Het nieuws van den dag : kleine courant

De Nederlandsch-Zuid-Afrikaansche VereenH ging, vertegenwoordigd door den waarnemenden voorzitter Jhr. J. A. Kretschmar van Veen en den secretaris, den Heer Paul den Tex, heeft* een adres gericht aan H. M. de Koningin. Daar-, bij wordt aandacht gevestigd op het bedroevend! verschijnsel, dat bij voortduring jongelieden uiti Zuid-At'rika gaan studeeren aan Engelsche,: Schotsche en andere vreemde universiteiten, maar! weinjg aan de Nederlandsche. De Britsche regeering doet alles om den toegang aan te moedigen! en te vergemakkelijken. Wel is het nieuwe docto-i raat in het hedendaagsch Bomeinsch-Hollandsche; recht in 1900, bestemd om althans toekomstigejuristen uit Zuid-Afrika naar de Nederlandsche; Universiteiten te lokken, maar dat middel zalweinig baten, indien de toegang niet wijd wordt geopend en bovendien rekening wordt gehouden; met de reeds in Zuid-Afrika aangevangen studiën-.' Het nieuwe artikel 132 der Hooger Onderwijs^ wet geeft thans gelegenheid, den bezitter var* een in het buitenland verkregen diploma of getuigschrift onder zekere voorwaarden geheel of gepeeltelijk vrij te stellen van de in Nederland vereischte examens. Bij het adres is een uitvoerige nota gevoegd, ter omschrijving van de verschillende examens en graden, welke in Zuid-Afrika worden behaald. De adressanten; geven daarbij aan, met welke diploma's en graden ten onzent deze kunnen worden gelijk gesteld en zij verzoeken dat thans tot die gelijkstelling door den wetgever zal worden besloten, zoodat de toegang tot onze hoogescholen voo? jonge Afrikaanders niet langer zij afgesloten.

Zaandamschehavenquaestie. — EenigeH tijd geleden werd, gelijk destijds gemeld is, door den Heer Van Pelt met eenige andere Kaadsleden een voorstel gedaan de uitvoering van de havenplannen tijdelijk op te schorten om inmiddels de zaak nog eens nader te onderzoeken. Naar aanleiding van met B. en W. gehouden besprekingen werd dit echter door de voorstellers voorloopig teruggenomen, Thans komt echter de Heer Van Pelt hierop: terug, door zelfstandig een gelijksoortig voorstel te doen. Hij is van meening dat de plannen onvoorbereid in den Raad zijn gekomen. Indien B. en W. geantwoord hadden op de door den Heer De Vries gestelde vragen, gelooft hij dat dit overtuigend zou gebleken zijn. Wat deze vragen zelven betreft, waaraan d« voorsteller voor een deel de motiveering voor de indiening ontleent, meent de Heer Van Pelt, dat bijna aüe in openbare zitting hadden kunnen beantwoord worden en dat dit niet in geheime zitting had behoeven te geschieden. Hij heeft de beantwoording- in comité-generaal niet willen aanhooren, om te voorkomen dat hem geheimhouding zou worden opgelegd omtrent zaken, waarmede hij reeds langs anderen weg bekend werd, en ook omdat hem daardoor allicht de gegevens zouden ontnomen worden, waarmede hij zijn voorstel kan aanbevelen. Uit de behandeling van de niet-beantwoorde vragen leidt de Heer Van Pc 't af, dat de kosten ten minste 2 ton te Jaag zijn geraamd. Men beeft niet gedacht aan eene coupure in den ouden spoordijk, aan de te betalen polderlasten, Bovendien wenscht de Heer Van Pelt een nader onderzoek, omdat aan het aangenomen plan z. i. groote fouten kleven. Ten eerste de verkeerde legging van den mond der haven loodrecht op het Noordzeekanaal; ten tweede de verre afstand van de bergplaatsen der meest» importeurs en van de kom der gemeente; ten derde de afstand van de plaats der lossing uit de schepen tot de flensvlottenhaven, Ook is niet gerekend op de noodzakelijkheid om de haven gereed te maken voor de diepst liggende schepen, waarin Amsterdam reeds is voorgegaan. Om al deze redenen wenscht de Heer Van Pelt de uitvoering op te, schorten, gedurende aeaj ¦maanden, of zooveel langer als zal noodigblijken om eene betere voorbereiding daarvan mogelijk ;te maken en dien tijd te gebruiken voor een ¦onderzoek of havenuitbreiding is te verkrijgen op minder kostbare wijze. Tot het instellen van dat onderzoek worden benoemd een commissie, bestaande uit 2 raadsleden, 2 importeurs en 2 havenarbeiders, waaraan een practisch ontwikkeld man — door den Baad te benoemen — wordt toegevoegd. Deze commissie zou dan ook tot taak hebben den toestand van de aJaap Haversluis» te 'onderzoeken en aan te wijzen, welke gronden in de nabijheid der haven geschikt zijn, om ¦daarop van gemeentewege arbeiderswoningen te bouwen.

