Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

Men schryft ons van de zijde van het Hoofd» bestuur van den Centralen Bond van Bouwvak* arbeiders:

Lu Zutphen voudt onlangs een aanbesteding plaats van ecu Nljkstelegraaf» en telefoonkantoor voor een som van f 37000.

laagste inschryvcr was dc aannemer Evers te Deventer. Opvolgers waren de samenwerkende aannemers Bessen., Bartels eu Den Elzen te Zutphcn. De gunning werd aangehouden zoonis «lat bij Bijkswerk gewoonte is. Intusschen gingen de laatstgenoemde aannemers naar den minister en verzochten gunning van het werk omdat de werkeloosheid in het bouw» bedrijf te Zutphcn groot was en blj gunning van het werk aan ter plaatse wonende aannemers, i inwonende arbeiders te werk zouden worden gesteld, waardoor dc werkeloosheid zou verminderen. Alhoewel het ecu afwijking van den regel was, werd deze aannemers, om bovengenoemde redenen het werk gegund.* Thans ls met dit werk een aanvang gemaakt en geen enkel Zutphcnsclt arbeider Is daaraan werkzaam. Alleen zyn menschen nit omliggende plaatsen aangenomen, terwijl de werkeloosheid iv Zutphcn nog minstens zoo groot is dan voorheen. Deze aannemers gebruiken do krisis in hun eigen belang eu laten dc Zutphensche arbeiders op de kelen loopen. Maar zij hebben dan ook do zekerheid met ongeorganiseerde arbeiders te werken!

Men ons uit Ovenneer: Ondanks do aanschrijving van «leu opperbevel* hebber, gaat men door met «Ie manschappen te straffen met inhouding v.tv verlof. De le luitenant W. Ilogervorst strafte verschillende menschen van eenzelfde sektie, «lic naar zljn meening te vroeg van de werkzaamheden waren teruggekeerd om te eten, met inhouding van hun 24 uur permissie. Zlj hoorden dit pas, toen zlj klaar stonden om te vertrekken en aan het bureau hun verlof briefje kwamen halen. De vrouwen en kinderen van deze mannen wachtten dus tevergeefs. Opgemerkt dient hierbij, «lat, toen bedoelde strafschuldlgen hun vergrijp pleegden eu zgn. „te vroeg" van hun werk terugkeerden, zij 't eten hier vonden koud geworden. Zlj huilden den heelcu waterkouden dag in een modderpoel staan werken ; iv de rust konden zij een homp brood met wat koude kollie nuttigen in ecu oude, tochtige schuur. Ivomnicntaar overbodig!

De .Arbeid" van het X. A. S. meldt, dat David Wijnkoop eu A. Grootvcld als voorzitter en sekrelaris van liet „Landelijk Agitatie llomltee tegen «len Oorlog" een adres aau dc Tweede Kamer gezonden hebben, waarin zij eischen, dat dit

kollege het leeningsvoorstel zal verwerpen en de oorlogskosten zal doen dekken door een helling on kapitalen eu hooge inkomens.

(Geautoriseerde vertaling.)

,3) Xv kwamen wij in een streek mcl dichte bosschen. Dc liool*e boonien, het dikke ge» blader!e, de zwiepende ranken en vreemde, dikke bladeren zouden onder ander'» ontstan» «lil-hedcn stellig indruk op ons gemaakt hebben. Maar nu hadden wij bet te druk. Dc regen had de wegen week gemaakt tot ze dikke modder leken. In deze modder bad de eersto muilezel zijn sporen gelaten. De volgende muil» ezel stapte zorgvuldig in de voetstappen van tlen eersteen al dc volgende muilezels deden hetzelfde, Het gevolg was een opeenvolging van «malle, diepe gaten in de klei. waarin een diercnpoot tot halverwege den schouder weg» zonk. Geen macht ter wereld, ik geloof bet vast, zou die muilezels hebben kunnen be» 'wegen ergens ander*, te stappen. Lik gat was vol modderig water. Als de muilezel zijn boel neerzette, spoot bet water mcl. kracht omhoog, Het gcvoll» was dat wij er vies en geheel bcmodderd uitzagen. Wij trachtten te loopen. maar kwamen abso.uut niet vooruit. Soms kwamen wij aan een steil, klein ravijn waar wij lan^i de glibberige kanten afgleden en .weer opkrabbelden. V-tnk en zijn muilezel kwamen eens samen met een plof midden in «Ie rivier terecht. In den loop van «leze beproevingen raakten wij van elkaar af. .lolinny en ik reilen «amen en hadden het te drul< öm samen te initten. Toen wij een troepje inboorling-u onder

