De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Door den Verslaggever van Be Locomotief,

ZMiag va» 28 September.

lieden werd door den Raad van Justitie te Soerabaja de behandeling der zaak Maligan voortgezet ;ar was niet veel publiek; men .chynt in dit rechtsgeding niet zoo veel bèta _g te stellen als vroeger in de Poiamanzaak.

Het getuigenverhoor begon met den Heer Van Duyce, logement- en tokohouder te Soe» menep; getuige deelt het een en ander mede omtrent de bakende pogingen tot bet invoeren op Lombok van geweren, munitie, enz, met het schip Pride of the Qcean, door Maligan, Page en Danielsen. Getuige verklaart ook, aan Maligan medegedeeld te hebben dat door de Regeering een expeditie naar Lom* bok uitgerust was; beklaagde ontkent dit, aithans hg zegt toen getuige niet goed gehoord of begrepen te hebbeo.

Daarna wordt voorgelezen de verklaring van getuige Powel die sedert naar Europa vertrokken is; beklaagde zegt dat alles wat in die verklaring staat, onwaar is.

Alsnu komt vóór de eerste luitenant der infanterie Van Kappen die verklaart niet te gelooven dat beklaagde den vyand onderricht gegeven haait in het afschieten van kanonnen en repateergeweeren op onze troepen. Beklaagde heeft op de verklaringen van dei zen getuige niets aan te merken; hy heeft alleen tegen de Baliörs gezegd dat zij te hoog aanlegden.

Vervolgens wordt voorgeroepen de oud.Re» sident van Bali en Lombok, de Heer Darmen» bargh. Peze getuige verklaart dat be» klaagde hem eens een bezoek gebracht heeft, vermoedelijk met het doel om hem uit te hooren over den toestand op Lombok Geluige heeft tydens hij de expeditie medemaakte, door spionnen veel over Maligan gehoord ; getuige weet ook zeker dat beklaag* de een paar dagen vóór den overval in de poeri geweest is. Getuige verklaart verder dat hy beklaagde na diens arrestatie gezien heeft. Na bespreking van den politieken toestand op Lombok en van den loop der ta* ken aldaar, komt getuige op den inhoud van het contract, dat door den Vorst van Lombok geteekend zou worden ; die inhoud wordt aan beklaagde voorgebonden.

Maligan heeft op de verklaring van dezen getuige veel aan te merken; by zegt o. a. aHeen by den Resident gekomen te zyn om zijn pas te toonen, maar heeft hem nooit over geweren of munitie gesproken, veel minder over den politieken toestand op Lombok. Beklaagde beweert ook niet in de poeri geweest ta zyn, een paar dagen vóór den overval; van het bewuste contract weet hij ook niets.

De zitting werd hierna gesloten; morgenochtend om negen uur voortzetting.

Voorwaarden van Vergunning voorden Aanleg en de Exploitatie van een Stoomtramweg in de Residenties Semarang, Rembang en Soerabaja, loopende van Goendih over Randoeblatoeng, Bodjonegoro Lamonga» en Tjermee naar Soerabaja

Artikel 1.

De artikelen 4 tot en met 14 der algemeene voorwaarden, vastgesteld by het besluit van 9 Augustus 1893, no. 23 {Staatsblad no. 191) en het Algemeen Reglement in Staatsblad 1893, no. 190, zijn op den krachtens deze vergunning uit te oefenen tramwegdienst van toepassing, zoo ook de later in bedoelde algemeene voorwaarden en bedoelde Algemeen Reglement gemaakte of nog te maken wijzigingen en aanvullingen, of andere te maken algemeene verordeningen omtrent den aanleg, de exploitatie en het gebruik van stoomt ram wegen voor algemeen verkeer in Nederlandsch-lndië, voor zoover die met de voorwaarden dezer vergunning niet in stryd zyn of aan de toepasselijkheid niet eenig voorbehoud mocht worden verbonden.

Artikel 3.

De tramweg zal bestemd _jj n voor het vers voer van personen en goederen,

Artikel 3

Behoudens het maken van uitwykplaatsen met dubbel spoor ter verzekering van aen veilig verkeer, zullen de baan en de kunstwerken worden aangelegd voor enkel spoor. De spoorwydte zal bedragen 1 067 Meter.

Artikel 4,

De tramweg zal te Goendih worden aangesloten aan den spoorweg Semarang-Vorstenlanden-Willem I en aldaar gelegenheid geven tot het doen overstappen van reizigers en tot het doen overladen van goederen. Te Soerabaja zal de tramweg, op een nader in overleg met den Directeur der Burgerlijke Openbare Werken vast te stellen wyze, in verbinding worden gebracht met den Staats» spoorweg, opdat ten behoeve van goederenvervoer, zoowel verbinding met het station Kali Mas als met de overige stations der Oosterlynen mogelijk wordt. Omtrent deze aansluiting, de voorwaarden voor de aansluiting en het gee m senscbappelyk gebruik van sporen en andere inrichtingen, treedt de Nederlandsch-Indische spoorwegmaatschappij in overleg met den Directeur der Burgerlyk Openbare Werken. By gebrek aan overeenstemming beslist de Gouverneur. Generaal.