De Heer E. A. Kingma, burgemeester vam Stad-Almeloa, beeft met 1 Januari 1908 eervol ontslag als zoodanig gevraagd. Gedurende 12 jaren stond bij aan. het hoofd dezer gemeente.

• Tot bestuurslid van het waterschap Bajger-Compascmim is gekozen de Heer T. Over. ;meer, te Leeuwarden; — en tob bestuurslid vau het 'waterschap Zwinderscheveld de Heer JF, H. lïobaard, te Hoogeveen, , ¦' ' ' •

De afdeeling1 Enkhuizen der „Ned. Maatschappij vaa Tuinbouw on Plantkunde" zal den 14 dezer, ter gelegenheid vau haar 25-ja;rig bestaan, eene tentoonstelling- houden, van bloemen, vruchten, groenten, enz.

Het blijft in Rusland, hoewel de berichten heden wel iets gunstiger luidden, nog altijd nagenoeg overal woelig en onrustig. En daarin zal denkelijk eerst verandering kunnen komen, wanneer eenerzijds de Regeering op hare proclamatie de verlangde daad van goedertierenheid laat volgen, en anderzijds de werkstaking voor geëindigd wordt verklaard. Want tot nu toe is nog slechts op enkele lijnen en als wederstrevend, het verkeer hervat.

De Regeering heeft nu wel is waar weder eene officieele en voor het beschaafd publiek zeer welkome mededeeling in het licht gezonden, waarbij de drukkende eensuur-bepalingen voor pers en telegraaf worden opgeheven, en tevens eene andere bekendmaking uitgevaardigd, waarbij op recht vaderlijken toon Ihet houden van straat-mauifestaties, en vooral ;het deelnemen daaraan van schoolkinderen, wordt afgekeurd, maar dat zijn de ingrijpende maatregelen niet, waarmede de zoo zwaar verstoorde rust onder het volk kan worden ihersteld.

Ook hebben enkele bestuurs-veranderingen plaats, die op eene veranderde gezindheid der Regeering schijnen te wijzen. Zoo is de gouiverneur van Kieff vervangen en zal Grootvorst iAlexander Michailowitch zijn Presidentschap van het bestuur der Handels-Marine nederleggen. Maar ook dit maakt op de bevolking weinig indruk. Alleen het ontslag van Pobedonoszeff heeft dit gedaan, haast nog meer — zegt de correspondent van Le Temps — dan het geheele manifest van den Keizer.

Het volk heeft in deze nu eenmaal liever Jte doen met feiten en daden dan met woorden en beloften. En vandaar de nog steeds aanhoudende onvrede. - Te St.-Petersburg en te Moskau schijnt het föver het geheel nog het rustigst te wezen. (Daar is trouwens de meeste afleiding, vooral jnu er weer treinen aankomen. Te Moskau (heet de stemming zelfs verbeterd te zijn en (een geest van aigemeene verbroedering te (heerschen, die wel wat sterk naar de koffie- Ihuizen riekt, waarin zij zich voornamelijk uit, look nog al eens door het zingen van spotiliederen, waarover men dan samen pret heeft. \ Zware regenbuien, de beste vrienden der ;orde, weet men, hielden in de laatste twee | dagen de meeste Petersburgers van de straat. , Te Warschau en te Lodz is de arbeid nog

