Het volk : dagblad voor de arbeiderspartij

Blijkens het jaarverslag werd het jaar 1915 begonnen met een percentage van 50.3 pCt. der leden dat op eeuigerlei wijze door de krisis wa» getroffen. Dit percentage was op 1 Januari 1916 gedaald tot 17.4 p<Üt., waarvau 18.6 pCt. onder de wapenen. 2H pCt. geheel en 1 pCt. gedeeltelijk werkloos was. AI staat omtrent den toestand nog niets vast, mede door dreigend gebrek aan het benoodigd materiaal, uit deze vermindering blijkt dat bij zich wat meer geruster doet aanzien. , De organisatie is de krisis glans» ijk te boven gekomen. Het vertrouwen der leden in haar kracht en beteekeuis is versterkt, de Ünaneleele positie is krachtiger dan ooit te voren. Bet ledental steeg met bijna 50, wal, gezien het aantal te organiseereu vakgenooten, hierop neerkomt dat nog slechts zijn te organiseereu de weinige nieuwe vakge» nooten die in de bedrijven worden opgenomen. De bond dle op 1 Januari 1915 1241 leden lelde was op 1 Januari 1916 gegloeid tot 1-.90 leden. In het wet zorg samengestelde eu van allerlei statistisch materiaal voorziene verslag, worden verder uitvoerige mededeelingen godaau omtrent de afgesloten kollektieve arbeidsovereenkomsten. De bondskos ging vooruit met f 4609.68, de fondsen met f 840.79' Hel totale bondsvermogen bedraagt f 12520.01. Aan het verslag zijn toegevoegd de gedetailleerde afdet-lingsverslagen.

'Men schrijft ons uit Arnhem: De staking is Woensdagmorgen opgeheven met een vrijwel volledig succes: 1. Afsluiting van een kollektief kontrakl voor deu tijd van elf maanden; 2. afschaffing van het maximumloon; 3. instelling van minimumloon van 26 cent per uur voor

timmerlieden en metselaars en 22 cent voor opper» i lelden; 4. invoering van den maximalen 10'/, nngen werkdag; 2. extra vergoeding voor overnacht en Zondagsarbeid van respektlevelijk 25, 20 en 100 procent boven het gewonen loon. Natuurlijk heersent er groote vreugde over deze prachtige overwinning.

*Pr»l«»tv«*-«»«1erlng. "In de groote zaal van Burgerlust te Nijmegen had een protestvergadering van den Fabrieksarbeidersbond plaats naar aau» leiding van het ontslag van énkele bestnursledeu welke werkzaam waren aan de stijtselfabriek en de papierfabriek .Gelderland*-. Het ontslag was gegeven naar aanleiding.van het feit, dat de patroons niet verkozen dat hun arbeiders bestuurder» waren van een moderne vakorganisatie. Do bonilssekretaris ' burgen, zette in ecu scherp betoog de handelwijze der patroons uiteen. Hij wekte de aanwezige fabrieksarbeiders op, om, als een klinkend protest, den brutalen aanslag der patroons te beantwoorden roet een sterker maken van hun organisatie. Berst dan zullen de patroons het in het vervolg niet weer zoo spocuig wagen, om organisatieredenen ontslag te geven. Br was geen debat»

Het verslag, dat over Jiel laatste dienstjaar door hot bestuur der koopcralie..Vooruit' te Gent is uitgebracht, zoo 1,-cn wij in „He Koóperalor'. behoort «zeker wel lot het merk» waardigste niel alleen van deze vereeniging, maar van de l.oöperalie in het algemeen. Immers, dit verslag loopt oven het tijdperk van September IÜI l . tot en met einde Augustus 1015 en geeft dus den toestand weer van de dagen dal Vlaanderen onder Duilsclto bezetting was en de koóperalievo vereeniging kon verwachten, niet in haar bloei vooruit te gaan. Het tegendeel blijkt ochter uit het verslag, want niel alleen heeft In Januari 1913 werd het nieuwe en prachtig ingerichte „Palais des Felos' «Feeslpaleis) ge„pond, dal een cijfer van ruim Frs. 107.000 in waarde verlegenwoordigl. Bovendien heeft «ie vereeniging in den loop van dit jaar haar zes en dertigste depot en een nieuwe slagerij geopend. . De omzetcijfers der verschillende afdeelingen zijn over het dienstjaar 1911—1915 als volgt- bakkerij f 1.107.105.10; brandstoffen f 190.50; aankoop van kleeren f 139.700.20; aankoop van sehoenwerken f 130.836.20; koloniale waren f 613.710 40; slagerij f 61.834.80; kafce f 81.525.04; restaurant ..Ons • Huis" en «Palais des Feles' f 101.975.65; tooneelzaal van hel Palais des Fêles f 22.875; drogisterij f 73.151 Zoodoende is hel totaal omzetcijfer gestegen lot ruim f 2.8.1.000 hetgeen een vermeerdering van engeveer f 760.000 o p den omzet van het vorig jaar beleeken l.

