Vergaderingen en... 40 et. p. regel, Ar.beider.wereenigtngen2oct.p. regel De Notenkraker. AM3.O jaargang «o. 33 - 15 Aug. 1914. INHOUD: ILLUSTRATIES: Uet troetelkind. — De teemulngen van het kapitalisme. —- Het losgelaten monster. — Het uitgemoorde Maasdal. TEKST: De groote propagandist. — Aan onst lezers. — Oorlogsvar!». — De tlelUiese boeren. — Waar «Ie krijg woedt. — Oorlogsellende. — Ver. laten graat,. — vij Hr. M«. Marine. — Feuilleton
Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij
- 14-08-1914
Permanente URL
- Gebruiksvoorwaarden
-
Auteursrecht onbekend. Het zou kunnen dat nog auteursrecht rust op (delen van) dit object.
- Krantentitel
- Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij
- Datum
- 14-08-1914
- Editie
- Dag
- Uitgever
- Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP)
- Plaats van uitgave
- Amsterdam
- PPN
- 83308013X
- Verschijningsperiode
- 1900-1926
- Periode gedigitaliseerd
- 1900-1926
- Verspreidingsgebied
- Landelijk
- Herkomst
- KB NBM Mfm MMK 0032 [Microfilm]
- Toegevoegd in Delpher
- 18-11-2014
Advertentie
DE OORLOG.
De slag bij ttaelen. - De Fransoh «^ngelsohe hulptroepen In België. - Aan de Fransoh- Belgische grenzen. - Verspreide Berichten.
' Ne t-lifi v.in eergisteren. *.Vuen.da<* 12 .Xug. is voor de Duitsche wapenen op liel geveehls- Herren in noordoostelijk Belgi- „iet gunstig geweest. Nok indien men de mededeelingen «van Belgischen kant niet zonder voorbehoud aanneemt, moei men besluite,, dal de .«'ging van de Duitselitrs «m ten /.uiden van Diest in «Ie richting van Brussel door lo dringen, Klgeslagon is. Tegelijk is nu, in de -Ireek hoven iX ii ,u en. in den omtrek vn» l_gh-_ee. op 15 ¦K.M. van dit: vesting, «en aanvallende liewe» ginil in «le.ellile richting tol slaan gebracht, lle ltlgemet. »t,e beleekeui- van deze lellen -al eerst lulei* kunnen blijken, wanneer van de beiloelm'' van het Du!t_eiu* legerbesluur meer bekend />»! zijn geworden. Doel, dat deze legen-*»'»ed dooi den vijand in het open veld M. leden hel weerstandsvermogen van de Belgische troepen nogmaals versterken zal, kan ui. zeker worden best houwt!. ..
De Slag bij Haelen.
¦'" Oe ?X B Cl." out vangt «lil telegram uil Brussel van lü Augustus: • — .11,* slag rondom Diest, waarvan de heteekenis gisteravond door hel ministerie van oorlog zeil blijkbaar word nndcr-chal, is voor België van -.«Toot belang geweest. Ziehier een verhaal er van: van \sochtends vroeg trachtten de Duitscliers zich een weg lc banen naar Brussel, op twee verschillende plaatsen, langs Haelen bij Dies! en niet ver van 'lh lenen. Onze troepen lieten den vijand naderen: hij ,wer»0.i1!.. De nacht bleef kalm, maar dc Duilschei-s bleken 01» vijf uur reed» weer strijdvaardig te zijn, de Belgen trouwens ook. l_en nieuw •gevecht, ditmaal te Herck-slad (ten O ZO. van 'Hallen), moet weer voor de» vijand zeer slecht zijn uitgevallen. Wij vervolgen thans zijne liavallerie.
