Het nieuws van den dag : kleine courant

Amsterdam, 16 December IÖO7. In Perzië. Zooals een telegram uit Teheran ons komt meedcelen, zijn de onlusten, die reeds zoo lang in Perzië dreigden, thans uitgebroken. Het is nog geen maand geleden dat de Sjah, [daartoe door de omstandigheden gedwongen ien zeer tegen zijn wil, den plechtigen eed van trouw aan de grondwet herhaalde; maar menigeen verwachtte toen reeds dat hij epoedig een of ander zou doen wat met dien eed in strijd was; en dat daarmee onlusten zouden gepaard gaan, was met zekerheid te voorzien. 't Is betrekkelijk een kleinigheid geweest, die de ongeregeldheden deed uitbreken. Bij een gevecht tusschen soldaten en winkeliers waren een paar der laatsten gedood en de moordenaars waren in de gevangenis geworpen. Hun vrienden boden een losprijs voor hen aan, maar die werd geweigerd, terwijl de bloedverwanten van de slachtoffers en de Anzjoema's (Sjiïtische priesters) aandrongen op een spoedige terechtstelling der moordenaars. Het Parlement daarentegen eischte een vormelijk proces. Daarop heeft de partij van de vrienden der slachtoffers aan den Sjah gevraagd om de ministers te ontslaan, wijl dezen volgens hen heulden met de Boldaten en voornemens waren de regeexing omver te werpen. De Sjah beloofde te antwoorden, maar vooridat hij dit gedaan had, nam het ministerie ;zijn ontslag. Vandaar de onlusten van gisteren : een groote menigte, vrienden der slachtoffers, (aangezet door de Sjiïtische priesters, de Anzjoema's, kwam voor het paleis en protesteerde tegen de handelwijze van het Parlement, een onmiddellijke terechtstelling der moordenaars eischend. Vervolgens werd een optocht door de stad georganiseerd. Op eens, men weet niet onder welke omstandigheden, werd er geschoten; een paniek ontstond, de kozakken kwamen er bij en ieder vluchtte zoo snel als _ij kon naar huis. Tegen dea avond verspreidde zich het bericht, dat de Sjah den eersten minister en den minister van binnenlandsche zaken had laten gevangen nemen.v In het Parlement heerschte groote ontroering. De voorzitter zeide dat hij de beweegredenen van den Sjah niet kende, maar dat hij er van overtuigd was dat alles spoedig opgehelderd zou worden tot ieders tevredenheid. De Kamer dacht daar blijkbaar anders over; zij had niet zulk een groot vertrouwen in den Sjah en Toesloot daarom terstond een brief aan den 'hem te richten, waarin hem om opheldering | gevraagd werd. Voordat zij daarop antwoord lontvangen had, zou de vergadering niet j uiteengaan. Intusschen had zich voor het Parlementsgebouw weer een zeer groote menigte verzameld; ;wel is waar dunde deze na een paar uren Kweer wegens de vinnige koude, maar toch ;besloten vele honderden deze te trotseeren en iden ganschen nacht buiten te blij ven, hoewel het niet duidelijk is wat zij daarmede konden tiereiken. Er werd warme thee rondgediend, ien men maakte het zich zoo aangenaam mogelijk. De straatjongens hadden er het grootste pleizier in, zij zongen schimpliederen op de grondwet. Het zonderlinge van de heele geschiedenis ïs, dat het volk tegen het Parlement gekant is, en op het oogenblik niets liever verlangt dan afschaffing van de constitutie. Zeker een argument voor hen die beweren, dat de Perzen nog niet rijp zijn voor een grondwetgelijken regeeringsvorm.

