Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

Men schrijft ons: Wanneer men de jaarverslagen van de go» meentelijke werklooslicidslondl.cn over 1111 l opslaat, zal men vinden, dal in bijna alle fondsen de vraag aan de orde is geweest of na hel uitbreken van de krisis in Augustus 1914 de administratie en het overige beheer van het fonds wel berekend waren op een dergelijke omvangrijke werkloosheid als toen plotseling intrad en voor nog langen tijd ver.wacht werd. De meeste fondsen hebben hun maatregelen . uitgebreid of verbeterd om zoowel de konlrülo op de geldmiddelen der toegelaten werkloosheidskazsen heler te kunnen uitoefenen als ook om le kunnen konlroleeren of de werkloos..eidskasson zelf wel voldoende onderzochten de oorzaak en het voortduren der werkloosheid harer werklooze leden.

Uit een circulaire van 7 Oktober 1915 door den sekretaris van het Amsterdamsche Fonds verzonden blijkt, dat men in Amsterdam eerst ruim een jaar na het werken van de nood» regeling tot het invoeren van deze verscherpte kontrole is overgegaan. Dc ongunstige meening van Dr. Van Hettinga Tromp over de werking der noodrcgeling is bekend, maar de vraag rijst vanzelf, of hij, die reeds een jaar geleden die ongunstige meening had, wel goed gedaan heeft door als sekretaris van het Amstcrdamsehe Fonds eerst een jaar later te bewerken, dat de verscherpte kontrülc-maatregclen werden ingevoerd, 'ja zelfs of dc naar zijn oordcel nadeelige werking van de noodrcgeling te Amsterdam niet door hem in de hand is gewerkt in plaats van bestreden? De vraat? -dellen is o. i. haar beantwoorden. Bekend is geworden, dat te Amsterdam ook fraude i» geleegd door bestuurders. Maar ook hier komt de vraag op of de maatregelen door het Amsterdamsche Fonds genomen wel van dien aard waren, dat zij zooveel mogelijk trachtten die fraude te voorkomen. Uit het jaarverslag toch blijkt, dat vanwege het fonds niet gekontrolllcrd we_»d of de werklooze inderdaad zelf het beding had ontvangen. Mocht voor de krisis in Augustus 1.14 deze regel algemeen voldoende zijn. door enkele fonds» besturen l. terstond bil net uitbreken van de krisis besloten de verrekening niet maandelijks, maar wekelijks te doen geschieden. Dit gat het voordeel, dat men allo kwesties, ook over al of niet juist uitgekeerde bedragen, terstond onder 'de oogen kreeg en het veel minder bezwaar met zich bracht een verkeerde ult» keering te doen «toppen, dan wanneer na verloop van een maand dit pas zou worden ontdekt en dan terugstorting der abusievelijk uitgekeerde bedragen zou moeten volgen. Uit de genoemde circulaire van 7 Oktober 1915, waarin nu wordt bepaald, dat de bestuurders der wcrkloosheidskassen voor de aan de werklooze leden verstrekte bedragen de kwitanlies moeten bewaren, blijkt, dat men beter laat dan nooit ook te Amsterdam heeft inge» zien, dat de administratie in dat opzicht ver» belering behoeft. Toch meenen wij, dat men hier in onze gemeente nog niet ver genoeg gaat, o. i. moeten deze kwitanties wekelijks worden overgelegd. Dit zal wel een groote uitbreiding van de administratie geven, doch oudoenlljl. is het niet en het tegengaan van fraude door bestuurders zal er sterk door worden bevorderd.