Artikel 5

By het bepalen der richting van den tramweg zal de Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij rekening houden met de [plannen tot den aanleg van kanalen en leidingen ten behoeve van de irrigatie en van den waterafvoer in de Solovallei.

. Oe voor bet doorlaten van bedoelde kanai.B ca leidingen bij den eersten aanleg van den tramweg benoodigde en door den Directeur der Burgerlyke Openbare Werken goed te keuren kunstwerken, zullen door de Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij worden aangelegd. By den aanleg van den tramweg worden ten behoeve van langs den weg liggende perceelen en ondernemingen, in overleg met belanghebbenden dé noodige overwegen door de Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij gemaakt.

Leidt dat overleg niet tot overeenstemming, dan worden de overwegen gemaakt overeenkomstig betgeen door den Directeur der Burgerlyke Openbare Werken zal bepaald worden.

Artikel 6.

An de Nederlandsch»lndi_cl_e Spoorwegmaatschappij wordt toegestaan de teekeningen van het rollend materieel van den in Europa aan te maken bovenbouw van bruggen en van den weg, ter goedkeuring aan ta bieden aan den Minister van Koloniën. De verkregen goedkeuring ontheft de Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij van de verplichting, om de bedoelde teekeningen in IndiS ter goedkeuring aan te bieden.

Artikei 7.

De tramweg moet gereed en in exploi» tati» gebracht zyn binnen acht jaren, nadat da vergunning overeenkomstig artikel 5, sub 1, der voorwaarden van Staatsblad 1893, n°l9l, z .1 zyn aanvaard.

Artike l 8.

De vergunning zal vervallen den 31en December 1971, zynde het tijdstip, waarop de concessie van den spoorweg Semarang- VorstenlandenoWillem I volgens artikel 69 dier concessie, zal eindigen.

Indien de Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij by het eindigen der vergunning deze wenscht verlengd te zien, doet zij daartoe minstens één jaar te voren het verzoek, onder opgave der voorwaarden, wa&rop zy de verlenging wenscht. Komt dergelijk verzoek niet of niet tijdig in, kan geen overeentemming omtrent de voorwaarden van verlenging verkregen worden, of wenscht de Regeering geen verlengin toe te staan, dan heelt de Regeering hel recht om na het eindigen der vergunning den tramweg met al betgeen volgens artikel 9 § 1, derde lid «daartoe behoort over te nemen tegen betaling eener som die bepaald za) worden door drie deskundigen, te benoemen overeenkomstig het bepaal de by artikel 13.

By de bepaling dier som zal geschat worden het bedrag, waarvoor de tramweg met hetgeen daarbij behoort, op het tijdstip der overneming zal kunnen gemaakt of aangeschaft worden en die som verminderd worden met het bedrag, waarmede de aldus gevonden waarde moet geacht worden verminderd te zyn door het gebruik dat van den tramweg met hetgeen daartoe behoort, gemaakt is.

Voor de overneming zal echter in geen geval meer worden betaald dan het bedrag waarop de maatschappij aanspraak zou hebben gehad in geval van naasting naar de bepalingen van artikel 9 Indien de Begeering van het recht van overneming geen gebruik maakt, wordt door de. GouverneursGaneraal een termijn gesteld om het materieel an de werken op te ruimen, en de openbare wegen, bruggen enz. die voor den tramweg gebruikt zyn, weder in behoorlijken staat te brengen. By nalatigheid wordt hetgeen te doen overblijft van Regeeringswege voor rekening van de Nederlandsch-Indische Spoorweg* maatschappy verricht. De door de Regeering gemaakte kosten kunnen op het by artikel 11 bedoeld waarborgkapitaat worden verhaald. Voor zoover het waarborgkapitaai niet tot verhaal van kosten behoeft té worden aangesproken, wordt het na het eindigen der vergunning, doch niet vóórdat de in de vorige alinea's bedoelde overneming of opruiming is afgeloopen aan de Nederlandsch Indische Spoorweg-maatschappy teruggegeven. Artikel 9. $ 1. De tramweg kan te allen tyde van Regeeringswege worden, genaast tegen den bieronder aangegeven prys. Van het voornemen om te naasten wordt door de Regeering minstens zes maanden te voren aan de maatschappij kennis gegeven. By naasting ingevolge het eerste lid verkrijgt het Gouvernement, behalve den tramweg, alle onroerende en roerende voor de exploitatie gebruikt wordende goederen, we(ke by het einde van het boekjaar, voorafgaande aan dat, waarin het voornemen tot naasting wordt aangekondigd, aan de Nederlandsch- Indische Spoorweg-maatschappij in eigendom toebehoorden, zoomede de aanwezige en bestelde, kennelijk voor den tramweg bestemde magazynsgoederen, met uitzondering van de effecten, van het contante geld en van de vorderingen op derden. § 2. Voor het geval dat de Regeering den tramweg naast vóórdat deze over zijn geheele lengte voor bet verkeer is opengesteld, zal aan de Nederlandsch-Indische Spoor, wegmaatschappy terugbetaald worden al hetgeen blyken» haar boaken tea behoeve van den aanleg en de uitrusting van den tramweg, met inbegrip van rente gedurende dcc aanleg, is uitgegeven, vermeerderd met tien percent en tot een maximum van f 8 750000 (aait millioen zevenhonderdtyftig duizend gulden). Indien de naasting plaats vindt nadat de tramweg over zyn geheele (engte voor het i verkeer is opengesteld, dan zal die, wanneer ook, geschieden tegen betaling van : a. het bedrag dat b'ykens de boeken der maatschappij tot op den dag der openstelling is uitgegeven voor den aanleg en de uitrusting van den tramweg, met uitzondering van de kosten van aanschaffing van het rollend materieel en van de magazijnsgoederen, doch met inbegrip van rente gedurende den aanleg; _. de getaxeerde waarde van het aanwezige rollend materieel op het tijdstip der naasting ; en o. de kosten van aanschaffing der aanwezige magazijnsgoederen; alles te zamen vermeerderd met tien pareen», tot een gezamenlijk maximum van t 8 750.000 (acht millioen. zevenhonderdvyftig duizend gulden). Het onder a genoemde bedrag wordt binnen één jaar na den dag der openstelling van dea tramweg door de Regeering in overleg met de maatschappij vastgesteld. Behalve het hiervoren genoemde maximum bedrag, worden bg naasting vergoed da uitgaven voor de verbeteringen ot de wijzigingen van de bestaande werken, die in bet belang van een veilig verkeer op dan tramweg worden noodig geacht, mits de ontwerpen en de begroottngen door den Gouverneur-Generaal zyn goedgekeurd. ln spoedeischende gevallen kan, onder nadere goedkeuring, door deu Gouverneur* Generaal van de ontwerpen en begrootingen, onverwijld tot de in het vorige lid bedoelde verbeteringen of wijzigingen van de ge» noemde werken worden overgegaan.

