Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

••„Neen" hebben B. en W. gezegd op een verzoek van dc federatie van gemeenltwerk» lieden, om een loontoesl.ig te verleent-n. „Neen" herhaalde Hoe jen bos, en zelfs dc heer Wesseling, die zijn partijgenoot .«ll»crsiflauwtjes trachtte na le. volgen in zijn rechtvaaixlig loonllieorie, en' op interrupties van Hoe je 11 hos eu H ugen ht> 11 z erkennen moest dat ieder voor wat rechtvaardig is, e. Ti eigen norm erop na houdt, zoodal «ie theorie goenerlci houvast geeft, zelfs de lx*"!* Wesseling moest ?„een" zeggen, al trachtte hij als rechtgeaard katholiek aan Hoejenbis. me! een verwijzing naar diens interpellatie van voor twee weken, in dc schoenen te schuiven, dat «leze met zijn afwijzing nan dc gemeen,ewcrklieden geen dienst had bewezen. Klaar de heer Wesseling zal spoedig liermiw hebben gehot! van zijn voorbarigheid, want H oei en bos verklaarde onmiddellijk na hem, dal B. en W. niet enkele af wij zin,!* van een. loonloeslag niet mochten volsta*!!», 'Het moge waar zijn «lat een z-fK'p van arbeiders in go» inecntediens!, «lic door hun po»»*!^* reeds in zekere mate bev«x>rr.»cht zijn. niet ten koste van andere bevolkingsgroepen, «lic behalve van «ln duurte ook van werkloosheid hebhen lo lijden, aan hooger loon mogen worden geholpen. Zij hebben toch. evenals alle arbeider*, mcl de duurte lc worstelen, en evenzeer als de overheid voor de neutraliteit en de onafhankelijkheid van liet land waakt, zot» heeft zij ook tol taak dit andere gevolg van den oorlogs toestand, de prijsstijgin!*. naar vermogen te bekampen. De circulairevan minister l'oslhuma moet d'*«,r B. en W. wortleu aanvaard, ondanks

do dnarnan verbonden moeilijkheden. Overigens , moeien zij zoo spoedig mogelijk de reeds in l.l l toegezegde -slilarisverlielering der beamblen ; en ldoine ambtenaren in behandeling nemen* , en -«-«««-ti! aan d«*n minister berichten bt-reld tt» zijn «-vonitteel «lc helft «let- kosten van de in j uitzicht gestelde verstrekking van goedkoope ; levensmiddelen voor rekening do gemeente lo />*-**iien. 811B11 til* man bestreed de loonopguven uit het { praeatlvles vau B. en W. Boetls in normabm! * tijden zijn dc loonen der gcmeenlewcrklledon ! lo laag. boeveel te meer «lan nu. Alleen door do ! groote groep van tijdelijke werklieden niet to i '-****niol«i-*n, konden zij den indruk vestigen! ! van goode bezoldiging. Teil men die echter, , me,*, dan blijk! dat 1,,1.l «>r bijna 70 pl't. : minder dan f I.*» verdient. I»«•«„over dr medej deeling van B. Ru W. dal slechts 22 het j minimumloon van f 12.00 hecfl en al de ovorlgon boven f 1."» hebben, staal dan d.» ! werkelijkheid dat niet minder dan 179 op het j minimum slatin, dat iv Isfl 1 nt>»* niet écu het 'ti-t'.iuium van f 1!> heeft l,?reikl. en van een totaal van 22°..! .sleehls 76 een loon flB genieten. De loonen zijn «lus onvoldoende, lit sommige gezinnen wortll werkelijk honger ge» , letltti. He f! men sleehls Iwecn!.d per wee*< warm eten. 11. en W. moeien t!»'! -*?*<-> spoedig ! mogelijk at> blijvendcn i,i:!:>lit'''<.*l, «Ie loonen. \ herzien. ' De voorzitter hecfl daarop uitvoerig^ : inededeeliiig golaan van de ktn respluidenti..' , Ittsschet, tic «fagclijkst In* besturen van de drie j groots!** gemeeuteii en minister l'o>-thi,nia ge ! voenl. Daarin is allereerst «Ie noodzakelijkheid betoogd dal alle gcmeenlen anti dc leven*-» tniddelcn-verschasfing moeien meedoen, om te .» voorkomen «lal. I.*«i koste van «l«» deelnemen,!-» ; gemeenten, goctlkoope waren /<*ii J dat niet alleen «lc ai l/cider.*,, maar ook d.j middenstanders ernstig van tic duurte te lijden hebben, en tlal bij lic! Irekk'ii van <»cii grens, b.v. naar den aanslag in «Ie l>t>ev<»eiheder. j nlel of zeer moeilijk lt* maken ;*«»u zijn. Waar nu de regeering zelve den gebeden aanvoer en verkoop van meel en graan aan zich heeft gel rokken, ware de eenvoud!',*..»' oplossing dat «Ie regeering de tarwe beschikbaar stelde voor «le prijzen tlie voor den oorlog golden. Dan •zouden ook wel profiteeren zij. voor wie «le •maatregel niet allereer-,1 heleind is. maar dan kon, zonder een «lag tijdverlies, terstond de goedkoope broodvobrziening een aanvang nemen. ' Minister I'osthiima heeft daarop geantwoord; zeg op mijn circulaire: ja. of neen. ecu zonderling antwoord, dat door B. en W. gerescon» treerd is mcl «ie opmerking, dat dc circulaire voor een afgerond antwoord niet vatbaar is en de gemeente dus niet anders kan doen dan afwachten.

