Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

18 November. ; ..Ik weet wel" — klonk bel zagende uit .!<-»¦- wond des Voorzitters. e,i de heer l_or» gnslu*. wendde zich daarbij minzaam naar <_<»» kant waai- de clirf'tenzendelinz'arts in ruste, schc«rer. juist rat uit te blazen v-n zn twee nur lange uitgegalmde redevoering — ?da. het v... moeilijker is een Kor.? r»_dcvoering te houden en daarin veel w zeggeii dan een lange waarin niela wordt meegedeeld " Da ...rende lachsalvo.. al-gen uit de Kamer op — en broeder 5e.-ieurcr slikte de poeier in christelijke gelatenheid. Xe kwam hem eerlijk lo»*. Dat de welsprekendheid van dezen .*,taa.'?il.-,1l de leden uit dc buurt xau de tribune jaagt et» zwaar gemol»-pel in de zaal veroorzaakt — niemand die hem dairvan een verwijl zal maken. ï>la_.. «lat hij twee uur jn <-.**l*_g ne>?mt om langzaam linnen uit te g-dmen waarin niets wordt beweerd dat al niet vroeger is gezegd of die wijsheden be» vallen «lic alleen de ameker z6lf gewfchüg vindt. d..l i.. loc!» werkelijk wat al te veel van hel geduid en van den acha.irr-.cben „nat.o-nalen tijd" gevergd.'s).-1 de heer -.eheurcr den aftredenden landvoogd ..een aangename en ver» ..wfl-k.li.ike nut" tocwens**!it zal «Jen h.e<* Idrnl'ürg onget*>vijfel,l «lankbi-ar »lemmen -» «1 zou een kommissarl-iat van fHO.NOO bij de ..Koninklijke" hem mifichien nóg liever lijkon. Maar de geachte afgevaardigde uil lineek had «leze en dergelijke vertellingen mcl meer auc eer, kunnen afdraaien in een jonchelincb-7n» vereeniging. Toch, -boe onbenullig en zalvend zijn as»**-»-eb ook klonk — In sommige momenten trad do christen-had ji on hyper-militarist er ufl naar voren, l.n in nle oogenblikke,-. i«; de h-ce S-.hcurer d*' fanal!^:*> drijver, die dooi m.ddel van zijn s>ending liefst alle inlanders ,e.u willen „dwingen om iv Ir {.aan" en die d.-^n,ods het volk in lndi», en Nederland beide tol den l.iatilen «Inippel af wil tappen voor de.n bouw van oorlog»»l»od<*ms ter ver» '!<*.!¦»* ng van onz>e koloniën, Hij was teleurge» Me.ld dat dc regeering evloel,'.. »*en lc*f»i'» hervorming h-d aangekondigd «Ie, naar hij dacht, gee», cent m>.s** koeten moclit dan thans Wordt uitgegeven «en verwet den minimier niet voldoend van den ernst te zijn do-rclroug^n. waarmoe het «.-ra.ig.tuk der de.ensio in .lidic «lient ter hand genomen. .-...'». naar Amerika, kijk naar Jnrwn, waar hard g»^ver!:t wonlt aan vlootver*.!-?--ki!»g En wij. verzuchtte de?," leende !ing»mi!:l.iri»t. wij nebbo.n nog manr twee kr»l>»*r op papier, en é^n onderlceertje! Zoo t.-acht «Wr. «hri.lcu. on., land Ie drijven in «--en nieuwen wedloop van hel nlililariimo, terwijl rondom ont dc ontzettende gc-vo!g><'N van «_en eer.,ten w»*<'.toop nog ni<-l eens zijn ui!» gewoixl «7!clii!d.»g lfl*t dc leider d»r vrijzinni^-de-Tno» kratcu. d*-. P.r.v d!*e na den 51.e-.kel* afgo» van-vlfi-'de l.*.t woord voerde, «on >*.*a.i-*s>cb,i. *»*>* ing hooren tegen dc-H drijverij. 11» gedochte, zei hij. -.pookt nog in te vele hoofden rond, dat K-ede/land .-'ir li'.iliê r.ou kunnen verdcdige-n. Dat ii eon onmogelijkheid! En inderdaad, het zo.l je *'.!„»!e kr:»nkz'nn'_ghcid zijn all Nederland. v.at l'üjkllaar dc hae? licheurer wil. In vlootbouw tegen Japan en Amerikr ging kon» l.urrc.-ren! Inlus'chea blijkt de, h.er Bos toch «'"'«k niet aflx-crig van een ¦«-erst'-rkt mililarfHm»». Ilii v.d liet -echter ranken in _-<*»*. andor, ïich» ling. n.l. door _l.d!ê, en ds .ndlör-*. zélf weer» baar to maken, op dat het op den duur zich zélf verdedigen -tan Minister I'le^c hield zich blj zfjil antwoord nog al in de ruimte, door met do Tnedodvsl». ling te volstaan dat van het vlootplan ont flnancicclo redenen na 't uitbreken der oorlog geen sprake meer kon zijn, doch dat hel vraagstuk do regeering nog «.«-ds _n.r na aan 't hart ..'gt........ Moge bet daar voorloopig blijven ruften! De ordonnantie die dc fakultaticfstelling van godsdienstonderwijs op bijzondere scholen regelt, maakte vandaag opnieuw dc tongen los. Ook Gcrharll mengde zich in dat debat, Hij betoogde dat. indien die ordonnantie moest gelezen worden als gisteren door den heer De. -deeater is. geschied — en dat lijkt «_»« werkelijk de normale ler.'.ng! — ze oen voor» den-gelt-houderij zou zijn. Want dan zou op geen enkele bijzondere school de verpllchlin^ rusten om vrijstelling van godsdienstonderwijs le geven — in strijd met wat de minister bij wijze van kom-.ro-.ii» in 121.1 heeft toegezegd. Dat zou een volkomen onderwerping b«*t«>vken<_n aan de koi>.l!»'>> niet in overeenstemming met de on»l«",vij..bevrcdiging. Of die onderwerping inderdaad hooft plaats gehad? Wij welen het. ook na het antwoord van minister Pleyle, niet. Maar 't heelt er wil den schijn van. Wal de minister aan tl» Kamer vertelde war. vaa«l. onduidelijk «n in strijd met vroegere melledeollngcn. zoodat ment n.,.1, ter linker-, noch ter rechterzijde bevredig»! w-*>i-!_. lic Kamer zal goed doen ten de/-» a 11.7-0- er.» duidelijke verklaring .««*:*-».hen — en wij twijfelen ook niet o!' dal' znl inderdaad gel-euren. .Veder..'! moet welen ol al dan niet op inll_-._l_.el-c ouder, gcwctcnsdwang wordt uflgenei.nd. l_n t"**! vrijzinnig minist«*i: heefl er* voor te wak."-., dat onder ziin verantwoordelijkheid een dwon". waarbij do oudera te kleren hebben tur-*.-,m man is. >fi>nr de ir.eciale reden, wai.rom juist op graaf van Limburg !_'.irum bel oog gevallen i». mochten wc niet vernemen, lielgcen minder' ver^x»«nder:!'.-c f>: «lan 't üikt al*» juist is wat alom gefluisterd v.ord!. n.l. dal men bier te doen heeft met een hofbenoeming!

