Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

DEKKERS (Metaalbewerkers) licht dan oen motie toe van den volgenden inhoud: „kennis genomen hebbende van het besluit der regceritng, inhoudende het verbod van vertrek van metaalbewerkers en cmi>!ov6's in do metaalnijverheid naar het buitenland; ¦ is van oordcel, dat do regeering door bedoelden maatregel aan vele metaalbewerkers hier te lande dc gelegenheid ontneemt om voor beduidend hooger loon in het buitenland tv werken, en ijkertijd de Ncderlandsche iuduslriecleii, ten koste der aruciders. begunstigt, omdat deze daardoor gemakkelijker aan do noodzakelijkheid kunnen ontkomen om dc huidige lage loonen te verhoogen; overwegende, dat bedoeld verbod, met liet oog op nel landsbelang door do regeering niet, of zoer onvoldoende gemotiveerd is; spreekt haar ernstige teleurstelling uit over deze zonder voorafgaande waarschuwing en .zonder overleg met dc organisatie dei- betrokkenen in het oedrijf genomen maatregelen; verzoekt dc regeerlng deu genomen maatregel in te trekken;

dringt er len sterkte op aan, als eventueel oen verbod van vertrek !u hot algemeen belang noodzakelijk wordt geacht, dal dan eerst door do regeeriiig maatregelen worden getroffen, door welke die groepen van arbeiders, die door «leze vrijhe'tlsbclcminerlng nadeel oudervinden, schadeloos zullen worden gesteld; eu roept allo belanghebbenden in het bijzonder alle Nedcilantlsclic metaalbewerkers, op, dit protest zoo krachtig mogelijk lc steunen en zich Je vereenigen." llet verbod heeft grooten invloed gehad op het vertrekken van ar beide»-,? naar hel buitenland. Het landsbelang, zegt de regeoring, eischt hel verbod. Spr. kan zich dal niet voorstellen. Was do toestand als in Servië, dan zou het

wal ander, zijn. al hebben wij len opzichte van dal landsbelang ecu ander inzicht dan de minisier van Oorlog. Maar zóó staat het uiet. Wij, zegt sp«., hebben de zekerheid, dat het heek* verbod is gegeven in het belang der werkgevers, * bang zijn, voor gebrek aau werklieden. Vast slaat thans wel, dat er voldoende materiaal voor hel voortzetten vnu het bedrijF aanwezig is. Xv moest bereikt, «lat er ook voldoende arbeiders in het land bleven en vlet van de hooge loone», vooral in Engeland, gingen profileereu. Er wordt veel geld, voor.il in Engeland, verdiend eu gevreesd mocht wordeu door de werkgevers hier, dat ook hier do loonen in de ' hoogte zouden gaan. Dat -.''-«•'.t voorkomen eu vandaar liet verbod.

OI.'DEIIEEST vcsli**! er dan de aandacht op, dal, mocht I^l landsbelang ekehen dal do arbeiders hier blijven, «lil niel zal kunnen wolden bereikt door ecu maatregel enkel vau den minister van Oorlog, maar dat daarover dc Tweede Kamer meet worden gehoord (Applaus.) Wij kamen op legen het gevaathierin gelegen, dal «lu een of andere militaire, potentaat ons in onze vrijheid bedreigt. (A p p 1.) SMIT (Handels* en Kantoorbedienden) vestigt, ter ondersteuning der motie, er de aandacht op, dat het verbod ook geldt voor kantoorbedienden, waarvoor geen standaard-loon geldt eu die, door den maatregel, zicli deu weg 10l loonsverbetering zien asgesiied?ii. Sinds 10 jaar brengt de bond het besef aan dc kantoorbedienden bij, dat zij ook arbeiders zijn. De bourgeois!»* laat hen thans zien, dat, als er ecu verbod voor werk vee komt, daal* onder ook zij vallen. Elke poging der metaalbewerkers om tegen dit verbod in te gaan, zal door den Handels* en Kantoorbedienden* bond dau ook worden gesteund. Do motie wordt met algemeene .stemmen aangenomen.

OI.DEc:EEST behandelt dit onderwerp eu begint met to verklaren, dat dc razernij nog voor.tluurt. M.lliocnen gclds on velt* krachten worden besleed om» wat in langen tijd is opgebouwd, te vernielen, Hoe lang zal dezo vernieling nog door gaan? Terwijl wi! hier bijecu zijn en in rust voor do arbeidersbolangcu kunnen opkomen, hebben onze mede-arbeiders iv de andere lauden, naast dezelfde ontbering,* leed eu ellende, als wij, do vernietiging! en vernieling van eigen lichaam. Terwijl de milllardcn bij tientallen warden vernietigd, is lu ecu land als het onze nog gelegenheid milliarden blj eenheden te ver- Uien.n. Het ckouomisch,» loven is nog zoo krachtig, dal het zich, na korten tijd van verstor.ng herstellen kon. Dc woekcrziu, dc v.iiislhonger is stationair gebleven, erger nog, is gegloeid en dit komt uit allerlei aau den «lag. Sin*, wijst op wat door een katholieke krant daarover is gezegd: er wordt gewoekerd, gesjacherd en prestolen en dat mag zoo niet doorgaan, zegt dit blad, en dringt aan op ingrijpen door dc wet. Te wenschen is, dat il-: katholieke vakbeweging deze woorden cent ter harlc nam en met ons meestreed voor verbetering. sp**.. heeft zich in dc laatste dagen niet lekker gevoeld: wij moeten kunnen vechten, iv plaats van verbeteringen in steun vnz. na lc streven. Eu in den tijd die achter ons ligt, kon dat nlcl. Wij hadden ons stil lo houden en te zorgen, dat dc slcunbewcging verbeterd werd. Daarbij waren wij niet in ons clement, gij uiet eu ik niet, maar vanmorgen hebben wij gezien, dal, terwijl dc arbeidersklas".!- nog lijdt onder dim druk der lijden. »ie mülioenen bij houderd'.allen in dc brandkasten der bezitters worden opgeborgen. De vraag naar brandkasten breid! zich uit en waar dat verschijnsel zich voordoet, is het de vraag of wij onze positie niet weer wal aangenamer kunnen maken. Wij hebbeu daarom na te gaan, of het lijden in dc gezinnen nog nood* zakelijk is, of er geen verandering moet komen. Waar Polak van morgen hoofdzakelijk over den toestand in dc bedrijven sprak en den locstand in dc arbeidersgezinnen maar even aanstipte, wil spr ou dit. laatste wat dieper ingaan. Door do Soc-Dem. Studieklub zijn eenige jaren geleden arbeidersbudgcts onderzocht, llij een daarvan, «kit van con Amsterdamse!» postbcambtc. was toen nodoig f 1011.68. Thans zou dezo zeilde ambtenaar noodig hebben f i!ól.<;ll', dat is dus ruim 5 2 j>ei* week meer. Zoo is hel ook met verschillende andere bud* gels, waarvan spr. er verder eeni'-e mclneieelt en die alk* uitwijden, dal thans overal iniusleus per week van 5 2 tol 1-2.5' J en met^r noodiZ is. Dat zijn cijfers, waaruil is af te leiden, dat dc stijging minstens op 5 2 zier week te stellen is.