; De Temps somt de voorwaarden op, die de t'ranschen aan de Beni-Snassen stellen voor hun onderwerping. Ten eerste moeten zij hun wapens afgeven en teruggeven wat zij aan xle gesneuvelde Franschen ontstolen hebben. Dan wordt hun een oorlogsschatting van 500,000 francs opgelegd, die zij echter in termijnen mogen opbrengen. Ten derde zullen _ij een weg moeten aanleggen van Oedsjda naar Trifa. Al die voorwaarden zullen binnen een bepaalden tijd vervuld moeten zijn. De Framche troepen zullen dus nog een tijd lang zich gereed moeten houden. Moelei Hafid heeft, naar het schijnt, thans het plan opgegeven om naar Mazagan te trekken; hij wil nu direct naar Babat. „Daar," zoo zegt hij, „is het hoofd van de slang; als ik dat eenmaal heb, dan zal de .rest vanzelf komen.* De berichtgever van de Matin verklaart ons thans waarom Hafid niet doorgemarcheerd is naar Magazan, toen na zijn overwinning op de troepen des Sultans de weg vrijwel voor hem open lag. Tusschen Fez en Marakesj strekt zich een gebied uit, waarin de Segarna's wonen, een uitstekend gewapende stam over wie nog geen Sultan iets te zeggen heeft gehad. Deze mannen hadden beloofd Hafid 6ÜOO ruiters te bezorgen bij zijn tocht naar de kust, m<*ar toen het oogenblik van vertrek daar was, kwamen zij hun belofte niet na en antwoordden met geweerschoten op de verzoeken van Hafid's boden. Om de mannen te straffen is toen een troepje van Hafid's mehalla afgezonden; dit heeft een paar domen verbrand en is met wat buit teruggekomen; maar daarmee heeft hij natuurlijk de Segarna's niet voor zich gewonnen. De vrees voor dezen stam weerhoudt hem op het oogenblik zijn grooten veldtocht te beginnen.

De Koningin-weduwe van Saksen, wier overlijden in een telegram van gisteren wordt bericht, was een tante van den tegenwoordigen Koning, dè weduwe van Koning Albert van Saksen, die in Juni 1902 kinderloos overleed en toen werd opgevolgd door zijn broeder George (overl. 15 Oct. 1904). De Koningin, geboren Prinses Carola van Wasa, bereikte den ouderdom van ruim 74 jaren. Zij huwde op 20 jarigen leeftijd met den lateren Koning Albert, en zij had den naam van een zeer huishoudelijke vrouw, o. a. met veel liefhebberij voor het bereiden van allerlei gerechten. Daarbij was zij zeer rechtzinning Katholiek en streng op de etikette. De jonge en jolige Prinses Louise (later Gravin Montignoso) moet haar — lang voor het schanschaal dat aanleiding gaf tot ontbinding van het huwelijk met den tegenwoordigen Koning — veel reden tot ergernis hebben gegeven en zij behoorde met Prinses Mathilda tot de ijverigste tegenstandsters van een verzoening tusschen die vorstin en haren beleedigden echtgenoot. De Prins-regent van Beieren zal peet zijn over den tweeden zoon van den Duitschen Kroonprins, die 21 December te Potsdam gedoopt zal worden. Prins Ludwig, de zoon van den Prins-regent, zal zijn vader vertegenwoordigen. Hedenmorgen komt hij te Berlijn als gast van Keizer Wilhelm. Een jubelkreet gaat door de Fransche pers: de Patrie is weer gezien. Een telegram uit Belfast meldt, dat men aan de lersche kust hoog in de lucht het gevaarte ontwaard heeft, dat nu reeds veertien dagen lang door het luchtruim zweeft. De ballon ging naar het Zuid-Westen; wanneer de wind nu nog maar een weinig draait, dan komt hij nog in Frankrijk neerl Men zou geneigd zijn het bericht te wantrouwen, omdat nog nooit een ballon zoo lang boven bleef; maar daar staat tegenover dat sommige deskundigen dadelijk beweerd hebben dat het schip het zeker een twaalf dagen kon uithouden. De staking der gasarbeiders te Bordeaux is geëindigd. £r is een vergelijk tot stand gekomen na lange onderhandelingen. Zaterdagavond gingen tegen zeven uur de lichten op de groote verkeerscentra aan, maar de buitenwijken bleven in duisternis gehuld. Tijdens de staking sloten alle winkels hun deuren zoodra het donker was; daardoor heerschte op straat de meest volstrekte duisternis. De menschen liepen met lantaarns in de hand; in de koffiehuizen zat men bij kaarslicht. In het proces* tegen S toss el c.s. heeft generaal Bely, do chef der artillerie in Port- Arthur, een voor generaal Fock zeer ongunstige getuigenis afgelegd. Daar op de feiten, die Bely aan Fock ten laste legde, de doodstraf staat, is het te begrijpen, dat de Krijgsraad gaarne wilde weten uit welke bron Bely zijn inlichtingen putte. Daarop wilde deze echter niet antwoorden; hij had te Port-Arthur de zaak onderzocht en bevonden, dat Fock zijn stelüng zonder noodzaak in den steek had gelaten. Een ernstige treinaanslag is bij Ti fli s door 60 roovers gepleegd. Zij wierpen een bom onder den trein, waardoor de twee locomotieven van den spoordijk naar beneden stortten. De postwagen, twee bagagewagens en een rijtuig voor het treinpersoneel werden vernield. Vervolgens openden de roovers het vuur op de overblijfselen van den trein en wierpen nog acht bommen op het stuk, dat ongeschonden gebleven was. Soldaten wisten echter de aanvallers op de vlucht te jagen, zoodat dezen weinig voordeel hadden van hun onderneming. Wanneer men geloof mag hechten aan het gerucht, dan zal de nieuwe politiek der Russische regeering tegenover Finland uiting vinden in de benoeming tot Gouverneur- Generaal van den ge vreesden Kaulbars, den oud-gouverneur van Odessa, die de bloedige pogroms aanwakkerde, althans toeliet. Daarenboven zullen spoedig 1200 soldaten naar Finland gezonden worden, naar men zegt om manoeuvres te houden! Militaire treinen rijden tusschen de voornaamste plaatsen. Men zou zeggen, dat de regeering spoedig ernstige dingen verwacht 1 Er wordt ijverig gezocht naar Panitsa, den moordenaar van Sarafof. Zijn spoor is gevolgd tot de Turksche grens, daar echter is men het kwijt geraakt. Waarschijnlijk bevindt hij zich onder een bende, waar hij lastig te vinden zal zijn. Te Sofia zijn talrijke huiszoekingen gehouden, bij welke men beslag heeft gelegd op een groot getal geweren, toebehoorende aan Panitza's mannen. Heden wordt het slachtoffer begraven; de politie heeft voorzorgsmaatregelen genomen tegen eventueele betoogingen. Niettegenstaande de verzekering van de Porte, dat het grensgeschil met Montenegro niet ernstig is, schijnt er Zaterdag aan de Turkseh-Montenegrij nsche «rens gevochten te zijn. De Porte beloofde voortdurend haar troepen uit een Montenegrijnsoh fort terug te trekken, maar er gebeurde niets. De Montenegrijnen kregen er eindeüjk genoeg van en vielen de Turken aan. Wat de afloop yan het gevecht geweest is wordt niet vermeld.