laf tijd niet hervat en hebben telkens nationale'Poolsche betoogingen plaats die tot botsingen met de soldaten leiden en waarbij dooden en igewonden vallen. In eene proclamatie heeft 'de gouverneur tot kalmte geduld en verjtrouwen aangespoord, in afwachting, dat de I toegezegde vrijheden verleend worden. Op sommige plaatsen heerscht een waar ischnkbewind en is het gepeupel meester. Zoo vooral te Odessa, waaromtrent men in de telegrammen bijzonderheden kan lezen, en waar, onder het masker van vaderlandsliefde, allerlei verdachte elementen zich bij de politie | aansluiten om ongestraft te kunnen plunderen. (Volgens de laatste berichten wordt het er j steeds ernstiger). De Israëlieten, die zich trouwens flink 'verdedigen, hebben daarvan het meest te lijden. Ook te Wiasma, in het gouvernement Smolensk, en op nog verscheidene andere plaatsen, is de Jodenwijk geplunderd en te Saratow is de synagoge verbrand. Te Rostow wordt eveneens, ondanks de [pogingen der geestelijkheid, nog aanhoudend geplunderd en ook brandstichting gepleegd. Daarentegen schijnt te Kazan de rust, dank Eij de oprichting eeuer uit studenten en werklieden bestaande burgerwacht, aanvankelijk hersteld.

Op vele plaatsen — met namen genoemd worden Kaluga, Grodno, Rybinok, Twer, Reval, Minsk, Kurgan, Bjelostsh, Baku en Sebastopol — hebben de müitairen weer op de bevolking gevuurd en de begrafenis der slachtoffers gaf natuurlijk tot nieuwe, soms zeer aangrijpende, manifestatiën aanleiding. Op andere plaatsen zijn de aanhangers der verschillende staatkundige partijen, de zoogenaamde witten of gematigden en de rooden, .handgemeen geworden* In Finland blijft de toestand alle kenmerken eener revolutie dragen, maar van eene ivreedzamen. Te Uleaborg lieten de soldaten zich zonder tegenstand ontwapenen en in alle kalmte werden de Russische naambordjes der straten met Finsche namen overgeschilderd. De Russische vlaggen weiden verwijder^, en door nationale vervangen en de politie ziet lijdelijk toe, de gemeentelijke handhaving der orde aan gevormde plaatselijke vrijwilligercorpsen overlatend. In alle Finsche steden is geïllumineerd.

Hoe het hier overal tot herstel der vroegere toestanden, laat staan dan tot verbetering daarvan zal moeten komen, en wat vóór dien tijd nog zal moeten gebeuren, mag vooralsnog een onoplosbaar raadsel heeten.

Graaf Witte en Generaal Trepoff, die, hoewel geen „kinderen van één geest", toch tot voor eenige dagen in goede verstandhouding waren, moeten thans geslagen vijanden zijn, en die vijandige verhouding zal ook al niet bijdragen tot het scheppen van orde en vrede uit de verwarring en den strijd.

UGeneraal Trepoff maakt zich meer en meer haat .biL_het volk en_ da.eerste volkseisclu na dien van algemeene amnestie, weet men, is zijn ontslag. De strijd om de macht tusschen die twee schijnt ondanks het Keizerlijk manifest nog Steeds niet beslist. Terwijl Witte ijverig moet arbeiden aan de samenstelling van een Kabinet en aan de voorbereiding eener amnestie, welke, naar verzekerd wordt, 20,00 0 menschen zou omvatten, moet TrepoflE zijnerzijds in het geheim werkzaam wezen en, volgens den correspondent van the Standard, zou hij meer macht hebben dan ooit en tracht hij Witte's invloed te ondermijnen door een perfide stelsel van beurtelings aan het volk iets toe te geven en dan de uitingen van vrengde daarover op zijne wijze te onderdrukken, waarbij de Hof-partij hem steunt. Deze maakt van hare ontstemming lang geen geheim en was op in het oog loopende wijze afwezig bij den officieelen dienst, na de afkondiging van het manifest op bevel des Keizers in de Kasankathedraal gehouden. Slechts Trepoffs aftreden, zegt ook de berichtgever van de Vossischó Zeitung, kan aan dezen toestand van dubbelzinnigheid, waarbij de politie in het geheim als aanstookster optreedt, en aan de hierdoor aangewakkerde ontevredenheid een einde maken.