Voldoen nu do in don laatsten tijd bereikte loonsvcrlioogingen aan den eisch, met om den toestand op lc voeren of te verbeteren, maar voldoen zo aan den eisch dal hel levenspeil vu daarmee hel moreel niet daalt? t)ok in ander opzicht zijn er feiten aan te voeren, dio ven vingerwijzing zijn in dezo richting. Er zijn omtrent dc kindeistcille enkele cijfers gepubliceerd en daaruit blijkt stijging vau deze. sterfte over het geheele lai-il. Eikend word! door allerlei vaknicnsehen, «lat do kindersterfte in nauw verband slaat met dc levensomstandigheden van do kringen, waarin ze voorkomt. Met zekerheid is dau ook reeds bi.i.ienl.ort aan lo wijzen, «lat er een inzinking heelt plaats gehad. Dc cijfers in Amsterdam zijn sedert 1012. toen zo 0.1 pül. waren, gestegen tot* 7 >M. in het eerste halfjaar van 1010. Over hot gehoelo land wijzen de cijfers op eenzelfde verloop en over* geheel Nederland stierven in 101*1 per 1000 »1i.6, in 1915 101.*! kinderen. Er is dus inzinking en nu rijst de vraag wat «taal daartegenover, welke verbetering hebben dc loonen ondergaan? Spr. zal slechts hier on daar een greep doen. Uil do gogevcns van do vakbonden en dc kranten heelt spr. verzameld, wat aan toeslag en wiiislvel-hoo'ing is bereikt. In hel bakkers- en chocoladebedrijs is voor een kleine 3000 ni-iu aan duurteloeslag gegeven van 50.50 lot 51..*i0 per weck; Ovt, chocoladcbowerkei s kregen daarbij loousverhooging van 51 tot f i.50 per weck. Ecu firma, Verkade en Co., 'Zaandam, gaf bovendien 1 K.(* molkdrood per dag. Wat zegt echter dit alles op ven bedrijf, waarin toch zeker IljtxiO arbeiders werken? I*l.ooo arbeiders zijn op hun oudo salaris blijven slaan en komen dus vokelljk 52 te kor». Voor dc dgiu-cnmakcrs, die op stuk werk.!,, l, het nog erger, po patroons il» dit bedrijf heb* hen niet luik. een gouden tijd als do rubberhandelaren, maar nlle 2701X1 arbeiders staan op hetzelfde peil als in 1012. lid kleermakers en 'la-ilslcns bedrijf *.vuar!ii. circa lOvb^ arbeider* werkzaam zijn, ««ft cenz^lde boold. Alken dc 500 militaire MecriUllkors to Amsterdam zijn er wat beter aan loc, maar van dc >ltl.otX> zijn er slechts 700 dio eenige verbvlcring h.-bbeu ge* kregen. Hij do tvpografeii geldt hetzelfde «Is bij dc «garenmakers. Er is hier eu daar loousver» hooging geweest als gevolg van het afgesloten kollektief konll*akl, maar overigens is alles gelijk gebleven.

Nu do metaalnijverheid. Wij hebben van morgen gehoord hoc goed het dt-zo firma's gaat. .«laar ihoc zijn do loonen der Uicta:darb^u<*r**. 12 a 23000 man kregen con duiiileloesla* van t 0.50 tot 5 1.50 en aan 800 werd ecu loousv«»»-l.«->ging gegeven van I—3 cis. per uur. Do 70 u 75000 metaalbewerkers die overblijven blijven op het oudo loonpeil van vroeger en de* lwtroon**. denken er niet uun wat te doen voor hun arbeiders. Do draad- en kabelfabriek gaf ccnig» loonsverhooging. ook dc droogdokmaal* «chaplljcu tltiedkooz,, te Ainstei-llam. Stork in fienöcio enz., deden iels, maar dc duurtoloeslag bij do laatste kwant uil ecu fonds waarin ook dc arbeiden, "bijdragen. Overal was do toeslag, «.110 van dc reusachtige winsten voor do arbl-l' «lers ar kon. ellendig laag. De 16000 meubelmakers en behangers zlju op 100 na op het* -zclfdo peil gebleven. Dc fabrieksarbeider», iv do branches, dio het zoo goed gaal, dio zeer lagt loonen verdienen, kr»*gen voor 1100 man een toeslag van 25 ets. tot f 1, en 1000 kregen <.6n cent loonsverhooging. Maar dc overgroot»- moe: dorlicid van dc ruim UOO'X» fabrieksarbeider: bleven op hun slechte loonen slaan. Wat het land- en tuinbouwbedrijf aangaat reeds ver voor den oorlog verleide eau tapijtfabrikanl, dat dc dure tapijten gekocht werden, door do Groninger boeren. Wani>et*r dat ii iiorlnalc tijden reeds liet geval is, wat moei vu d? boeren dan in dezen tijd op den vlo-r |tv.'.-.n ... STEMMEN: Goud. b 3

