De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Ter voorkoming van onaangenaamheden, zende men de nog verschuldigde aboimenients-geldeu vóór 15 Maart aan DE GROOT, KOLFJb1 & Co.

Nabij Saverne is ecu industrieel gestorven, Gm,denbeeg, een weldoener van zijne arbeiders, dn; een duurzaam gcdenkteeken van zijne verstandige menschenliefde heeft achtergelaten en in zijnen kring deed, wat de Fransche Regeering verwaarloosde. Misschien breekt eindelijk voor Indie het tijdvak der vrije nijverheid aan. Goldenberg kan dan voor menigen planter of fabrikant een navolgeuswaardig voorbeeld zijn. Schetsen wij daarom, aan dc hand van Michel Ciievalier, zijn levenswandel. Do dood heeft onlangs een man weggerukt, die de Fransche nijverheid tot sieraad strekte. Hij was hoog gestegen in do -lgemeeue achting door do vcibeteringen, die hij in zijne werkplaatsen had ingevoerd, en door de betrekkingen van sympathie en vertrouwen, die hij met de rondom hom wonende arbeidersbevolking had tot stand gebracht. Hij had niet minder dc opmerkzaamheid getrokken door verstandige zorg voor de toekomst, waarvan hij de stormen vooruitzag, ik wil spreken van Goldenhf.rg, uit Zornhoff, bij Saverne. In zijn aanzijn heeft de smartelijke zonderlingheid plaats gegrepen, dat hij, geen geboren Eranscliinau, het geworden was door immigratie, en dat hij weinige maanden vóór zijn dood opgehouden heeft het te zijn door het tractaat, dat een eind maakte aan den noodlottigen oorlog van 1870. De levensbeschrijving van Goldknberq zou dc schets van dc Fransche nijverbeid zijn sinds veertig jaren, zoowel in verstandelijk, zedelijk, maatschappelijk als technisch opzicht. Zij zoude door een treffend voorbeeld do kansen van verheffing toonen, den werkzamen, schranderen en rechtschapen man zonder erfdeel aangeboden door onze maatschappij, die voor zoo slecht wordt uitgekreten door gewaande vrienden van den vooruitgang. Güstaaf Goldenberg, geboren in 1805, stamde af van eene Vlaamsche familie, dio het door Eiui's II in de Nederlanden gevolgde stelsel van godsdienstige onderdrukking gedwongen had zich naar Duitschland te verbannen. Zijne oudois waren gevestigd in liet dorp Bliodinghausen, dat een doel uitmaakte van hot voorbijgaande koninkrijk Westfalen, door Napoleon geschapen ten gunste van zijn broeder JerÖME. Ofschoon zijne familie weinig fortuin bezat, had zij er door hare houding en zeden ainzien onder hare buren genoten. Zijn grootvader was door verkiezing burgemeester geweest eu werd in 1813 als zoodanig lierkozen, toen de tegen Frankrijk gewapende, coalitie den .Yestfalisclien Staat bezet had. In 1816 verlieten dc Gol- DENBERg's, drie geslachten vormende, hunne geboorteplaats om zich neer te zetten te Molsheim, waar zij zich associeerden met de Coülaux, cene achtenswaarde familie, die er cene tot dusverre weinig beduidende fabriek van snuisterijen had. De jongo Güstaaf, slechts dertien jaren oud, maar begaafd met een verstand en eene rijpheid van oordeel verre boven zijn leeftijd, werd sinds 1816 [? 