Luid applaus van eenige kontervalieve raadsleien beloonde dezo »ned«?deelint*eii. Maar II o c jen bos was minder voldaan. Jawel, afwachten, maat* itilusschen worden «Ie arhei«lers van «iit spel tle dupe. De vraag rijst of bet den minister wel ernst is geweest met zijn circulaire. B, en W. hebben gelijk dal liet Kijk de kosten moet dragen. Maar als t niet anders kan, laten zij dan, ter wille van hel groote volksbelang, voor den minister bukken, en zich 1-creid verklaren dc helft der koste» te dragen. Waarop dc voorzitter weer: '1 gaat niet om hel geld, maar" om het beginsel. De -minister iiioct ons aantoonen dal hel op onzen weg ligt in de kosten bij te dragen. Inlttssiiien. zoodra liet wedcmntwoord van «len minister komt, zal dit ter kennis van den Baad .worden* gebracht. En daarmee was hel voorspel van dit ge» -wichtige arbeidersbelang afgehandeld. Dal er ecu naspel zal komen, staat als ecu paal boven water.

Hel mag tlen llaagschen Baad niet euvel geduid worden, «lal hij daarna nog een brok van den middag en een lange avondziltini, van 8 tot 12 uur gewijd heeft aan eenspeciaal Haagsche kwestie, «lic al wel vijftig jaar dc gemoederen heeft beroerd, dc wagciibrug. kwestie.

; De strijd tegen de Wazeubrug is een strijd tegen den „bult", legen tien „sla-in-den-weg", «lic ook nietllngenaars hebben leeren kennen, zoo vaak zij. van het station H. S. M. komende. dit onditi" hebben moeten „beklimmen om in de stad te komen. Nu «Ie brug noodzakelijk moet worden vernieuwd, stelden B. en W.. tot ieders groote telenrslelling. voor. de brug nog hooger Ie maken, waardoor de omliggende huizen zouden worden gel*anikadcet*d achter hooge keermuren, al werden dun ook de -inritten glooiender. Dat heeft,* het scheepvaartverkeer te eischen.