Men blijft hopen op Witte's zegepraal en in stilte voor heden, Vrijdag, de afkondiging der amnestie verwachten.

De Czar zou ook binnenkort zijn titel van „alleenheerscher" willen afleggen om alleen dien van „Keizer van alle Ruslanden* te behouden.

Een goede vriend van Graaf Witte heeft aan den Petersburgschen berichtgever van de Parijsche Temps het een en ander verhaald uit een gesprek, dat hij had met den nieuwen Eersten Minister.

Witte verklaarde in 't eerst te vertrouwen, dat het gezond verstand en de politieke takt van het Russische volk zullen zegepralen en dat de groote meerderheid des volks zal inzien, hoe het noodig is, geduld te oefenen. De Duma, zeide hij, kan volgens de nieuwe bepalingen zichzelve tot de verlangde con- Stitueerende vergadering maken. Zijn vertrouwen op het geduld des volks bleek echter niet zeer vast te wezen. Aan het slot van het gesprek toch zeide hij : „Wij hebben te laat dit punt bereikt. Wij gevoelen dat wij alleen maar kunnen hopen, het nieuwe werk tot een goed einde te brengen. Zekerheid hebben wij niet.

„Wij werken in het duister en in het onbekende*.

Volgens een ander particulier bericht zon Witte gezegd hebben, dat hij dan slechts in staat zou zijn de sterke partij zijner reactionnaire tegenstanders aan het Hof te overwinnen, wanneer de burgermaatschappij hem bij de pogingen tot het verkrijgen van een verstandige regeling, en van rust in de eerste plaats, krachtig steunt.

Het Russische Zwarte Zee-eskader is nu tenminste gelukkig toch terecht en met den vermoord geachten Admiraal Birilef aan boord, en diens vlag voerende, te Sebaßtopol aangekomen.

Ook wordt officieel tegengesproken, dat de Panteleimon (vroeger Potemkin) is in brand gestoken.

Dat de Engelsche Regeering er ernstig over zou denken de Britsche West-Indische Antillen aan de Vereenigde Staten over te doen, wordt officieus tegengesproken.

De groote Engelsche scheepsbouw-firma Yarrow, die aan 1500 man werk geeft, verhuist wegens de drukkende belasting, van de Oost-Londensche voorstad Poplar naar Newcastle, in het Noorden van Engeland, zoodat dit door armoede en werkloosheid reeds zoo zwaar geteisterde stadsgedeelte opnieuw getroffen wordt.

Men verwacht heden, Vrijdag, weer eene rumoerige zitting der Fransche Kamer, daar de werkstaking te Longwy er ter sprake zal komen.

De Minister van Oorlog, Berteaur, zal denkelijk worden aangevallen wegens de wijze, waarop de troepen tegen de werkttakers optraden, en Minister-Piesident Rouvier zou voornemens wezen het hem alleen te laten uitvechten.

Keizer Wilhelm heeft gisteren met zijn gast, den Koning van Griekenland, bij Rijkskanselier Von Bülow gedineerd, na zich te voren — een Keizer wordt natuurlijk niet genoodigd! — daartoe „angesagt" te hebben.

Woensdag is ook te Piaag eene betooging ten gunste van het algemeen kiesrecht gehouden, waaraan meer dan 2000 personen deeh

I ~eel der betoogers beleedigende kreten uitte tegen de Duitschers, joeg de politie de menigte uiteen en nam twee personen gevangen.