1818] in dc onderneming gebruikt, Hij verdeelde zijn tijd tusschen studie en fabriek-arbeid. Weinige jaren na zijne vroegtijdige opneming in den generai en staf van het huis, was hij de doordrijver van belangrijke verbeteringen in dc fabricatie. Aan zijne verstandelijke en zedelijke hoedanigheden paarde Güstaaf ongewone lichamelijke voordeden. Tegen het tijdstip, waarvan wij spreken, was het een schoon jongeling van groote gestalte, met welwillende gelaatsuitdrukking, een zachteu en tevens ernstigon oogopslag. Het huis Coulaux achtte het wcnscholijk hein te doen reizen voor de plaatsing van zijne producten. Hij ging dus verre van den Elzas, te paard; dat was toen voor een handelsreiziger dc meest gebruikelijke manier, daar dc wegen zeldzaam en slecht onderhouden waren. Hij zette zijne tochten voort tot iv het diepste van Bretagnc, tot Brost, eene aanzienlijke markt. Bij het gezicht van dien grooten blonden jongen, wien de frischhcid van zijne kleur zijno buitengewone jeugd niet kon doen verbergen, ontvingen de landsbewoners hem met verbazing, en in de ruwheid van eene spreekwoordelijke rondborstigheid, verklaarden eenigen hem, dat het hun niet voegde zaken te doen „met een kind.'' Hij was dan ook niet ouder dan zestien jaren. Een hunner echter, bewogen door den smartclijkcn indruk, dien hij op zijne trekken las, gaf hem een reudez-vous tegen den namiddag, en werd zoo getroffen door zijn gesprek, dat hij hem in zijne bescherming nam, hem cene aanzienlijke bestelling deed, hem ten eten hield en aan zijne zonen voorstelde als een natevolgcn voorbeeld. Vervolgens bracht hij hem naar dc sociëteit, waar verscheidene handelaren elkauder ontmoetten. Hy beval hun den knaap in zulke warme bewoordingen aan, dat de fabriek to Molsheim sedert dien tijd te Brest cene uitstekende klandisic had. Op een-cn-twintig-jarigen leeftyd werd hij het hoofd van de onderneming. Middelerwijl was hy to Parijs geweest om zijne kennis uittcbreiden door het volgen van wetenschappelijke collegies. In 1834 scheidde hij zich af van het huis CoCLADX en richtte voor zijne eigene rekening eeno kleine fabriek van snuisterijen op te Darlisheim, bij Molsheim. Drie jaren later vond hij, dank zij zijn goeden naam, het noodige crediet tot aankoop van do betrekkelijk kostbare fabriek te Zornhoff, die het niet tot bloei had kunneu brengen. Zij is het tooneel geworden van zijn merkwaardig welslagen en van zijne gelukkige pogingen om cene talrijke arbeidende bevolking op den weg van orde, van zedelijkheid '■» van welvaart te houden. i'- Maar er was een aanhoudende ijver van jaren noodig om de herschepping van de inrichting tot stand te brengen; to meer, daar het, nnnr GoIdENBEBG'a inzichten, niet alleen gold den fabriekmatigen arbeid te verbeteren, zoodat hij productief werd. De nieuwe meester vau Zornhoff stelde zien ook ten doel, er de verhouding van dc werklieden tot den arbeidgevcr eu onderling op liefere grondslagen te vestigen. Eon der voorwerpen, die hij reeds dadelijk najaagde, was de verspreiding van kennis. Hij maakte zich de taak gemakkelijker door het burgemeesterschap van de gemeente aantenemen, waar de voornaamste zijner fabrieken lag. Vóór zijnen tijd was er in het land slechts eene slechte school, waar men geen Fransch sprak; zij werd gehouden in eene hut, en de schoolmeester was een arme duivel, dio hot stellen moest met een jaarlijksch inkomen, van 225 francs, half iv spetie, half in levensmiddelen, daaronder begrepen 24 francs, die hij trok als organist vau de kerk. Deze staat van zaken werd geheel veranderd. Er kwam een schoolgebouw voor dc jongens, een ander voor dc meisjes, met goed bezoldigde onderwijzers en onderwijzeressen, en alle kinderen spraken Fransch. Het grootste gedeelte van do kosten werd gedragen door Goldenberg. Na eenigen tijd richtte hij cene landbouw-kas op, bestemd om den boeren, die zijne werklieden geworden waicu, tic noodigo gelden vooiteschieten tot aankoop van vee, ten minste ééne koe per huisgezin. Hij opende voor de huismoeders gemakkelijke wosch-inrichtingen. Hij voerde