OUDEGEI*Si:-tZal nic/ gaan, 't is te koud aan do voeten en dezo boeren hebben wat warmte noodig. Zeker is dat dc welvaart zich uit do steden verplaatst naar liet platteland. Daar vinden wij straks dc hoogst aaiii-cstagt nen ili dc belastingen. Hoc staat het nu mi-t do loonsverhooging vau dc landarbeiders? Er ziju tn ons land ongov*»«>n* 455.000 landarbeidt»*. «en al» wij nu maar enns konden zcWvii, dot d-e-zo ook maar één gulden loonK.*erl*o^*Ang hadden gehad, zou het althans iets zijn. vtls niet zoo. Slechts een klein gedo-*llo kre»og loonsverhooging of duurlellieslag. Ten slotte memoreert spr. do i<*onsverhot*i-Ilng door de mijnwerkers verlt-regon. Daarbij dient de grootere stijging dor lov»?n»«*Hciicn in de mijnstreek in aanmerking te wordeu genomen en ook daar is do kom» pensaUe der loonsverhooging met in v-erhouding tot de duurdere prijzen. Maar wat zullen wij zeggen van deze pariilcuUero patroons, als rijk en gemeenten oven» min zorgen voor verbetering? Do g«em?enten hebben veperk.o middelen en worden door het riik nog allerlei uitgaven opgeleg»!. Maar wat deed het rijk? Als er bezuinigd moet worden, gebeurt dat niet op de loonen der groo.e ambtenaren. Daarvoor «omen de kleinen, c.e postbeambleu, dc ilevangenbewaarders ca licrgclijken in aanmerking en hot rijk laat na, ten koste van deze lage loonen verdienende beambten, verbetering aan te brengen. Het rijk geeft een slecht voorbeeld; de gemeenten moe.en naar hun slechte kas zien, hoewol ook zf> wel hier en daar ander, konden staan tegenover v-erbeleringen, die In do loonen der gemeentewcrlliieden moeten worden aangebracht. . '

Wat moet nu geschieden: duurletoeslag of loonsverhooging? Er is eenlge verwarring op «At punt. Uur ca daar i» een sterke s^oolniltg waar te nemen voor duurletoeslag. Bpr. is daarvan een principieel tegenstander. Er zit «en e»cme.it van loon^ukidng in. Zo diont om de loonen bij gemeenten, rijk, spoorwegen enz., die toch reelis lager zijn dan de loonen in cc parllkuUere industrie, op dil lage pul to houuen. De voorstanders ervan vmcten wij voornamelijk bij de neutrale vakorganisatie-*, dio een goede en ruime kijk op do werkelijke toestanden missen. In hooidzaak komt ze voor bij de politick onmondigen, waar nog niet het besef is doorgedrongen, dat de arbeider zijn recht te olsehon heeft van de verlezenwoor» digcnde lichamen. Als spr. hier over oen duur.etoeslag «preekt, bedoelt hij niet .een toeslag van één gulden per week b.v., maar wel ue toeslag in eens g«-*gevcn. Deze laatsto drukt het loon en houdt een krachtige be», weging voor loonsverhoo*»ing legen. Dat wil niet zeggen, dat wij dezen toeslag ai wijzen, wij nemen alles'aan op af betaling, maar dat neemt niet weg, dat zulk een toeslag looudruk in de hand werkt. Er zljn bedrijven, waar een kollektief kontrakt do loonen vastlegt, on in deze gevallen kan door tijdelijke vernooglng verbetering worden gebracht. Als wij zoo do positie Overzien, «lellen wij ons nog sterker, onder het «maakte voorde» houd, tegen een toeslag. Hot is niet zeker, dat deze periode binnenkort is afgeloopen. Waarschijnlijk zal do krisis nog eenige jaren drukken, ooit nadat, zooals het boertje van Wibaut zel, de vrede losgebarsten is. De ge» schiedenis leert, omtrent wat ons to wachten slaat, heel veel. 3pr. gaat den toestand na de Napoleontische oorlogen en die na 1370 bezien en leidt daaruit af, dat de toekomst voorloopig nog donker blijft, ook »d ia do vrede teruggokoord. Zoo was het na bet sluiten van don vrcdo Jn 1871, toen een hoog opgedreven spekulatlegeest en wiusthonger oen groole krisis over geheel do wei-oid bracht en grooto ellende over de arbeidersklasse uitstortte; dat duurdo tot 1880.» Dergelijke toestanden, misschien ver» schrikkelijke»* dan toen, zijn ook thans te wachten en met duurletoeslag kan men zich daartegen niet wapenen. Wie do cijfers van Polak van hedenmorgen beziet, weet, dat de spckulatie reeds weer in vollen gang is en do gevolgen zullen waarschijnlijk veel sterker zijn dan die van 1870.

