Het nieuws van den dag : kleine courant

Wel naar aanleiding eener vraag, maar Hiet omdat men ons de vraag gedaan heeft, deelen we hier een en ander mede over het zoet worden der aardappels. Een feit is het toch, dat velen, die aardappelen voor winterprovisie hebben opgedaan, later klagen over den zoeten smaak dier knollen, want een zoete smaak mag voor velen Jekker zijn aan alles, wat zoet behoort te zijn, aan aardappels verlangt men hem niet. Zoet en aardappels zijn twee begrippen, welke — we zouden durven zeggen — elkaar uitsluiten. Wel wordt het zetmeel van den aardappel '!~ een zetmeelhoudend plantenproduot bij uitnemendheid — in onze spijsverteringsorganen in suiker omgezet, maar bij voorkeur laat men dit toch aan die spijsverteringsorganen over en heeft men liever niet, dat die omzetting met een deel van het zetmeel heeft plaats gehad, voordat de aardappels als voedsel worden opgenomen.

Een groot deel van de suiker, die in onsl samengesteld complex van spijsverteringswerktudgen uit zetmeel gevormd wordt, dient om de verbranding te onderhouden, ten gevolge van welke wij in staat gesteld worden arbeid te verrichten, overtollig water uit ons lichaam te verdampen en dat lichaam op temperatuur te houden, waar het ten gevolge van die ver«lamping, door straling en geleiding voortdureud' warmte' verliest. Jëeitelük nu sebeurt er met es» aardappel in zijn bergplaats niets- anders dan met een gekauwden aardappel in het spijsverteringskanaal. Ook hierin wordt uit het zetmeel van den aardappel suiker gevormd en wordt de suiker bij de ademhaling verbruikt, m. a. w. verbrandt de suiker en vormt zij met de ingeademde zuurstof water en koolzuur.

Als men suiker gewoon verbrandt, geschiedt ten .slotte niets andere; ook dan zijin de eindproducten koolzuur en waterdamp. Hoe het organisme door de verbranding van s,uiker tot arbeidsveiriohting in staat gesteld wondt, hopen wij later nog wel eens wel te vertellen, want het onderwerp is belangwekkend genoeg, vooral in onzeü. tijd, waarin zoovelen voor uitbreiding van het suikergebruik ijveren, niet met het doel de menschen te laten s n oepen, maa.r met het doel ze te voeden. Een zoete aardappel is niets anders dan een aardappel, die suiker bevat.

De boer heeft zelden te klagen over aardappels die zoet zijn. Meestal is zijn winterbergplaats zoo ingericht, dat de mogelijikheid' van zoet-worden is buitengesloten. Mocht het hem met zijn^ aardappels: overkomene, dan is de schadepost toch altijd minder groot dan voor den „burger", die wiinterprovis'i© als 't ware bedorven, in ieder geval veel in waarde verminderd ziet.

Dat zullen wij' straks nog even toelichten. De „burger" wil zijn aardappelen terecht voor bevriezen bewaren en loopt, dan bij' overdreven zorg het gevaar dat ze bevriezen. Alle levende plantendeelen halen adem. Het is hier niet de plaats: te beschrijven, hoe dat geschiedt.

Bij ademhaling ontstaat steeds warmte. Dat de planten ademen, kan op eenvoudige wijze aangetoond worden. Men weeke bijv. slechts een liter gerst, totdat de korrels geen.water meer opnemen. Dan doe men ze in een wijdmondige stopflasoh, om zoodra zij gekiemd zijn de flesch met een blaasi' te sluiten en deze in heit donker op te bergen. Houdt men ma 24 uur een koortsthermoimeber door een opening der blaas in de flesch boven de kiemende gerst, dan zal men met diein thermometer kunnen waarnemen, dat de temperatuur in de flesch hooger isl dan daarbuiten. Verwijdert men de blaas en houdt men een brandende kaars in de flesch, dan zal men haar zien uitgaan. Er is dus geen zuurstof meer in het gasmengsel in de flesch. Dsze is bij de ademhaling verbruikt. Een andere proef kan teren* dat nu -veel meer koolzuur in de flesch is dan te voren. Een en ander bewijsib, dat de kiemende gerst adeimit._ Dit weten de mouters ook heel goed, want in een mouterij' (de plaats, waar men van gierst mout maakt voor de spiritus- of alcoholbereiding) kan men de temperatuursstijging gedurende het kiemen zeer goed coinstateeren.