bovendien tal van verbeteringen in, waardoor hij te Zornhoff al het goede overnam, dat hij elders had waargenomen. Ik behoef dus niet te zeggen, dat do onderneming van Goldenberg weldra hare spaarkas en hare onderstandskas had. In zijn oog behoorde dit tot de grondbeginselen. Zijn voornaamste en oorspronkelijkste werk is de regeling. die hij aan het familie-leven van de werklieden zijner fabriek giif, en dc levensbeschrijving van GOLDENBERG ontleent daaraan een geheel bijzonder belang. Hij ging uit van hot beginsel, dat hot welzijn van oen arbeidersgezin moest voortspruiten uit hot bondgenootschap van het werk in de fabriek en het werk op het veld, moetende do man zijnen dag doorbrengen in de Werkplaats, en de vrouw en kinderen iv den tuin en zorg dragen voor de koeien en dc varkens, niet zonder eenigen bijstand van den echtgenoot en vader, die bijgelcgenheid ecu handje helpt in den hof of in don stal. Hij heeft-achtereenvolgens verscheidene dorpen doen bouwen, bestaande iv eene reeks van villa's of landelijke huizen, tusschen Zornhoff en Saverne. Elke woning staat op zich zelve, te midden van een tuin. Om alles te verwijderen, wat naar kazerneêring zou kunnen zwecmen, heeft men aan de huizen verschillende vormen gegeven. Aan elk is een stal verbonden, die twee koeion en twee varkens bevatten kan. De gezinnen, die meer arbeid kunnen leveren, ontvangen nog een lap gronds, die zij bebouwen. Zij kunnen allengskens het huis en het kleine veld koopen, of de betaling van de pacht, wordt hun gemakkelijk gemaakt. Do heer Goldenberg hooft zich door zijne vastberaden. en vasthoudende pogingen verheven boven de gewone philanthropie. Door mij zoo uit to drukken, wil ik in het geheel niet geacht worden deze te minachten. Men is oprechte dankbaarheid schuldig aan de mcnschlicvende fabrikanten, die het welzijn vau de arbeiders hunner zaak ter harte nemen eu hun sympathie betoonen door opofferingen. Maar GoiDENBXRO is meer dan nat, geweest. [lij heeft niet alleen getracht den trek naar welwillendheid en edelmoedigheid, hem aangeboren, te voldoen, hij heeft het welzijn van de maatschappij in het algemeen op het oog gehad. Hij heeft aan den gezichteinder do teekenen van ontzettende gevaren onderscheiden, en hij heeft zich een programma opgelegd, dat, naar zijne gedachte, het onweder moest afwenden door de verbolgen elementen tot bedaren to brengen. Hij heeft zich een ideaal van fabriek nijverheid gemaakt, en niet tevreden met het op het papier te stellen heeft hij het willen aanbevelen door zijn eigen voorbeeld. Hij heeft zijne meeningeo, zijno voorspellingen en de maatregelen, die hij als geschikt beschouwde om het buiten zijne oevers treden van het kwaad tegentehouden, te bock gesteld in eon deel waarvan de titel de groote bezorgdheid aanduidt, die zijnen geest bezig hield: De F Avenir de notre société. De dagteekening is van 1850. Op dat tijdstip was Frankrijk overdekt met room eu genoot groote welvaart. Do hemel schoon zoo helder. De Krimoorlog was pas geëindigd. Frankrijk kon zich do machtigste eu meest geëerbiedigde natie der wereld wanen, het scheen eene maatschappij, volkomen gevestigd op hare grondslagen, maar Goldenbeug liet zich niet verleiden door den schijn. Ziehier een gedeelte van zijn bock, waaruit bet blijkt: „Bij de eerste „omverwerping van den staat van zaken zou wel kunnen „gebeuren, wat ons in IS4S bedreigd heeft, namelijk, dat „men door middel van cene schadeloosstelling, betaald in „assignaten, aan de fabrikanten hunne inrichting ontnam „om ze te geven