PARIJS, 18 Nov. (V. D.) De „slatin" meldt uit Rome: Daar vastgesteld is, dat het proviandeeren van**de Duitsche onderzeebooten in de Wddelland*.t.he Zee met de medewerking van neutralen moet gescl.ieden, heelt de Italiaai--.c-.ie r<-gecrii,g categorische verklaringen aan de geïnteresseerde regeeringen verzocht.

Onze abonnees zijn GRATIS volgens polisvoorwaarden verzekerd tegen de geldelijke gevolgen van ongelukken en wel voor lil! ï! 11 -', -","-,°! 4 B Oon—f 2 D Ob«""""° f 1 n n b-..nr igB"" -»»«- fl5 ¦"" -*"f 5 o -"-»-- f 2 0 "^-" f s"°---r"5"°---r" i UI) U U loMiidltail B*s U lyll.n. I LUU ,«l " " duim.." ¦<¦." «u«»in«°r. « V anderen »ln«u

t-MEnRUEEHRIII nen, hebben wy Neml«.»_l»nns en Ulster, voorr-id!?. De bekende NI.NIX--. DIA'S, I.anltel, rugnlecl: 3, 2e huls van likt Raki» b d Ned. Bnnk. CV* Liefhebben worden verwacht!!!!!

Do vraag, of het in de tegenwoordige omstandigheden nog steeds noodig is. het ge» neele leger op do been to houden, wordt door 60 regeering beschouwd al, een kwestie- van algemeen regeeringsbeleid. Niet alleen do ministers van Oorlog en. Marino dus, geven do beslissing. Dat zulk een verklaring zou worden gegeven, ligt voor de band. let. ander» ls, of aan de militaire bewindslieden niet te veel invloed wordt gegund bij de beantwoording. Hierover zou wen slecht» kunnen oordcelen, als de regeering van haar motieven rekenschap gaf, en dat weigert «j. „Ook in Oomitö-Oene» raal zou de Regeering niet onbelangrijke terug» houding moeten in acht nemen", zegt do memorie van antwoord van Hoofdstuk I.