— Ik geloof niet «lat het roevers zijn, zei ik. Zij schijnen je muilezel te herkennen. Waar» schijnlijk berijdt jo een gestolen «lier.

— Dat kan mij niet schele**, zei Johnny driftig, ik weet «lat ik liet gehuurd heb «nu tot'l'anam-t to gaan en naar Panama ga ik. Zij kunnen hun muilezel-kwestie laler uitvechten.

Maar toen hij zijn teugels weer aantrok, werd hem belet verder te gaan. Leiiskla**.»- sloei: Jolinnv met «le greep van zijn pistool „aar liet hoofd van den man, «lic zijn teugels vast» lüi-ltl. llij miste Item gelukkig en met een kreet van woedo sprong do man achteruit. Ze brul» den allen en liet leek alsof ze on»» allen te zanten wilden aanvallen. Jolinnv en ik haal» den den haan onzer wapens over. (lp «lit oogenblik hoorden wij Talbot Ward's slem van verre.

— Pak ze van dien kant. gilde Johnny opgewonden. Val ze aan, Tal! Talbot schreeuwde weer iels maar iv het Lpaauseh. ledere roever keerde zich onmiddellijk out in zijn richting en schreeuwde een Morin van woorden. Nu een oouenblil. stapte Talbot ui', het kreupelhout door «le modder op ous toe. — Steekt die .chictdingcn maar weer weg, grinnikte hij, Die mannen vertellen mij dat je zadel verkeerd zit en dat zij het voor je »rceht willen zetten.

Johnny en ik kregen een kleur, toen brulde ell: van' het lachen. Johnny stapte af eu een dozijn hulpvaardige handen maakten het tuig in orde. Wij gaven elk de hand, lachten en zeilen onze zeer slikkerre rei»! voort. Voor mij was dit een der vreselijkste dagen dio il; ooit heb «liot-gcbraeht. Wij passeerden dozijnen doode muilezels, en gieren zaten in de l'ooi'ie»*.- Rn nifi/epullo mannen lagen alsof z»f dood waren; en zieke mannen rilden van koorts; en een arme stakkcrd namen w,«j mee, die reeds was gaan liggen om te «.lerven. Ui* had ijlende koorts. Wij bonden hein op ecu muilezel en liepen beurtelings naast hem om hein vast te «li'ouden. Behalve «lat hij een heel klein iiianneljo waa met licht blond baar, wisten wij niets van hem. Hij had cholera of» schoon wij dat toen niet wisten. Dien naelit brachten wij in een afgelegen hut door, waar wij onzen patiënt achter lieten. Den volgenden morgen begon de weg te »tijgen en wij kwamen aan hel rotsachtige hoogland met palmen en erachter nog een reek*, bergen. .Wij beklommen die bcl-grcLk». en daal» den aan den anderen kant af. Ken andere» bergrug lag voor ons. liezen bestegen wij alleen maar om ecu derde te vinden. Nadat wij een dozijn van die bergruggen achler ons hadden begingen wij tle vergissing te denken «lat «le volgende nu beslist «le laatste moest zijn. maar werden wanhopig toen wij begonnen t. denken «lat wij er nooit zouden komen. De da^ was afschuwelijk heet.