Da aardappelknol is nietsi anders dan een onderaardsch stengeldeel, wat bewezen wordt door de „oogen", die men er aan waarneemt. Wij bedoelen hier de regelmatig geplaatste oogen, want toevallige oogen of knoppen worden ook aan wortels gevonden. Een oog is een stengeltje in den dop, een klein, nog onontwikkeld stengeltje dus. Eén oog groeit onder daarvoor gunstige omstandigheden tot een stengel uit, wat men ook kan zien aan de aardappels' in het late voorjaar. Zij krijgen, dan de zoogenaamde uitloopera Hieruit volgt dus, dat de aardappel een. levend stengeldeel is en als zoodanig moet hij dus ademen. Dat doet hij in zijn bergplaats dan ook werkelijk. Hoe hooger de temperatuur beneden zekere grens is>, des te levendiger, des te meer intensief is die ademhaling. Als de aardappel ademt, neemt hij zuurstof op, deze zuurstof verbindt zich met de suiker tot koolzuur en water. In een ademhalenden aardappel moet dus voortdurend suiker uit zetmeel gevormd worden. Als nu voortdurend zetmeel in suiker omgezet en deze verbrand wordt, moeten de aardappels in hun bergplaats lichter worden en dit is dan ook werkelijk het geval. Hoe hooger nu de temperatuur is-, de® te meer suiker wordt er gevormd en des te grooter is dus ook het gewichtsverlies in een bepaalden tijd.

Het is dus' zaak, teneinde stofverlies te voorkomen, de aardappels bij* lage temperatuur te bewaren. Deze mag echter ook weer niet t e laag zijn, want dan loopeln zij gevaar te bevriezen. Waar nu den geheelea winter door suiker uit zetmeel gevormd wordt, dient men de ademhaling in overeenstemming te brengen met de suikervorming. Is >de temperatuur zóó laag, dat de aardappels nog; niet bevriezen en zeer traag ademhalen, dan wordt in, een bepaalden tijd meer suiker gevormd dan in denzelfden tijd bij de ademhaling, wordt verbruikt. Er komt een suikeroverschot en de aardappels worden zoet.

Is de temperatuur hoogl, dan komt er wel niet een suikeroverschot, maar het stofverljiea is zeer groot»

Men moet dus den gulden middelweg delen en de aardappels bewaren bij' een et peratuur, bij welke het stofverliesi nog "zL zeer groot is en de in een bepaalden tijd gj vormde suiker in denzelfden tijd verbra^ wordt. De ondervinding heeft geleerd, temperatuur tusschen 4—6 graden Celcius 'afe Zijn zcetsmakende aardappels voor ] mensch bruikbaar? Waarom niet! Het &etD\eji der aardappels wordt in het lichaam van cty mensen toch in suiker omgezet, maar fle* hij het eten van den meiasch — wij üe !S dit in een vorige Kroniek ook al aaageto^ — zeer dikwijls een quaestie van smaak, fc genot meer dan van noodzakelijkheid &a.ÏLn Kan men zoeten aardappels den niet gf^^i smaak weder ontnemen? Zeer zeker. Dit

Bij Kon. besluit is fl. J. Boogaerl, te Velp, gemeente Rheden, met al zijne wettige zoo mannelijke als vrouwelijke afstammelingen in den Nederlandschen adel verheven, met de praedicaten van Jonkheer en Jonkvrouw.

Bevorderd tot Officier in de orde van Oranje-Nassau C. D. Tielenius Kruythoff, rentmeester van het Kroondomein in het rentambt Culenborg. Aan Mr. J. F. B. Baert is, op zijn verzoek, met 1 Januari a.s. eervol ontslag verleend als lid van het college van Curatoren der Rijks-üniversiteit te Utrecht, met dankbetuiging voor de diensten door hem in die betrekking bewezen.

Tot lid van het college van Curatoren der Technische Hoogeschool te Delft is benoemd Mr. L. fl. W. Regout, lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal.

Tot burgemeester der gemeente Zalt-Bommel is, met 1 Januari a.s., benoemd J. F. B. van Hasselt, burgemeester der gemeenten Montfoort en Willeskop, met toekenning van gelijktijdig eervol ontslag uit laatstgenoemde betrekkingen. Met 15 December jl. is aan Dr. F. Beijerinck, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als mijningenieur brj het Departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid, onder ontheffing van de leiding van de opsporing van delfstoffen van Staatswege; — en is tijdelijk belast met de leiding van de opsporing van delfstoffen van Staatswege Mr. W. A. J. M. van Waterschoot van der Gracht, mijningenieur en secret aris van den Mijnraad, onüer toekenning van den titel van Ingenieur-Directeur.