Do regeering eischt dus opnieuw blind vertrouwen van do s.taten»(_leneraal in dit deel van haar beleid. In het Oranjeboek heeft zij een deel van do bescheiden openbaar gemaakt, door haar met do oorlogvoerende mogendheden gewisseld, maar over do vraag, in welke mate het land nog in oorlogsgevaar verkeert, weigert zij in diskussic te treden. Het is voor do volks» vertegenwoordiging zeer moeilijk, wolk antwoord zij op deze weigering moet geven. Niet voor hen, die leven uit het woord: zooals do heeren het wijzen, moeten de gekken het prijzen. Voor do leden, die bij het toestaan der enorme uitgaven voor de mobilisatie, in hun geweten overtuigd zijn dat al die millioenen inderdaad onontbeerlijk zijn.

De moeilijkheid zou minder groot zijn, indien bij voorkomende gelegenheden bleek, dat een geest van waakzaamheid en beleid alle daden van bet legerbestuur beheerscht. Maar niet steeds is dit het geval geweest. Een belangrijk deel van dc taak van het leger is. do amokkelarij aan de grens te beletten; en het valt niet te ontkennen, dat hier ernstige tekortkomingen zijn gebleken. Zoo ernstig, dat op sensatie be» luste kranten do voorstelling bebben kunnen wekken, alsof de heele bewaking van de grens niet meer dan een ijdele parade was. Wij zijn overtuigd, dat minder vriendelijke maatregelen van lüngelsehe zijde mede hieraan te wijten zijn. Van een tekort aan manschappen kan bierbij niet worden gesproken; wel van gebrek aan beleid; en waar dit zoo sterk sprak, valt het moeilijk, in do groote vraag of er niet blijvend te *.«,«. manschappen op de been worden gehouden, onvoorwaardelijk de uitspraak van dc regeering te aanvaarden.

„De Regeei-ing", le^n wij op blz. 8 van de memorie, ?is er te,n volle van overtuigd dat 3e kracht van een konstitulioneele Regering .gt in een sterk Parlement". Zij onthoudt de aamer niet meer inlichtingen dan onvermijdelijk is; maar, zegt zij:

Veel meer dan in normale tijden wonlt de politiek der Regeering beheerseht door vertrouwelijke inlichtingen en besprekingen waaromtrent de lieg», ering gom vrijheid heeft mededeeling te doen. Het zoude het land ten r.eersto schade indien de Regeering van elk.vertrouwelijk overleg afstand deed. ten einde zich tegenover de. Kamer op voet van gelijkheid to stellen. Het zoud», tengevolge bebben dat do Kamer niet beter dan thans den toestand rou kunnen beoordeelcn terwijl de Regeering slechter ingelicht dan thans het geval is tevens haar vermogen om 'a lands belang naar be» hooren to beharti«en» zoude inboeten. Wat de Kamer onvoorwaardelijk mag verlangen is dat da grondbeginselen der regeerings» politiek buiten twijfel worden gesteld en dat te dien «opzicht,, zekerheid besta dat buiten voorkennis van de Kamer «leze be» S naden geenerlei wbziziaz ondergaan. ver die grondbeginselen: de band» ha ving der me cc fc strikt» ne utr alit eit bestaat echter tusschen Parlement en Regeering. volledige overeen- stemming. De toepassing dezer beginselen moet echter groo.endee.s aan het beleid der Regeering worden overgelaten." Tot dezo toepassing behoort ook de beslissing, hoe groot de legermacht moet z?jn. die geregeld door op de been dient te blijven, en het recht van medezeggingsehap wil de regee» ring in deze aan do Kamer blijkbaar niet geven. lot 'dusver, vernemen wij, „heeft do Regeering gemeend niet meer risiko te mogen aanvaarden dan ook reeds thans aan de gegeven verloven, waarvoor het aantel, naar verhouding tot do legerr.ter_.s_e, geleidelijk is opgevoerd, verbonden is". En dan.volgt: „I! r k _. nen d, dat de bezwaren voor do natie steeds toenemen, overweegt zij opnieuw of en in hoever hot mogelijk is nog meer verlichting van den bestaanden druk aan .o brengen."