Indien met betrekking tot eenig punt van uitvoering dar in dit artikel voorkomende bepalingen geen overeenstemming kan worden verkregen, zal de beslissing van scheidsmannen worden iögeroepen naar de bepa* )ingen van artikel 43. De taxatie der waarde van het rollend materieel zal geschieden door drie deskundigen, te benoemen overeenkomstig de bepa» lingen van artikel 13. §3. De Gouverneur-Generaal is bevoegd om, nadat het voornemen tot naasting ter kennis van de maatschappy is gebrach', een onderzoek te doen instellen naar den toestand van den tramweg en van _l hetgeen by naasting door het Gouvernement zal verkregen worden. Blykt uit dat onderzoek dat een of ander niet behoorlijk onderhouden is, of zich niet bevindt io een toestand die het gebruik daarvan voor het doel waarvoor bet bestemd is, ook voor de toekomst op voldoende wyze verzekert, dan wel dat voorworpen, welke b!ykens de boeken der maatschappy voor den tramweg zy*n aangeschaft, niet meer veorhanden en niet door andere gelyksoortige vervangen zyn, dan wordt de door het Gouvernement verschuldigde naastingspryg verminderd met de kosten, die noodig zullen zün om den tramweg en al hetgeen ondar de naasting begrepen is, in goeden staat van onderbond te brengen, zoomede met de geschatte waarde van hetgeen niet meer voorhanden is. By verschil van meening over hetgeen _>y naasting door het Gouvernement te betalen zal zyn, kan de Gouverneur-Generaal zich in het bezit stellen van al hetgeen by naasting door het Gouvernement verkregen word», tegen betaüog van de som, welke volgens zün gevoelen, in overeenstemming met de bepalingen van dit artikel, door het Gouvemement verschuldigd is en behoudens zyn verplichting om tot den dag der betaling vyf ten honderd rentes jaar» te betalen over hetgeen daarboven zal blyken verschuldigd te zyn, indien door drie, overeenkomstig het bepaalde by artikel 13, te benoemen scheidsmannen, wordt uitgemaakt dat de door het Gouvernement verschuldigde naastmgprys een hoogere is. , . , . , . Zoodra de Gouverneur-Generaal zich in het bezit stelt van den tramweg, wordt het waarborgkapitaal, genoemd in artikel ii, aan de maatschappij teruggegeven, voor zoover daarover niet overeenkomstig het bepaalde in artikel 4 der voorwaarden m Staatsblad 1893, no. 191, is beschikt. Artikel 10. Van de exploitatie *an den tramweg wordt afzonderlijk rekening gehouden. Het aandeel in de kosten der hoofdadministratie in Nederland en in Nederlandschlndië waarmede deze rekening wordt belast, wordt door den Minister van Koloniën, in overleg met den Raad van Beheer der Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij bepaald. De by artikel 67 der concessie voor den spoorweg Semarang-Vorstentanden-Willem I bedoelde commissarissen zyn bevoegd mede inzage te nemen van alle boeken en schrifturen betreffende den aanleg an de exploitatie van den tramweg, ten einde zich te verzekeren dat aan dezen tramweg geen baten worden toegekend, die aan eerstgenoemden spoorweg toekomen en dat de exploitatie^ rekening van dien spoorweg niet bezwaard wordt met lasten, welke op die van den tramweg behooren. By geschil daarover is artikel 13 van toepassing. Artikel 11. Het waarborgkapitaal, bedoeld in artikel 4 der voorwaarden in StaaUSladißB3, no. 191 wordt bepaald op f 40.000 (veertig duitend gulden) en zal worden gedeponeerd ip Nederland ter plaatse door den Minister van Koloniën te bepalen en in door den Minister van Koloniën goed te keuren geldswaarden. Artikel 12, In dt*_«t ayade beambten der Justitie en politie en personen onder geleide van het openbaar gezag en hun geleiders worden, mits niet in afzonderlijke rijtuigen, kosteloos vervoerd.