• Terwijl onze troepen aldus in hot noorden --.ixlen aangevallen, poogden «Ie Duit-chcrüiedeiiocliltntl een zelfde beweging langs liet -uiden uil le voeren. In de streek van l_ghezee traehllt* «ene volledige ahleeling kavallerie «nel miliaül.u-cs tusscl«li dc forten van Ts it in e 11 eu het gros van ons leger post te vatten. eene positie «lic voor «len vijand van Int grootste belang kon worden. Zij werd «'«hler te Noville Taviers (te» Noorden van i^bt-ee^ in de pan gehakt. De Duilsehe verliezen walen weer zeer talrijk. In minder «la» vierentwintig uur hebben zij hunne belang•rijkste kansen om 11, usss. te bereiken langs dc iwee gemakkelijkste wegen verloren.' . Dc offit iee!e 'voorstelling luidt als volgt: . Ue gisleren tloor «le I*_"j»isc.!ic troepen lic- Hi:,^ ,1e overwinning is officieel bevestigd. Wij in Itlen nit! meer «tan een divisie kavallerie en een ge.nitng«le brigade tegenover den vijand, Vilt* zeer stoute verliezen zou hebben geleden
Naar men /egt. zal liet treinverkeer hersteld worden 10l Wur e ut „te.'
De Fransche on Engeische hulptroepen.
Zoover meu weel hebben ook gisteren en eer» gisteren noch Fransche noch iingeluche troepen „an den strijd in itelgi. deelgenomen. Volgens een korrespondeutie in de /.'etegraal'* aljn Frat»sche kavalleristen te Bnioüel gezien, door de bevolking «n hun Belgische wapenbroeders niet groote hartelijkheid begroet. Volgens «en ander bericht uit Brussel „ou ieder oogeu hlik ecu groote slag tusschen Franschen en Duitsche». i» Belgisch Luxemburg te verwachten «ijn. De aanwezigheid van Frausehe soldaten »n dle streek i.->, -egt men, door Duitsciie ruiters opgemerkt. » Not eerste positieve bericht over de beweging van r'ngel.che troepen naar het Vasteland vinden we In een parlikulieren brief aan de „N. It. 6t" meegedeeld. lemand die dezer dagen in Ilavre, de bekende I**oor«l-Fransche havenplaals was ge» weest, schreef aan de redaktie:
„Zoo juist ult Uavre In ons vaderland teruggekeerd kan ik u mededeelen, dat Zondag 1.1. de cette Engelsche» in llavre /.lju gesignaleerd. In «let» volgenden nacht kwamen vier Engelscho «diepen Linnen, bemand met ettelijke duizenden Engelsche infanterislen. Maandagmiddag zag ik een der grootste bodems vaixldüaslle lijn binnen» stoome», welke met "root enthousiasme door de bevolking werd verwelkomd. Ook tle Engelsche» van hun kant juichten en joelden als feestgangers. Ik behoef tt niet te zeggen hoe warm de verbroedering was. Een Fransch oNieier van de kurasiers verleide mij, dat een ander groot koutlngent via Duinkerken is overgebracht. Als leden van den staf van generaal Fr e nch waren eenige afstammelingen van aanzienlijke Fransch», families aangewezen. Ze dieuden met een zestigtal «udere kurassier.*» als t olk e n."
Aan de Fransch-BelgUche
grenzen is lusseheu Dultsehers en Fran» ach e» gestreden. Volgens telegrammen uit Parijs van gisteren zijn de opgedrongen Duitsohe afdeellugo» met zeer groot verlies teruggeworpen: -Het gevecht, dat den tien Augustus blj de Olhaln gevoerd werd, werd gisteren hier op Merende wijze voortgezet, f-ree Fransche bataljons, die werden aangevallen door een voel grootere. Duitsche «trijdlnaeht, trokken zich tong maar deden kort daarop een tegenaanval, waarbij het hun gelukte, de Duitschers In wanorde op dn vlucht te drijven. Dezen leden talrijke verliezen aan dooden, gewonden on krijgsgevangene», terwijl tevens een batterij en drie mitrailleur!» door d? Franschen werden buitgemaakt. Het Lle regiment Duitsche dragonders werd door oen Fransche batterij vernietigd. De Dl»il»>cl'« troepen trokken zich terug, op tien voet gevolgd door ous leger, Negen officieren eu duizend gewonden ca krijgsgevangenen bleven iv onze handen".
Verspreide berichten.