' 11 11 ge 11 bo 1 l/. heef! «'t* «en slivige speech legen gehouden. :*aiige!o<*,!? -,aai!verkeer, voor zoover hel Westland betreil, geenerlei schade kan ondervinden «h»»r verlaging va» d«: doorvaarlhoogte met IV cM. en vermindering van de bt*»igdekkjug mcl .1"! e.»., waardoor tle boogie een halve meten*kan zakken en «le keermuren achterw-egl: blijven. "Wat dc aan het betrokken water ge» '.vestigde handelaren betren, de nu door ben gebruikte schuiten zullen ook de verlaagde brug kunnen pa.»»«**cren. Willen -H groot»*»: .schepen, «lan zuilen zij hun zat»-*-» moeten veridaatsen, naar «laar. waar hef algemeen belang ,van hel verkeer over «Ie brug «r geen hinder van :kan hebl»en, «l. w. z. naar de Laakhaven, In ltollerdim moge alles voor het .schoepvaart. verkeer moeten wijken, voor Den Hang heeft het slechts de beteekenis van een eenigszins veranderd bedrijfsbelang van enkele parliku» lieren, lien mede door onze mannen onder» .cekende motie» Vas Dias. waarin v*rl«ging -met een balven meter werd voorgesteld, weit! dus krachtig door hem aanbevolen. ' lm me! succes. Want, toen «le voorzitter. ziende dal wethouder Kok dc zaak met zijn verdediging niet redden kon. voorsteld.* om het voorstel van hel kollege nog eens in l*ei*aa«l le nemen, ook omdal dc moli'e geen norm inhield. .waarnaar 1!. en W. zich konden gedragen, zette II tt gen h«»l I z krachtig door en wees er tlen Baat! op, dal «lc technische adviseurs ,au «len wethouder een nieuw ontwerp, over» eenkomstig «h: motie, zouden moeten maken. tl tl «lan opnieuw om goedkeuring bij «len Baad moest komen, lu elk geval moest nu «Ie beslissing vallen. * fin ondanks een nieuwe, vt^troebclende motie van «len beer Verburg, waardoor op het laatst nog weer dc zaak in het honderd dreigde, te *ot>>*

NU «Ie 11. '»'» "«» "Onder het vrij talrijke hulp» personeel dat gedurende de mobilisatie in dienst «lor ilaagsche Tramwegmaatschappij is, heerscbt zeer ernstige ontevredenheid. Tengevolge van dc -.cbandeliike exploitatie hunner arbeidskracht, de lage loonen. de lange werktijden en «le plagerijen waaraan zij zij» blootgesteld, bleven de» 2en l'.i.oebdag alleen 10 hunner weigerachtig om «lien-t te verrichten. Leert

fl»»» «on. >«<» /.l»n»r»,ebo«,l zal II April a.s. in het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen een uitvoering geven, met medewerking vin mevr. Isie. v. «1. Houten—^int» (so>>raa») en dc Neeren "W. A. Wegerif en A. "--mots voor plano e» orgel, s» aan 500 militairen en eenige honderden kollektanten van che kollekte van 1 dubbeltje of 1 cent' vrijen toegang verleenen.

'10. Is aan deze persoon een hoogere belooning toegekend dan het bedrag vau f 200, vastgesteld bij verordening van 14 December 1000 (Gemeenteblad 1300 Xo. 46)? Zoo ja, wanneer; zoo neen, welke redenen liggen hieraan ten grondslag? 10. Indien iv de oorspronkelijk vastgestelde gedragslijn verandering is gebracht, wat is daarvan de reden? 30. Zijn Burgemeester en Wethouders, wanneer de lange duur van het openblijven der plaatsen noodzaakte om tot belooning van deze onderwijskrachten over te gaan op den voet van tijdelijk onderwljzer(e*-) van oordeel, dat dezo belooning niet vanaf bet tijd-nip der waarneming behoort to worden uitgekeerd?

Een l'*^p*'f>**>»d»v«'t-«««>e^lii*». Hedenavond zal vanwege do koNperalie „Voorwaarts", in samenwerking met de afdeelingen 8. D. A. P. 1 en VI». in liet lokaal .Het Oosten" aan dc Dijkstraat no.-l een propagantlavergadering worden gehouden. Belangeloozt! medevttrking verleenen mevr. A. Oldenboom (sopraan uit 's llage. tnej. O. Llinkhom (pianiste), mevr. Joh. v. Loon-v. d. Berge (voordrachten) en de beer X. X. (violist', spreker: de koöperatievoorziiter B. Goudswaard <>>t i .Arbe! der*,» en dividendkoüperatie". Vanwege de koöperatie zullen ver->w*peringen worden rondgedeeld.

»>*«»>,,»l»*>»»i»le. Heden is door het bestuur der ! :,rl*ciders-koöpera

Bij het adres ii» het staatje gevoegd, waarin voorkomen de cijfers die onlangs reeds door ons zijn vermeld.

