Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

Onze abonnees zlln GRATIS volgens polisvoorwaarden verzekerd tegen de geldelijke gevolgen van ongelukken en wel voor: i3.oo"=f4r,rl2f:^

<")Wat in dezen oorlog wel het bitterst tref!», dat is de schande, die hij over ons brengt.

De schande van den roekeloozen massamoord, het verwoesten van wad genie en wetenschap in langen ontwikkeling-gang opbouwden, het vernielen van zooveel organisatie ter voor» iiening.in onze behoeften, ter verhooging van ons levenspeil. Het weten eu kunnen der menschheid was zoo hoog opgeschroefd; wij begonnen niet slechts oartle en zee, maar zelfs de lucht te beheer» schen; nieuwe ontdekkingen en uitvindingen hadden vooral de laatste 2"» jaren gestempeld tot een tijd waarop de menschheid trotse!» kon «ijn en die de hoogste mogelijkheden van vooruitgang *•- en menschengeluk opende, «lunst «in wetel.scl.ap bloeiden — niet slechts voor een klein deel der menschheid. Dank zij liet' groot kuituurwerk, dat de klassenstrijd aan de werkende massoas wrochtte, begonnen ook in de groote wereld der* arbeiders hunne stralen door te dringen. Men kreeg het gevoel, dat in de West Europeesche landen het tijd» perk van barbarisme was afgesloten en hooge beschaving dé zeden verzachtte, den geest» scherpte en verfijnde, een nieuwen tijd voorbereidde.

Ie gruwelijker striemt en wordt ons de af. zichtelijke werkelijkheid van dezen oorlog. De stinkende kadavers van ménschen en paarden, die velden en wegen verpesten in beschaafde landen of tusschen. de brokken van verwoeste huizen liggen te rotten — de vertrapte, met» bloed gedrenkte velde,,, waar dc oogst, waar» naar duizenden ellendieen hongeren, te ver» worden staat — de verbrande dorpen, met hun rookende puinhoopen, waaromheen verdreven vrouwen en kinderen versuft rondwaren — de platgeschoten steden »f wijken, waar in vunze kelders of tusschen het puin grijsaards en kinderen hun akelig graf vonden — de ruïnen van kerken en kathedralen, paleizen en museums, gewrochten van eeuwenoude kunst, waarop geheel de wereld trotse!, wa*«, heilige getuigen van het beste wat de menschheid dacht, gevoeld? en vermocht — ach, welk een schande roept dat alles over het geslacht, dat bij deze zelfverwoe^ting zijne beste krach» ten, zijn eer en glorie, zijn mensehelijkhrid te grabbel gooide' * De schande »u treft niet «ne„scl,l,c!6 in liaar gelieel, ook het proletariaat. Want die daar moorden en verwoesten en hunne ziel bevlekken met het bloed hunner medemenschen, dat zij.: ménschen uit alle kringen des volks, pruletariërs wel het meest, Maar dezen, voor zoover zij zich do interna» tionale belrekking bewust zijn, die hen aan de leden hunner klasse die met hen naar ver,-, heffing streden in andere landen — dezen moeten don ook de schande v.in dezen oor» log dubbel zwaar gevoelen. Die schande valt wel het eerst in haar volle zwaarte op de machthebbers van bank, beurs, handel en nijverheid, die hun mocht over de regeeringen gebruikten, om dezen te drijven tot de roekelooze politiek van bewapening te land en ter zee, die deze wereldmi,d*ad mogelijk maakte.

Nat deel der arbeidersklasse, dat onder de leiding der sociaal deniokratie steeds «laar» tegen ijverde, kan althans verklaren, dat de Verantwoordelijkheid van het opdrijven de»* bewapening niet op haar rust, doch op allen, die steeds van nieuwe kanonnen en oorlogsschepen en van uitbreid!»"" van hel. .'«-er Eraren te vinden.