Wet hebben vrij dus to doen? Bi* do bc* ipreking daarvan meen. spi. zich ook te moeten richten tot do ongooi*ganls*»»rd«*-n. Do l»i.«lei*nem«3rs zijn daarbij onze leermeesters: In Augustus meende men in «adeldom»»*»-» kringen dat de tijd was gekomen om de vak» beweging ter neer to slaan. De fabrikanten begonnen met loonsverlaging, daarin nagevolgd door sommige gemeenten. l»pr geelt daarvan voorbeelden uil een aantal Indrijven, allo bewijzende, dat het er om te doen was, do loonen i**e»*-r te drukken en dat daarbij o*»*«*»rai do ver» •-vacht! voorzat dat de valdoónd«-*n daart«»gen niets zou weten te doen. Daarom is het «*«rst<» wat wij in dogen tijd hebden te doen, tot do *:i«<*organiseerden te gaan on do» mot voor» bMden aan te toonen, noe net w**l*ke»-l der vak» beweging de loonen op peil heeft weten to houden, om hen te overtmgon.dat zij bij ons hoeren. Het eerste is dus dat do »5 a 96.000 leden belangrijk in aantal **>tlzg«»n. In de t*m*ed», plaats hebben do alndtcnaars» en s«ni*an*d>t<>naarsbonden krachtig te werken. Dezo tijd van duurte zal lang duren en komt men niet anders to i»oven dan door oen loonsverhooging van f 2 tot f 2.50 pc»- weck. Misschien zal er nog eon nieuwe i^islstijd op volgen en van hi«*ruit moet daarom dc waarschuwing güan. daarmee rvk^ilng te houden. Do ivamerlraktio hoeft bij dc bi^rooling «*laarv*oor de ambtenaren to

steunen en ln dc gemeenteraden hebben do *soc-dem. radsteden lot 2. en W. te -«ggen, to lootand der tTCnreenteNnanciön is slecht, maar die der ambtenaren is nog slechter. Dal» zelfde is to ze^cn t-*gen do *»pl.lnn» den en wat nog nooit is gezegd kunnen worden, kan nu: hot gaat goed in dit ' bodrljl*. Overal •eijn de ontvangsten gestegen en verhooging tier tsalarissen kan dan ook mot recht en reden worden gevraagd. ' • Ook de overige vakbonden hebben eens ernstig den toestand onder oogen te zi^n. Dn hoohiix?*it,uren liebben na te gaan, of do ttie, de gewone strijd lo komen, rekening gehouden met de bestaande omHlandlghed'^ll.

Het ekonomische leven is in verschil» lend opzt'l'ht op zoodanige wijze hersteld, dat met )<>onakties kan worden begonnen. Do Tim» merliedenbond geeft daarbij het voo.heeld. Laat bovendien in al de uedrijven waar zooveel geld wordt verdiend, onz-, stom tol allo ongeorganiseerden dool-dringen, ozidat wt-do door do toetreding der horiderdduixonden ongeorganiseerden, de Nedorlandsclio arbei-ier.klasse worde b2waard voor algehcclo inzinkwg, door v»sbetei-lnc der loonen (applaus). PRINSEN (gcmecnte'.vcrkll''den) vordeigl eonlgo aanvullinMi il de •resolutie. Van het «.oor de gemeentexv'.*rkli'xlen Ingenomen standpunt in*»!!»*, de verbetering van den to<»tand door prij»*regeling, heeft de bond nog gee-n oogenblik spijt Maar de loonen zijn in do mecsto gomi>enten zeer laag en voor vcrb^te^ini; is tot dusverre neg weinll gedaan in de vcrsciillleudo reden, In Haarlem werkte de soc-dem. fraktio «een voorgestelde verbetering togen, waartegen sirro» kier hier meent lo moeten p-roteHtce-ren. Wat Amsterdam betreft, hier werd door do federatie en do vrijzlni i'demokraten duurletoeslag go vraagd en vt-ioi-gestold. De Bond verzette» zich, Hij wil een loonsverhooging voor allen die minder dan l 1200 verdienen van f 1.03 per week. Daaraan voldoet het door B. on W. ingediende preadvies nlet en dat meent spr. to moeten bo* treuren, In llotterdam stelde do minderheid van het kollege van B. en W. zelfs meer voor en dit voorstel ts voor ons dan ook onaannemelijk...

STEMMEN: Op afbetaling! PRINSEN: Er worden 1500 losse werklieden met een loon van f 12.95 door uitgesloten en dlt gevolg heeft hot voorstel voor allo mini» muudijders die op hun maximum staan. 'In 1011 w»erd een duurtctocslag gegevou met oen loongrens van f 1200., Waar wij thans ln een veel slee'.tH*o *konditie staan, kmi.ien wij nu met het voorstel van B. en W. geen genoegen nemen. Dc raadsfrakUe staat daarbij hopelijk aan onze rijde en spr. hoopt dat Ü. en W. van Amsterdam een voorbeeld voor het hcelo land zullen geven. - NOONDHOr (Amblcnaarsbon'l) betoogt dat de. ambtenaren hel gcregczld mol oen toezegging hebben -moeten doen. Toon verleden jaar door do relgce-ing de gedane toezegging werd terugZltiomen. leden de ambtenaren f w millioen schade. Zoo "komen dc ambtenaren vaker weg, ai wil s*n». luor niet terugkomen op de too» zegying inzake «de vailant^rtoeslag voor Amsler» damsene ambtenaren. De.groe»*!s<-eii«*ii gesteld. Jannu«3r genoeg h?bl»n allo soc-detn. dc aml.tenarcn daarbij niet g«wund> maar wind in do zeilen der vrijz.-dcm. g.'blazen. Het neutrale Komitee-.voor salaiisvorhoogwg had verder hier vertegenwoordigd di^-nea te zijn. Tahijke ambtenaren zijn besliste minimum» lijders die loonsverhooging hlttcr noodig heb» bén. spr. eindigt mot een harlstoehtoltzk bc roep op *de parUkullere arbeiders in het N. V. V. v<7reeiiigd, dc ainbtenarcn blj het vorkrij» gen daarvan fo steunen. (Applaus.) SMIT (Handels- en Kantoorbedienden) had gehoopt dat Oudegoest wat duidelijk ware ge» w*eost in de wijze waarop verbetering on door» voering der eisenen kon worden v*c*rkreg«l. Het N. V. V. lu-eeg in verschillende *regee«ngs» kommissies -li-tting, maar het regelmatig kontakt met cl:»» ,-boiders was «ar niet on onzo ver» tegen woornlgors zaten daar min of meer' als personen. Wat «Ij .er deden heeft onzo vollo instemming i*n -waardering. Maar wat in 't begin dQr krisis onmogelijk was, kan thans w«Hg*shciiren. Thans is kontakt wel mogelijk en wat wij thans zleu, lijkt spr. wei eeiügszlns bedenkelijk. Van der Tempel sprak ovor de mogelijkheid van Intrekking der noodregolliig, maar van wat er verder zab gebeuren, daarvan weten wij niets. Van dor Tempel deod oen bo Nx