««««dktDepe l«Hen»*nl*l*lelen. Heden is door hel bestuur der koiiperatie „Voorwaarts" een adres aan «ten Naad gericht, waariu het bestuur zich bereid verklaart, om. wanneer uitvoering wordt gegeven aan de ministerieele circulaire omtrent de verstrekking van voedingsmiddelen tegen ge reduceerden prlj» voor on» «» minvermogenden, ook hare winkels en magazijnen t«* doen gebruiken bij de distributie.

Het bestuur maakt daarbij echter het beding, «lal «leze werkzaamheid alléén zal strekken te» !>'*l»>t!Vt* van «lit* verbruiker.», die „„«ler deze regeling zullen vallei!.

Verdronken, til een *>!>*«'! in de. nabijheid van Wondensteh» is bet lijk opgehaald van «en tVljarlge vrouw K. .1. V., die xedert enkele dagen uit hare woning in de Tevlingerstra.it vermi*t wordt.

Het duurde eeuwen — waarschijnlijk waren hel niet meer dan tien * minuten — «lat Wolf l-aisen en Johansen tlen armen kerel misluindelden. Zij sloegen hem met hun vuisten, schopten hem met hun plompe schoenen, sloegen hem neer en sleurden hem weer omhoog om hem weer te kunnen neerslaan. Zijn oogen waren verblind, zooibt! bij niet kon zienN en het bloed «lul uit zijn ooren, neus en mond stroomde, veranderde dc kajuit in een slacht» hok. En toen hij niet langer kon opstaan, bleven zij hem schoppen en ranselen waar bij lag. — Kalm, Johanscn, kalm. zei Wolf Larsen ten slotte.

Maar de stuurman was door het dolle heen en Wolf Larsen was gedwongen hem met een achlcrwaatsehen zwaai van zijn arm weg te «luwen, schijnbaar zonder eenige kracht, maar toch zoo, dat Johanscn als ecu kurk wegvloog en niet een slag legen den muur sloeg Hij viel op den grond, voor het oogenblik half ver» doofd, zwaar ademhalend, en half idioot met zijn oogen knippend. — Gooi dc deuren open, Hump, werd mij bevolen.

Ik gehoorzaamde en de twee beesten namen den bewusleloozen man op als ecu zak afval en droegen hein dc trap op. dc smalle deur door en op dek. Het bloed uit zijn neus gutste in een roodcn stroom over de voelen van «len man aan hel roer, die niemand anders was dau Louis, zijn sloepmakker. Maar Louis draai- do het wiel en keek onverstoorbaar !u hel kompashuisje. Maar zoo gedroeg zich Georgt* l>-*<-li, do vroegere .scheepsjonge'!, niet. Voor en achter de ma»»!, was er niets, «kit ons meet" luid kunnen verbazen dan hetgeen hij deed. Hij kwam zonder bevel op de kampague, en sleepte Johnson naar voren, waar hij zi," won» den begon te verbinden zoo goed hij 'kon ti, stonll hem zooveel mogelijk bij. .lohnsou, .d*» Johnson, -was onherkenbaar, en niel alleen dal, maar. zijn gezicht had niets mensehelijks meer, zoo verkleurd en gezwollen was het gewov- den in de weinige niinnleii. die. verloopen waren tusschen hel begin der mishandeling rn het naar voren .sloepen van hel lichaam. Maar bet gedrag van Leach — — — * 'loen ik klaar was. met liet schoonmaken der kajuit, had hij voor John^n gezorgd. Ik was aan «lek gekomen om wat frissche lucht in lc ademen en lc trachten mijn overspan» non zenuwen tot rust Ie brengen. Wolf Larsen was bezig een sigaar te rooken eu liet log te onderzoeken, dat de „Ghosl' gewoonlijk achter zich aansleepte, maar dal voor het een of andere doel was 'opgehaald. Plotseling hoor.l-: ik Lcach's slem. /c was overspannen en heest*!! van woede. Ik keek om en zag hem juist onder do cumpa'guo slaan aan den zijkant van het kombuis, lijn gezicht was verwrongen en bleek, zijn oogen schoten vonken, zijn gebalde vuisten waren opgeheven boven zijn hoofd. »- fiod zal je ziel naar dc hpl verdoemen» Wolf Larsen, maar dc hel is nog lc goed voor je. jij lafaard, jij moordenaar, jij zwijn, wa». zijn openingsbegroeting. lk was als door den donder getroffen. Ik verwachtte zijn onniidtlellijketi «lood. Doel, Wolf Larsen had geen zin hem le veini>*!i. «en. Hij slenterde langzaam naar voren eu leunde met zijn elleboog op tlen hoek der kajuit, peinzend neerziende "p «len opgewoii. den jongen. ' En tb* jongen klaagde Wolf Larsen aa». zooals hij nog nooit was aangeklaagd. De matrozen gingen angstig bi! het baklttik staan en luisterden en keken, lic jagers kwamen hals over kop uil hel tits».elieii-. e h "en de angsten des vleezes, om — even» als bij de oude Proleten — onrechtvaardigheid te vet oordcelen. En welk een veroordeeling! Hij trok Wolf I^rsen's /.iel naakt voor dc oogen der- menschen. Hij liet er vervloekingen van God en den hemel op regenen, «n vcrschroeitlc. ze me! een gloed van siiiaadrcdcnen, die «leden «leuken aan de midde.ccuvvsche «communicatie der katholieke kerk. Hij doorliep «lc hcelc toonladder van beschuldiging, opstijgend lot een hoogte van toorn, die verheven en bijna j goddelijk .was, en door uitputting neerdalend