Op de Woensdag verschenen oüicieele o o ogtl» verklaring van I*' n g ela ii «I aan Oostenrij k is tminitldellijk het aanhouden van verscheiden»* O osle ii rij k scl» el,an d e 1 ssch ep en gevolg,!:
- — Uit Warschau in Russisch pole» verneemt uien dal de Ilussische ambtenaren <»,, soldaten vertrokken zijn en een nationaal» Pool se I» bewind i.< ingesteld dal reed» door vele andere l'oolsclie sleden zou zijn «rkeiel.
— De Duilsehe kruisers „Ont-lxüi-* en „Ih-csUt»" «nudcu tloor de Tiirksche regeer!»^ zijn aangekocht.
— Uit 'Shanhai wordt gemeld dut de Ja pan sche vloot zal helpen bij den voorgenomen aanval van «Ie l.nge.'.-lie en Duilsehe «"kaders op de Dultsclte posities i«» het verre Coaten. — Er wonlen weer talrijke Duitsch»* gewonden over de fl-lgiselie grens te M« « s iricht aangebracht. llet No de rl andse li e Iloode Krui', is liereltl hulp te verleenen op bel door tic Uuiiselters i» België b«.*«etl«* /-ebied. Daartoe is machtiging aangevraagd te Berlijn.
— De laatste, tijdingen uit Luik stellen tien toestand in dt* „tatl als betrekkelijk gunstig voor. Zoon-I tle bewoner* als de Duitsche soldaten honden ziel» kalm.
— Volgens «te», in Londen uit Italië ontval,-gen bericht zij» aan tle ItnsHlseli-Otisiei-.rijks.he grenzen I»v»*oO o s t e n rlj kse I» <* ka v a 11e - I* ie•regi m c nt c n door «en overmacht van kozakken aangetast en vernietigd.
— De Duitse. In* regeering «naakt nllieieel bekend dot l-tt-n enkele vreemde sol ttaat ziel» op Imn grondgebied lieviudi — behalve *t> krijgsgevangenen.
Dit is hel eenige na, ook lieden van Duilsehe aijtltt verutiiii.'i» tvtinlt. » »
De Internationale in den Oorlog.
Nadat bet artikel ouder «lil hoofd in ons blad van giller ut» was ge»>ehreveu, hebben wc ook eenige «.temp!,»,en van «te „Vbi-wari. ontvangen,. Tui aa» de verklaring van den oorlog»--toestand. w»,arl»ij «Ie nilvoorende tnaclil door tl.* militaire overheid in lutnden wordt genomen, en «Ie openbare lx-sproking v«» uil*» dingen die op dien toestand Intrekking hebben, zoover niet geheel verbode-i, aan hol -oherzxsle toozichl ,»mlerwor*»e-l is, in. o. w*. zoolang nog vrijheid van drukpers i»_>t<>lid, heeft «le „Vorvvihts" voor liet liel.om. Vn» den vrede all*» krachten 10l hol itllersto üigcapmulou. Dns parlijorgaan Weef daarbij op liet standpunt dat, zooals men ziel» waarschijnlijk zal herinneren, .de Duilsclto arbeiderspers over lul zzelicol lieert ingenomen in de dagen welke nan hot uitbreken van den oorlog vooral gingen, n.1.: dut niot of» Rusland, maar op Oostenrijk de «schuld drukt vnn de Krlsi- die sedert het ultimatum aan .Servië het oorlogsgevaar ieder uur 'dichterbij bracht. Hel taaiste artikel van de „Vorwarls' onder die omstandigheden is in het ur. van 31 Juli vt i selleiieu.