el van den minister, maar als «lo minister daaraan niet voldoet, wat zuilen wij dan doen? Antwoord daarop zal spr. thans niet geven, dat zullen de omstandigheden ons moeten voorsent^v-ien. Maar als er inaatriegelen moeten komen, omdat hel 's binn«**nluiml!rs overlog niets geeft, zullen wij do **rb^tders n»f voor do zaken moeien sipannou. is nu de»» vor*gado» ring er oene w-aaidoor gij de rcg«*ei*ing wilt laten zien, hoever is liet gekomen mot do arbecders en wat er moet gebeuren, of wordt er ook mee ingeluid het kontakt dat wij moeten hebbon mot do m*d«-a

JENSCH (Schilders)* is ook principieel tegen» .stander van duurlcloezlagen. Oudegccst zondert echter* plaatsen waar kolleklieve kontrakten gesloten zijn uit. Dat is spi*. niet met hem eens: bij de afsluiting dei* kontrakten was niet te voorzien, in welke omstandigheden wij zouden komen en daarom is lc overwegen, of niet dc kollckticvc konlrakton herziening behoeven. Billijk is dil, evengoed als duurtetoeslagen en si»r. dringt er daarom op aan. voor de loonen in do kollolilievo kohlrakten ver'-o^'llng te vragen. VAN PRAAG (Dlamantbewerkcrs) betoogt, dal niet ma.3 worden vergelen, waar hier de toestand * precies is omlijnd, aandacht te schenken aan do verkorting van den arbeidsdag. spr. wil daarom hier zien verklaard, dat dc soc*dem. Eamerfraktle van den steun der geheele vakbeweging verzekerd kan zijn, als zij straks in dc Kamer pleit voor het welsonlwcrp'l'ch'iper inzake den arbeidstijd. VAN DER WAL t,Tvpogralen) ..eiu-el-i. een nuchter «ooid to z«-g««u. Uier zijn de«o twee dagen mooie relevoeringen gehouden, maar »pr. meent le moeten zeggen, dat vlj na het kongres niet anders «taan da» voor dit kon «reu. Eiken dag van do k» ><•»!- i» nagegaan wat ken worden gedaan, maar overal droop niet het goud. Verbetering voor allen is niet moi'elljk geweest en ouze kracht werd voornamelijk gezocht in het nastreven va» lagere loven-liiiddelellprij-loii. Verbetering van kolleklieve kontraklen is thans niet mogelijk. Al» een vakbond zich sterk lieiioeg voelt, om een loonstr^d te beginnen, hij zou gek zijn en» het na le laten. Mnar In 't algemeen- blijft allereerste «inch ' to 2orl*en voor vcrlagin*» der.levenxnii'ldelenprijzell. , Mej. DE JONti il*.teedingiudustrie) komt terug op de kleermakerszonen, betaald voor het mllitairu werk. Deze hooge leoncn zlju verkregen ultl-luitend door het werk der vakorganisatie. De regfenuzf draagt daaraan geen schuld, tjpr. deelt vcruer mee dat in 16 van de 2-2 aldeelingeu aktles voor looi-s--verbooging in het Koutende voorjaar door den Nücrmakerndond zullen wordeu bei/ounen. DROP Zeelieden) vuil. do gehouden betoogen aan «.oor nioledeelingen owuentdu veihoogin>;en, die lu »o!»!N»ige piai»tsen eu n!ei.uamu!n lltuuitleu, do woninghurcn hebben ondergaan en wijst op do lrrooto winsten mot de harlngvixscherij behaald. Iv do resolutie mis» spr. oen klausule omtrent do arbeid-ibel-cliermlng.

MDl^'i'MAl.lsi<, (Spoorwegpersoneel) vraagt aller» eerst het getuuiKio materiaal ter beschikking van de plopagaudiuteu to stellen, en is het verver oneens met Uudtgeest, dio een duurletoeslag terugwees. Voor ecu aauiol bonden is dat onmogelijk, gezien do daar heerschelido arbeidsverhoudingen 'en «pr.'s bond, Uio ecu nieuwe «rl-eldl-» regetiiig in voorbereiding had, kon ouder do krl»i6*o!itstandighedeu» uiet anders dau voor toeslag Ijveren. IHTiNiiUIZ (Fabrieksarbeiders): Do bedoeling met het kougres wa» te tloeu uilkomen dat het beroep op de tijd«om»landlgUedeu nu uiet altijd meer gettieu kau. Maar daartegenover dient iv 't oog gehouden, dat Ue werkgevers nog niet op vaii veieoul^iiigsbestUurders.Uie hooger loon kouten bepleiten, üllteu te waclueu. Hpr. waarschuwt voor al to j-root optimisme eu begrepen uleut Uoor u«* leden der vaknouden, dat, al wordeu er luUtloeucu verdiend, wl^l niet op «tolje» dc hemel m zullen marclieerou. De inrijd zal alieou krachtig kunnen worden gevoerd, «du door de leden voor auiuultio wordt gezorgd eu dat horde strijd uoodlg zal zun, om verbetclmgeu «tt to dwingen, ts zeker. l.l)ili.MAl*»o i-Gemeentewerklieden) deel» mee, hou het Aruhouilicho gemeentebestuur allerlei vragen «telde aan de gomecniewerkliedeu, dlo loonsverhooging hadden gekregen. Wat daar ge» beurde noemt «i»r. een schandaal. DUDtKH^r^dT, de sprekers beantwoordende, zal zw^-zeii over de bezwaren, van Prluoen tegeu het voortitel U. Eu W. Eu dat voorstel hier niet nader bespreken, daarbij akte nemende vau dle bezwaren. Wat bet kontakt met de arbeiders aangaat,er was geregeld voeling met do vertegenwoordigen* der arbeiden». Geregeld kontakt met do arbeiden» zelf zou onmogelijk zijn eu bovendien te kostoaar. built veronderstelde dat wij volkomen onkundig waren roet wat er met do noodregeling zal gebeuren. Dat ls vlet julut* ons ziju de plannen bexeud, maar er over «prekeu gout niet. De vraag, wat zal do arbeidersklasse nu doen, is door Stuit zelf niet beantwoordt. Dat kan ook niet, maar als de tijd daarvoor is gekomen» za.l het t»«»tuur van het 5.V.V. niet ln gebreke blijven die voorstellen te doen, welko do ommandlghedeu noodig uiakou. Wat de 0( merking van Jeiitjch over do kollektlevo koutrakteu aangaat, verschil vau meeulng daarover bestaat niet tast-ckou hem en debater.