10l de gemeenste en vuilste .scheldwoorden. Zijn woede was. waanzin. Zijn lippen waren bedekt met ecu zei»!,.*,--,',-'-* schuim, «n soms slikte, e» klokte hij «n 'werd hijni onverslaanbaai-. En dooi' tlil alles heen. kalm en ongevoelig, leunend op zijn elleboog, en naaibeneden kijkend, xhfln Wolf latseu vervuld vau een l*ioole nit»w*.git l i''l!'itl. Dil wiltle bewegen van hel gistende leven, tlil v^t-eselijl. verzet en 1r01»,,»*.*,**.!, van slof, tlie l*«:vvoog, verblufte eu iüleressceitle hem. Elk oogenblik verwin wij. «lal hij op den jongen zou loespringen en hem verniel Doch h>i had ei* geen lust in. Ziju sigaar ging uil. en hij bleef zwijgen'! en ti, !>*>v».''ilr!'g lt>*.*. zien. l.'ach had /.iel, t,p?l*werkl lot een waanzin va» maehlelooze woede. — Zwijn! zwijn! /wijn; s«*hre«»uwclc hij telkens /oo luid hij kon. Waart»!» 1.0111 je njel naar beneden eu doodt mü, »!.'ordenaar' Je knul liet immers doen: ik hen niet bang: Er is niemand, dit» je tegenhoudt» Verdomd veel belet tlood lc zijn en buiten je bereik, dan leven'! «'t i» jouw klauwen! Kom «p, jij lafaard* Dot*-, mij; Dood mij! Dood mij! Op «lit momenl bracht Thomas .*.lugritlge'.s kwaad gesternte hem op hef tooneel. Ilij had bij do kotiibnisdeiir slaan luisteren, maar nu kwam hij naar builen schijnbaar om eenig afval over «Ie reeling lu gooien, maar inderdaad om tlen moord lt*. zien. dien hij zeker verwacht!.;. Hij glimlachte vettig naar omhoog iv hel g.» zicht van Wolf Larsen, «lic hem niet *»t*lieeu le zien. Maar dc Londenaar was g >k. volslagen gekfc Hij keerde zith tol Lcach en zei: — Wat een laai! Foei! {Wordt vervolgd.)