irtitoJ 43

In de gevallen, waarin volgens de bepa» lingen dezer vergunning een uitspraak door scheidsmannen moet geschieden, worden die scheidsmannen, wanneer het verschil in Nederland ontstaat door den Minister van K.<_A.o_ên en de maatschappy. en in het geval hst zich in Nederfandsch-Indié voordoet door den Gouverneur-Generaal en de vertegenwoordigers der maatschappy in gemeen overleg benoemd. Leidt dit overleg niet tot overeenstemming binnen veertien dagen nadat de meest gereede party baar wederparty heeft gesom meerd, dan zullen de scheidsmannen* op verzoek van de meest gereede, benoemd .v orden in Nederland door den Hoogen Raad der Nederlanden en.in Indië door het Hoog Gerechtshof van Nederlandsch-lndië of dooide rechtscolleges die daervoor in de plaats mochten treden. Indien de gesommeerde binnen voormei' den termijn aan de wederparty bü exploit doet aanzeggen dat zy betwist, dat een dei gevallen waarin uitspraak door scheidsman-* nan moet geschieden, aanwezig is, dan kde bedoelde meest gereede party de benoa ming van scheidsmannen slechte by ge wc dagvaarding vorderen. Is zoodanige aanzegging achterwege gebleven, dan kan na verloop van bovenvermeld den termijn, de meest gereede party de benoeming verzoeken by eenvoudig verzoek* schrift, dat uiterlijk den volgenden dag aan de wederpartij moet worden beteekend. De uitspraak van scheidsmannen is niet vatbaar voor hooger beroep.

Da wyze, waarop partyen haar belangen kunnen voordragen, wordt door de scheids* mannen vastgesteld.

Zooals wy reeds mededeeldan, is den gepensionn .e den kapitein van het Neder- Uhdsc_i*l odiscbe leger Jan Van Vulpen — verleden j*ar wegens diefstal van effecten ten nadeele van zyn schoonmoeder tot twee jaar gevangenisstraf veroordeeld — gratie verleend.

Dit heeft plaats gehad naar aanjeiding van h aar adres, waarin zy onder tranen betuigt, «dat de schuldigverklaring en de daarbij uitgesproken straf ha. r oorzaak vinden in een door haar tegen haar schoonzoon ingediende klacht, doch dat zij eerst thans tot het volle bewustzijn is gekomen dat zy niet dan in eogenblikken van ves stands verbijstering dat noodlot en die ocuitwischbara schande heeft kunnen brengen over hem, voor wien zy nooit anders dan aan genegenheid koesterde, als ware by haar eigen zoon." Wy hebben medelijden met haar die, onder den invloed van een zielsziekte, tegen den echtgenoot van haar dochter een valsche klacht heeft ingediend en die daarover en over de gevolgen daarvan thans de grootste wroeging ondervindt. Maar met niet minder droefheid is ons 'urte vervuld voor den man die het slachtoffer ia van dergelijke omstandigheden en die, met een eervol militair verleden achter zich, ten onrechte tot een onteerende straf werd veroordeeld en deze straf geheel on verdiend-ten deele reeds heeft ondergaan. Intusschen, het is niet om deze zauk als zoodanig dat wy een opmerking willen maken het is slechts naar aanleiding daarvan dat'wy willen wijzen op de onvolledigheid van onze wet en op de gebiedende noodzakelijkheid haar zoo spoedig mogelyk te verbeteren en aan ta vullen. Want ergerlijk is het dat in een geval als dit men zich moet behelpen met een redmiddel en niet den breeden weg heeft kunnen bewandelen. Want waar een onschuldige is veroordeeld, daar moest geen sprake kunnen zyn van gratie, maar van revisie van een buiten des rechters schuld verkeerd gewezen vonnis. Gratie is een onverplicht gunstbetoon, een genadebew^s, een vrijstelling van de straf die, hetzij geheel, betzy ten deele, nog moet worden ondergaan. De onschuldig veroordeelde achter heelt aanspraak op recht: heeft recht op vernietiging van het onteerende vonnis, heeft recht op de meest voikomeu aerherstefling. Waarom dan hier gratie en geen - recht? Alteen omdat de wet in het geval niet voorziet. De wet geeft slechts drie gevallen aan waarin een vonnis of arrest, waarbij iemand tot straf is veroordeeld, kan worden geschorst en zelfs vernietigd, maar het hier bedoelde geval kan onder geen dei drie worden gebracht.