deze koüperaUeve instelling zich welen le hand» haven, maar zij is thans zoodanig aan de onhandigheden aangepast, dal eemg gevaar daaruit niet meer kan voortspruiten. De vereeniging heeft 1520 nieuwe leden zien toetreden en lelt er nu totaal 10.612; ook builen do arbeiderskringen zijn vele huisgezinnen 10l do kooperalle gekomen, omdat zij nebben ingezien hoezeer deze niet van de omstandigheden ge» bruik maakt en slechts haar sociale laak legenover do leden naar behooren tracht te vervullen.

De vereeniging.keert over dit dienstjaar een dividend van 6 p6t. uil over koloniale waren, klccren en schoenen; hel totaal bedrag van dividend is ruim f 51.000, terwijl afgescheiden daarvan de bakkerij bijna f 37.00 t» dividend heeft uitgekeerd. Bovendien is over 1014—'15 een bedrag van f 131006.25 gestort in de verzorgkassen voor *lo leden en voor het personeel. De bedoeling is voor 1917 over te gaan lot «en nfdeeling van verzekering voor hel leven en legen ongelukken.

De heer Ter Haar, wiens we.verzorgde scheiding en manchetten le lang gemist waren, kwam binnen en werd met gejuich en lieve burgemecsicrlijke woordjes ingehaald. Ken adres van den i*ond v. Ned. Onderwijzers om sa»arisv cinoogliig deed MAT lHt^*»b,N opmerken, dal, indien de amendementen op den duurletoeslag worden aangenomen en de salarisgrens verhoogd.wordt, er roden, zal zijn om te overwegen oi ook de onderwijzers daarin moeien worden be.roki.en. wethouder WIBAUT meende dat zeer zeker aanneming van dc amendementen konsekvvcnlies zou moeien heb» ben voor do onderwijzers. Naar aanleiding van adressen van Nesbewoners over den hoogen bouw die de Bollerdamsche Bank daar gaal zeilen, deelde op LOOPUIT'S vraag weU.ouder WIUAUT wede, dat de bouwverordening daar zonder meer zal worden toegepast. SMIT ondersteunde hel adres van de vereen!-ging Misterdmn" dm «.inkerslraal, Mderdijkstraal en Conslantijn. Huvgensslraat, wat drukke verkeerswegen zijn, in het plan van asfalteering op te nemen en elektrisch te verlichten. — wethouder VLIEGEN herinnerde er aan, dat t'jdens den oorlog de nieuwasfalteering is slopgezel, maar dal als die weer wordt ter hand genomen, zeker enkele van de door Smit genoemde straien in het plan zullen moeten worden opgenomen, terwijl voor elektrische verlichting dezer straten alles te zeggen ls. Naar aanleiding van het adres van den Bond van Bewakingspersoneel over hel lang uitblijven van hun nroadvies over de loonregenng deelde wethouder WiBAUl' mede, dat liet preadvies vertraagd was door liet lang uitblijven van een benooihgd rapport, dal inlusschen nu juist gisteren was ingekomen. Daarna werden tol bet onderzoek van den geloofsbrief van onzen opnieuw tot raadslid gekozen partijgenoot Van ivuijkhof aangewezen do raadsleden llendrix, De Man, Asscher, Gulden en Malthijsen. Nadat de ziiting geschorst en weer «geopend was, adviseerde namens de kommissie de .lieer De Man tol toelating, overeenkomstig welk advies besloten werd. Een geding omtrent een aanschrijving lot verbetering van «een woning in do Derde Oosterparkstraat, gaf aanleiding tot een eigenaardige stemming. De lieer IILXDBI.X verdedigde liet advies der raadskonnnissie om met reparatie van den Schoorsteen in het perceel genoegen te nemen. Wethouder Wlll.U s, door GULDEN gesteund, pleitte voor opvolging van het advies van den brandweerkontmandanl om wegens

Woensdag 10 Mel.

