Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

Onze abonnees zljn QRATIS volgens polisvoorwaarden verzekerH-Negen de geldelijke gevolgen van ongelukken en wel voorz«"-iW^i«-?il!.^

: Bij de zelfbeperking, die wij ons ton aanzien van het «m^wapeningsdebnt hebben opge» legd, is het onmogelijk, bij eiken volzin in de -n-Ukeien van Kuypt-l», die ons onjuist, bij elko oordeelvelling dio ons onbillijk schijnt, »til te staan. Wij kunnen hier «n daar een at te krasse "-«-wering terugwijzen; maar overigens moeten wij on, bepalen tot de -hoolchitintcn van zijn betoog. '

Kuyper wil hel-l'Ku-'i--»" va» «5« nationale en lntern«»*Uon»lo iM^rams. Ontwapening, -.--ereld» vrede, l» het «eftiddtwl van alle ««i^allsten. Ds l^ficieelo soc»ial»Hdemoki-i»t-e echter wilde tot» nogtoe dit doel bereiken over d<ün weg van het volksleg'-r; Kuyper, en zij in wier naam h-ij -dn i*'», -.leiien «laarlegen ontwapening als naaste doel; hij acht hot zelfs noodig, dat dien »*<*->> behoeve oi'-mid-'lc'lljk de pa»-tHraah»ren.

.Verleden week is Antwerpen gevallen. Hadden wij geen sterke troepenmacht aan onze grens gehad; hadden dc strijdende partijen niet geweten, dat wij schending onzer neutraliteit met wapenge-weld zouden pogen to kecren; had» den wij de vluchtende Oelgisehe on Engelscho troepen die onze grens overschreden, niet ont» twapend, dan waren de krijgsver-ricl'tingen rond» «om Antwerpen gedeeltelijk gcv«i-**rd, «in althans voorlg«---et, op ons grondgebied. Dnn waren wij nu in oorlog, hetzij met Engeland, hetzij mot Duitschland; en liet h ons een raadsel, hoe in tiat geval onze onafhankelijkheid er boter had «/oor geslaan dan thans.

• Hier spreken dc feilen on kon dus elk.2 ""«l-dero rtxlenccring --wijgen. Dc geschiedenis tier laatste dagen heeft hel streven van Kuyper, om door den .partijraad den wcnsch Inaar (demobilisatie aan de orde 'e «lellen, lorgellcïlt op een. wijze, dlo leder woord van onzon kant over» bodlg maakt

De omstandigheden Vnn het oogenblik bewijzen, hoo waardeloos op het oogenblik een debat is over dc vraag volksleger of ontwape«ing. Keer op keer heeft deze oorlog ons go» ircrd, dat maar niet een of ander land tv midden van do w<-reld»inijzer rondom, op eigen houtje aan «len idcalistischen drang naar ont» wapening kon gevolg geven, zonder zijn onaf» hankelijkheid prijs te geven aan dc genade of ongenade, aan het belang van een of meer der oorlogv-01-rende partijen. Wij meenen te mogen Zeggen, dat ook nu nog dc socialisten van alle landen eensgezind zijn in het streven, om zoo spoedig mogelijk een '."rede te sluiten dio het karakter van duurzaamheid bezit, eensgezind il, het streven, om bij dien vrede paal on perk te stellen aan den imperialistische,» wedstrijd in oorlogsloeborcidselen, «lic noodlottig 10l den oorlog lelden. Kunnen wij dit bereiken, dan is er een groot-stuk beschavingsarbeid verricht; om het to bereiken, zullen wij allo «TNi-rg!»»* en beleid van dc socialisten der hcelo wereld noodig hebben. Welk nut heelt op zulk een oogenblik eon ditkusslc over... woorden?

Dc algemeene ontwapening bereiken, daarvan U in de naaste toekomst geen sprake. Europa Is vervuld van afgrijzen over dc gevolgen van «let imperialistische militarisme, ma-ir zoolang ir nog rassen zijn, bij Europa achterlijk in beschaving, wier wapening voor dc meer lesciiaofdo volken een gevaar zou kunnen 'plcvci-en, zoolang zal Europa voor zijn weer» laorheid moeten zorgen.

Weerbaarheid echter Is heel iets anders, dan het imperialistisch militarisme. Wanneer wij dit willen uitdrukken in een enkel woord, blijtt nog steeds de eisch volksleger zijn volle beleekenis behouden. Het positieve daarin is, dat wij het recht van ieder volk op zijn zelf» standigheid willen handhaven; het negatieve richt zich tegen het militarisme in dienst van landenhonger en "klasse-onderdrukking.