Artikel 375 sub 3o van ons Wetboek van Strafvordering, dat nog het meest slaat op een geval als dat van den Heer Van Vulpen, zegt dat het vonnis of arrest kan worden vernietigd, indien na de veroordeeling van een beklaagde, om welk strafbaar feit ook, een of meer getuigen, welke te zynen laste getuigenis hebben afgelegd, ter zake van meineed in dat geding in rechten worden betrokken. Maar indien de schoonmoeder van den onschuldig veroordeelde tydens het indie_en van de aanklacht en het afleggen van haar getuigenis lydende was aan een zielsziekte dan kan zy, afs zynde ontoerekenbaar, niet ter zake van meineed strafrechtelijk worden vervolgd. Het onteerende vonnis alzoo kan niet wwden vernietigd ; het blyft beatun, hoe vicieus hot ook moge zijn; de aan den Heer van Vulpen ten laste gelegde feiten zyn bewezen verklaard en blijven bewezen: re» judxcata pro veritate habetur. En dit nu juist is wat ons bedroeft. Het tegenwoordig geslacht moge medeliiden hebben met dan onschuldig veroordeelde, mog* oprecht galooven aan züB j eer en zgn onschuld en hem daarvan de best gemeende bewijzen -geven; dat alles neemt niet weg dat het vonnis stand houdt en hem en zyn nakomelingen tot in het verste nage* slacht kan worden voorgeworpen. Maar ook de gratie is misbruikt. Gratie mag niet ten doel hebben des rechters uitspraak te verbeteren. Zy mag alleen verleend worden op gronden van bil ijkheid en staatkunde, omstandigheden waarop de rechter, die alleen de wet heeft toe te passen, niet mag letten. Men veroorlove ons nog een opmerking. Wy twijfelen niet of de gerechte^ke instructie in deze zaak heelt met het meeste be3 leid plaats gehad, evenzeer afs wij vertrouwen dat de rechterlijke beslissing op goede on juist gemotiveerde gronden berust. Maar E dit geval leert ons, aan de mogelijkheid waar| aan veel te weinig gedacht wordt, dat het P voor dan rechter soms uiterst moeietyk is jl na te gaan, of hij iemand voor zich heaf t die |i geheel by zyn verstand is, dan wef lijdende ! in meerdere of mindere mate aan een ziels'■.'. ziekte.

] Het Paleis van Justitie deelde in no. 41 i van den loopenden jaargang een treffend geval van dien aard mede, dat zich geheel aansluit aan onze opmerking. Den 17den Maart 1893, zoo lezen wy, rd de gemeentesecretaris uit Ziegenhals \ door het Schwurgericht te Schweidnita wegena valschheid in authentieke geschriften veroordeeld tot een half jaar gevangenisstraf. Den 6en Januari 1894 stierf de veroordeelde in de gevangenis, ten gevolge van hersen» verlamming. Zyn weduwe — eere zy der brave en trouwe vrouw—overtuigd van zyn onschuld, rustte niet voor dat zy een hernieuwde behandeling van het tegen bern gevoerde proces verkregen had. Het Landgericht te Schweidnitz met deze nieuwe behandeling belast, besliste by arrest van 28 Augustus 1895. dat de beklaagde ook na zyn dood was vrij te spreken, op grond dat het Hof de overtuiging had verkregen, dat de beklaagde tydens het begaan der geïncrimineerde handelingen reeds aan ziekelyke stoornis zyner geestvermogens geleden had, Deed zich zulk «en geval te onzent voor, men zou andermaal den onschuldig veroor« dealde niet kunnen rehabiliteeren. De wet voorziet daarin niet, waarom ook op dergelijke gevallen als het hier medegedeelde by de herziening van de desbetreffende bepalingen «al moeten worden gelet. Want Taker dan velen zich schijnen te kunnen voor» stellen, doet tich hst geval voor, dat de misdaad het eerste verschijnsel, de eerste aanwyzing is van de hersenziekte. De rechter meent in zoon geval een schuldige te straffen en hy treft slechts een niettoerekenbare. Het is eerst later, wanneer deze syn straf ondergaat, dat men de verstandsverbijstering, den waanzin of de krankzinnigheid zich ziet ontwikkelen. Op het oogenblik van de misdaad kan soms niets doen vermoeden dat de ongelukkige lydende was aan een zielszieke. Maar wordt later bewezen dat de daad bedreven is onder den invloed dezer ziekte, dan moet het vonnis kunnen worden herzien, dan moet aan den ongelukkigen krankzinnigeen aan zyn familie worden teruggegeven minstens de eer, ten onrechte helaas 1 aan hem ontnomen. Nog eens: in zulke gevallen geen gratie, maar rehabilitatie.

