bet kongres der S. IX A. P. dal gedurende dc Paasclidagen te Utrecht gehouden, werd, deed zich dc vegende eigenaardige ont» meeting voor. Douwes Dekker stond te pralen met een klubje voormannen der 8. D. A. P. onder wie zich ook mr. Mellde'.s bevond, Plotseling komt er een reus van een kerel naar hem toe, «legt hein de hand op den schouder, ziet ben» met scherpen blik aan en zegt: — Zoo, ken je mij niet meer? Dollwei Dekker, die ziel, een oogcnhlik bezoll^, antwoordde nadenkend langzaam:

„NVt-u". „Wel, — toen de ander weer ¦»» weet je dan niet meer. dat je in Zuid-Afrika een paard nolxlit; luid. en dat iemand, die gewond in de ambulante lig. tl'^cn je zei: nectn mijn paard dan maat*.' Je reed er op weg. en den volgenden dag werd hel pa irtl onder je dnoll^e.'.t llolen.- Dat was mij,» l

Dc belde bannelingen schudden elkander da band, temidden van het klubje Ilollandscho lsociaaldcniokraten dat ,cc vroolijk omheen stond. ; ? j,

'Altijd verstrooid. Vrouw: „Waarom strek je .watjes in Je ooren?" l'rofess?r: ..llet ruikt hier zoo vies."

MEXDEL3 waai schuwt tegen de opvatting alsof dezo discussies slechts ukademische waarde zou hebbeu. Voor de toekomst is ze z. i. van groot praktisch belang. De heer Lohman deed het voorkomen alsof spr. maling had aan systematiek en privaat» en publiek recht had dooreen gegooid. Dat is onjuist systematische iudeeling kan heel nuttig aljn, maar men machte zich er voor iv zoon indeeling

achter !