Ook is het imperialisme, dat den naijver der kapitalisten maakt tot drijfveer der regeeringen bij hunne internationale en koloniale politiek, 'steeds door het strijdende proletariaat be» streden en heeft het, tegenover de botsing en verwijdering, die het tusschen de volkeren bracht, zijn nieuwe, groeiende internationale eenheid gesneld. Vat ondanks al, wat dreigde, de oorlog niet eerder is uitgebroken is wel voornamelijk aan haar te danken. Toch heeft zij, toen de spanning te sterk werd sn de militaristische zondvloed Europa overstroomde, dezen oorlog niet kunnen keeren. En loen zij dit niet kon, was zij, de internationale eenheid van hej) proletariaat I verbroken. Want de oorlog schaart de volkeren tegen elkaar ter wederzijdsche vernietiging — de oorlog i s juist de ontkenning van elke internationale eenheid — de oorlog wapent de volkeren en laat geen plaats voor eenig kom» prolnis met gevoelen van vriendschap, mensehelijkheid, verstand. Een klasse of partij, die den oorlog niet heeft kunnen v o o rko »n e D, wordt door zijn maalstroom medegesleept, in zijn schande betrokken. Wie hiertegen gevoels» of verstandsargumenten zon willen doen gelden, zie slechts naar de werkel ij k he id van dezenoorlog, die in alle landen den klassenstrijd schorste «n het, volk tot den nationale*» strijd wapende. Voor dit brutale feit moeten redenen zljn, sterker dan de wil of het verlangen van ons allen; de noodtoestand, waarin de oorlog de volkeren plaatat» en die niet «..echts hunne daden, maar ook hunne gedachten beheerscht, moet wel overweldigend zijn, dat hij zóó op eens alle krachten van het volk organiseert in een verband, op vernietiging van andere, op overgave van lijf en leven aan de eigen natie gericht.

Inlusschen -— welke krachten ook hierbij weiken — welke verklaring wij daarvan, in overeenstemming mel"**netgeen wij reeds over de beteeken!» der naties voor den prolet."*-rischen strijd ««breven ook mogen geven — de schande blijft. De schande, die on», international».',, nog h>.eter op de ziel brandt, dan den ande.**.. De schande van den broeilermoord, van de verwoesting der beschaving, van de barhaarschheid. Wie dit beseft en daarbij — wat trouwen* slechts mens«,helijk zou zijn — niet zijn verstand «ds iociaaldelnokraaH. het richt *,„oer dat zijn denken «n weiken tot helen bepaalde, verliest, die vraagt : waarom wij die schande mede moesten dragen. De schande v.in den oi.ilog, dien wij steeds hebben tegengegaan. llet antwoord is: die schande likt in de zwakheid, de verdeeldheid, Int gen»': .*.".!» onderling ve,trouwen ti» aai, g*!oof in ei^cn kracht, bij het proletariaat, Zelfs de D.liixcho sociaal dcmokratie heeft, in dc veertig millioen Duitschers, die teg^n hare twintig millioen staan, nog een groot deel van het proletariaat tegen zich, dut dapper heeft mcdegedaan aan de vloot» en legerpolitiek van het Duitsche Rijk, die lhans zijn bh.edige «n^icin vie't.

lloe zouden partijen, die zulke of nog ?ioo» ter massaas tegen ziel, hehen, den oorlog hebben kunnen keeren. Maar indien zij te zwak Wl»ren. hen, te voorkomen — waar vandaan -«."len zij de macht halen, om zich aan /ijn ? orden, aan de schande waartoe hij dc mensr!»en dwingt, te onttrekken? Aan die schande ontkomt niemand en wie er in zijn hart het hevigst tegen protesteert, die voelt haar dul»-bel als hij het werk verricht, waartoe hem de oorlog dwingt.