De moeilijkheid die is op <«? lossen, zoo lezen wij nog. „wordt gedeeltelijk behcerscht door d» vraag op welke wijze en binnen boeveel tijd, indien een gedeelte der weermacht naar huis wordt gezonden, weder over het geheel dier macht zou kunnen worden be.chikt." Kan de Kamer zelfs geen mededeeling ontvangen van de methode, volgens v.elke thnns in de»

Bjj de begrooting-di-kussie zal hierover wel niet geheel worden gezwegen. Intusschen kannen wij thans de gedrag-lijn, «lic dc regeering voor de eerste toekomst heeft getrokken: uitvoering van de __,and:_ormwc.t met den grootst mogelijken spoed, en op do breeds, mogelijke basis. Ijkend is, dat de .ieht-lü,--1216, die door de aanneming der Landstormwet «lenig uitstel kreeg, toch uog vervroegd wordt opgeroepen. Daarnevens ovcrwcc?_ do regeering opnieuw, of er nog meer verlichting is aan te brengen. Net is zeer gcw.nzeht. dat die overweging een positief resultaat oplevert. Aan aandrang uit dc Hamer zal het niet ont» breken, en als in do donkere da*.»en voor Kerst» mis mocht blijken, dat de troepen die nu reeds zoo hing onder de wapenen zijn. bij grooter gedeelten en in sneller temp . naar hu,:, kunnen worden gezonden «lan eci>t mogelijk scheen, zal dat een van dc heugelijk*.--», mededeelingei. zijn, die de regeering aa» het volk ia dezeu tijd kan doen.

ANIIIEXF. .8 Nov. (V. D.) De Fran» schen bedden aan de Wardar over l-.10na.5t.. versterkingen ontvangen. Dij ?r.!ep werd door de Franselien «_-en stelling stormenderhand genomen, waarbij zij 200 ..ulgaren gevangen namen.

BOEDAPEST. ,8 Nov. (V. D.) Het blad ?A Villag" bericht uit betrouwbare bron te hebben vernomen, dat Sonnino den loen November in den ministerraad heelt ver» klaard, dat d«. aanval der Bulgaren op Petovo op Albanië gericht is. Hij wenscht dat een It.iliaan-.ch leger naar Valona en Darazzo zal worden gezonden.

De regeering schrijft in haar memorie van antwoord bij hoofdstuk I der _.te,e.t>-begroot»i-g-. Een strafvervolging tegen ondcrteekenaars van het onlang» ver.preid manifest, waarbij dienstplichtigen tot diensttvci-zering worden aangespoord, word» ingesteld. Men map aannemen dat verschillende onelerteekenaars van bet manifest den ernst v.n bun vergrijp niet hebben ingezien. Zij rijn in de gelegenheid alsnog daarvan blijk to geven. , Hieruit volgt: de regeering leest in het manifest een aan» sporing tot dienstweigering; zij vervolgt deswege onderteekenaars. Blijkbaar zijn daarvoor uitgezocht personen, 61» geacht worden „den amst van bun vergrijp" wel te hebben ingezien. En blijkbaar staat de vervolging van anderen te wachten, indien zij niet op de een of andere wijze hun handteekening terugnemen. Heb manifest is in September verschenen, in Oktober ver» spreid, en eris niet gebleken, datbet tot één enkel geval van dienst» weigering heeft geleid. De regeering had dus nimmer gcreeder aanleiding dan thans, om een dwaze beweging aan haar eigen machteloosheid te laten sterven. Sommige laljcro besturen hebben dit verstand getoond, en zij hebben bun prestige er slecht, door ver» sterkt gezien. Net landsbestuur schijnt het aan zijn prestige verschuldigd tv achten, als wrekende gerechtigheid op te treden niet alleen tegen feiten, maar ook tegon een meening. Zij kan daardoor alleen bereiken, dat zii aan deze uit zichzelf volkomen niachtc-.oze dienst» vei,-*ering_manif!__..at.e ¦.enige levenskracht inblaast.. Indien er na en door de vervolging v.el gevallen van dienstweigering voorkomen, kan do regeering het verwijt niet ontgaan, dat zij ze zelf mede beeft uitgelokt.

LONDEN. 18 Nov. (V. D.) Uit Tokio wordt gemeld dat men op de werf V 01...» sulea, de /apansche supperdreadnoughl ?/amagiro" heeft van stapel laten loopen. Hij heelt een grootte van 30600 ton, loopt 22 knoopen en heelt 12 kanonnen van 14 duim.

KONSTANTINOPEL. 18 Nov. (V. D) Uit Bagdad wordt bericht, dat Bedotiïnen een Engelsch vliegtuig naar heneden ge schoten en d? inzittenden gevangen ge» nomen hebben. Het vliegtuig kon herteld eu weder in gebruik genomen worden.