De Indiaan «lic ons als gids onverstoorbaar was voorgegaan, bleef eindelijk slaan, wasehte zijn voeten zorgvuldig in een modderplas opzij valt den wet» en trok zijn broek aan.

— Dat lijkt mij een bemoedigend symptoom, merkte ik op. Kort daarna kwamen wij de *>!ad Panama binnen.

Voor de militairen trad de Amst. Tabl. Groep onder leiding van Marie «lc Boode op in het fort hij Abcoude. Trutis Post droeg voor. Zoowel labluaux als voordrachten sloegen er bij onze laiidsverdedigers goed in.

Aau het Bureau Bevolkingsregister, singel 153, Amsterdam, zijn op werkdagen vau 9—3 uur) ('s Zaterdags van U—l uur) inlichtingen te be» komen omtrent onbestelbare brieven, die gericht zijn a.tv de navolgende personen: Louis Bats, Geard Beller l2e brief), Mme de Belser-Dicrckx, Mr. en Mme Bes*-eleeis-Bosmans, Alphen*"* Bieghs, Franc. Borghy.i. Mme Marie Boltetjuin Frans. Frans van den Broek, Joanncs van den Broek, Bmgmans, Brnmmeijcrs-De Decker, Josephine de Coniiick-i, J. Cools, Albert Coppcns, August Coppcns, Hanrlo Coppons, Adolphe Dccnntc, wed. Dcferm, Jules Demarlier, Jongeheer Ch. Depréz, I. D'hulst, Mme Driessens Vboitrdin, Jan H*eekels, Frans Ecckhove», wed. Eeracts» DTlont, Josef van Eikhorens, Mej. B.Geerts, Albert Gentens Thljs, G. Gopraart.i-ljbljep, Constant Gnilmin, Gomais d'Hae», Mme Valentine lullen, Virginie Hobbels (2e brief), Cornolis Joosen, familie Alph. lvegem, Vin. Koekelbergs, Louis Kooremans, Manttcl (73 jaar), Libert de Mast, Mme Ed. van de Mossclacr. Petnis Mljnendonks, MmeEllzaPastcclsl'*>ew!l*i, S. I'olloek, Poolers—Brouwers (3e brief), Eduard Beijkcrs, Joscph Bion, Alfotts ttevemans, Mme Loebert—Joris, Lttcien Thlrij (2e brief), Theophile Thljdtgat, Mautice Trouillicg, Maurice Troullliez, Marie I'ruiser, Marie Truijt», mej. Pau» line Verbeek, Joscph Vermeulen, Amandus Vurtons, Mme Frans Verstratie, Franz de Vos, Virgitt!..«!« Winter, Daniel "Wouters—Biclaaarts, Joscph ".Vuljts.

Zaterdagmiddag is aan de 's Ileerenbcrgsche brug door twee Dnitsche rechercheurs aangehouden een zekere \V. C. .*.., woonachtig te 's Heercnberg. Il!j werd naar Emmerik getransporteerd. Het vermoeden bestaat dat hy zich aan spionnage heeft schuldig gemaakt. Er moeteu op hem bezwarende papieren gevonden «yn.

Ten einde de werkloosheid te doen verminderen heeft het gemeentebestuur vnu Velscn besloten in dc daar gevestigde kalkstcenfabriek steen te laten bakken, die bestemd zullen zijn voor do later te bouwen huizen van de Vereeniging tot Bevordering der Volkshuisvesting. De aannemers van het werk zullcu «lau verplicht worden deze steenen tegen den kostendcn prijs over te nemen. (.llbld.")

"Kaar wy ult goede bron vernemen, hebben B. en W. van Lchoterland ten behoeve van de werkeloozeunltkeering overeenkomstig 't stelsel van Treub ecu ontwerp gereed, en is dus de invoering slecht» een kwestie van tyd. De burgemeester was bereid deswege eene spoedvergadering van den Baad bijeen te roepen; doch op het oogenblik is er onder beu, voor eventncele uitkeering lu aanmerking komende, geen enkele werklooze.