Ons Groningsen ,Volksweekbiad" schrijft over de circulaire van den minister van landbouw ter bet**, liikbuar'-.telllng van goedkoope levensmiddelen: Ken nauwkeurige berekening heeft ons de zekerheid verschaft dat er thans per persoon --- kinderen en volwassenen — gemiddeld 70 et. per week meer noodig is dan voor I Attg. "is in de noodzakelijkste behoeften zal worden voorzien. Dat is voor een gezin van ü personen f 3.00 per week. Dat is meer noodig als behalve het noodlge voedsel ook dc kleeren zullen worden onderbonden e. d. Men behoeft niet te vragen hoe het er nu, na f*! maanden, in menig gezin uitziet. Het is al haast niot mogelijk voor velen weer op verhaal te komen. Dat men zich daarvan nu toch eindelijk eens rekenschap geve. Het i- immers nog mogelijk daartegen iets le doen. Kt, het is daarom plicht! Het tekort, waaronder een groot deel van bet "Nederlandsche volk zucht, wordt door een .*nder deel opgestreken als oorlogswinst. Kn:, Voor de uitvoering en de kontrole kan natuurlijk ten volle beschikt worden over de instellingen e» de werkkracht der arbeiders» beweging. Onze politieke on vakbeweging zal niet nalaten overal te ageeren voor het nemen van liet initiatief voor «ie verwezenlijk'»,'» van het plan der it*geeri»ls. En wio het ernst is met «In handhaving der volkskracht «al dat nu metterdaad moeten loonen. andera zijn we xc vrij aan.dien ernst te twijfelen. Zal de pers, zullen de liuksche on rechtsehe bladen, nn ook eens de regeering «leunen en «Ie gemeentebesturen op hun plicht •vijzen? "»vlj hopen het, doch vertrouwen er In dit <*t>***ii nlet sl te veel op. Ken reden te meer voor ons om bet met volle kracht tt» doen. Wij hebben er ook bet meeote belang bij: bel komt onze klß«e ten , goede. • «• »

De .Fabrieksarbeider" t-t-brljlt: Alles is even duur zeggen de vrouwen, en ze hebben gelijk. Duur 1» het brood, opgeslagen sindO den oorlog met meer dan l» cent. Duur zijn de grauwe erwten, opgeslagen sinds den oorlog met llj-j cent per kop. Duur is de bakolle. opgeslagen Hindi, den oorlog tnet '20 cent per liter. Duur is de zeep, opgeslagen sinds den oorlog met .*> cent per pond. Duur Is de margarine, opgeslagen Kinds den oorlog met 5 t ent per pond. Duur zijn de lucifers, opgeslagen sinds den oorlog met 5 cent per pak. Duur zljn de kaarsen, opgeslagen sinds den, oorlog met 14 cent per pak. Duur I, de havermout, opgeslagen sinds den oorlog met 7 cent per pond. Duur zljn do groene erwten, opgeslagen sinds den oorlog met 10 cent per kop. Duur is het griesmeel, opgeslagen sinds den oorlog met 5 cent per pond. Dutte is bet vleeseh, opgeslagen sinds den oorlog met 15 cent per pond. Duur i* het vet, opgeslagen sinds den oorlog met 15 cent per pond. Dun? zijn tic brandstollen, opgeslagen sinds tlen oorlog»: cokes met -20 cent per mud. anthraeiet met met 20 cent per mud, briketten en turf met »w percent. Duur zljn de aardappelen, opgeslagen sinds den oorlog met 10 cent per 6 kop.

Duur zijn de groenten, opgeslagen sinds den oorlog is de kool en de uien tol tweemaal den prijs vóór den oorlog;. , Duur slju nog «en massa andere artikelen, welke voor bel leven dlrckt noodig ziju. .la, In de meeste gevallen zlju de prijzen veel meer gestegen dan hierboven genoemd. Ook !>» het einde er nog niet van te zien.