De Noorweegsche Regeering richtte ru eene proclamatie tot het volk, waarin het wordt aangespoord zich ter handhaving van het Koningschap naar de besluiten van Regeering en Vertegenwoordiging te voegen, wijl den burgers daarbij veel meer vrijheid wordt veizekerd dan onder de Republiek, en het niet raadzaam is de beproefde instellingen prijs te geven voor iets, waaromtrent men nog geen ervaring heeft. Blijkbaar doelt deze bekendmaking op de volksstemming, waaraan on 12 en ISNovem- ber a.s. de keuze van Prins Karel van Denemarken tot Koning zal worden onderworpen.

De Regeering der Vereenigde Staten heeft den Heer Hauge erkend als Gezant van Noorwegen. Het groote Amerikaansche gemeenebest is dus de eerste Mogendheid, die den eveneens nieuwen Staat erkende.

Ook Frankrijk en Denemarken moeten gisteren Noorwegen als onaf bankelijken Staat hebben erkend.

Duitschland gaf mede een gunstig antwoord en zal denkelijk spoedig volgen.

Te Genua, waar door de Italiaansche, Fransche en Engelsche eskaders wordt feestgevierd ter gelegenheid van het beginnen aan de nieuwe havenwerken, is een sloep van den kruiser Garibaldi in aanvaring gekomen met het schip Maria Teresa en gezonken. Drie officieren verdronken en verscheidene anderen werden gewond.

In den jongsten Spaanschen Ministerraad is het reisplan des Konings voor Duitschland en Oostenrijk vastgesteld.

De Turksche Sultan wordt in zijn verzet tegen het verlangen der Mogendheden: om eene financieele controle van harentwege in Macedonië toe te laten, gesterkt door zijne raadgevers. Evenmin toch als in Armenië, is hun voornaamste argument, zullen de Mogendheden hier handelend durven optreden.

Een gisteren aan den Sultan gebracht bezoek van den Duitschen Gezant evenwel, waarbij deze Z. M. tot toegeven aanspoorde om dwangmaatregelen te voorkomen, zal misschien wel eene andere uitwerking hebben.

De Hoogeschool te New-Tork zond aan Graaf Witte eene gelukwensching met het aanvankelijk tot stand komen der nieuwe Russische Staats-regeling.

Het Amerikaansch Senaatslid Emmons is tot vijf jaren gevangenisstraf veroordeeld, wijl gebleken is, dat hij zich heeft laten omkoopen.

De Commissaris voor de landverhuizing te New-York heeft gelast, dat voortaan de aankomende reizigers der le en 2e kajuit een even grondig geneeskundig onderzoek zullen ondergaan als de tusschendekspassagiers. Tot dusverre werden die heeren en dames slechts evea oppervlakkig door de dokters onderzocht.

Op 25 Sept. werd de langste telegraaflijn van de wereld geopend, nl. van Broome (West-Australië) naar Kaap Vork. Zij doorsnijdt het Australisch vasteland van het ZuidWesten naar het uiterste punt in het N. O. en is 6400 Eng. mijlen lang.

De nieuwe lijn verbindt Perth, de zich krachtig ontwikkelende hoofdstad van West- Australië, met Brisbane en de groote handelsplaatsen in Noord-Queensland : Bowen, Townsville, Cooktown en Thursday- eiland.

Uit Canton (China) wordt bericht, dat twee mannelijke en twee vrouwelijke Amerikaansche zendelingen en het kind van een der laatstgenoemden Zaterdag 1.1. te Sien-Chao zijn vermoord.

De gouverneur van Nanking heeft, na een onderzoek naar den aanval van Chineesche boeren op den Amerikaanschen Admiraal Train en diens zoon, last gegeven, de aanstokers te straffen en de eigendommen van de Amerikanen terug te geven.

Welk eene opstopping de spoorwegstaking in bet Bussisch graan vervoer heeft teweeggebracht toont het bericht, dat op 24 October 154,000 waggons stonden te wachten. Aan de verschillende stations in bet Zuid- Westen staan 7000 wagens hout te wachten, waarvan enkele reeds in Maart ter verzending wanen opgegeven.