Op de Amerikaansche oorlogsschepen, welke heden naar den Grooten Oceaan reizen, zijn vele Japanners in dienst. Het schijnt dat sommigen onder hen teekeningen gemaakt hebben van dè kanonnen en beschrijvingen van het oorlogsmaterieel. De officieren der vloot hebben nu de aanzegging gekregen, dat zij, uit vrees voor zulke verspieders, maar liever geen Japanners mede moeten nemen naar den Grooten Oceaan.

Volgens een gerucht zou Bryce, de Britsche gezant te Washington, weldra teruggeroepen worden en vervangen worden door Sir Henry Howard, den Engelschen gezant te Den Haag. Men twijfelt aan de juistheid van het gerucht.

Uit F r a n k r ij k komen berichten van koude, hevige stormen, met sneeuw, hagel en ijzel, waardoor groote storing in het telegraphisch en telephonisch verkeer en veel schade werden aangericht. Ook werden er allerlei ongelukken, kleine en groote, door veroorzaakt; te Parijs o.a. zijn Vele kraampjes en buiten-uitstallingen omver- én uiteengewaaid en in het stadhuis de vensterruiten der zaal waar de Algemeene Raad vergaderd was, door een windvlaag stukgeslageu; ook is er een muur met een steiger omgewaaid, waarbij twee menschen onder hout en steenen werden bedolven.

Te Meudon, Trianon, aan het paleis van Versailles, is mede veel schade aangericht door den wind.

Tusschen Sèvres en Saint Cloud zijn 800 M. telephoondraden afgerukt, en overal: te Hazebrouck,. Vervins, Ch&lons sur Manie, Eeims, Remiremont, Nancy, zijn boomen en telegraafpalen omvergerukt, muren vernield, enz. Te Vervins ontstond brand door inslaan van den bliksem. Te Laxon (Meurthe et Moselle) is een fabrieksgebouw ingestort, waarbij een man werd gedood. En aan de kust van Normandië en Bretagne was het ontzettend noodweer, waardoor verscheidene sohipbreuken werden veroorzaakt.