.V. -" , ' tl«*he.cn is een oude en én weltlarctule stad. «tel van een aurtsbiscliop, met bekende onder» -.vtz-dm-ichlingen, en omvangrijke industrieën. Natuurlijk ook veel oud «.hoon. waaromlcr de kathedraal, waarvan de bouw in de 12c eeuw reeds begon, wel het voornaamste is. Builen do stadspoorten ging het nog. maar in do onmiddellijke nabijheid van de kerk. was het schrikkelijk, geheele straten in puin le zien met de overblijfselen van liet meubilair er tusschen. — Een verwoest»; slat! is toch nog wat anders «lan »*en verwoest dorp. Ik ski mij zoo voor, dat de dorpeling hij de verwoesting van zijn eigendom weeklaagt, treirt. wanhopig wordt; dal de stedeling daarentegen vl«**ekt, wruakgodut-htcn koestart, Onwillekeurig dringt -*!ch deze ver»»ebjking op. -wanneer men de verwoesting gadeslaat van een dorpowonilig of die van een deftig k«x»i^-»nlnns. huis, «imgeke**-*d troffen mij do gaten, in de kathedraal nlet zoo sterk als de verwoesting van d^* eenvoudige dtn-pukerk van Eppeghem. Kwam het, omdat, voor een leekenoog als het -ruïne, do schade aan do klilhedraid. vergeleken bij de ontzettende -«»»*r>v«ielsbng daaromheen, gering is? Ik weet het niet; wèl weet ik. «lat de Duitsclte granaten blijkbaar meer de stad zelf dan de kerk gewent hebben. Maar wnt vooral ln Giechelen opvalt, dat is do onuitsprekelijke bant, die onder do bevolking «lezer stad, dio herhaalde malen onder den krijg te-lijden bad. leeft. De oogen onzer zuidelijke nuburen zijn tooit goh»»! anders dnn dc onze. Onzo oogen stiian strak, v«»rge*lekcn lnj de hunne. Heel do temperamentvolle ziel. vreugde en smart, haat on liefde, alle gewaarwordingen leek«**i**n zich voortdurend in die oogen af en liet is niet nmoilijk er in le lezen. Die zwarte of bruine "»i-*rbonk«l, flikkeren onophoudelijk en ik heb op die flik-keringen gelet, wanneer: Dui»*^-c*hc owneren of soldaten voorbijgingen, tussclien het puin der verwoeste huizen, litsschen den rampspoed dier geheel neergeschoten of ver» brando wijk in het hart der »la*d. * .Waartoe u opnieuw <*«»« btuoclirijving te geven van. deze ellende? Hier i» in het groot gtdieurd, wal in «lc laars op hun duimpje koudon. Toch zag men wel, dat dit geen boroepsliedelaai*-. waren. En wee, wanneer men een aardilien kleinen kleuter wat gegeven had: tientallen anderen waren niet .weg te slaan.

Blj hot vertrok uit >lochelen l»<-slolen wij boter op paard en rijtuig te letten, opdat -wij niet weder zonden worden l*eetgenom<*n. Wij zocht,**» een goed wagentje uit en, nan» gezien het do gewoonte is om zooveel mogelijk passagiers in te laden en wij weinig geneigd w-aren met vt-el gezelschap te reizen, Jnfor» meerden wij hici-omtrcnl. „Keen. menheer." stelde dc voerman ons gerust, „wij vertrekken met drieën." Voor onzen Brusselaar wcnl hel lastiger, daar in ieder dort» in dit gedeelte van België de passen geloond moesten worden. Gelukkig bestaat «Ie ln-paling, «lat voetgangers geen pas behoeven. Xlzoo moest hij voor lederen militairen i»ost af- en later weder opstijgen. Lustig bobbelden wij don breedon straatweg op ont dc Xethe en het fort Wad- hem te bereiken, doch het duurde niet lang of do vo«***ma*i hield stil bij een oud litertje, «lat terzijde van den weg stond en zei: „Kom d'«* maar op, Kecske.' En Keeske kwam. Op onze bemerking, dat wij slechts niet ons drieën zouden rijden, "-"regen wij met een glunder lachje len antwoord: „Keen, mijnheer, ik heb gezegd: wij vertrekken met drieën, maar niet met hoevelen wij zouden aankomen," Overigens was het niet erg, want «ie voorman was een aardige, vroolijke prater, de wagen ruim, het paard frlseh en ?Kecske" was ook niet onaardig, ilij verkeerd».' alleen in lietzelfde geval als onzen Brusselaar en moest vanwege «Ten pas telkens afstijgen, als wanneer eenc groote volksverhuizing in het rijtuigjo plaats had. ..Keeske" was bij den overval der Dttitschers, naar Vlissin**e„ gevlucht en het verblijf in Holland was hem zeer goed bc» vallen. Het „skoenste' van ons land scheen hij te vinden, dat het bier er zoo lekker was, daar had hij wel ?g«esting" in getuid. Hond «Ie Nel lic. de rivier, waar zooveel bloed gevloeid heeft, waren «le, graven menig» vuldiger; — even voor het lort Waelhcm. lietwolk een «lor eerste stoeten van liet beleg van Antwerpen opving, zagen wij «le eerste Engclschc loopgraven, «lii* zich slerk van do Belgische en Duilsche onderscheiden, /e waren nog geheel gaaf gelaten en werden bewaakt, klaarblijkelijk om zo voor de vn-dcdiging van Antwerpen Ie gebruiken, wanneer «la Hultschers teruggeslagen mochten worde». Ook bij en aan liet lort werd «Iruk gewerkt en cvenzoo waren de prikkeldraad-versperringen in dezen omtrek in goeden toestand geht-udci». Het gelukte ons in dc.re |t»o|»graven door Ie dringen. Dc Belgische loopgraven, die wij zagen, waren niets dan rechte, afgedekte greppels, die der Duilsehers daarentegen waren slinger» vormig aangelegd, zood-il». men zich ook voor flatikvnttr kon dekken. De Ettgelschc onder» scheidden zich van beido door de meer kost» bare inrichting. Xe waren recht, doelt van achter was een dubbele rij planken recht in den grond gestoken, waarschijnlijk om «le bovcndekking hooger te kunnen aanbrengen, terwijl aan de voorzijde, zoover liet oog reilde, zakken zand waren aangebracht om «le kogelste dooit smoren. De schietgaten tnsschcn deze zakken geven slechts weinig lucht en men is genoodzaakt gebogen le loopt*.!!, terwijl men. in de houdiiu* die voor hel schieten noodig is. het al spoedig benauwd krijgt. In hel dorp Waclliem, dat vlak achter liet fort gelegen is, was ontzettend huis gehouden. Koud en verkleumd van den tocht in hagel» en >»nt^uwstormen op den wagen, die er vrijen toegang toe liet, kwamen -«.ij iv .ontwerpen aan, toen het reeds donker was. " * '" ** . . ..,'.. 3 * .