brandgevaar vernieuwing van den schoorsteen te eisenen. Echter werd het komtnlssie-advies met 19 legen 14 stemmen aangenomen, doordal de vrljzinnlg-demokralen gesloten ervoor stem» den. Een politieke schoorsteen, merkte. De Miranda tijdens de stemming op. Bn een voordracht tol het brengen van eenige wijziging in de besteksbepalingen bepleitte de heer HEXDRIX mildheid in de toepassing en verklaarde o. a. «dat aan een werkgever wegens het verzeilen van den schafttijd binten liet Arbeidsbureau om. 10l f 7300 boete opgelegd was, doordat hij voor elk der 73 werklieden tot f 100 boete had gekregen. Hij verzette zich voorts tegen de uilschakeling van den Raad van Arbitrage (archlleklen, aannemers en> Ingenieurs) uit de bouwvakken bij sociale geschillen, OUDEGEEST betwistte dal de leden van den Arbilrageraad zoo volledig deskundig waren op sociaal gebied als zii het zijn op technisch terrein; zij zullen bijv. een boete van f 7300 allicht allemaal buitensporig hoog vinden bij een overtreding van de seliafttijd-voors«-hriflcn. Wethouder WIBAUf deelde mede, dat B. en W. altijd l raehlcn de besleksbepaiingen op billijke wijze toe te passen. Maar terwijl zij in 95 pCU van de gevallen de minimum-boete. toe» passen, begrijpt men wel dat er in hel geval van de f 7300 boete eenige aanleiding toe was om de maximumboete 100 te passen en dat het nu niet precies zoo was als de heer Hendrix zei, dat de aannemer enkel maar den schafttijd verzet had zonder overleg met do direktie. ¦Er zijn nu eenmaal aannemers die de besleksnepallngen enkel beschouwen als middelen om hel den aannemers lastig le maken, die maling hebben aan die bepalingen en trachten ze zooveel mogelijk te ontduiken en, als ze betrapt worden, zich er zien uil te draaien. In dit geval betrof het oen aannemer, die zeer herhaaldelijk de bepalingen overtrad. De samenstelling van den Raad van Arbitrage waarborgt, nao.* spr.'s meening, blijkens de ervaring, niet geheel speciale deskundigbeid en onbevoowordce'dheid in geschillen van socialen aard. Ook in geschillen over overtreding van de arbeidstijdbepalingen zullen die arbiters zeker als goede mannen rechtspreken, maar ze «uilen allicht, zoon overtuiging even onbeduidend vinden als de heer Hendrix de schennis van de schafttijdbepalingen. Ook in sociale geschillen willen B. en w. volstrekt niet aannemers, architeklen of ingenieurs uitsluiten, maar zo willen niet verplicht worden om ze uit heil kollege van 45 van- die lZ*oep lo kiezen.

Na replieken werd hel amend«mienl>Hendri-<. in zake de sociale arbitrage met 2) legen Is s. nen verworpen. in de vakature-ljekkers werd lot lid der raadskommissle van bijstand voor de pensioenzaken gekozen de heer rlaedl (vrijlib.) met 18 stemmen tegen 12 op onzen partijgenoot dr. Polak en 2 op den vrijzimngdemokraat Abraham**.

Met hel oog on hel late uur werd de duurteloezlag-voórdracnt uitgesteld 10l waarschijnlijk; do volgende week.

— Ga mee — ik zal je je ware laten zien, zei Vrissenden op een avond in Januari tot hem. Zij hadden samen in San Prancisco gedineerd en waren bij de pont om terug te koeren naar Oakland, toen hij de gril kreeg Martin >.je war<* : ' te laten zien. Hij keerde zich om en holde langs den waterkant, een mager.' schaduw in een fladderende winterjas, met Martin, die *iin bvb» «leed hein bij t<* houden, achter zich. In een winkel kocht hij twee flessohen oudo port on met een ia elke hand, klom hü op een tram. op den voet gevolgd door Martin, beladen met verscl.eid'*!» fle.->ch«'u whisky.

— .Vis Ilut'a mij nu eens kun zien. ducht hit, terwijl hij rer ba.l.-d «lacht **>al, ?j<: ware" wei zo» zijn.

— MilSl-hicn i*> er niemand. z«i Hrj-»«nden, terwijl zij „ii stapten eu r««b'i >f .Tintten naar hel, hartje *.a.n het werkm-iNsgl.':!!'->, ..!.>,'«bik van Ma»kel dlrl^e^ ln welk geval j>* zult mirsen v.o^. je al roolaa? hebt «'-zocht. — E» wat drommel is dat. vroeg Mn.tin.