„Nog, schrijft de rettaklie. is hel misschien niet te laat. Want nog altijd honden wij het niel voor mogelijk, in weerwil vut» alle waan/innige opwindingen, van alle militaire maalregelen en mobilisaties, «Int tle liecisthers in l'.uropu do ontzettende verantwoordelijkheid op zich zullen laden van do zaken tol lul uiterste te drijven Teveel slaat daarbij op hel -*>.l — voor dc volk-tnassu's en voor hen zelf!' De vraag wie de schuld draagt, .vuurschuwt de „Vorwarls", zal, wanneer eenmaal tle oor-og-koorts geweken is en bij hel volk oen onnoembare verbittering is gewekt, niet ongevraagd en ook niet onbeantwoord blijven, „llusland .s dc -t-huldigc! schreeuwt thans hel koor van de Dadt-cbe ophitsers. Wij »j», nooit vrienden van het Tsaristische llushmd geweest, en hebben duizendmaal uitgesproken ont de Slaat die «nel den knoet regeert en de arbeiders neerschiet er geen recht op heeft iv do Balkanlandei. de rol te spelen va» de redder en bevrijder" Maar, betoogt dc „Vorw'rts" vertier, «lal dc Russische regeering tegen liet optreden van Oostenrijk in de eische» aan Servië zich zou verzetten, had de vuitscho regeering moeten begrijpen en in hel oog houden. „Oostenrijk, wil Servië sclunppen uil tic rij vim de zelfstandige Stalen", hel begaat de misdadige gewetenloosheid valt geen enkele matiging te willen weten," ?I.n I>uit_«*hland zou besloten zijn met zulk een bon «I noot doordilc en dun legaan —- op liet gevaar af val» dc wereldramp te stiel»-teil? Wij Kunnen dat ook vandaag nog niet gelooven. Wij herhalen opnieuw dc ernstigste waarschuwing tegen een zoodanig voorbeeldloos gebrek aan veranlwoortlelijksgevoell" „Hoewel ook ltu si and en Frankrijk zegt de „Vorwiirts', hun deel van de aansprakelijkheid dragen, waarschuwen wij de Duitsohe regeering nog eens dringend den boog „iel te sterk te spannen. Het Du il sel, e volk wil «len vrede, wil de oplossing van liet kon» flikt..." • • Hetzelfde nummer van de ?Vor*varls' bevat ecu toornig on scherp geschreven polemiek tegen dc burgerlijke bladen die als met van >nen-chenb!oed druipende pennen in de gemoederen van de lezers alle sporen van Ilczonnenltoid en vredcsgedachlen pogen uit te roeien. Doch reeds hel volgende nummer, dat van Zaterdag _ Augustus, bracht, na liet gisteren meegedeelde pat-tijoesluurslnanifest. dc bekendmaking van het regeeringsbosluil dal deu oorlogstoestand deed Intreden. De redalotic richtte daarbij «1 itwo ordaan de lezers: '• » ..Arbeiders, parlijgenoololll Do verklaring van den oorlogstoestand en Ue daarmee verbonden verleening van groote 1 machtsbevoegdheden aan de mi-ilaire overheden, heft «ie in vredestijd geldende bepalingen over pers-, vergadering.» en vereenigings» recht geheel op of beperkt hen in hooge mate. „Dc licsltssing over don inhoud van de bladen on over dc uitoefening van hel vel-gaderingsrecl»! ligt thans hij «tel, militairen Ilevelh-h» her. De voorschriften, door deze overhi-ida» personen gegeven, noodzaken ons «lot vele bc» perkingen en bedreigen liel voortbestaan van ons orgaan. In onze overtuiging on beginselen .wordt natuurlijk niets veranderd. „Wij verwachten van de scholing en dc begin sol vast van onze kameraden dal zij den noodtoestand waarin ons bind verkeert, he» grijpen zullen en hot in deze moeilijke «lagen gelrouw zullen blijven. Zij zullen «le gebeur» --nissen dos tijds in hot licht van huif socialistische inzichten beschouwen, en zich in weerwil van «Ie r:lnil»spoed!g« gesteldheid hun vertrouwen «»p do zegepraal van onze zaak ui-el lülen ontneme»".