Van de bestuurders der vereenigingen eischt dit veel meer arbeid, maar zij zullen inzien, dat dc arbeid hiervoor verricht, de zaak waard is . Thans wordt niet alleen door den sekretaris van het Amsterdamsen. Fonds ver dc nadecllge zijde van de noodrcgeling gesproken, maar ook door anderen in den lande. Zij doelen dan op dc fraude, die al of niet plaats heeft. Hierdoor wordt de werkloosheidsverzekering, van zoo enorm belani. voor de arbeidersklasse en niet voor haar alleen, in opspraak en in gevaar gebracht. Om dit le voorkomen, zullen de vakvereenigingen geen moeite le veel achten. Het is wel merkwaardig, dat dc fondsen in gemeenten waar men vóór dc krisis het makkelijkst was ten opzichte van de toelating en het beheer, en die voor de vakbeweging dientengevolge het meest werden geprezen, thans het luidst roepen over dc slechte werking der noodrcgeling. Hieraan hebben deze fondsen zdf schuld, doordat zij niet bijtijds steviger kontrólemaalregclen hebben genomen. Men had moeten begrijpen, dat andere omstandiglieden andere maatregelen eischen. ' Het ver» dient intusschen lof, dat men ' lc Amsterdam beter laat dan nooit er alsnog toe is over gegaan. %

Ons «Dr.nl-.ch Volksblad" schrijft: Minister rosthuma heeft geantwoord op de vraag van onzen partijgenoot Sanncs, betref» fende de hooge turfprijzen. De minister deelt mede, dat misschien lot inbeslagneming zal moeien worden overgegaan. Dat hier veel van zal komen, gelooven echter de vcrveu«n*_ na hun laatste konferenlie met den minister geen van allen.

lili nader onderzoek is gebleken, dat inderdaad de turfprijzen verhoogd zijn geworden. Dat is trouwens algemeen bekend. De feilen, welke wij indertijd over de reusachtige oorlogswinsten der verveners mededeelden, zijn door deze dan ook nog nimmer bestreden. De minister schrijft echter: „Dc prijs*»erhooging door de vervcners wordt door hen gemotiveerd met een beroep op de hoogere loonen, terwijl zij bovendien in het licht stellen, dat het vervcncrsbedrijf onder de vroeger geldende prijzen weinig loonend was." wij willen hier even vastleggen dat deze motieven der verveners volkomen onjuist zijn. «ue loonen der veenarbeider, züu in conigc plaatsen In 't geheel niet, in andere sleehls zeer weinig verhoogd. Indien oen juiste slaat der verhoogingen aan den minister is voor» gelegd geworden in plaats van hel uiten van een algemeene bewering, zal gebleken moeten z|jn. dat de hoogere prijzen in geen enkel verband slaan niel loonsverlioogingeu. Dit vloeit trouwens ook reeds voorl uil hel f.veede aan» gevoerde motief: dal liet. vervenersbedrijf vroeger weinig loonend was. Ook dit is een sprookje. Of hebben de vervcners hun bedrijf vroeger soms uit filantropische overwegingen ter hand genomen. llel is natuurlijk, dal nel bedrijf niet voor ah.», even loonend is, en dat «nel name dc kleine *. een boeren, die hel veen dikwijls duur moeten huren, niel de grootste winsten in den zak plegen le steken. Maar de groole vervcners — en van deze juist ontving de minister zijn inlichtingen — hebben nooit te klagen gehad. Men vergde toch niel, dal in de veenderij niel alleen dc winst ge» mankt wordt door dc opbrengst van de ge» graven turf. Muur levens levert het afgegraven veen uitstekenden dalgrond op, hetgeen ecu voornaam element van de winst van dc groote vervcners vofml.

Een ingrijpen van de regeering om de bevolking aan brandstof lezen billijker prijzen te helpen is zeer noodig. /doge de minister daarbij niet al le veel zijn gedragslijn doen bepalen door dc «motieven" van dc belanghebbenden.

Men schrijft on», van de zijde der Leemansvereeniging „Volharding": Op . de vaart tusschen Dover en Nieuwe Waterweg worden nog steeds zeer veel mijnen gepasseerd. Zoo konstateerde de bemanning van het b.s. „Djocja" van den llotterdomschen I-loyd op 11 November, op dit trajekt, nog het passeeren von een zestal mijnen. Het meerendeel der gezagvoerders ia dan ook zoo verstandig te zorgen, dat zij met hunne schepen dit gevaarlijke trajekt bij .daglicht of» leggen, ook al gaat daar don wel eens een aantal uren of een dog mede verloren. Het 8.8. „Oosterdijk" - van de Holland— Aweriko-l-ün heeft echter het trajekt Dover— Nieuwe Waterweg goeddeels afgevaren in den avond «n nacht van 11 November, volgende de route, waarin van de „Djocja" enkele uren te voren de mijnen waren gekonstatcerd. Als men nu weet. dat de „Oosterdijk" thans in de kruithaven te lossen ligt, bewijs dus. dat er een belangrijke lading explosie-stoffen (dynamiet.) aan boord was. dan vraagt men zit» toch al, of het verantwoordelijk was met «en aldus geladen «chip in den nacht het ge» vaarlijke mijnengsbied te passeeren? Mocht» er geen losdag verloren gaan f Moest de winsthonger van de Holland—Amerika»l.ijn worden bevredigd?