Aan C. Riotle, geboren te Metz, L. Dornebeck, geboren te Werden, J. J. Kreiten, geboren te St. Tönis en A. Diimpelmann, geboren te Walsurn (allen in Duitschland), is vergunning verleend tot het geven van hooger onderwijs aan eene bijzondere school van Hooger Onderwijs te Steyl, gemeente ïegelen.

De Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel geeft Woensdag 20 December geen audiëntie.

De localiteit, waarin de Heer F. M. Knobel, benoemd Consul-geveraal te Pretoria, te 's-Gravenhage van 18 tot en met 23 December 1905 te spreken zal zijn, is in het gebouw van bet Technisch Advies-bureau, Binnenhof (ingang naast de Eerste Kamer der Staten-Generaal).

De kapitein ter zee W. A. Mouton en de luitenant ter zee 2e kl. H. G. van Steyn, dienende aan boord Hr. Ms. wachtschip te Willemsoord, worden met 18 dezer in activiteit gesteld te s-Gravenhage, laatstgenoem Ie ónder ontheffing van zijne tegenwoordige plaatsing.

De luitenant ter zee 2e kl. F. M. Fransen van de Putte wordt met 21 d. a. v. geplaatst aan boord van voornoemd wachtschip.

De directeur-generaal der posterijen en telegraphie verzoekt den werkgevers, die op 1 Januari 19U6 vervallende premiën binnen den in art. 47 der Ongevallenwet 1901 gestelden termijn wensehen te betalen, ter bevordering van een geregelden gang van zaken en om lang oponthoud aan de loketten der postkantoren te voorkomen, die betalingen te doen naar gelang van deaanvangletters hunner namen, op de hierna vermelde dagen :

voor hen wier namen aanvangen met eene der letters A, B of C op 2 of 3 Januari a.s.;

voor hen wier namen aanvangen met D, E, F. G, H, I of J op 4 of 5 Januari a. s.;

voor hen wier namen aanvangen met K, L, M of N op 6 of 8 Januari a. s. ;

voor hen wier namen aanvangen met O, P, Q, R of S op 9 of 10 Januari a. s. ;

voor hen wier namen aanvangen met T, ü, V, W, X, IJ, V of Z op 11 of 12 Januari a. s.; voor de werkgevers die publiekrechtelijke lichamen, naamlooze vennootschappen of andere rechtspersonen zijn of die als leden eener commanditaire vennootschap het bedrijf uitoefenen op 13 of 15 Janwirt a. s.

Spoorwegen-onderzoek. — De St.-Ct. No. 295 bevat een Kon. besluit van 9 December j.1., tot wijziging van het Algemeen Reglement voor dendienst op de spoorwegen, vastgesteld bij Kon. besluit van 27 Oetober 1875 (St.bl. No. 183) en laatstelijk gewijzigd en aangevuld bij Kon. besluit van 2 Oetober 1905 (St.bl. No. 280).

Artikel 62 van genoemd Algemeen Reglement wordt voortaan gelezen als volgt:

«Elk rijtuig en elke wagen wordt van tijd tot tijd aan een grondig onderzoek onderworpen, waarbij de assen, potten en veeren worden afgenomen.

»Dit onderzoek heeft plaats uiterlijk binnen drie jaren na de eerste indienststelling of na het laatste onderzoek.

«Voor rijtuigen, bagagewagens en die wagens, welke vooï namelijk bestemd zijn om in personentreinen vervoerd te worden, vindt dit onderzoek plaats, uiterlijk nadat zij 30.000 kilometers hebben afgelegd.

Hr. Ms. pantserdekschip Friesland, onder bevel van den kapitein ter zee J. B. Snethlage, is den 15 dezer te Willemsoord aangekomen.

Bij No. 295 der Bt.-Cl. is gevoegd het slot van het verslag over 1904 omtrent den staat der Rijks-Verzekeringsbank.

De Minister van Financiën heef' richt dat ten behoeve van 's Rijks Schatkist, va» onbekende nit Utrecht, is ontvangen ƒ4.20, in p"stze^ ter voldoening van te weinig betaalde Successisi,ei "', Ten kantore van den ontvanger der registra" Haarlem is van een onbekende, ten behoefd 'sßrjks Schatkist, ontvangen ƒl, wegens te*»** betaalde Vermogensbelasting.