De Duitschers in België.
len korrespondent van „de Tijd' is er in geslaagd uit Maastricht i« huik l. kunen. Hij kreeg van da Duits-he officieren aan de grens verlof tot «ion doortocht, nadat hij lx-> etst geml luid geantwoord op de vraag, of hij gunstige berichten over «le Duitsciie troepen schrijven zou. De D»nl«zhe officieren bleken te meunen, «lal Engeland e*» ultimatum lot Holland gericht had, dat er oorlog was Inssche-. ingeland en Holland en «lat do -.ngt-lsche vloot op weg was naar Vlissingen. Zij bleken niot ie weten, dal zich l'ran«*he troepen i» België bevonden. Omtrent hel dooden van niet-mllil-iren meldt de korre-pondenl: „Hoevele dootle-i er in die streek gevallen zijn, zo» ik niet inreoi-» kunnen zoggen, doel» ik schal het aantal op eetuiA: honderden. En nog voortdurend worden ei lijken gevonden. Die tenor, zijn alten beschuldigd, hetzij op da Duitschet*- «e-sohotm, te hel»l»e„, hetzij nlet t» hebben, -i*nNen modvwerken «ai, het om- hakk-i, van hoornen enz. voor de Dn-ls.lie Irneiicn. Xt» knaap verte! I.» me, hoe .*!,» vader en grootvader o», de beschuldiging gtselio..n te hebben, gefusilleerd werih». terwijl «leknaap m,j v. ,-zekertle, «!.,l er nooit een «eliietwapen iv huis geweest was. lic» oud mimi Klit*. «h* wil! hler in een mirakuleus kapelleljt* l,!j Vist;, moe! eenvoudig doodgemarteld -zijn. Ken anti< rt* inwoner verleide, dat hij gedwongen was ge» worden, veertien maal een wagen nul lijken uil den omtrek le gaan halen, die dan begraven werden. 7.elf heb ik lijken gezien, zelf.i van kinderen, die, „lel me. «*<*!,. «loc!, mcl cc» «mol aantal lanssteken gedood ware,,. Van nl degenen, die meegenomen waren om voor «le l»ii::scliers Ie werken, moet er geen teruggekomen zijn, terwijl men laler hunne lijkt» Vont! I.» nog -leeds wordt de stad met verhnliidiiill bedreigd, wanneer de inwon»,", „iel dadelijk dit ol dal werk voor dc troepen verrichten, In haar angst haasten zich daarom ook «le vrouwen en de kinderen den verneder, uden arbeid voor den vijand te verrichten In Visö heb ik nog eenige Hollanders gesproken, die me hel hierboven vermelde beveslitill»*», en mededeelden. «Int 's nacht- nog steeds ii, ,1e kelders geslapen wordl. Blj hen was ook veel geplunderd." De k>i responden! bevond dc Belgen nog meeste, van alle l.uiksche lollen. Omtrent de Duiisclie hoepen bij Luik. meldt hij: „De o.'sicie^en welen vau niets; weten niet, dat de IHiuschen in België zij,» en bleken on dit beilt'il zichtbaar ontmoedigd. Mij» overtuiging is. dat ze een z*.*.unithoofd in den goede» uitslag hebben. Enkele soldaten, die ik «t-rak. vroegen «lij of ze nog niel dicht _»»> Parijs waren; dan zou do oorlog uil zijn. Zij wisten l:t elemaal niet, Uut zij zich op Belgisch groudgeliied bevonden." •
Van een naar Venloêrs, die een tijd lang o» Belgisch <;eined ronddwaalden, ontving de ?X. Veld. Cl." een verslag van hun bevindingen, .waarna» wij bet volgende onlleenen„Alle Duitsehc soldaten, «lic wij gesproken hebben, ,„e_ndei, dal zij in Frankrijk waren. Bij .IXtvclies ontmoetten wij 2 Duitsche infanteristen van 't 7e i.piment. Deze kwamen van Luik en waren gevlucht; zij zelf waren in do «tad geweest Van -> halnljons, *UK» man lellend, waren i» eenige oogenbhkken .«O makkers gesneuveld; dc andere 100 veivHinel» den zich en ook «leze werden op li man nu weggemaakt. Hel waren jonge kerels van pi.n. 20 mar. l_en hunner ging naar de Duits-he wacht terug. De ander had er geel, zin meer in. Zij verklaarden dat hel 12e cn?e regiment geweldige verliezen hadden geleden. Meerderen verklaarden, dat de noordervleugel van hot Dullsehe leger totaal verslagen was."
De staat van beleg in Duitschland.