Wü ontvangen een I.oud.n«cl_ telegram, luidende: - „In verband met het door het Nederlandsch dagblad „De Telegraaf" gepubliceerde bericht, volgens hetwelk d« Engelsche regeering in over» weging «ou nemen den geheelen uitvoer van koper naar Holland stop te zetten, verhemen wij dat deze mededeeling onjuist is". De „Nieuwe Ot." verneemt hieromtrent nog met de meeste stelligheid: „Van uitvoer van koper, gekonsigneerd aan onze regeering of door bemiddeling der N. O. T. geïmporteerd, is nooit of te nimmer sproke geweest. Wel echter heeft onze regeering zich sinds goruimen tijd op dit standpunt gesteld, dat tegen het zoogenaamde „vcredelingsverkeer" yan oud-koper, koper, dat sinds jaar en dog in on» land is en lang vóór den oorlog inge» voerd werd. geen redelijke bezwaren rijzen. Immer», als dergelijk koper tot fabrikaten verwerkt wordt en na korten tijd als oorlogsmaterieel, ten gebruike van het Nederlandsche leger, terugkeert, kan onmogelijk beweerd worden, dat recele koperuitvoer heeft plaat» gehad. Het oudkoper, dat uitgevoerd wordt (en alleen daarvan kon sproke zijn), komst steeds al» fabrikaat of bestanddeel van munitie of wapenen in ons land terug. In dien zin heeft wel eens uitvoer naar Oostenrijk plaat» gehad, maar daartegen is natuurlijk absoluut niets in te brengen. Niets immer» blijft in genoemd land en den geallieerden is dit zeer goed bekend".

De rechtbank te Hasselt (Bclgic) wee. Dinsdag j.l. vonnis in de geruchtmakende zaak van de mishandeling van een Nederland.che knaap en veroordeelde majoor Tölle. komman» dant van het Duitsche landstormbataljon te Macscyck, tot 20 Mark boete of 10 dagen hechtenis wegens gepleegde mishandeling op het zoontje van de Maastrichtselie familie v. d. E. Verder veroordeelde do rechtbank majoor Tölle tot een boete van 20 Mark of 10 dagen hechtenis wegens het mishandelen van . den Belgischen douanier Enblicn en tot 100 Mark boete of een maand hechtenis wegens het doen mishandelen door zijn soldaten van den dom»» nier Opdmakker en tevens in de kosten van het proces. Beide douaniers waren afgerost, omdat zij zich tegen do mishandeling vau deu knaap hadden verzet. Het Openbaar Ministerie is van dit vonnis in hooger beroep gegaan bij het gerechtshof te Brussel. („Hbld.")

Donderdag belegde de afd. Schiedam van den Uletaalbcwerkersbond een openbare vergadering aangaande het uitvoerverbod van metaalbewerkers, waar door Dekkers een overzicht gegeven werd van des ministers houding. Na de rede werd een motie aangenomen. Dc ver» gadering was tamelijk goed bezocht.

'lieden is uit (.rollingen een adres aan den minister van Landbouw gezonden door _.. Nuggc—Mulder en L. ten Wolde—vocrsma, houdende het dringend verzoek meer doeltreffende maatregelen te nemen inzake prijsver» lal-.ng der levensmiddelen, zooals vet, melk, aardappelen enz. Het adres is vergezeld van een aantal lijsten, bevattende 7662 namen van Uroningsche huisvrouwen, dienende nis adhesiebetuiging. Deze handteekeningen zijn in 1. dagen t^ds zonder buitengewone moeite door de leden der Boe. Dem. Vrouwenklub en andere partijgenooten opgehaald.