Hel was er druk op de kommandaliu- b» Antwerpen., waar wij onzen ..passie»*>cheiii' moesten halen om de grens le mogen overschrijden. Soldaten en officieren allen even 1-eleefd en voorkomend, alles piinktlith eu ordelijk, als dc Dullst h-rs ge».'.«ion zijn. Even moetende wachten, maakte ik «2011 praatje met een der soldaten, die bozig was to schrijven. Of re geen last met de wal hadden, zoodat misverstanden ontstonden, daar «le Vlamingen geen l.ullsfh en zij geen Vlaamseh verstaan? ..»!n, —'- es ge hl ganz gut." stilst is aan de tafel daarneven t«n V|minsch echtpaar verschenen en ik hoor d> „ l.'üitsch.'i-. die h«*l|»cn moet, 'e^*.'*..-> dat «I* man zin..Xivil-Vli-wallting' iii'nt. ..Voor wat, mienecr?' zegt «le Vlaming. ../.tr Xivil Verwallnng," herhaalt de ander. Dc Vlaming keek, of nij het in Keulen hoorde donderen.

Ik zei hem, dat hij naar den hdi*gemee<>tl»r moest gaan. lint begreep hij len minste en hij verwijderde zich met een: noemen ze «lat serviel '>vcrvv-a!lo«-*ig? Onwillekeurig maakte hij geen onaardige woordspeling. Ik zal tt bewaren voor eenc he» hrijving. ,hoe wij op een vrachtkar van bijna 1 M. lang van .>ll»r*.cni nnnr Putten gehobbeld ziin, daar de trein natuurlijk we» »* vertrokken was," toen onze papieren I» orde waren, zoodal wij om naar en van Brussel te komen vier «Ingen hadden n»odig gehad. - Maar toen de laatste fotiilleering had plaats gehad en wij op vaderlandschen bodem slon»

') Het l^ransche servilo heeft de beteekenis van „zeer onderdanig', „slaafsch".

den, ontsnapte ons een zucht van verlichting, tlal liet ongelukkige land achter ons lag en wie lust mocht hebben ons bind op ceuigeriei wijze in den oorlog lc belrekken, of wie de leus van „geen man. «n geen cent" aanheft en on/e grenzen wil prijs geven aan vijand»*, lijk* liiicpen *-* laat hij een bezoek aan België brengen en hij zal, daaraan twijfel ik niet, temt-komen en zeggen: Laat ons do uiterste la-achten inspannen om do oor^ogsramp van ons en van ieder land af te wenden. : .1. OUDELEESI'.