(Amri. Ebl)

Tot de Koninginnen, van wie hoogst zelden de eene of andere bijzonderheid verhaald wordt, behoorde vroeger ook Maria Amalie van Portugal. Men wist slechts van haar te vertellen dat zy een schoone geestige vrouw en een teedere moeder en echtgenoote was. Hier en daar hoorde men ook van een kleinen roman gewagen: hoe déze dochter van den Graaf van Parys Koningin geworden was. Men vertelde, dat de Koning, destijds nog Kroonprins, verliefd geweest was op een Prinses van een regeerend huis, dat hem echter geen wederliefde was geschonken en hoe daarop een Par\jsche dame, de Markiezin De La Ferronay, om dan Kroonprins te troosten hem in kennis bracht met da dochter van den Graaf v»n Parys. En na de verloving en bet huwelijk hoorde men niets meer, totdat eeniga jaren geleden hst gerucht de ronde deed dat de Koningin inde medicijnen studeerde, omdat de toestand van den Koning haar verontrust had. De Koning van Portugal was wel gezond, krachtig en sterk, doch hij had aanleg om al te zwaar gebouwd te worden-ue Koningin raadpleegde derhalve *erB^f'"?B geneesheeren, las boeken over *w£a«+ Consulteerde de.geheelejj^ — Zijne Msjestei.gen tevergeefs: benep htj er zich op dat zy toch e8anrAenl3hueer ™' Want de Koningin verklaarde om hem deze Uitvlucht on mo g«'«k te mak.enj dat z« werkely k in de medicijnen ging studeeren! Het Hof glimlachte aanvankelijk en beschouwde dit gesegde als een grap. Doch de Koningin begon in allen ernst de anatomie, den grondslag der geneeskunde, te bestudeeren. Zy liet alle mogelijke leermiddelen der anatomie koopen, daarop kwamen leeraren der anatomie in het paleis en een der ver trekken van de Koningin werd tot ontleed zaal ingericht. Een ontleedzaal in een Koninklyk paleis iB zeker iets eenigs. De hofdames verbleekten en vielen flauw van ontzetting. De Kontngin daarentegen dweep'• net de geneeskunde en sedert dien ijjd werd aan het Hof veel minder dan gewoonlijk gegeten. De hofdames geraakten geheel op den achtergrond eo voor haar in de plaats verschenen aan tafel ernstige, eerbiedwaardige geleerder, die gedurende den maaltyd van een «bijzonder mooi geval" aan de Koningin melding maak* ten, by de raoüts verhaalden van een »kloesiek schoone operatie" en gedurende bet dessert spraken over een interessaat ziektegeval, waarby den gezonden hofdames bet hart in het lichaam omdraaide.,,

Zoo ging het gedurende één, twee jaar. Anatomie, chemie, physica, phyaiologie werden srnmma oma Umie stormdenerha_.d over» weldigd, eo baar leeraren stonden verbaasd over haar kennis, haar vlug begrip en haar band-'gheid. De beéetening dezer wetenschappen drukte echter op de hofhouding als eeo berg. Plotseling kwam er redding uit Würzburg. Want ep het vernemen der tyding van Röntgen's ontdekking, verzocht de Koningin den professoren in het Koninklijk paleis proeven met X stralen te nemen. Het resultaat dier proeve', bracht haar in zulk een geestdriftige bewondering, dat aan het Portugeesche Hot thans mets wordt gedaan dan photographeeren met. Xstralen. Van den Koning, de Prinsen, de hofdames worden «levende geraamte-opnamen" gemaakt. De Koningin heeft dus eennieuwe specialiteit. Da anatomic is terzijde geschoven en de ontieedzaal staat ledig. De •.. nng, het geheele Hof herademt. Het is alsof een betere lucht het paleis doorstroomt en —• wanneer Réntgen eerstdaags uit Liss-boo een orde ontvangt, dan is deze ontwijfelbaar van den Koning afkomstig, die den beroem» den ontdekker by voorkeur — de reddmgs _ medaille zal vereeren-

{Rott. Nbld.)

Langzame Scheiding. — Nu moat ik van je scheiden, liefste, en opdat bet my niet zoo zwaar zal vaüen, reis ik met een boemeltreio. Slim. — Vrww : Waarom wind je een doek om je hoof i ? — Man (kleermaker): Omdat ik den dokter manen ga: — dan gefooft de bediende, dat ik een patiënt ben en kom ik ten-ni nsté binnen. Parate Executie — Jantje. Mama, van nacht heb ik ge« ' droomd dat het regende dat het goot en dat ik doornat ward. — Mama (hem een pats gevend) Daar, , kwajongen I Wat doe je zoo in den regen te loopen. Een volgenden keer neem j. miar je parapluie meê als je droomt, versta je dat'

Het Perpetuum Mobile gevonden .— Men plaatst op een wagentje dat over rails l_.pt een krachtigen ventilator, die eindigt in eea groote opening, gericht naar een voor cp het wagentje geplaatst zeil. Da vaatiiit.r wordt door middel van een riem zoad.r einde in verbinding gebracht met een der assen van de raderen. Men geeft dan het wagentje een stoot, de wielen gaan draaien en brengen den ventilator in beweging, deze blaast mat kracht tegen het zeiltje, dit trekt het wagentje voort, de wielen draaien daardoor sneller, de ventilator werkt nog krachtiger, enz.^ enz., zoodat het wagentje ten Hotte met een oneindig groote snelheid voortvliegt, tenzij men bytijds eeo gat in het zeil maakt I Wie het niet gelooft, k&n het lichtp robeeren: het eenige bezwaar dat men waarschijnlijk zal ontmoeten is dat het wagentje, wanneer het met den ventilator verbonden is, wat zwaar zal loopen. Wij vonden dit vernuüige denkbeeld in Dos ludus* trialle Echo, hetwelk zekeren «Go.structie- Meyer" als uitvinder noemt.