"Aan de gehuwde ambtenaren in dienst der gemeente Opsterland. met een inkomen bene» en f 700. wordt thans een duurtetoeslag toe» gekend van f 1.50 per week. te rekenen vanaf l Oktober 1.1. Voor de ongehuwden blijft 't be» paald op f 0.50. — De firma Vendien, konfektiefabrikanten te Almelo, gaf deze week boven den wekelijksehen toeslag nog een extra-toeslag aan het gehuwde mannelijke vaste personeel van f 7.20. De bazen, die tot nu toe nog geen toeslag hadden gekregen. werd f 15 gegeven. — In de weverij Nigtersbleek tv Enschedé wordt tot 31 Maart een duurtctocslag uitgekeerd van f 0.50 per week en per kind beneden 1. jaar dat geen weekloon verdient. In dc ken» nisgeving raadt de direktie den arbeider» aan zuinigheid te betrachten, aangezien iederen das invloeden van buiten tot inkrimping van het bedrijf kunnen leiden. — «Door de direktie der Groninger siroop» fabriek is deze weck, met het oog op de dure tijdsomstandigheden, aan haar personeel een dubbel weekloon uitgekeerd.

'Men schrijft ons ult Hengelo. In de „Nieuwe Courant" van 5 November is een uitvoerige schrijven opgenomen over de «taking in Hengelo, van welk artikel afdrukken zijn gemaakt die Zaterdag hier verspreid werden. Ook In dit schrijven, evenals den vorige»» keer, I» weer do Engelsche konkurrentie de oorzaak van de noodzakelijkheid der tarlefverlaging. Bij ecu onderzoek vau patroonszijde hiernaar ingesteld, zou bewezen zijn1» «lat de tarieven In Hengelo te hoog waren. Wilde men de industrie voor ouder» gang behoeden, dan moest.men tot verlaging over» gaan en zoo is hun konklusle: ,De arbeiders mochten hun eigenlijk wel dank zeggen, want de verlaging was in hnn eigen welbegrepen toekomstige belang-'. En om nn de bewering; der stakers, dat hier een loonaflrek plaats had van pl.m. 30 pOt., onwaar te maken, geeft men cenlgn cijfers van de wevers van de Kou. VVcelgoederenfabriek van Ltork, die in het voorjaar, toen men aldaar het nieuwe tarief .< waa gaan Invoeren, vier getouwen aanvaard hadden. Op deze fabriek, waar anders omstreeks UOO A •700 wevers werkzaam «Hn, welk aantal iln door dat velen elders een werkkring^ zoeken, gedaald is tot omstreeks 400, heelt men 35 wevers die vier getouwen bedienen. Hieruit kan men reeds zien, dat slechts een klein aantal, nl. 35 op de 400, het aandurfden om de vier getouwen te aanvaarden. Deze .5 wevers hadden in de eerste drie maan» den vau 1!.14, dus vóór de mobilisatie, op drie getouwen een loon verdiend van: dc hoogste f 1..93, de laagste f 10.61. gemiddeld 5 11.75 per week. in het laatste kwartaal van 1914, dus onder de mobilisatie, blj een werktijd van 40 uur, had Jen diezelfde wevers een loon gehaald van gemiddeld f 11.01, per weck.