Intusschen, deze schande van het proletariaat begon niet met den oorlog. Wie. hebben de geweren en kanonnen gemaakt, «lic thans de wereld verwoesten I Waren het, niet de proletari» »2 van alle richt!,,,» en kleur? Wie hebben geil**, e «Ie lege,-, gevormd, in viü,lestijd, die thans to» oor!,»»*, worden ge!com» „'„„«leerde Wie bemannen d«* oorlogsvloot? **.!',» het niet de proletariers aller lande» "l leder sociaaldemokr.iat weet, hoe wij >.ez« dingen zien: niet als ?anti-militarisme", los van den algemeenen klassenstrijd, dat op do een of andero wonderbare wijze een wereld, die onder het kapitalisme zit. van den oorlog ' zal bevrijden. Dat het proletariaat zijn Internationale thans ten offer ziet vallen aan den nationalen strijd, die hem in de nooilpoüitie plaatst van er aan te moeten deelnemen — dat is het noodlottig gcvol*» van ziin ondergeschiktheid aan de kapitalistische klasse*, van «>n ijzeren greep, die zijn gansene !ev»>n o.„«'uit. Of is niet de gan'e.ie.maat'rhal'i'i'.ijko toestand, óók in vredestijd, voor het proletariaat een schande? liet winststelsel, dat hein uitbuit en voortdrijft, hem tot deel der machine maakt, hem geestelijk minderwaardig houdt, hem sluit biliten den kring der hoogste mensrhelijke genietingen. De werkloosheid, de ellende bij krisis. de nauwe, slechte woning, het benepen vaak vunzige leven van vrouw en kroost. Do verwaarloozing en achterstelling, waaraan hij ten prooi is. En het feit, dat hij zich óók nog moet laten gebruiken om, als het noodig is om het stelsel» dat deze schande kweekt, te handhaven, daarvoor tegen eigen klasse- en landgenootei. als ge» weldmacht op te treden.

Ach arbeiders, socialistische arbeiders, die de schande van dezen oorlog gevoelt, dit zal u alleen balen voor uw strijd tegen zijn oor» zaak, als gij en uwe gansche klasse even diep de schande van den vrede beseft.

Straks, als het weer vrede is, komt voor u de zware plicht, om die schande van ons te weren, om uit de ontzetting van deze kapitalistische katastrophe nieuwen aanhang lm winnen voor uw grootsche zaak en om u te scharen in grooter eenheid, in beter onderling vertrouwen en met al het beleid dat de nieuwe situatie van u eischen z..?, rondom het oude vaandel, lot nieuwen, moeien strijd'

BAARLE.S.A3BAI7. 3 Lept. (V.D.) Do verbinding Antwerpen-Dendermonde Gent is sedert hedenochtend verbroken, zoodat Gent alleen via Wacs bereikbaar is. De correspondent van de ,Dai.y Ghro» ..iele", die uit Antwerpen kwam, zeide, dat onder de bevolking een paniek heerscht.

BERLIJN. 2 Sopt. (Officieel.) Onze troepen hebben zooals reeds werd gemeld, do ge» vangen Fransche en Engelsche infu*»tcristcn van voren diep afgeronde patronen afgenomen. Do patronen bevonden zich ten deele in do met liet fabrieksmerk verzegelde verpakkingen; dc machinale vervaar» diging dezer patronen is vastgesteld. In Longw** is een machine gevonden, waarmee deze patronen werden gemaakt; de patronen zijn dus door het legcrbc'.lutir m dezen vorm aan de soldaten verschaft. Gevangen genomen Engelsche oNicieren hebben op eerewoord verklaard dat hun deze munitie zoo is verstrekt. Do wonden van onze soldaten verlootten duidelijk de vreeseiijko werking dezer kogels. Engeland en Frank» rijk hebben zich hiermede schuldig gemaakt aan schending van de conventie van Genevc.

BERLIJN, 2 sept. (R.8.) Een mededeeling uit het hoofdkwartier meldt dat de Iran» sche vesting Olvet zich reeds op 31 Augustus onvoorwaardelijk heeft overgegeven. Enorme voorraden oorlogswaterieel zijn daarbij aan do Duitschers in handen gevallen.