— Mannen — intelligente mannen — en ni».l- de raaskal lende nullen, waarmee je omging in dat k>,opmanshol. Je leest do boeken, en je voelde jn heel alleen. Welnu, ik zal i»-vanavond andere mannen laten zien, «lio boeken gelezen hebben, zcodat je je nooit meer alleen zult voelen.

Aa-n het einde der straat gekomen, rei hij : . _ . — Niet dat ik mij bekommer om hun «indelooze discussie». Ik heb geen belangstelling voor b<*ekenfiloZofie. Maar je zuh. zien dat die kerel.*, intelligent lijn eu geen bourgeois-zwijnen. Maar pos op, ze zuilen j>^ kort'-ieken bij elk onderwerp onder de zon. , , . , Een poosje la!«'r hijgde hij. neerslan

(Wordt- vervolgd.)» ,

Door de Amsterdam«che mobilisatieklub was gisteravond in „Bandwerkers Vriendenkring** een openbare vergadering belegd ter bespreking van een motie,'die in den vorm van een adres aan de regeering zal worden opgezonden en waarin o.m. de militaire vergoedingen in verband met de duurte eu de leveusmiddelenpolitiek der regeering, benevens een betere verlofregeling worden behandeld. De vergadering, belegd in overleg met de federatie 8. D. A. P. en de Kamerfraktle, was matig bezocht, terwijl in plaats van dr. Van Leeuwen, die als «.preker was aangekondigd, doen verhinderd wa», optrad S. 11. de Miranda. De Miranda, die de eigenlijke militaire aangelegenheden niet zal bespreken, meent allereerst te moeten opmerken, dat ons volk nog lang «adat de mobilisatie zal zijn afgeloopen niet dankbaarheld zal hebben terug to denken aan degenen die in deze krisistijd zooveel hebben moeten opofferen in het belang van alle Nederlander!*. Evenwel, daarmee wordt niet voldoende rekening gehouden, in tegenstelling met de belofte in Augustus 1911 door de regeering afgelegd, toen Troelstra haar op het hart drukte, dat men rekening moest houden met de omstandigheden waaronder en de personen die onder de wapenen werden geroepen. Uit eigen ervaring kent spreker, dio dagelijks met de gezinnen, der gemo» billseerden in aanraking komt, den nood «-elke daar heerscht. Door de sociaaldemokraten en van dezo vooral door K. ter Laan, is in de Kamer onophoudelijk op verbetering aangedrongen. Met heel veel moeite is het ten slotte gelukt de ver- dat de miuistirieelo aansporing aan de barre-, meesters tot intrekking en vermindering der. L(jksvergoedingen, mede de stemming «loet dalen,! «lat de geneeskundige dienst zooveel te wenschen/ overlaat, l.at onverwijlde verbetering een land»-belang is ie achten, daarbij verzoekende het vakkundig verplegerspersoneel, dat gemobiliseerd is en deu wenlch te kennen geeft in de hospitalen werkzaam te willen zlju,aan te stellen als verplegers, dat do stopzetting vau de Werkloosheidverzekcring Treub eu het drijven van het Nationaal ljteunkomitv, dat tracht bet werk van plaatselijke, steunkomiti s na l Mei 1916 onmogelijk te maken nog meer den goeden geest neerhalen, dat dc regeeringspolitiek tot bestrijding van de toenemende duurte en schaarste van levensmiddelen volstrekt onvoldoende is. waardoor'de belofte: ,Er zal geen honger worden geleden', wordt gelogenstraft, dat dc hierdoor ontstane wrevel en verbittering onder do militairen allerwegen lot uiting komt, dat deze uitingen hoe goed ook bedoeld, dikwijls op een verkeerd.? manier gedaan, slechts slachtotters maken,