En thans, onder het nieuwe tarief, en niet vier getouwen, haalden deze 35 man In het derde kwartaal 1915 een loon van de hoogste per weck van -*.I)H*.», de laagste f 13.7», gemiddeld f 17.37, ecu vooruitgang du» van .-..•__.. Daar volgens de firma alle wevers niet in staat ziju om vier getouwen te bedienen, geeft ze ook een loon.iaat van 55 andere wever». Deze hadden vóór dc invoering van 't nieuwe tarief twee en nu drie getouwen. In het eerste kwartaal 1911 hadden deze wevers, op hun twee getouwen, verdiend: de hoogste gemiddeld 111.51 en de laagste t 1j.4-i, gemiddeld tlo._*o; in het vierde kwartaal 1914, dus tijdens de mobilisatie: de hoogste t-.76, «te laagste 15.47, gemiddeld 17.44; eu iv het derde kwartaal 1915, dus na de invoering van het nieuwe tariel, op drio getouweu: de hoogste f 13.72, dc laagste .9.5.. Eu gemiddeld f 11.64 per week, een vooruitgang dus van f 1.43. L.n nu roepen de patroons triomfantelijk uit, dat er vnn loonsverlaging geen sprake Is; er was zelfs loonsverhooging geweest. De bewering dat de getouwen nicl. automatisch waren, zooals in Engeland, een bewering die volgen» de heeren zclt „niet onjuist is", kan dan ook volgens hen niet als argument doeust doen. Want, zeggen ze, do getouwen zijn op de andere weverijen gelijk als op do 1.. W. F. e» wanneer het daar kan, dan is bet op de andere weverijen ook mogelijk. liet argument dat de groudstoflen slechter zijn dan in -.n^etand, is volgens hun een argument wat dc arlieiders reeds jaren herhaald hebben; dc patroons zijn van meening dat de garens goed .'.ijn,; en daarover is het volgens hen moeilijk twist»:»».

Als men nu deze opgaven van de patroon aan» «tachtig volgt, d»H*i zien we dat op een aantal van omstreeks -tod wevers er 35, zegge 35, kans hebben gezien om dc vier getouwen te aanvaarden, wel wetende, kdat huu zoowel de beste gclouwcu, als de beste ketting» zouden worden verstrekt. Dus . pt.t. der wevers hebben vier getouwen eu ver» dienen gemiddeld t 17.37 of, daar er 57-/, uur gewerkt wordt, 30 cent per uur. De andere 55 wevers, 14 pt^t. in aantal, die dus ook nog tot «le beste wevers behooren, en die van twee getouwen op drie zyu gekomen, verdienen volgens dc firma gemiddeld 111.64, of per uur '.'O cent. Dus 23 pt... «ler wevers kunnen een loon halen van 20 cent en hooger en moeten dit nog behalen^door hun uiterste krachtsinspanning eu door dat huu het beste werk gegeven wordl. Klaar wat moeten dan die andere 7? pLt., die geeu kans zien meerdere getouwen te aanvaarden 't Daarbij zijn wevers die jaren en jaren dc firma gediend hebbeu en die nu nog veel minder ver» dienen dan die W wevers vóór den oorlog, die volgens de firma zelfs toen maar verdienden: de 35 besten ecu loon van f 14.75 gemiddeld of 25 I cent per uur, en dc 55 anderen een loon va,» l f 10.21 of nog niet vol ui: 1» «jent per uur. Neemt men mi aan, dat dc tarief.ver»»"!-,"» "', ft 30 pCI. bedraagt (en hiertegen is me,, "-',', patroonszijde nooit opgekomen), dan kan me», '.-u «eker aannemen dat dc ovcrgroote »»»».»..'. .i,,---wevers een loon kan halen va»» zoo omstreek»» 7 ft t. gulden of 13 ft 14 cent per uur. I, het dan tc verwonderen «later vele wevers z|jn. ook van dc X. W. .-'., di>_ bun schreden richten tot het stcunkomit». o», oen toesla- e» is het dan lc verwonderen dat de wevers «. an I'»» met dit schrikbeeld voor „-.gen, ziel» de loonsverlaging niet wilden laten welgevallen en - arbeid hebbeu neergelegd? Iv een onzer vorige korrespondentie.. hebbei» wc megcdceld, dat dc lieren i'ol i» dc» 11 o waren aangeslagen voor een inkomen van «^ez ame» lijk f 127.-.-00 of meer dan alle wevers .lier firn,, te zamen verdienen. Dok dc drie .inname» der K.W.F, zijn in «Ie» 11. 0. aangeslagen in -915 voor gezamenlijk l ïiKWHW eu dit bedrag zal nog wel eenige duizenden hooger z»jn, daar men voor twee jaar op die ...hriek ,»„,» 16 pc.l. dividend uitkeerde. «.ok .">> dc kommissie uit de

I-«den van de Tweede Kamer, organiseert u! Heele dagen, en dikwijl, avonden bovendien, zijl gij samen in slands vergaderzaal. Gij spreekt, debatteert, amendeert, verwerpt aanvaardt, inlerpelleerl, stelt vragen en moties maakt voordrachten en rapporten. Gij hebt een pak met steek en degen, dat op den derden Dinsdag in September d. schaarse luister is in uw puovcr beslaan. Gij leest ontwerpen, verslagen, memorie, adressen, missives, adviezen^ en l.amero.e.^. zichten.