aan de werklieden. Wel zou dezo toestand vau korten duur wezen, maar het kwaad zou gedaan „zijn, en na zeker tijdvak vau wanorde en armoede, dat „ons wellicht cene halve eeuw zou terugwerpen, zouden „wij verplicht zijn van meet af to beginnen om vooruit „te komen." Dc mooglijke gebeurtenis, waarop Goldenbeug in 185 6 wees, scheen aan de wijzen van den dag de droom van een liorscnschiminigcn geest toe. Do sinds zestien maanden voorgevallen feiten tooneu, of hij niet, integendeel een waarnemer was, vol scherpzinnigheid en doorzicht, liet denkbeeld, de hoofden van ondernemingen te boroovcn vau wat zij bezaten om het te geven aan de arbeiders, had iv 18-18 gocn enkelen ontzag wekken den voorstander gevonden. Louis Blanc had in zijn Organisation du Trarail vermeden er het voorstel toe te doen, althans rechtstreeks. Tegenwoordig is het schering en inslag van de leer der Internationale. Een feit, dat dubbele ongerustheid vermag intcboczcincn, is, dat dit roofzick en omwentelingsgezindo denkbeeld tot den staat van geloofsleerstuk is overgegaan bij tal van werklieden, ik zou durven zeggen bij dc meerderheid van hen, die door hunne woorden, hunne daden, hunne bedreigingen de andereu medesleepen. Ongerijmd geloof, dat materiöelo hartstochten vergiftigen en verontreinigen, maar niettemin een ingeworteld geloof, en juist daardoor zeer gevaarlijk. Als de Commune van Parijs er in geslaagd was Frankrijk te everheerschen,—en zij kon slagen—, zou het plan, üat den beredeneerden schrik vau Goldenberg opwekte, eene wet van don staat zijn geworden. De Commune is verwonnen geworden; maar wie zou durven beweren, dat do roofzieko denkbeelden, die de omkeering van de maatschappelijke orde beoogden, die haren Catechismus uitmaakten en dezelfde zijn als van de Internationale, haar niet overleefd hebben. Die denkbeelden worden sanmgevat in één tcoken: dc roode vlag; wie zou kunnen, wie zou durven zeggen, dat er to Parijs, te Lyon, te Saii.t-Ëticnne en elders niet honderdduizenden individuen zijn, voor wie de roode vlag ecu heilig teeken, het zinnebeeld van dc toekomst is? De assignaten dio, volgens Goldenberg, dc geldmiddelen van de beroovers zouden zijn, waren gereed. Do zegevierende Commune maakte zich meester van de Bank van T rank rijk, die dc bevolking door onze gouvernementen gewend is geworden to beschouwen als een lijdzaam werktuig van den wil van het bewind. De bankbi 3fjes-plank werd onmiddellijk dc assignaten-plank. Richt men niet nog tegenwoordig door den duur van den gedwongen koers onbepaald te verlengen en den toestand te verergeren, door vermeerdering van het getal in omloop zijnde biljetten de gemoedoren af om iv haar slechts eene fabriek van ren geld te zien ten gebruike van de Regeering? bOLDENBEBG meende, vat men om het verschrikkelijk onweder, dat hij langzamerhand zich zag samenpakken, te doen afdrijven, met nut dc, middelen zou kunnen aanwenden, die hij in zijn boek aangeeft en die hij zooveel mooglijk in zijno onderneming heelt toegepast: De, kennis algemeen maken en ze verspreiden door middel van eene wijze van onderricht, beter dan de thans in Frankrijk gebruikelijke, die van de middeneeuwen dagteekent; den maatstaf van het gewicht, dat men hieraan hecht, to doen blijken door den onderwijzer milder eu met meer achting te behandelen. De dagbladen verhaalden onlangs, dat BISMARCK, als hij opzijn landgoed Varzin vacantie gaat nemen eon zijner eerste bezoeken aflegt bij deu meester van de openbare school der gemeente. Hij geeft ons allen daarin een goed voorbeeld. Leeren