De mijn, welke bij Kon. besluit van8J nuari 1903 No. 15 voor ontginning van Staatsffe| is aangewezen, zal — ingevolge Kon. besluit »*?.. Oecember j.l. — den naam dragen van umijD " hel mina.»

Transvaal en Oranj e vier. — Blijkens * dedeeling van het Consulaat-generaal der Nede'" den te Pretoria, worden in Tn.nsvaal of de 0r»D' Rivier-kolonie geen blanken toe-relaten die nte' . minste eene Europeesche taal zoowel schril* als lezen kunnen.

Met 18 Dec. a.s. wordt te Aalten een Eijkstelep'-S kantoor, en te Nieuwe Niedorp een hulptelepi"1** jjj kantoor voor het aUemeen. verkeer opengesteld' diensturen op werkdasen zijn: voor Aalten : van 8 voorm. tot 12.30 nam. «° 4 nam. tot 7 nam. (Greenwiehtijd). voor Nieuwe Niedorp: van 7.30 voorm. tot 7.39 B (Greenwiehtijd). Op Zon- en feestdagen: geen dienst. .„ Met 1 Januari a.s. worden een aantal jKijks e 0 phoon- en hulptelephoonkantoren, met aan te siu^j perceelen en openbare spreekcellen, opgenomen •" j Nederlandsen Duitsch telephoonverkeer. alle ver» in de St.-Ct. No. 2J5.

Faillietverklaard: „ 6 Dec. J. G. Tönis, korporaal-hoütbewerke* „ Amersfoort; — rechter-commisarisJhr.Mr.J-So. «SS beque Boeije. te Utrecht; curator Mr. H. J. M' den Bergh, Wilbelminastraat 5, te Amersfoort. „, 12 Dec. A. N. Boisboom, kapper te 's-Gravenhage^, rechier-commisaris Mr. H. A. van Rees; curator ' W. A. Telders, Parkstraat 27, beiden te 's-üraveao™ Geëindigde Faillissementen: G. J. J. Lauw, horlogemaker te Haarlem; ""«f JB. SchoUes, te Wateringen; — beide door bet' bindend worden der uitueelingslijst. 's

Dr. R. Schiffmann bewijst zijn goloof in Z9D " neesmiddel door het GRATIS te geven. iteit Dr. Rudolph Schiffmann is een erkende autor' , wat betreft de strot en longziekten en heeft o%j twijfeld gedurende een praktijk van meer dan der jaren, meer asthma gevallen en aanverwante Z'?K a,i behandeld en genezen dan eenig ander dokter lD e, weretd. Hij maakt bekend dat hij eindelijk cc» fy neesmiddel verbeterd beeft, dat niet alleen aa%i-ergste gevallen terstond verlichting geeft, maar °-u zenden van zoogenaamd «ongeneeslijke gevallen» b c genezen. Dr. Schiffmann heeft het volste vertrouw^ in zijn geneesmiddel en teneinde anderen vaDffei| waarde op de snelste en zekerste wijze te overtuig verzoekt bij dit blad bekend te willen maken da' „ gratis een monsterpakje van «Dr. Schiffrnaß Asthma middel» gedurende drie dagen na da !jjo van dit blad franco aan elk persoon zendt, die »» naam en adres duidelijk opgeeft aan de firma's' M. CLtötiAN & Co., Heiligenweg 42, Amsterda-0, H. SANDERS, Rokin 2, < A. v. TUYLL, Paleisstraat 13, « Pharmacie Francaise, Galerij, « Ai Hij gelooft, dat een dusdanige proef te nemen-^ meest overtuigende en inderdaad de eenige vTe^jeii zijn ;om het natuurlijke vooroordeel van dvizcD it asthmalijders te bestrijden, die vroeger te ver^,, verlichting gezocht hebben. Alhoewel zijn eo^ejj middel in Nederland reeds sedert verscheidene j 3-! is vei kocht geworden, vreest de dokter dat et " personen zijn die er nimmer over hfbien D°. j;t spreken en,, het is om hen te bereiken, dat hïl de( gratis aanbod doet. Eene gelegenheid, om-zo°|0. kosten, een zóó beroemd eu zooveel zekerheid D,g vend geneesmiddel te beproeven moet door ie lijder met graagte worden aangegrepen. (95b ;