Ingediend is een wetsontwerp dat beoogt te voorkomen, dat ten gevolge van de tegenwoordige buitengewone omstandigheden het kies* recht verloren gaat voor velen, die bij normale verhoudingen kiezer zouden zijn gebleven. Gelijl. reed!* do door den heer Albarda gestelde vraag deed uitkomen zal, naar het zich laat verwachten, het aantal wanbetalers van be» lasting tegen wil en dank veel grooter zijn dan gewoonlijk, terwijl ook bedeeling, welke verlies van kiesrecht meebrengt, een aanmerkelijk minieren omvang zal aannemen, en zal daarentegen het cijfer dergenen, dio aan de door de wet gevorderde eischen voor woning-, loon-, grootboek- en snaarbankkiezer voldoen, be» denkelijk dalen. De Minister van Binnenland» sche Zaken meent, dat het met een gezonde opvatting van de bedoeling van grond* en kieswetgever strookt do gevolgen v.in dergelijke obnormale toestanden door bijzondere middelen at te wenden. Dit kan geschieden iv dezen vorm, dat een special,: wet in zooverre met afwijking van art. 'M der Kieswet, de gel-

«lende kiezerslijst lu stede van voor één jaar, voor twee jaar van kracht verklaart. Zij, die om redenen buiten den huidigen toestand gelegen, de vereisehten voor de kiesbevoegdheid verliezen, worden niet gehtudhaald. terwijl de namen van hen, die nog niet op dn bestaande lijst voorkomen, doel» in IVIS aan de vereischtcn voor kieiruciubevorgdheid blijken to voldoen, aa» de lijst worden toegevoegd.

(B.) Dok de liiirdappolmeelfabrieken werden door de, grensslulting voor aardappel uitvoer niet ge» holpen, tenminsto tot heden niet en de vriendellke hulp van Treub, die geen konsenteu geeft aau wio do voorkopen niet nakwam (waarom hielp hy de bakkers nlet tegen de meelfabrikanten inde voor» kopenkwestlo eu nu wol de «ardappelmeelfabrikanten tegen do boeren?) zal waarschijnlijk ook niet heel veel bate». . De aardappelmeeliiidtistrie is een bedrijf «-**»» aan een stabiele vraag heeft te voldoen. Zooals bekend is wordt het produkt bij grote hoeveel» heilet» iv de katoenindustrie gebruikt, verder iv tal van andere fabrieken, terwijl het in Itn li C het vervalschingsmiddcl voor makarouie is. Intussen is door de wisselende oogstopbrengst liet bedrijf gemakkelik aan overproduktie onder* hevig eu zo kwam het voor dat iv «le producerende lauden — Nederland, Noord Duitsland en Ilttslaud —na de goede oogst van 1912 de uieel». oorraden nog niet op waren, loeit de nieuwe kampanje begon. Op 1 Augustus lagen in de magazijnen der koVperalieve aa-nlappelmeelfabriekcn in ons land ongeveer 260.000 balen meel, traarvau 120.000 nog geen bestemming hadden. Bij een prijs van flO per baal betekent dat een bedrag van f 2.000,000 niet ontvangen, dus voorlopig aau de Industrie onttrokken geld. By de speknlatieve fabrieken zal 't niet beter zijn. Van die zijde moet men toen aan de boeren van wie men voorkoop had, hebben voorgesteld slechts ecu deel te betalen, een ander deel op krediet te leveren. De boeren vonden daarin aanleiding ook van hun zyde het kontrakt te negeren. Zo schijnt a.in beido zijden schuld te liggen. Intussen gebeurde er iets onverwachts. De oorlog bracht do aardappclmeelpi^is flink naar boven. De half gestopte produktie in Duitsland, het meer gebruiken van aardappelmeel voor voeding, het vervangen van malsmcel in de industrie door aardappelmeel, deze oorzaken brachten dc prijs in Berlijn op •20 Nov. j.l. op 32 mark, tegen 20 in 1913 en '22 in 1912. Dat is de redding voor het Nederlands surplus. Zo is het te verklaren waarom de heren van de speknlatieve meelfabrieken zo dol zljn op de aard» appels. Maar de boeren menen dat ze to weinig bieden, b!j zult.' een meelprijs en verkopen niet, voeren veel liever uit.