wij van onzo naasten, zelfs van onze meest verbitterde vijanden, overtenemen, wat zij goeds hebbon. Dit is het middel om ons van onze rampen to herstellen. Goldenberg beval aan, dat mon, bij het onderwijs, in het belang dor arbeidende bevolking aanmoedigingen veegde, krachtdadige blijken van sympathie en wat veel meer zegt, waarborgen. Wat dc aanmoedigingen en blijken van sympathie betreft, do voorbeelden bestaan er van in Engeland, in Zwitserland, iv Duitschland, zelfs in Frankrijk. Mijn verslag: Over de nieuwe soort van belooningen op de tentoonstelling vau 1867 doet dc meeste daarvan kennen. Het hoofdstuk van de waarborgen is een der meest belangwekkende in GoLDENBKRG's plan. Het is een der meest kieschc onderwerpen, waaromtrent het moeilijker schijnt zich onderling te verstaan. Iv ziju geschrift van 1856 wilde hij, dat er in elke onderneming eene soort van vertegenwoordigend stelsel zou zijn, waarin echter het prerogatief van den eigenaar zeer uitgebreid zou wezen. Men zou er gehad hebben, wat men later, op een ander gebied, „officieele eandidaturen" genoemd hoeft, He Raad, onder do werklieden van de inrichting ingesteld, zou den „patroon" do maatregelen aanbevelen, die hij nuttig of noodig achtte; hij zou ze lum niet opdringen. Goldenbiuk; ue, dat dezo kiemen van vertegenwoordiging zich later zouden moeten ontwikkelen, maar slechts volgens de aanwijzingen van de ervaring, waarvan men dc lessen niet moet vooruit loopen. Po vraagstukken omtrent het loon moesten den eersten rang innemen onder die, welke alzoo zouden worden opgelost door de overeenstemming van arbeiders en arboidgevers. „Mep zal" zeido hij, „er zoo spoedig mooglijk toe „moeten komen den werkman een billijk dool invloed toe- Mtekennen in de vaststelling van den prijs, van den dumpen van dc uren van den arbeid, eu hem de ruimste waar„borgen te geven, opdat ieders maatschappelijke stelling „voegzaam, waardig en vcrzckeid zij." Volgens hem zou het eene der grootste zorgen dor hoofden van nijverheids-inriehtingen moeten ziju te voorzien iv de toekomst van de kinderen eu jongelingen, die zich onderscheiden door aanleg. Goldenbeug heeft het voorbeeld gevoegd bij het voorschrift. Hij hoeft op zijne kosten keursujetten, die hij onder de jeugd zijner werkplaatsen had opgemerkt, op zijne kosten naar middelbare en hoogere scholen gezonden. Zou dit programma de gevolgen hebben, die hij er zich van voorstelde? De zaak is waard, wat dc man waard is. Het welslagcu zon meer dan waarschijnlijk, het zou onfeilbaar zijn, zoo èn „patroons" èn werklieden in hunne verhouding den geest van eendracht en inschikkelijkheid brachten, dien dc Engelschen mutual forbearance noemen en dien zij in zoo hooge mato in het staatkundige leven toepassen. Maar zij zelven, geven zij er wel blijk van in de nijverheid? Men heeft reden er aan te twijfelen. Tot heden hebben de Engelschen het vraagstuk der nijverheid nog niet opgelost j het is er verre af. .\ at ons, Eranschen, aangaat, bet is onmiskenbaar, dat wij afdrijven gelijk een onttakeld schip, zonder kompas en zonder stuurman, en welks gedemoraliseerde bemanning met gekruiste armen blijft staan, de oogen ten hemel geslagen.

Goldenberg heeft in zijn boek met krachtige overtuiging de meening uitgedrukt, dat dc nijverheid er sterk naar streeft zich te vormen tot groote ondernemingen door associatie van de tegenwoordig te verbrokkelde werkplaatsen. Eeno organisatie van dezen aard zou dc verwezenlijking zijner denkbeelden, de vervulling zijner hoop meer uitvoerbaar maken.-— v. H.