De Forst vast Monaco heeft weder, bij zijn wetenschappelijke onderzoekingen op zee met zyn jacht Prineesse Aliee, een voor de wetenschap en de scheepvaart belangryke ontdekking gedaan- Op een plaats waar de zee, naar men veronderstelde, 2000 k 3000 meter di*>p was, negentig kilometer tea Zuiden van de Azoren, vond hij een diepte van slechts 241 meter, en bij onderzoek ontdekte by datuaar een zandbank is, vyfenvyftig kilometer ia omtrek, met twee hooge punten van 76 en 190 meter.

Dn bewoners van de eilandengroep dia, aan alle kanten door diepe zee omringd, weinig gelegenheid hadden tot vischvangst, zyn blyde met de ontdekking van deze altgestrekte bank, waar, naar men verzekert, veel visch wordt gevonden. Een bezwaar ia dat in het vaarwater aldaar alleen zeer sterke schepen zich kunnen wagen. Ook voor de scheepvaart is de ontdekking van belang. Want by storm zyn da golven veel heviger op zulk een uitgestrekte, ondiepe plek, en de schepen kunnen die, nu sy haar kennen, vermijden.

Mevrouw lA.Hung'Chsng. De Chineesche Onderkoning heett volgens de Engelsche bladen een wonderbare gemalin. De dame is ruim vyftig jaar oud, doch zij ziet er uit of zy eerst dertig jaar was. Een oppervlakkig beschouwer zou zelfs kunnen gelooven dat zij de drie kruisjes nog niet achter den rug beeft. Li- Hung-Chang's gemalin is een schoonheid van den eersten rang en aan haar schoonheid paart zich een uitnemende ontwikkeling van geest. In haar woning aan de P.i Ho heeft Li't echtgenoote een groot aantal pauwen. Zy liefhebbert in de botanie en bezit een kostbare verzameling van ze'dzaam Chineesch porselein en vaatwerk. Natuurlyk staan dviund dienaren onder haar bevelen. Als Chineesche dame van zulk een voornamen rang bezit Mevrouw Li.Fuug-Chang 500|apocnen, 2000 rokken en 1200 pantalons. Haar voeten syn natuurlyk naar Chineesch gebruik tot een misvormd minimum samengeperst. LUHung- Chang's gemalin moet o. a. ook een groote haarkunstenares zyn. Men verhaalt namelijk te ShanghayJ dat zy haar gitzwarte weelderige lokken op honderd verschillende wyze laat opmaken. Voor dergelyke schoone kunsten heeft zy natuurlyk tyd genoeg.

Boe hoog vliegen de Vogels ?—De hoogte, waartoe de vogels kunnen stijgen, is zeer verschillend. De condor, de grootste onder alle vogels, heeft men reeds op een hoogte van 88G0 meter—d. i. bove» de allerhoogste bergtoppen der aarde—zien zweven. Deze merkwaardige vogel ademt met hetzelfde gemak onder een luchtdruk van 760 als onder die van 320 mM. en leeft ongemoeid op hoogten, waar de mensch op den duur niet zou kunnen leven, want hij bouwt zija nest ter hoogte van 4600 meter, d. i. hoo« ger dan de top van den Mont«Blanc—Andere vogels zyn op de vo'gende hoogten waargenomen: de koning, gier 7300 meter, de aasgier 6400 meter, de adelaar 4800 meter, tal van andere roofvogels op een hoogte van tot" 4000 meter. De ». cbneeaocmer", de -Fleuvogel" beide in de Alpen geboortig, koesteren een voorliefde voor het koude gebied en werden tot op 4600 meter hoog zwevend gezien, waar zij nog voedsel (insecten) vinden. Roodborstjes en goudvinken, heeft men tusschen zonnevogels (in Zuid Amerika en Afrika) boven de hoogste bergen waargenomen en een zekere soort kc~ libri, komt nooit .eneden de grens van 3600 meter boven den zeespiegel.

De Ballontocht van Andrée. — -trindberg, de dichter en chemicus, wiens neef den avontuurlijken tocht van Andrée zou mcd. maken, is volstrekt niet verwonderd dat de reis niet doorgaat. In een onderhoud heeft hij de meening uitgesproken dat de ondei neming te kampen bad met mat_r;êelehindernissen die een welslagen al zeer problematisch maakten. De ballon met zijn 5000 kubieke meter gas en zijn gewicht van duizenden kilo's scheen hem een zeer onhandelbaar voertuig toe. De ■tuurtouwen, meende hy, zouden meer kwaad dan goed doen; als zy ergens vastraakten jou men ót den ballon moeten doen stijgen door bet uitwerpen van ballast, óf moeten dajen tot op den grond, om de touwen loste maken en dil zou verlies van gas ten gevolge hebben. De tyd die noodig is voor het vullen van den ballon, maakt het feitelijk enmogelyk om party te trekken van plotselinge veranderingen in de windrichting. Naar zyn oordeel is een ouderwetsche Montgnlt.ère, die met warme lucht gevuld wordt, bet ware vervoermiddel «oor zulk een reis. Met een spirituslamp van de vereischte grootte kan de vulling in evenveel uren geschieden als voor de vulling met dagen noodig zyn Een Montgolf,ère biedt bovendien het voor deel dat de reizigers, als zy ergeos zyn neergedaald om waarnemingen te doen, m .1 geringe moeite weder kunnen ops'ij<_e_, ter wyl de warmte van de lamp hun ook goed te pas komt op de reis. Ofschoon het waarschijnlijk is,s hynt hel neg niet zeker dat Andié_ voor dit jaar de re s heeft opgegeven: er is tenminste _og geer stellig bericht van ontvangen.