Ook in Engeland en op de Britsche kusten heeft het danig gespookt. Er werden overstroomingen veroorzaakt in het Theemsdal, Somerset, Leieester, het ISeverndal enz. en er zijn op de kust verscheidene schepen verongelukt. Van den Amerikaanschen schoener, die bij de Scilly-eilanden verging en van welks bemanning, gelijk reeds in ons vorig nummer werd bericht, zeventien verdronken, werd slechts één man levend aan land gebracht en die is zoo ernstig gewond dat hij wel spoedig zal sterven.

Het groote stoomschip Mauretania, van de Cunard-lrjn, is op de Mersey aan den grond gevaren. Het werd echter weldra weder vlot geslaakt eu het bleek bij onderzoek volstrekt niet beschadigd.

Caldwell, de getuige in het proces- Dru c e, die sterk verdacht werd valsche verklaringen aigelegd te hebben, is gevlucht. Zonderling is omdat hij steeds streng bewaakt werd

(Zie verder Laatste Berichten BuilerdandJ

Gelijk te verwachten was, zijn het bezoek van Keizer Wilhelm aan Amsterdam en zijn toespraak aan den maaltijd ten paleize, in de buitenlandsche bladen niet onopgemerkt gebleven. Maar wat niet verwacht kon worden is een wel zeer opmerkelijke vergissing, begaan bij het overseinen van 's Keizers woorden aan de Fransche en Belgische bladen. Wij hebben natuurlijk het' oog op het eenige belangrijke deel van die toespraak, dat wij in ona vorig nummer aanstipten. De Keizer zeide: „Dieser Dankes Schuld kann Ich nur dadurch Ausdruck geben indem Ich mem Leben dafür einsetze das unsere L&nder in Fr ie den sich entwickeln können.* Dus: „Aan het besef van deze schuld der dankbaarheid kan ik slechts uitdrukking geven, door er met mijn leven borg voor te zijn, dat onze landen zich in vrede kunnen ontwikkelen.* In de Engelsche bladen vinden wij de goede vertaling: yby staking my life, that our countries... .* enz. De Fransche en Belgische daarentegen maken ervan: ,je nepuis la reconnaitre qii'en formant des vieux pour que votre pays.... * etc. Nu is er wel niemand, ook niet bij ons te lande, die de woorden van Keizer Wilhelm letterlijk zal willen opvatten. De Keizer drukt zich gaarne wat hyperbolisch uit, wanneer hij in vuur geraakt. Maar de beteekenis van dat gedeelte zijner rede ligt juist hierin, dat hij in vuur geraakte, denkend aan de goede betrekkingen tusschen de beide landen; hierin, dat hij de stérkste uitdrukding zocht om te verzekeren dat zijnerzijds nooit iets tegen ons land ondernomen zal worden. In de zonderlinge Fransche... verminking verliest het keizerlijk woord alle kracht en geur. Geen wonder ook dat de Jndépendance beige, zóó ingelicht, aan den toast geenerlei staatkundige beteekenis toekent; dat het Jour-» nal des Débats schrijft: „Buiten de gewone toespelingen behelsden de toespraken slechts die wenschen en welwillendheidsbetuigingen, die om zoo te zeggen „ritueel* geworden zijn in de toasten vatt souvereinen.* Het Fransche blad brengt er dan de Hollandsch-Belgische toenadering bij te pas, weer sprekende van „den Duitschenj invloed die zeer handig gebruik heeft weten, te maken van de opgewondenheid, in Holland, over den Boerenoorlog," enz. Wij worden dus in. 't gelijk gesteld met onze waarschuwing voor] de interpretaties der Fransche pers. Waarlijk,» de Débats kan gerust zijn én op beide ooren; slapen: ons volk is wantrouwend genoeg vani aard, ook tegenover Duitschland. De Duitsche bladen daarentegen leggen er nadruk op, dat de Duitsche regeering nooit iet» gedaan heeft om aan zulk een argwaan, in Neder-i land nu en dan tegenover den machtigen nabuur opkomend, voedsel te geven. De Münchener Allg. Ztg. constateert dat dit wantrouwen in. den laatsten tijd merkbaar verminderd is. De. Frankfurler Ztg., wijzend op de eenstemmigheid waarmede de Nederlandsche pers den. Keizer verwelkomde, is billijk genoeg om in herinnering te brengen dat „alldeutsche Professoren* en andere te ijverige politici in Duitschland wel eens zoo indringerig geweest zijn dat men zich in Holland moest verzetten, tegen Duitsch-Nederlandsche toenadering (een paar schrijvers en politici in ons eigen landi maakten zich even schuldig, voegen wij er» bij). De vrees voor Duitschland was, na de_> oorlog tegen Frankrijk, „den Holl&ndern in: alle Knochen gefahren*, zegt de FrankfurterJ Maar het blad ziet nu een zekere wending! in Holland ten gunste van Duitschland eni legt er nadruk op, dat 's Keizers bezoek deze) goede wending aanzienlijk versterkt heeft. /