Wat is nu het eigenaardige in Kuyper'*" be» toog? Hij voorspelt van de propaganda voor het volksleger allerlei kwaad. Hij voorspelt het. Maar wij hebben reeds sedert jaren den voik-ieger-eisch verdedigd, — Kuyper's voorspelling had dus al lang moeten uilkomen. De volksieger-eisch leidt tot verzoening met do bourgeoisie, — wie heeft er ooit iets van bespeurd? Heeft onze partij den volkslegerkampioen Thomson bij do laatste verkiezingen onbestreden zijn Kamerzetel laten houden? Hij leidt tot het stemmen voor oorlogsbegrootlngen, ja, mogelijk, tot het stemmen voor opdrijving van oorlogsuilgaven. Wanneer is er iets van gebleken? Door het volksleger to aanvaarden, sanktionceren wij alle oorlogsellende — neen: de ellende van den oorlog zouden -rij alle*»*!» «ankUoneeren, als wij den oorlog zelf aan» vaardden. Maar het volksleger is juist een strijdmiddel tegen den oorlog. Tot voor kort heetten do militaristische legers ook waarborgen voor den «/rede. Het is gebleken, dat dit een leugen was, omdat de militaristische legers .worden beheerscht door het imperialisme. Maar juist het imperialistische karakter ontbreekt aan het volksleger ten cencnmalel

Het volksleger, voorspelt Kuyper, wakkert het nationalisme aan. Dit is wel oen van do zwakste punten uit zljn beloog. Ontkennen doet hij de waarde van de nationale zelfstandigheid niet Maar al schrijvende «telt hij ze lager en lager, tot hlj ten slotte aan dc arbeidersklasse van een land dat onder vreemde overheersching leeft, den troost geeft, indien do druk haar al to erg wordt: gij kunt nog emigreercn. Wij gelooven niet, dat een lang betoog onzerzijds over de waarde der nationale zelfstandigheid dieper indruk zou maken dan deze gruwelijke troost, dio een dubbel onderdrukt proletariaat rest als laatste hoop. Wie even nadenkt over dc betcekenis von landverhuizing, in ekono» misch, politiek en geestelijk opzicht, niet voor een enkel individu, maar voor arbeidersmassa's peilt een ellende, die wel het allerlaatst als uitkomst kan worden aanvaard.

In één woord: do vreeselljke gevolgen, die Kuypcr van do propaganda voor het volks» leger voorspelt, en die zich reeds hadden moeten voordoen, daar wij sedert lang het volksleger verdedigen, zijn uitgebleven. Maar, als om dit te verklaren, maakt onze partijgenoot een tegenstelling tusschen dc officieele sociaal» dcmokratie en de gewono" propaganda. Wij aanvaarden die tegenstelling niet Het Neder» landsche volk is voor een zeer groot deel vervuld van antl-milltaristlschc tendenzen. Niet alleen dc arbeidersklasse Onzo machtige bourgeoisie heeft in den glorietijd van de republiek dc militaristische Oranjes zoo kort gehouden als een krenterige vader zijn losbol van een zoon. Do Btate!i-Generaal legden zelfs tegenover De Ruytcr hun zuinigheid in militaire zaken niet af. Koning.Willem l heeft, door den oorlog met België te rekken tot in het onmogelijke, Nederland vervuld van gerucht over dreigend slaalsbankroet Dat heeft bij de lNde^»euwscl»c bourgeoisie het oude anti-militarisme in volle glorie doen herleven. Do arbeidersklasse, die bovendien de hardheid van liet leger onder» vonden heeft in de rumocrigo jaren der oudo beweging, heeft het anti.militarisme geërfd als iets spccifick-nationaals. Dat dus in dc propaganda dit gevoel een rol van betcekenis spreekt, behoeft niemand to verwonderen. Maar ook is het voor geen Nederlander een geheim, 'dat onze partij voor dc onafhankelijkheid van ons volksbestaan haar woont heeft gegeven, ln het Parlement is dat keer op keer gedaan; In do partij l« er herhaaldelijk over gedls» kussleerd; i,t openbare vergaderingen is het haar voor den voet geworpen. Vlak voor de laatste verkiezingen nog, blj het wetsontwerp voor de kustverdediging, heeft Troelstra opzet» lelijk en duidelijk onze opvattin-" uiteengezet. Hij is er over aangevallen in do »iers en in do verkiezingskampagne. Hij. heelt de kwestie eerder in de propaganda nnar voren geschoven dan vcrinoffeld. Midden in don verkiezingsstrijd is hieraan alleen, in Amslerdam, ven vergadering gewijd.