Gij reist distrikten rand van ti zelf en van anderen, bewijst diensten en ««..daden, belooll bruggen en stations, houdt zittingsdagen en spreekuren, woont feesten bij en wijdt Herken in. Gij begraaft en reikt dekoratie, uit. Gij sticht vereenigingen, beschermheer, ze, en levert subsidies. Gij pleit voor de ni.l-bl^ noemde onschuld, en rumoert als 'n w:>:>l.l»u..»i, zoodra lieden met oneerlijke bedoelingen zicli vertoonen op uw erf. l_n alsof dit alles nog «iel genoeg ware ééns in de vier jaar (ontijdige «.ntbludin^.n. niet meegeteld) moet ge u laten belaster.!», bestrijden en uitmaken in brochures, pamfletten en slrooipapier, moet ge u verweren niet de tanden op elkaar en _a.nngekiu.pen vuisten, en ge dankt den hemel op HoogEdeigestr^ngo knieën, als ge weer levend terugkeert op den Binnenhof om Ie ..«..-.-.ere^i. dl«t ge niets beloofd hebt.... En dal alles voor f2OOO in het jaar, en éénmaal 'n retour van uw woonplaats naai» Den Haag viee versa, «la! de _?..at ep u bespaart, sedert gij een vrijkaart hebt. En terwijl gij wachtende waart op salar.!.» verhooging — voor hoeveel andere armoedzaaiers hebt gij wel gepleit iv «iet*, loop dei* jaren -- komt t_o_ t niet zijn g» ond wel. herziening, en uw loontabel .inikel B.), wordt niet gewijzigd. ?.^V*-»»»roi'.. -»•*-"¦• -s gemakkelijk le bevroeden. Hij, Cort, de uitbuiter der parlementariërs, werpt de vrouw op «Ie arbeidsmarkt in zijn voorstel, en ook nier ais overal onder» mijnen deze goedkoope krach!,». »... bovendien het aanbod verdubbelen, het loonpeil. En alsof d.. niet genoeg ware. komt nu Treub. de gouddor^l-ge, en sielt in ail. 1 van de Uelast.iigwel op de spoorkaartjes voor.* „ten aanzien van plaatsbewijzen, welke voor een onbepaald aantal rii^en i>.»ldig zijn. voor de eerste klasse... f ijl)." Géén opslag, linie lijden. E» derli». gli'-len belasting extra! Kamerleden, organiseer! n! Xatuui-Uj:.. zoo.»!. Hoede Hollanders betaamt, vei*del»!<.' naar «'<¦ . overtuiging uwer harten. . B.D. Kamergroep „De gesjochten .lonüe.»'. aangesloten bij het X. V. V. „De Samenw«ri.ende Vrijzinnigen", aa.»"e» «loten hij hel Neutraal Vakverbond. '" . De li.K. Kamerklub ?l.»!„l_urg»a". kerkelijk goedgekeurd. Geestelijk adviseur .*»|^»-, Xuie:.»,. De C.-11. Kamerfractie, a.ii^e.sloün hij b<^. Chr. Kat. Werkliedenverbond, onder lêidiii.' van Dr. De Visser. " En eindelijk dc A.-H. groep, onder de zin. spreuk „N_cl bij brood alteen" — onderaldeelili" van ?I'airimoiliuin'. " En dan een vereenigde aktic legen den Brood» heer Cort. met steun ka*., staking, optochten en poster».. En ais dat alles niet helpt, direkl e aklie mcl een _niti.itief»voor-,lel uil dc Kamer.