Laatste Kwartier Zondag den 3" Nieuwe Maan ZATERDAG „ öc Eerste Kwartier Zondag „ 17c VoUe Maan „ „ 2-1"

Engelsche Mail. Via, Batavia, Muntok, ftionw kn Singapore. In de maand Maart den len, 1 Ben en 29en April „ 12en en 2Ten. „ Moi „ 6en en 20en, „ „ „ Juni „ _en en 17en. „ „ Juli „ len, 15en en 29en. „ „ „ Augustus „ 12cn en 26en. „ „ „ September,, 'Jen en 23eu. » „ „ October „ 11 en on 2oen. .. » ,» November „ Ben en 22en. » .. » December „ Cen en 20en. Fransche Mail. Via Katavia en Singai'ouk.

In de maand Februari den 25. „ „ „ Maart „ 10 en 24. „ „ „ April „ 7en 21. „ „ _ Mei „ 2, 16 en 30. „ _ „ Juni „ 13 en 27. „ „ „ Juli „ 11 en 25. » „ „ Augustus „ Ben 22. „ „ „ September,, sen 19. „ _ „ October „ 3, 13 en 27. „ „ „ November,, 10 en 24. „ „ „ December,, Ben 22.

len 17en van elke maand. Iloriieo's Westkust en Itilliton. Den len van olko maand Baiirijerniassiii en Bawean. Hen 24-cii van elke maand. üaenssar, Tiiuor-Koepang en de Mulukkeii. Deu Uien van elke maand. Het uur van sluiting is steeds des avonds te 7 ure. Intusschen wordt aan belanghebbenden vrijgelaten, ook op andere dagen hunne brieven aan het postkantoor te doen bezorgen. De doorzending van hier heeft steeds plaats per eerstvertrekkende post. Samarang don ) Januari 1872. He Postmeester. 11. A. KLLI.KS. _eoen . ; 8.26 829 1.25 128 Lawang : 737 7.+ lil 1841'angoeag 8.48 ?51 1.47 250 Goendil S 5 8.1 2.19 3.28 Kedoeng-Djattie ».ll 921 2 1 2.25 Serang 821 827 2 4. 8. SI 3.34 235 238 Tcla.a 8.44 847 3 4 S.ufl'elawa 9.52 9.55 259 .9 l'ailas 9 4 ».5 Serang 1 .12 1.15 326 3.29 Kedoeiiir-lljHUie. 910 9.2(1 3.10 4.—Boendili 1.! 1 .35 3.41 354 rang iq 9.4' i 9.49 4.3 4.38 Lawang 11.1 114 42 423 Broemboeng 10.8 1.11 1.4! 1.4 *alem 11.18 11.21 4.87 1.4 .Uaa-Toewa 10.32 1 .38 488 4.K Kalie-Ouo 1135 11.38 454 457 Samarang 10.88 — 5 l-i| *010 1166 — ö.U — KUTTEN — SOU >. S()].() — KUTTEN. Slatten — 645 — 2 1,. oio — 12 2 — 4 TJcppér 7 1 7 4 220 232 Poerwodadie 12 29 12 32 4 9 412 Delangoe 7.16 719 241 244 Dclangoe 1252 1255 434 435 Poerwodadie 739 742 3 4 3 7 TJepper '17 111 4 4/45 Solo 7.5! — 318 — Slatten I_G — , SU — I I I I i I l BRINGIN-KBDOENG DJATIE. KEDOENG DJATIE-BRINGIN. Bringin — B.l4Kedoeng-Djattie — '■> :> Gogodalem 8,2: «nn 9 53 9.56 Tempoeren... 8,5. laleni 10211024 Keiloeng-lljatlic 9,141 — IWineiu 10,42 —

RECHTsritAAK. Men zal zich herinneren, zegt het N. Bat. Hand., dat een inlandsch hoofd tegen eenige in Midden-, ava verschijnende bladen eene aanklacht wegens laster bij den rechter had ingediend. De Raad van Justitie te Samarang veroordeelde dc heoreu M. E. Androas en W. Hoezoo, de eerste tot eeuo maand gevangenisstraf en ƒ 25 boete, de tweede alleen tot gelijke boete. Het Hooggerechtshof heeft die vonnissen vernietigd en de genoemde heeren vrijgesproken, op grond dat de Raad van Justitie de veroordeeling had gebaseerd op dc bloole verklaringen van de heeren A. en H., dat de eon was do schrijver van het geïncrimineerdc artikel in do Locomotief on van den ander dat hij het had doen overnemen, zonder eenig verder bewijs hoegenaamd dienaangaande door overlegging van de kopie of luidere bewijsmiddelen le vorderen. Het Hof besliste dat hunne schuld niet voldoende was bewezen.