Naar aanleiding van de door »Bo___ ingesteld' enquête naar de werking van het Pachtcontract it» Nederland, welke zich over het geheele land heeft uitgestrekt, kunnen wij mededeelen, dat de commissie f (voorzitter Prof. Mr. Diepenhorst, uit Amsterdam), | uit aila provinciën de medewerking van den Neder-j landscheu Boerenbond heeft ondervonden. Gebleken is, dat het pachtcontract leidt tot be» perking in de cultuur van onderscheidene gewassen. Zoo wordt door het paohteontraot ten zeerste bc-! iemmerd de bietenbouw op Walcheren, in Noordw Brabant, utrecht en Groningen. V Ook bestaan er in onderscheidene provinciën con-j traeten, welke het bouwen van aardappelen en vlasj benevens het telen van mosterd, ten stelligste ver-,1 bieden. Met name Walcheren neemt hierbq een ongunstige positie in. In Gelderland zgn zelfs velf contracten, welke de pachters verplichten tot hand _ en spandiensten, ook tot het honden van jachthonden.' Het leveren van een bepaald getal kievitseieren ij nog aan enkele Friesche pachters opgelegd. Wat den omvang der geldelijke verplichtingen en den duur der overeenkomst aangaat, ia gebleken, dat. uit geen enkele provincie de klachten over te hooge pachten ontbreken. Alleen ia Friesland stemmen alle berichtgever» overeen in de erkenning van het algemeen opdrijven van de pachten tot een onredelijke hoogte. Ken sterke meerderheid der oorrespondenten constateert) hetzelfde feit in Noord- en Zuid-Holland, het westelijk deel van Noord-Brabant, Gelderland, Overijsel eu Drente. Beter is de toestand in Zeeland, Utrecht, Graning eni en Oostelijk Brabant. Toch vormen ook hier dei klagers nog een sterke minderheid of kleine meerderheid. Met hoe groote lichtzinnigheid moi wel bij heti bepalen van de pachtsom te werk gaat, blijkt hieruit, dat in meer dan ééne vragenlijst de hooge voorschotten bij bietenteelt, soms / 200 per H. A. worden aangeduid als de aanleiding, welke het opdrijven mee in de hand werkt. In de meeste provinciën duurt het pachtcontract 7 jaar, is Groningen en Friesland 6 en 7 jaren. Met onweerstaanbaren drang wordt in verschillende provinoiën, Friesland voorop, de afschaffing van daj publieke verhuringen en vooral de opheffing den strijk- en bodgelden geëisoht. De Gemeenteraad van Enschede heef t de gemeentebegrooting vastgesteld tot een bedrag van ƒ 1,8_6,£__,97>£, waaronder voor onvoorziene, uitgaven / 8363,62_£. .• Het bes tuur der Car negie-stichting te 's Gravenhage iteeft aanbesteed het verriohten van grondwerken, plaatsen van schattingen enz., op het terrein van het Vredespaleis aldaar. Minste inschrijver was de Heer J. Knfjnenburg, ta Scheveningen, voor f 3___.

Door dé axchiteoten Rigter en Bronkhorst, ta Bussurn, is het bouwen ran een winkelhuis mets' woonhuis aan de Heerenstraat, aldaar, gegund aani den aannemer B. Steur, te Bussurn, voor /10,210.

De levering van rnnderen voor d«( militaire slagerij te Kampen, gedurende het eerste halfjaar 1908, is opgedragen aan den Heer Q. WJ öantfoord, te Leiden, voor ƒ 0.669 per K.G.

De ou d-h oogl o © r aar H. Kern, thansj wonende te Utrecht, is deze_ dagen benoemd ta. memtxro associé vaa do Kon. Akademje van W_>-i tenschappem te Brussel. j Onlangs viel hom de zeldzame onderscheiding te beoirt, gekoeen te wenden tot me-mbre associé van het Instituut de Firancei, classe des insorip. tionst in plaats van, dea Italiaan. Ascoli. ' j V(N, R OtXj