Do arbeiders in de streken der spckulaUeve nardappelmeelfabrieken kunnen daardoor deels nlet aan do slag komen, er ontstaat werkeloosheid en armoede, wat waarschljnllk partijgenoot Mannes ertoe bracht aan de regering te vragen wat zij in deze meent te moeten doen.

liet komt ons voor «lat, wanneer de regering degrensgesloten houdt en verklaart gesloten te zullen houden voor elke fabrieksaardappel en daarnaast dc fabrikanten een prijs bieden boven de waarde aan veevoeder, dan zullen de boeren hun aardappelen moeten afstaan, zij het dan wat later en tot hun schade, want het gewicht van de aardappel gaat door het bewaren hart! achteruit, tot 25 procent verlies. By voldoende voorraad konsumptle aardappelen denkt geen Nederlander eraan fabrieksaardappelen als voedsel te gebruiken. De arbeiders in dc industrie zijn daarom niet direkt geholpen. Zou hier ook niet iets te be» reikeu -zljn met kommissies die bemiddelend op» treden blj prijsbepaling voor ongedekte fabrieken en naar een schikking zochten voor gekontrak* teerde dito's die met hun kontraktanten overhoop liggen? Kommissies die intussen to beslissen hadden, wanneer geen overeenstemming werd verkregen!

Sedert het schrijven van bovenstaand artikel beantwoordde minister l'osthuma dc vragen van Partijgenoot «annes. Uit het anlwoord blijkt «lat «lo regering «le bedoeling heeft de uitvoer beneden «lo gc>n!«ldclde hoeveelheid der laatste jaren to houden, Een absolute no o«1 zakellkheid, zeggen wy, in do tegenwoordige ver» houdingen. Nieuwe gezichtspunten worden iv het antwoord niet geopend. Overleg tussen belntig» hebbende partyen, blj de speknlatieve aardappel, meelfahrikatie betrokken, komt ook de minister wenselik voor. Do weg daartoe wordt evenwel niet aangegeven. Intussen vermeldt het >VolN'',tiro. dat de Duitse Bondsraad op 22 November «te inaksiinumgrys voor konsumpttie aai-dappelelt heeft vastgesteld. Voor West en Zuid-Duitsland is dlo pry« het hoogst, n.r 0.1. "1,05 Mark per 50 K.G. voor «lo ge» wone soort. De prijs komt overeen met 4,2 Mark per IL L. (70 K. G.) of bij de huidigeehiiiitekoers met f2.22j^ per H.L. Voor de Duitse aardappeleter is dat een verlossing, voor ons wordt liet plotseling ecu verminderde drang tot uitvoer en wellicht een prijsdaling, tenzij Zwitserland en stille aan» kopen voor het Duitse leger iv ons land, dat ver» hinderen.

Do Nederlandse makslmumprys voor de klein* handel is 7 cent per li.G., d.i. l I'JO per H.L. Die prijs wordt wel belachclik, als wij diezelfde voorraad in ecu oorlogvoerend land met groter behoefte met f 2.22, «lus minder dan de helft, be» talen; al zal «laar de prijs per K. G. wellicht iels meer zijn dan een zeventigste deel van f 2.22.