Waardevermindering der Diamanten. In de laatste jaren zijn de diamanten zeer in prys gedaald. Tot bet jaar 1865 kwa> en de in Europa ingevoerde diamanten bijna uitsluitend uit Oost-Indië, Borneo en Brazilië en de geheele uitvoer dezer wereldstreken beliep jaarlijks ongeveer f 6 000.0(0. Later werden aUeen uit Kimberley, de in het Noorden der Afrikaan sche Kaapkolonie gelegen diamanten" stad* jaarlijks voor f 12.000.000 diamanten geëxporteerd. Sedert het jaar;lB7o zyn daar niet minder dan f 4800000000 aan diamanten beseed door Europa, Noord «Amerika, Australië enz, en het slypen, zetten en verkoopen der diamanten heeft bovendien nog verscheidene millioenen gekost.

De ontdekking der Alnkaansche diamantvelden had plaats in het jaar 1867. Eerst groeven enkelen voor zich alleen, daarna weiden maatschappijen gevormd, die aanvanke» lyk op goed geluk den grond tot een diepte van honderd meter omwoelden, daarna echter de exploitatie volgens de technische voorschriften van het mijnwezen, met machines, xeven, breek» en spoel wei ktuigen, voortzet* ten. De exploitatiekosten der Kaapsche mynen bedragen tbacs dikwijls f 12000 per dag. Tei wyl deze onkosten gestadig grooter worden, dalen de pryzen der diamanten aan« houdend. Vóór vyfentwintig jaar kostte het diamant per karaat ongeveer f 36; thans maakt, men er nauwelijks f 9 voor. Destijds verbruikte Europa voor ongeveer I 6000.000 diamanten, later voor f 48.000.000 en thans is de markt overvoerd. De vraag is sterk verminderd; de geheele wereld vraagt jaar.yks nog slechts voor hoogstens f 24.000.000 diamant, zoodat de kleine diamant-maatschappijen de exploitatie moesten staken. De diefstal in de mij nen bedraagt te Kimberley aileen gemiddeld 10 i 15% van de jaardjkscbe winst. Ook de vroeger zoo kostbare parels verschijnen thans in veel grooter hoeveelheid aan de markt, omdat in de Fransche koloniën met de grootste zorgvu digöeid paarlo.Eterbaukeo worden aangelegd en geëxploiteerd-

Dansen. In Engeland, maar voornamelijk te Londen klagen de dansmeesters over de ontaarding der edele danskunst. De fraaiste dansen zullen op die manier verdwynen. De Engelsche vereeniging van dansonder wy zeis heeft zich de zaak aangetrokken en wi. ee_ normaalschool voor onderwijzers in dat vak oprichten. De oorzaak van dit kwaad is, volgens een der voornaamste dansmeesters, de manier, waarop de lanciers en quadrilles maar al te vaak gedanst worden. De fi, uren wor den niet volgens de voorschriften uitgevoerd, of wel, zij worden geheel weggelaten en door andere vervangen.

Volgens hem ia de wals de eenige dans die met voorliefde gedanst wordt, »lk dun beweren", zegt bij, »dat gedurende het Londecsche seizoen byna geen quadi 1 es gedanst syn, ofschoon zy een iaar ot tien geleden zeer in de mode waren. Walsen en anders, den geheeien avond, een enkele laaciers, en i.u en dan een poika, waot die d. n-> e< i ij. \ m de deftige kringen weder meer in. u st ie kamen.

«Onder de burgerklasse worden nog yeel quadrilles gedanst, maar verknoeid op de straks genoemde manier."

Volgens dezen vakman hebben het w:el« ryden en de and re lichaamsoefeningen van dezen tyd geen invloed op het dansen. Wel heeft het dansen niet meer de verfyning en de élégance vaa vroeger, en wordt buiten beter gedanst dan ie Londen; ook dansen over hei aigemeeu de dames beter dan de heeren De .eden bier voor is gemakke'yk op te geven. Eu.ten beeft men meer viyen *i]d e» de dames hebben meestal meer gelegenheid tot feeren en oefenen dan haar dansers.

s^ok hier wordt in de laatste jaren geklaagd over achteruitgang. Het schynt zoo min of meer in de lucht te aitten. Of nu de kunstige en moeilyke dansen die voor byzondere feestelijke gelegenhedenheden ingestudeerd en by wyze van vertooniug opgevoerd worden, indien toestand verbetering zullen brengen, is de vraag. _ e dagen zyn voorbij dat kunstig, sierlyk dansen ale een noodzakelijk bestand», deel eener goede opvoeding werd beschouwd. Er is tegenwoordig zooveel anders te doen en te leeren, dat de noodige tyd niet meer voor de dansles beschikbaar is.