Een rechtsgeding van direct belang, zegt het N. Pat. Hand., is thans aan do overweging van het Hooggerechtshof

onderworpen. Een suikercontract staat op naam van verscheidene personen, waarvan één de deeling vordert, waartegeu dc overige belanghebbenden zich verzetten. De raadsman van de laatste partij heeft ouder meer gepleit, dat een contract niet is eene zaak in den zin van het burgerlijk wetboek en dat derhalve suikercontracten niet kunnen worden gesplitst of tot dat dool de verkoop gevorderd, al mocht in het gewone leven verkoop van een contract plaats hebben. Mot belangstelling ziet men de eindbeslissing iv dit geding te gemoet.

Men weet dat het Americaansche schip Samuel G. Reed na op Tree-eiland, Sumatra's Oostkust, te hebben gestooten en nadat een gedeelte van de lading thee te Batavia door een der stoomschepen van do N. 1. Stoomvaart-Maatschappij was aangebracht, er in geslaagd is aldaar binnen te loopen. De Johore, een klein stoomschip van Singapore gekomen, heeft Woensdag avond ten 8 ure gepoogd de Samuel G. Reed, naar buiten te slepen. Donderdag morgen is het schip nogtans genoodzaakt geweest te Batavia terug te keeren. (N. B. Hand.)

Militabia. Zaterdag avond jl. hield de lste Luitenant der Inf. VAN HAM eene voordracht in de Militaire Kantine en schetste dc tucht in het N. O. Leger, benevens de hoedanigheden, waardoor een tlink soldaat zich kenmerkt. Spreker vestigde vervolgens de aandacht zijner toehoorders op den zoo beroemden terugtocht van Vermeulen Kricgcr iv Januari 1833 eu deed uitkomen wat men met eene flinke discipline vermag, en met krijgers van den echten stempel kan uitrichten. In aanmerkinggenomen het min gunstige weder, was dc zaal der onderofficiers — kantine vrij wel bezet: er heerschte eene voorbeeldige orde en stilte, met do grootste belangstelling werd er geluisterd naar dc voordracht welke trouwens de aandacht moest boeien.

Dc luide toejuichingen, welke den spreker ten deel vielen, waren even zoo vele bewijzen dat dergelijke voordrachten, wanneer zij niet iv tractaatjes ontaarden, allerdoeltreffendst zijn, om den onderofficier en soldaat, zelfs in dc Kantine bezig te houden op even aangename als nuttige wijze, waardoor de ware K.ijgsmansgeest wordt aangewakkerd en levendig gehouden welko wel eens indommelt bij het te veelvuldig gebruik vau spiritualiën.— (Soer. Cl.)