In een der zalen van Belle, lli: u.is gister» middag door den Vrijzinnit; ih'nokratisehen bond een openbaro bondsvergadering belegd. De zaal was goed bezet, ook me!, nfgevaarlliss' «len uit andere plaatsen. De voorzit mr. N. L. Bood c u bur g opent niet de mededee» ling, dal. 't hem verheugt dat uit alle deelen vau het land afgevaardigden en persoiieeh. honds* leden opgekomen zijn naat* deze vergadering. Er i- reden voor ongerustheid en van ren de» luokratiüchl» partij kun niet worden verwacht dat zij ten aanzien van «Ie beslissing in zoo ernstige zaak, onverschillig zonde blijven. Uet wetsontwerp raakt gewichtige ekouomi^ehe en politieke maatregelen en «lc vrijz.de!». bond was derhalve gedrongen tot een betooging al» hier wordt gehouden. Tegen wnt gepubliceerd wordt- in ecu drie* star in de „Kland-iard" van Zaterdagavond meent «nr. te moeten protesteeren (applaus). Dat is liet brengen van «len strijd op per» soonlyk terrein en niet ander» «I'tn een sterke persoonlijk» verdachtmaking vnn dr. D. Boa (applaus). # van ecu aantal afdeelingen zijn bewijzen, vau instemming met deze vergat lei ing ingekomen. Eenzelfde instemming zond do ald. Amsterdunt van den B. van X. O. Do heer W. A. O. Koste i* voert lu t eerst het woord, Hij zol spreker over „het beginsel getrouw" en betoogt, na een uiteenzetting van den oorlog en het oorlogsgevaar, dr.i, de «taatsuitgaven door dit een en nnder niet zeer groote sommen in «lo hoogte zijn gedaan, 1100 boog ze zullen worden is thans nog niet nit le gaan. De inkomsten dnarenteFen ziju "ednald en zullen voorloopig l.iger dan gewoon i-lilven. Daarnaast voelt ieder staatsburger d-> linnn» deele zorgen. Do eer»te voor» tellingen, «venwei zijn niet verwezenlijkt en het kapitaal heeft niet zooveel verloren, «Is eer»», gevreesd werd. De laatste jaren waren voor dc kapil*.'' zitter» zéér gunstig; de klipitlialtocniüie w.. groot en bovendien is er «loor de i>t!!-ri:>g v,'-»» do prijzen onder den oorlogstoestand, eu'iüi door den groothandel en de biuv.b.ieien verdiend. De arbeiders daarentex'en zijn door groote werkloosheid geteisterd en d>> <*roiii«> massa dezer werkloozen, al blijft ,1e 1i,!,--..»* die doodt buiten de deur, lijdt aan oüdii**, >>? ding, terwijl er na «Ie krisis tienduizenden zijl*, die niet anders dan het veege lijk hebbeu gered. Zal na den oorlog, als er weer opleving komt. Nederland een waardige plaats op

Ilocwcl Vergaderd in een feestgebouw, is deze vergadering geen feest. Dat zal het pas •rijn als «ie t--»s'eering het ons mogelijk maakt te blijven spreken van „onzen" Treub. (Applaus.) Do voorzitter sluit dan. Niet alleen de «prekers, maar de geheele partij heeft hier vanmiddag een ondubbelzinnig geluid laten hooren eu hij hoopt, dat ook in de toekomst, de partij zoo eensgezind zal mogen blijven. Nadat nog enkele ingekomen telegrammen zijn voorgelezen, w. o. «"én van dr. D. Bos, wordt de vergadering gesloten. ür was geen debat.

Wii kwam on aan in hel begin van den middag en keken vol verbazing rond. Want hier was een stad direct genomen uit de blad» /ijdeit van een joiii'ensavonturenboek. Zonder «le minste moeite «ler verbeelding konden wij Morgan of Kidtl of ecnigen anderen roever» hoofdman zien, het mes tusseben «Ie tanden, pistolen in de band, met brecde sjerp, woest en meedoo'-eüloos over de muren of «loor «lo straten stormend, terwijl de kerkklokken wild luidden en vrouwen gilden. Alles bier in liet rond sprak van liet verleden; want «Ie moderne bewijzen «ler Anierikaansehe invasie schenen lijdelijk en vergankelijk. De houten huizen van twee verdiepingen met stangen en veranda, in heldere kleuren geschilderd, leunden klap tegen elkaar lans*» de straal. . . * j"Wol*dt vervolgd.)