Wie laveert, niet te 'lebben geweien wat hij aan de partij had, heeft verzuimd, kennis te •lemen van de propaganda die is gevoerd.

' Eén argument van Kuypcr moeten wij ond-»r» -tcllrijven. De verdediging van den eisch van het volkslege geeft geen waarborg, dat niet bij een volgenden oorlog opnieuw de lnlerl.atio-,.>le zal uiteenvallen. Geen enkele prog«m-cisch .••eau ooit dien waarborg gev<»n. Indien allo socialistische partijen in plaat*" van hot volks- I?ger do ontwapening op hun program hadden &t*had, hadden zij «liet feller tegen het milita» . ttme kunnen strijden dan zij heblien gedaan. *^l*^r'*- moest -»* zijn le^en door valiezen. Maar do ilouding der partijen bij lden oorlog die thans uitbrak, zou er ook niet de geringste wijziging door hebben ondergaan. Van het oogenblik af, dat do oorlog er is, houdt do strijd over do militaire stelsels op; hij kan eerst worden her» vat wanneer dc >"i-ed<» is hersteld. Eenheid van inte*^at«)-iaal optreden waarborgen ten allen tijde, in oorlog in in vrede, dc oplossing van dit probleem zal eerst worden gevonden, wanneer do staatsmacht in do groote landen der wereld zoo niet in do handen der arbeidersklasse is, dan toch onder haar ov»h«^e*-s<-h«»nden invloed «tont. Daaraan to werken met al onze enel-glo wordt door den eisch van het volleslege-- in geen enkel opzicht belemmerd.

Met verzoeken om inlichtingen betreffende gein» terneerde militairen van vreemde legers heeft men zlch te wenden niet tot het Departement van Oorlog, doch tot het Informatiebureau van hot Iloode Kruis, Knouterdljk, 's Üravenhnge.

' .'

Het grootste deel der geïnterneerden wordt blijk» baar in Harderwijk ondergebracht, waar or nu reeds ruim 10.000 zijn.

Naar wij vernemen bobden de onderhandelingen omtrent de Lelglseho vluchtellngnn. lusschen do Kederlandscho regeering en do Duitsche gevoerd, tot het gewenschto resultaat geleid. Dientengevolge znl binnenkort een mededeeling vnn «l», regeering vemchijnen omtrent een «poedlgen terugkeer dor vluchtelingen. Do bedoeling >-> «lat «lt, terugkeer nn.tr Antwerpen geleidelijk zal gevcliiedt*.» «n van n?geering«»--ege. Van alle knnten wordt echter bericht, dat de Velgen slechts h, geringen getale terugkeeren. Vermoedelijk worden zij beangst door een mededeeling van den Duitschen goevemuur vnn Antwerpen, admiraal Von schroeder, die luidt: .Voor het geval, dat er vijandelijke handelingen van welken aard ook, mochten voorkomen, kan natuurlijk geen waarborg worden gegeven, dat alsdan niet met den schuldige ook onschuldigen getroffen worden."

'.'

Do heer v. Vos. gemachtigde van het stennkomitoe voor Belgische en andere vluchtelingen schrijft uit ltooltendaal aan hel .Handelsblad: Hoeveel tienduizenden er in ltoozendaal ,*n naaste omgeving nog zijn, is niet te benaderen. Do toestanden spotten met alle hygiüniüche eischen,- zeif« een amateur-hygiënist «laat bij eenig nadenken de schrik om het hart Elke opeenhooping van menschen In die zoo beperkte ruimten, waar een niet te beschrijven atmospheer heerscht, is op «Ich zelf een broeinest vat» besmetting. Geneeskundig toezicht ia er bijna niet Do aanwezige burger- «u militaire artsen werken met meer dan buitengewone!, ijver, maar kunnen niet doen wat der Overheid Is. Wo liebben bovenal to zorgen voor onzo eigene landgenooten, voor ds volkgezondheid en niet munter voor «le aanwezige troepenmacht. Reeds Is alle gemeun-chap tusschen vreemde» tingen en militaire!» verbroken. Zooeven verneem Ik, dat In do fabriek Java (-raar 20Q0 vluchtelingen ingekwartierd sijn) een " geval van roodvonk is gekonstateerd.

e

Het „Vad." ls in slaat do volgende cijfers te geven over dc Belgische vluchtelingen in ons land. . Naar do provincies Groningen, Friesland, Overhel, Utrecht en Gelderland leder 10.000; naar Noord-Holland "li.cXiO* naar Zuid-Hol-» land, uitgezonderd «otterdam, 20.000- in !»,>». terdam naar ruwe schatting ongtweer 20.000; in Bel-gen op Zoom, ilooxondaai «n ««-nier in Nooi-d-Brab-mt naar ruwe schatting 75.t*1*0; in Zeeland ongeveer gelijk aantal. Totaal pl.m. 280.000.