BERLIJN. 3 ."-,'ept. (1i.8.) Uit hot grooto hoofdkwartier wordt betreffende do overwinning door generaal Von Blllow bij Bt. Huontin behaald nog.bekend gemaakt, dat do slag tweo dagen geduurd heeft en dat vier Eransche legerkorpsen on drie divisies reserve daarbij tegenover de Duitsche troepen stonden. GENT, 2 iïept. (I'art. ber). Kt lange omzwervingen ever do slagvelden Gent weer bereikende, kan ik het volgende melden: Hot slagveld gaat van Aubange. over Ilaianzy, Musson, Balancy en Ethe tot aan Vinon. Do meeste plaatsen als Musson, Balancy en Etlio zijn geheel verwoest. Overal liggen dooden. Do kerken liggen, vol gewonden. In vele plaatsen werden de' mannen als fra..c-tlrell>"s doodgeschoten en dit' vrouwen en kinderen' lijdon grooten nood. Op hot slagveld, in Belg.o en over do grens tot Longuyon, ziet het er ver» schrikkelijk uit. Op dc velden is alles platgetrapt en -gereden.

..onguyon, dat de» laatsten tijd als vesting was ingericht, is voor dc helft in asch gelegd. Ook hier liggen op het slagveld hoopen dooden en in de gebouwen liggen vele gewonden. Lotlgwy haut (de bovenstad van Longwy) is één puinhoop. Men krijgt daar den indruk, alsof er een vreesolijke aardbeving had gehcerscht Do burgers van de stad waren reeds dagen geleden weggezonden. Do bezetting, ongeveer -1000 man, die zich zeer heldhaftig heeft verdedigd, kon in dc laatste dagen slechts in do kazematten verblijven. Overal cider» was het zeer gevaarlijk. Op liet oogenblik dat de Duit» schers een stormaanval zouden doen, gaf do bezetting zich over. Dc kommandant werd voor dei» Duitschen kroonprins gevoerd. Op dit moment is dc vesting door do Duitschers bezet (Zie voor verdere telc^innxoen op blz. 3 van dit blad.)

BAARI.EKABSAU. 2 Bepl. (V.D.) Volgons hier aangekomen Antwerpenaren was hot hoofddoel va»» de Zeppelin hedennacht blijkbaar dc vernietiging van do kazerne bij Dourno. lal van kostbaarheden uit de Musea en het Paleis worden naar Engeland overgebracht. Mechelen is Maandag tegen 11 uur gedurende l*^ uur beschoten; or vielen bommen op hot hospitaal. De verpleegden moesten in dc kelders worden gebracht.

ANTWERPEN, 2 Sopt. (Officieel.) Dinsdagavond half elf werd een Zeppelin gesignaleerd boven do forten ten zuiden van Antwerpen. Uet luchtschip werd op do vlucht gejaagd en vloog over Aalst en Termonde naar «Jent. Daarna keerde het terug naar Antwerpen on trachtte herhaaldelijk over de stad to vliegen, doch het werd steeds weer ontdekt. Om half vier werden zes bommen uit do Zeppelin ge» worpen. Daarna werden zeven bommen geworpen bij de huizen van Kreglingen en Lo Jeune, die als ambulances voor het Roode Kruis zijn ingericht. Twaalf personen werden licht gewond. Do bommen waren gevuld met kogeltjes waarin stukjes ijzer zaten, zooals do bommen van Bonnot. Do Amerikaansche consul to Antwerpen heeft fotografische opnamen gemaakt va»» dc gebombardeerde ambulances.

ROOSENDAAL, li Sept. (V.D.) Sedert hedenmorgen 8 uur is hier kanongebulder gehoord, blijkbaar van zwaar geschut, komende uit do richting van Antwerpen. Er werden 50 tot 60 schoten achter elkaar gehoord, waarop na een korte rust poos het schieten weer eet» aanvang neemt.