goedingen op te voeren tot hst tegenwoordige maximum, dat evenwel slechts bh uitzondering wordt bereikt. Zelfs in Amsterdam is het percentage van hen die de volle vergoeding ontvangen, zeer gering en op het platteland en de kleinere steden is dat neg erger. Zonder de hulp van de steunkomitees kunnen do gezinnen er meestal niet komen; het is een schande voor de regeering, dat zij niet beter de belangen behartigt van degenen, dil* hebben op te komen voor ons allen. Zoomoeten b.v. hier ter stede aan niet minder dan öOOOgcmobiliseei - den, hnurbons verstrekt worden. Daarbij brengt de toenemende duurte verdere ellende. Begrijpelijk K dan ook dat onder onze gemobilisecrden een minder goeden geest begint te heerschen, zooals die onlangs hier en daar tot uiting is gekomen, toen al deze misere nog werd vergroot door de inhouding van het gewone verlof, terwijl de zakenverloven verleend bleven. Daarvan profiteeren slechts enkele beter gesitueerden, dio gemakkelijk zulk zaken '• verlof kunnen verkrijgen, dat aan arbeiders en kleinere zakenmenschen veelal wordt geweigerd. Persoonlijk optreden tegen deze misstanden ba»: evenwel niet. Hier zoomin als op ander terrein kan de alleenstaande individu met persoonlijk ver»! zet iets bereiken. Verbetering is alleen te verwachten door middel van organisatie. Dat is dan. ook gedurende dezen geheolen krisistljd door ons in toepassing gebracht. Partij en vakbeweging- beide' deden wat mogelijk was om de arbeiders te bc' waren voor een terugval lu hot pauperisme, zooals spr. aantoont uit hetgeen zoowel voor werkloozen' als gemobilisecrden werd verricht. Wat thans moet geschieden is allereerst een royale toepassing van wat de wet voorschrijft en do minlslerieele ei» kulairo van onlangs inzake de vergoedingen acht spr. misplaatst. Ka vroegere oorlogen doorleefde de Xederlandsche arbeidersklasse steeds een tijd van armoede eu ontbering. Dat willen wij thans voorkomen. Gezorgd moet worden dat na den oorlog, geen groote ekonomischo inzinking do arbeiders zal teisteren en spr. hoopt dat de gemobilisecrden / in de burgermaatschappij teruggekeerd, dat zullen bedenken en de arbeidersbeweging steunen in den' strijd dien zij daartegen voert. (Luid applaus.). Do voorzitter J. M. Schaap bespreekt dan nog! kortclijk de onbillijkheid van hel doorgaan van! het zakenverlol. Daardoor worden de beter geel»! Meerden bevoordeeld, terwijl dezen ook, doordat; zij in staat ziju f 15.— te betrlen te.r «*»«*. plaat»! in de auto van f.issone, at en tne'ln «taal zijn! hun familio te bezoeken. Deze onbillijklieid wordt» overal scherp gevoeld en spr. meent dan ook den! minister de bedoeling der vergadering niet beter, to kunnen kenbaar maken dan door te herhalen.' Excellentie, geef ons het oude verlof terug. ' Spr.. behandelt verder kortelljk de te lage uit» keeringen, dio den honger doet komen iv de gezinnen der gemobilisecrden en licht dan ver' schillende punten toe van de volgende motie: ' ,Do militairen in openbare vergadering op Woensdag 10 Mei in het Gebouw .Handwerkers Vriendenkring" bijeen, zijn van oordeel: dat de gebeurtenissen in het land na bijna twee jaar mobilisatie in vele opzichten een zeer zworen i druk uitoefenen op de gemoblllseerden, ) vat, aanvaardende den ernst der omstandigheden, i het stopzetten der verloven, hetwelk niet alleen; veroorzaakt een absolute verstoring van het ge», -dnsleven, maar ook voor zeer velen een ekono» mische ondergang beteekent, mét het daarnaast, onbeperkt voortduren.- der- zaken» en studie» verloven — groote outstêmmlng wekt, ' " .', i, dat het vrij; van-dienst, als vergoeding der verlof» dage tij slechts is een bevoorrechting van hen die de middelen bezitten, om van andere vervoer»! middelen dan den trein gebruik te mallen, wat mede de stemming niet verbetert, ¦

gehoord do toelichting van dezo motie, besluit, aan allo militairen in den lande, zoo zij inzien, dal men tegenover dit alles niet langer werkloos kan blijven, te verzoeken.

ziel» to orgoni'ieeren In Mobilisatic-klubs eu al* zoodanige liebamcn instituten te vormen, die met alle kracht en Invloed 'tullen helpen, onzo toe» lichting, dle met dezo motie als re<ïiiest/.al worden «ingezonden naar den Minister, «lo l*»oeiaal»Demokratkehe Knmertraktie, hot Partijbestuur der .**>. D.A.P. en de I'er^, te maken tot een program vnu verbetering dat ten spoedigste --al worden uitgevoerd. roepen alle belanghebbenden in den lande dringend op, zoo spoedig mogelijk van hunne «dheasiein deze blijken te geven.

Ka eeitig debat wordt de l.ll.tisule omtrent de .-tanstelline- van vakkundig verplegend personeel in dc hospitalen, op verdoek van een der aanwezigen ingelasl-ht eu de motie met op e