v. d. Wal heelt geeu rekening gehouden me» do openingsrede, terwijl er voor do waar«huwing van dtenhnia geeu reuen wam. Over het algemeen zlju do arbeider» te gauw tevreden maar «pr. heett nadrukkelijk gezegd, dat het voeren van een loouliktle eer beoordeellug blijft aan de ltoofd» bestuten.

Van Praag wil aandringen on verkorting van arbeidsduur en Drop wou uitbreiding van do veiligheidsmaatregelen. Die eveuvvet teveel wll. bereikt niets eu een overladen program 1» verkeerd. Do aktie dient vooral gekoueeutreerd op de loousverhoogiuir en onite opvatting omtrent den arbeidtduur eu de maatregelen van veiligheid »yn bekend. De cijfers iv de redevoeringen gegeven zullen in vet ver-dag worden opgenomen. Het beklag vau Moltmaker over vereenzelviging van de aktie der «poorwegvereenlglng met dis vau de neutrale bonden nad uiet uitgesproken behoeven te worden, niemand oio dat hoeft kunnen bewaren.

Ten «lotto koumateert «pr., dat wij het allen eens zijn over het feit: de armoede rUent bestreden eu weggenomen, al heelt er zich ton opzichte van do wijze, waarop men zich daarover uitsprak, eenig vervcbil voorgedaan. Daarna wordt du volgende motie met algemeene «tcmmeu oaugeuomeu!

gezieu de nierko l»t'e!iüemeonte» besturen allereerst behooren voor te goau in ecu bezoldiging vau het pemoueol in openbaron dient», welke net mogelijk maakt, voldoende lu het levens» oudertioud te vooi-üeu,

koiistateeiet.de, dat een groot aantal partlkaliero bedrijven in dezen tijd lu «mat zij» om aaumerllo» lljke loou-tvorüooging toe te staat!, dringt er bij de overneden eu ondernemers met nadtttk op aan, hel.toon hunner anibteiiateu, be- ' dtenden et» wet«!hedeu lutnmet ltelijk t« verboogen, eu toept de arbeider» die door«l2ijdlg te blijven vau de orgauis-ttio tol dusverre de a«ue voor iou»* veroeteruig beboen bemoeilijkt, krachtig op, zien aau te «tuten bij Nunlieu vakbond, teueuitie door gexameuiijk optreden vcrbeleriüg VAU leveusioomaud to veiktiigeii. Dl-l VD^ii^ii i.j>lit (gedurende de middag-zitting presideer do i. Verdorst) «lult dan, ouder het Uil» , spreken vau do hoop. d.it het «roert ge,laa«»!>e.

In hot eerste doel van hot ve'sln^ doet do zetter üerkliot zeii^en dat do üielkliiy» te Rotterdam I»o01*er is,la» do oliielcele cij!t*»x door 'iVibant genoemd. Wy ..eilieven: lager. Vvitier dient in U« redt* v.ti. D« Miranda, de passus omtrent de betieeln.g iv Nederland gelezen tv woi «len:

Nederland lieefl toeli -colseen treurig» reputatie op du jtfi'bie.i*. Lu It-ll» wa» ,',, deel tier bevolking bedeeld, in lol? ztli» */7 lleel.De*ze!!eeletUoccuv heelt de arbeldeil>khil!se «loaioiidor i*ezuclil.

83) *— Ja, met iemand, die mij past, met iemand zooals Mand, zou il: lul ook doen. zelfs met dc helft, maar zoo iels vindt men eens eu nooit weer. Ik had zelfs niet gedacht, dat ik ooit een vrouw zon vinden, die zoo bij mij paste, zoo eerlijk, zoo verstandig, zoo nuchter en toch zoo gevoelig —¦ om vau haar uiterlijk nog lt* zwijgen — iemand met wie ik zoo als van zelf. zonde» dat ik het merkte, een weid... Al lieten wij ons op onze ongevoeligheid ook nog zooveel voorstaan en al deden wij alsof wij geheel onverschillig voor elkander waren... op het oogenblik, lh-t wij -i/v-l-ei'! van elkaar moesten nemen, voelden wij toch dat het niet zonder con «click zou gaan.. — Ik begrijp je niet. dat is uu immers voorbij... waarom denk je «laar nu nog over?... Of het .'l-.mtl is oi llildegard, dat is «gcnlijk onverschillig. —• Dl»t is het niet, 7.prak Priltwilz. levendig legen. Dat is een liemelsb^cd verschil, dal alleen degel*,, kan begrijpen, dio het heeft mee* ««naakt. (Geautoriseerde vertaling.)

—¦ Mi) zou zookts niet kunnen gebeuren. — Dat kan iedereen gebeuren, dio een hart beeft.