Het oaitwerp-standbeeld van Prins AVillem van Oranje, te plaatsen voor het koninklijk paleis te Berlijn, waarop Keizer Wilhelms keuze moet zijn gevallen, stelt, naair bericht wordt, 4en Vaoer van cm» Vaderland voor bekleed met een pantserhemd, waarover een korte Spaansohe mantel met hoogen kraag. Het 'hoofd is gedekt met een baret met veder.

D© uitvoering van Keizer Wilhelms denkbeeld van professorenrüil blijkt te Berlijn niet mede te vallen.

De Amerikaansche Professor Peabody — de eerste ruil-Hooglceraar — heeft bij zijne colleges siechtsi betrekkelijk weinig toehoorders. Dit moet voornamelijk daaraan te wijten zijn, dat slechts weinig Duitsche studenten voldoende Engelsch verstaan om een wetenschappelijke voordracht in die taal te kunnen volgen.

De directeur van. het anthropologisch Museum te Dresden, Dr. Meijer, geheim Regeering&raad, is wegens opzienbarende kaoeierijen, waarbij hij zioh financieel bevoordeelde, ontslagen.

In de kerk te Chemaze (Fransch departement Mayenne) is Woensdag gedurende de godsdienstoefening een gedeelte van het overwelfsel van het koor ingestort. De zangers en andere personen, die zich in het koor bevonden, werden zwaar gewond. De kerkbezoekers vluchtten in groote ontsteltenis uit het gebouw.

Mme Bé jane, de beroeimde Eranscfae tooneelspeelster, gaat te- Parijs een eigen schouwburg oprichten, in het tegenwoordige „Nouveau Théafcre", hetwelk geheel verbouwd wordt tot een rraaien, sierlijken schouwburg; welke „Théatre Réjane" zal heeten. Ander jaar Oc±ojber, .^J. d» ..&sm& Schouw.,. _ bura esreed . züa^

¦ — ', Béjane is voornemens er een zeer verscheiden repertoire op te voeren, maar in de eer* ste plaats vroolijke, geestige stukken: „dea pièces de grace, d'esprit;. des; pièces alert.es, corniques, piquantes."

Op den Simplon-spoorweg zal electrische drijf-^ kracht worden ingevoerd. In verband daarmede is een door den Bands- j raad1 benoemde commissie thans op reis inj Frankrijk, om de daar bestaande stelsels i

Be Belgische landscha-p- en' portreïschildarl Isidoro Verheyden is gisteren overLeden ia denj ouderdom, van 58 jaren..

Wat bet gevaar van besmetting door het te|[ Antwerpen liggende pest-sohip „Urtdine" be*t treft, schrijft cte Anfcwerpsohe berichtgever vani „Le Petit Bleu": ..Er bestaat nagenoeg geen gevaar voor beM smetting bij de genomen en, nog te nemen! maatregelen daartegen. Het schip, d© zieken, de gezonden der b©-; manning, tofc zelfs da loodsen toe, worden in>) volstrekte afzondering gehouden, evenals ook! cte dokter en de verplegers en verpleegsters' van da zieken. Zij zijn omringd door een militair cordon, waar niemand doorheen kan. Men is begonnen met het ontsmetten ¦van dei' ?Undine". In de eerste plaats worden al da ratten aan boord gedood — di© gevaarlijkfi( overbrengers van besmetting zijn. Als het noo-j dig is, zal men zelfs de lading verbrandeiLjj

Een aantal aanzienlijke Lopdeiiaars, zoo bc-( richt men, zullen eerstdaags, op raad van hunnen geneesheer zioh naar de woestijn Sahara/ begeven, om daar een zonnekuur te ondergaan,1 ter genezing van hunne zenuwachtigheid, neu-; raethenie en „spleen"'. Een löen November vertrekken zij nit Lonöjeffliy

Een wetsontwerp is ingediend tot , onteage-* rang van eigendommen, noodig voor de doortrekking tot het Lamgroen van de zioh tusJ schen de Ammunitiehaven en den Z.-O. Binnen-: singel bevindende, aan de Nieuwe Ha,vein, uitjj: komende straat te 's-Gravenhage.