FriljsstJjglng der levensmiddelen. Onzo Notterdomscllo partijgenoot Bplekman schrijft ons: Eerst steeg de vorige weck dc prijs van hot brood. Thans beginnen ook do prijzen tl?,* aardappelen onrustbarend lc stijgen. Van verschillende zijden wordt onze aan» dacht er op gevestigd, dat er de laatste dagen zulk een enorme hoeveelheid aardappelen voor Duilschland is opgekocht en met koortsachtige haast «.-erzunden, dat de prijzen er reeds «door omhoog zijn gegaan, waanloor het voor de dui-ee-ndcn ondersteunden alweder moeilijker wordt van hun *»aar gulden zich v-x-dsel te verschaffen, on ook dc overige arbeidersbevolking zeer gedupeerd wordt. Een partijgenoot schrijft hem: „Maandag -.varen dc prijixn der aardappelen in den groothandel «net 15 et. per 70 KG. ge» stegen, waardoor dezelfde aardappelen dié de vorige wc-k nog voor f 1.73 per li.L. te krijgen ware-,, nu reeds f 1.00 moeten doen. Nu is «lo prijs van f LUO nog niet bijzonder hoog, maar wanneer het zóó met den uitvoer door gaat, zal dc prijs per H.L. spoedig tot f 2.50 i, f 3 stijgen. En «lic prijzen zouden voor duizenden een ramp l-eteckencn, vooral nu ook voor de Belgische vluchtelingen nog zooveel méér voe» ding noodig is." l».cn ander lezer schrijft ons.» „In Elakkec worden erooto Rijnaken geladen met 2000 tot 2000 H.C. aardappelen en snel verzonden, en zoo gaat hel overal. Ook uit Groning<-n, 1-rie-llanu en Overijsel worden enorme lloeve«»llll»den verzonden. Voor de landbouwers moge dit «en buitenkansje zijn, voor «do arbeiders wordt dc toestand er veel «-*»*»*- «toor. Er zijn nu reeds bot-ren, die v«x»r «Ie aard» appelen die 1 weken gooiden nog f l.'O kost» len, 3 gulden durvm vragen. Dit z-in» dc Eigenheimers, dc volks-oardappel bij uit» nemendheid. Moge het ingrijpen van regeeringswego hier met te laat zijn." Wij hebben deze brieven met teen begeleidend schrijven aan den minister van Landbouw enz. dooi-gezonden. * • •

'Een onzer noordelijko Ilorrospondenten schrijft ons* II» do provincie Groningen worden de vette varkens al opgekocht voor 30 tot 35 oent per pond 'levend gewicht). Voor «enige weken was die prijs slechts 20 h 22 cent. Dat belooft dus: duur spek en .vleesch.

Het hoofdbestuur van den Groninger Landbouwbond heeft tot minister Treub een schrijven gericht waarin hem verweten wordt dat hij door volstrekt onkundig» voorlichting aanvankelijk verkeerde maatregelen il, zake do graanvoorraden getroffen heeft en nu ton onrechte den Groninger boeren verwijl wat «lo schuld zijnor eigene maatregelen 1,. In de glitteren --«houden vurgadering van den Groninger Landbouwbond deelde de heer 11. W. Smit to Stadskanaal mede, dat hij ««-as aangezien voor den landbouwer, die glas in de onteigende tarwe had gemengd. Hij had nog 6 H. L., die In beslag zouden worden genomen, doch hij had do ambtenaren gewaarschuwd, dat door een gedeelte glas-chervon zaten, Met het inhalen la dit glas, van een «intolweg, aan do wielen der waM,,» blijven zitten en op «lon «lorschvloer gekomen. Do tarwe zou weer worden golricurd «n dan worden vermalen voor paardenlirood. Er i» geen kwestie van opzet, dat weten z.i. do ambtenaren "ook wel.