— Nu, wie zoo zonder strijd capituleert... en nog wel met een tegenstand»:.' als dien Boor — och zie je... ik neem hot jo niel kwalijk... maar vau groote liefde getuigt het niet! — Wat had ik dan moeten doen, zei dc opge•.vonden Prittwitz, zou je mij dat alsjeblieft eens willen zeggen? — Dat luidt je mij twee «lagen geleden moeien vragen, toen het nog tijd was, uu is het te laat!

— Dat zijn uitvluchten, licvo Dorothy, je hadt mij voor twee dagen evenmin raad kunnen geven als nu. En je zoudt onder mijn omstandigheden evenzoo gehandeld hebben ais [k. — Nu, als jo hel dan precies wit welen, dan zal ik je vertellen, wal ik in jon plaats gedaan zou hebben. Ik zou het eerst naar mijn nichtje Dorothy zijn gegaan. Eerstens omdat ik weet dat vrouwen in «lic dingen slimmer zijn dan mannen en dan omdat ik bedacht zou hebben, dal ecu man die zoo verliefd is als ik, als bij een besluit neemt, beslist een domheid gaat doen. En jo nichtje Dorothy zou je bij haar schouders ge» pakt hebben — ..ijk zoo — eu dan zou ik tol ie gezegd hebben: je eerst», plicht is. liet inois^o ult haar omgeving te halen — haar geen vierentwintig uren langer in dit huis lc laten. Eu dan zou lk naar mijn neef lloederu zijn gegaan en ik had tol hem gezegd: Dc zaak met den, jongen Ilccr breng jij in or.le! Hoc dat is louw zaak. Dan zou do jon!*<* lioedcrn mij do hand ««hukt hebben vu '!•-•» geantwoord hebben: Haal je vrouw en laat dc rest aan mij over. Dan.zou Pnttwit? een man lleweest zijn zooals zijn voorouders.

—* Dorothy, dat doe ik nog hedeu! riep l'i'ittwitz. Maar Dorothy antwoordde: —• Heden? "*-. u zij trok haar schouders op. -— Wat zou Hildegard Levi dan wel zeggen? — En dan. denk je dat Mand daarvoor nu nog lc vinden zou zijn? *»> Óp dit oogenblik luidde do telefoon in dc vestibule, Jcan trad dc kamer binnen en zei:. — Mejuffrouw keven wenscht den baron lc spiekeu. —¦ Ik ga niel, zei Priltwitz. — Maar, riep Dorothy lachend, jo kunt immers jo verloofde niet voor het hoofd vlooien! — Zeg haar dat ik niet thuis ben. — Maat* ze weet immers dat je thuis beul! — (la jij ohecn. — Dat is onmogelijk — Eu zij nam hem bij den arm, bracht hem naar dc schrijftafel, haalde den microfoon van het toestel en hield hem aan zijn oor. — Zeg toch wal, sprak zij. — Hallo! riep l-rill-wilz in het toestel. —• Wie is daar? vroeg ecu woedende vrouwestern. — Hier, Prittwitz, ankvoorddo hij zach.* — Zoo, en hier is mevrouw llosa Leven. Ik heb natuurlijk «len brief geopend dien u mijn dochter hebt geschreven. Ik mot zeggen «lal ik uw gedrag »k he» noll. Eu daarom verbreek ik — hoort u wei — ik verbreek dc verloving! Ni«t u. Eu nog moer doe ik! — Ik ontzeg u mijn huis — en elke verdere toenadering tol mij.i dochter, nou weet u het! — lk heb u niet noodig — en mijn dochter heeft u ook niet noodig — wij kunnen zooveel baronnen krijgen als wo maar willen — en fijnere dan u, meneer! — Toen hoorde men in het toestel alleen nog maar een snuivend hijgen — I'ritlwitz liet den microfoon vallen, keek eerst verbluft Ilocdern toen Dorothy aan, en barstte daarna uit in luid gelach. — Waarschijnlijk het antwoord op mijn brief vroeg hij Dorothy, toen hij weer macht over zijn slem had. —- Waarschijnlijk wel, antwoordde zij. Vind' jo het heel erg? — Ik dank je, zei hij en «hukte haar «I» hand. Jo hebt mij wakker geschud, Dorothy nu vrees ik geen enkelen hinderpaal meer. ZES-EN-VEERTIGSTE HOOFDSTUK.