Wij laten hier volgen eenige bepalingen uil «ie bekendmaking van het militaire kom mand o voor de provincie Brandenburg nut «ie hoofdstad lier.ij». Bovendien is de wel va,» - Juni 1914 lege» liet „verraad van militair»' geheimen" in werking getreden. Verboden is hel nubllcoeren van .welke medodoelingen ook ovor beweging of opstelling van troepen, over gebeurtenissen op het oorlogslooneel, uit brie» ven van soldaten, enz., tenzij met uitdrukkelijk verlof van «le militaire overheden.
Alle openbare vergaderingen zijn verbode», tenzij door de politie, op «a»-vragen «„inziens 18 uur le voren in Ie dienen, schriftelijk loc te slaan.
l„deixl:i«,l zijn dc le Berlijn voor Dinsdag I Aug aangekondigde 17 openbare protestvergaderingen legen den oorlog verboden geworden: Andere dergelijke vergaderingen zijn eveneens niet doorz-rgaan. Zoolang de oorlog duurt, kan men verzekerd zijn, dat alleen liuileugewoue gebeurtenissen aan dc Quitsclte arbeider-klasse «Ie gelegenheid om van haar organisatie e» baar organen naar eigen inzichten gebruik te hinken, zullen kunnen teruggeven.
Uit de partij. Oproep om steun.
*2enige uit hun land gezette partijgenooten moeten noodzakelijk door ous geholpen worden t wij mogen deze menseden, waaronder er «tijn, «lic jaren lang uitstekende partijgenooten ichn geweest, niet aan hun lot overlaten. Van onzo gewone middelen kunnen wij daar» voor niets afzonderen; zeker nu niet. Helpt ons daarom, allen, die voor dit doel lele kunnen afzonderen. Zendt uw bijdrage aan ondcr-taand adres, onder bijvoeging van het woord: „Steun". Wie van de partijgenooten is voorts bereid om een dezer kameraden bij zlch in huis te nemen, hetzij voor dag en nacht, hel»ij alleen voor den dag of alleen voor den nacht.' Wie daartoe gelegenheid heeft, melde zich bij mij aan. Wie bet niet gratis kan doe», wordt verzoet»» er bij te vermelden, welke vergoeding hij verlangt. VAN l.lllIXlll)*', Amsterdam, 14 Aug. 'I*s. Do -lenestetstr. 16.
Amsterdamsch Nieuws. Amsterdam en de oorlog. De landstorm opgeroepen.
Gistermiddag ging een groot»* groep aanplakker» vanuit het stadhuis dc stad in, om op ide onbUo»-tc.tH-bol*dell, schultin^en on openbare gebouwen een l»iljet aan te slaan in oranje-kleur. Wij zagen het op den Dan» g-heuren. Wnt nu weer? v»-i „Dc landstorm opgeroepen!' klonk hel uit cc» aanlai monden legelijk. Het werd een fel dringen on, |,»j hel papier te komen. En jawel, «laar stond het. Dc mannen van «leu landstorm werden gewaarschuwd zich gereed te maken om op liet eerste sein zien in dienst te begeven. l-'n da» volgde» de bepalingen waaruil blijken kon, wie 10l den landstorm behoort-». Dat was «niet overbodig Want op dal .tul» hebben in dc laatste dagen «Ie wonderlijkste geruchten geloopen. De meest verspreid*» meening was, dal iedere weerbare man bc» tieten hel l-_le jaar er toe gerekend werd. Toe., int nu «Ie biljetten gelezen had, viel het wel wal mee.... Maar niel iedereen h-«. de biljet»:.*.» llelez**ti. en lang niet iedereen l«*l. ze goed gelezen, zoodal er al spoedig heel wal agitatie in dc stad kwam. T.10c.1 men nu mee of moest wan niet mee*' was de vraag die men elkaar stelde. En «n-» telefoon rinkelde telkens weer op het v«_-»Gi_ van nerveuze abonnees «Be inlichting vrotGH, .a, lul viel nog al mee,... mix»* hen (-__ thuis kunnen blijven, Maar de 1200 Anulol-» dammers die straks misschien hun 8-lin io den steek hebben te laten om «r op ,M tja, trokken, zul lon «r «u-der* over 0Ml«<«^ . l l-d-sl