Nadat enkele sympathie-betuigingen van mobilisatiekiubs zijn meegedeeld, ls hel woord voor debat aan v. d. WAL (Tinimcrlkdenbolid, die omtrent het bouwbedrijf nagaat dc oor» zaken die slapte brachten en do middelen dio zijn ulingüxvcnd, om daarin verbetering te brengen. Verschillende openbare korporaiies hadden, door meer werk uit lc laten voeren, daaraan kunnen meewerken. Dal is niet gebeurd: het •.antal aanbestedingen van werken voor publiek»* korporalies vermeerderde, wat «ie gemeenten belrell, slechts weinig. Woning* bouw vereenigingen hadden moer kunnen aan» besteden als geschied is. Kijk en polderbesturen zelfs besteedden vóór f 3 millioen minder aan dan •'iidt-rH, de si-aoiwegüiaalsehappijen eveneens f 1.3 millioen minder. Do totaalcijfers der bestedingen wijzen meer dau 10 millioen minder aau, wal ecu teruggang van meer dan. 3 mil» lioen aan arbeidsloon ueteekenl. Do werkloosheid is daardoor i.-i hel bouwbedrijf grooler dan z*; lichoeldo l^ zijn, als het goedo voorbeeld door al dc genoemde korporalies zou zijn gegeven. AN'euivuswaardig is verder, dat door het llijk soldaten belast worden mei barakkenbouw, zóó zelfs, dat, toen iv Utrecht soldaten weigerden burgers het brood uit den mond lo slooleu, er dienst vau weid gemaakt, zoodat ze op slralle van dienstweigering het werk moesten opnemen. VNAU'i'iUAHI -'z>c!icdcn> stemt mei de ge* dokumnilcerdo rede volkomen in, maar wil een aanvulling geven omtrent de zeevisseherij. Do trawlers in i^niuiden hebben in normale tijden nooit meer besomd dan tólUO, dil jaar Seplember was h»-l .1 l-'.OOO, zooilal dus gerust kan worde» aangenomen, dal daarin per trawiiu* llllXlO extra oorlogswinst zit. In du harlngvisscherij was een bosommiiig vau 5 15.000. dit jaar zal het lulu*.***..* worden 5311.000. Do visSl*hei*s die op procenten varen, Krijgen daarvan een heel klein deeltje, maar dc Vlaardinger i-ceders wezen een aanvraag om een toeslag van {75 over het heelo jaar al. Wat het verkoopen van schepen betreft, een reederlj kun, nadat ze haar goltoelo vloot had verkocht, 200 ptlt. dividend uilkecreu eu do waarde der schepen loopt enorm in de hoogte, Bij do llolland-Amcrika-lijn worden enorm nrooto winsten gemaakt, maar hoe behandelt, deze maatschappij nu haar personeel? Do loonen zijn overal ongeveer gelijk, maar in «ns land is geeu enkele recderij of do organisaties hebben ei* ecu regeling van den arbeidstijd veten to bereiken. De liollaud-Alnerlka» lijn is do eenige die zich tot nu toe met hand en tand tegen zoon regeling op zee verzotte. Dat leidt tot dezo uitkomsten, dat thans, met het vervoer van een zeer grooio mail, tegen den tijd van binnenkomst hier of iv Amerika, het personeel 't! dagen 18 uur aaneen in dio mail to werk worden gesteld en bovendien hun wacht liohbeu op to knappen, zonder dat een cent extra loon woiilt uitgekeerd. . STEMMEN: Schandelijk! LNAISTIOAM: Ook bij hot kolenbunkeren op zee wordt op dezelfde vijzo 18 uren aaneen per etmaal gewerkt, waarvoor 52 extra wordt betaald.

Verder wordt het personeel gedwongen tot het vervoer van konlrabande. Daarvoor wordt bij andere reedcri.'en 25 pt'.l. toeslag betaald, maar do HollandAmcrika-Ujn moet aan dozen toeslag nog altijd beginnen. Als dus dc gansene vloot kali woruen afschreven, komt dat medo door «leze arbeidsvoorwaarden iv dit bedrijf, terwijl vast staal, dal dc arbeiders van dezo maatschappij er geen cent voordeel van ge» nieten.

Ook blj andere genoemde maatschappijen komen dergelijke toestanden voor: ecu arbeider van dc maatschappij ,^'eijcnoord", die hel zoo goed gaat, moest wegens liet weinig loon, dat hij verdiende, zi.h lot het Uurgvrlijk Armbestuur wenden om hulp. POLAK antwoordt kor'.clijk op het aango voerde, dat niet tegen ziju betoog in ging. Do zeevisseherij is door spr. opzettelijk niet genoemd. Wat hier wordt gezegd, do feiten en offers hier genoemd, moeten onweersprekelijk zijn. Bekend l*. nu wel. dat hel du zee» visscherij goed gaat. maai- cijfers daaromtrent zijn nog niet Irekeiid en daarom beeft spr. de zeevisseherij vu ook andere bedrij*, en, builen do bespreking gehouden. Wal do stagnatie in liet bouwbedrijf betreft, de rentestand is van invloed geweest, vooral op het bonwen door woningiioinwereenigingen. Na de pauze **pi*t.el-t l.tlDl'l^lT eon kort woord namens het Partijbestuur lier S. D. A. P. Dat dit niet eerder geschiedde vindt zijn reden in de ongesteldheid van den partijvoorzitter, die hot kongres zou hebben verwelkomd. Spr. meent to mogen, kolistak-oren, dat dit kongres van het X. V. V. oen getuigenis vau dc groole fifcslknicJit is, waarmee de arbeiders van dc vakbeweging de krisislijd hebben onder oog.-n gezien. Verder verheugt spr. zich over deu groei, waanloor weer te meer bleek, dal hel X. V. V. de leiding hecfl van dc Ncderlaudsche. vakbeweging. Do verkiezing van v. d. Tempo! is een gclukwensch waard. Zij zal den band tusschen partij en vakbeweging nog meer versterken.

Als wij builen den oorlog blijven, zal do strijd dio wij hebben to voeren om do arbeiders voor don honger lo vrijwaren en weer op hel *«5l van vóór den oorlog terug te brengen, alleen gewonnen worden, omdat het moreel. van de arbeidersbeweging op peil is gebleven.' Samen zullen wij verder hebben te strijden, nu er meer doorzicht is gekomen, doordat het algemeen kiesrecht bijna is bereikt, j Dal zal door S. D. A. P. en N. V. V. «Is > voorhoede, van de Ncderlandseho arbeidersbe* i weging, hoiiul behooren le Worden, ook ton j behoeve van den strijd voor de doorvoer.!!,; ! vau de verzekcringswelten, die de regeering j «au do orde stolde. De S. D. A. P. houdt zich ! overtuigd, dat in dei, slrijd voor beier lot, hel N. V. X. aan hare zijde zal staan, zooals het N. V. V. in den politieken strijd aan de zijde van do S. l>. A. P. staal. Leve daarom het X. V. ,V. (Applaus.)

Zoodra dc rechter van instructie van zijn vacanliereis terug kwam, vond hij op zijn lessenaar-een briesje, dat de procureur-generaal hem onmiddellijk wcnsch'c reken. Het gesprek duurde nauwelijks drie minuten, toen keerde dc rechter naar zijn bureau terug en riep reeds op het portaal een bode loc: — Laat assessor Klotz bij mij komen! In zijn werkkamer gekomen, beval hij den klerk — Krijg dc zlukkcu In zako Von Lasser* Kobncn. ' tWo>*di vervolgd.)