Het is bekend met welk een naijver verschillende departementen van algemeen bestuur er op uit zijn hot eerst nommer 7000 op de van de bureaux uitgaande stukken te kunnen pla.itsen. Die naijver bevordert niet weinig de kostelijke papierenregeering waarop Indië bogen mag. ilij scherpt het vernuft der ambtenaren in het vinden van moeielijkheden en bezwaren, zoodat het, volgens den minister van koloniën, gebeurd dat zij een halven riem papier besteden om de beslissing eener zaak voor te bereiden, die hij, minister, in vijf minuten zou hebben afgedaan. De heer van Bosse schijnt de glorie der officieele veelschryverij weinig te tellen. Toch heeft hij niet ten eenemale ongelijk. Als men let op het lot dat eindelijk is beschoren aan de gouvernements-proza, begint men zelfs medelijden te voelen met de ambtenaren die voor nommer 7000 concurreeren. Zoodra zij de zaken doodgeschreven hebben, woiden de adviezen met wageuvrachten weggestopt op schier ongenaakbare zolders en daar, luidens de officieuse informatien van den minister, door de vleermuizen verwoest of door de witte mieren verslonden. Ziedaar het uiteinde van den edelen wedstrijd om nommer 7000, Sic transit gloria mundis. (T.v. N.1.) Stoomvaart. Eenigen tijd geleden werd publiciteit gegeven van een verlaging vau het tarief, dat voor reizigers die per stoomboot het traject tusschen Batavia on Samarang cl' tusschen Samarang en Soerabaia afleggen, vastgesteld is. Het denkbeeld was uit het oogpunt van het algemeen belang zeer loffelijk, en werd dan ook luide toegejuicht. Het schijnt echter, dat de Stoomvaart-Maatsehappij vergeet om het plan tot uitvoering te brengen; het is ons althans gebleken, dat een passagier le klasse voor de reis van Samarang naar Soerabaia nog altijd f 50.—, te betalen had.— Militabia. De Majoor der Infanterie Stoecker is van Samarang overgeplaatst naar het Se. bataillon te Banjocbiroe.— Spoorwegzaken. Ten vervolge van een mededeeling, eergister in dit blad opgenomen, strekke hot volgende bij hot spoorweg-comitc van deu sectie- ingenieur ontvangen heuglijke Telegram. Heden in den ochtendstond werd de rail gelegd op Djocja 's grond. Uit Solo (Part. Corr.) Nu is Madhio Kromo weer niet gevangen. Men dacht hein te hebben, maar zij die door het plaatselijke b.stunr vau Djocja naar Solo waren gezon deu om naar de identiteit vau den onlangs gearresteerde en Madhio Kromo onderzoek te doen, hebben moeten verklaren dat men den gezochte niet gevonden had, Kromotaroeno, alias Dielli, echter is een bijna even groot misdadiger, en hij is onder een zeer sterk en streng geleide van irolo naar Djocja getransporteerd, waar hij nu in de boei zit. Eeeds bedraagt dc hem opgelegde straf 34 jaren bannissement, maar steeds beeft hij een middel gevonden om zich door de vlucht aan dc uitvoering van het vonnis te onttrekken. Hij moet dan wel machtige vrienden gehad hebben, die hem bijstand verleenden, en het zal hoog noodig zijn dat het Bestuur verhindere, dat hij andermaal ontsnappe; de gevangeneming van den waren Madhio Kromo is intusschen van belang, omdat zij aan het bijgeloof van den inlander ten opzichte van do macht van dien misdadiger een knak toebrengt, en zij is van belang met het oog op de veiligheid. Om hem echter in handen te krijgen, zal het bestuur meer dan ƒ 300 moeten uitloovcn. Is de officieele kas niet toereikend, laat dan een beroep op de landhuurders worden gedaan, en licht wordt spoedig ƒlOOO bijeengebracht. Het bestuur heeft dan nog alleen aan dc zaak de meest mogelijke publiciteit te geven. Vele hoofden zouden zorgen, van later de ƒ 1000 zelven iv handen to krijgen. Na de met moord gepaarde roofparty in de kampong Djojodiningrat te Solo heeft de Resident voor het uitleveren van den schuldige f 100 uitgeloofd; dc Rijksbestierder, de geringheid dier som in aanmerking nemende, voegde er uit eigen beurs ƒ 100 bij, terwijl de Toemengong Djojodiningrat zich insgelijks een, voor hem zeer bezwarende, bijdrage van ƒ ItO getroostte. Na den moord in 1843 te Merbang gepleegd loofde de schoonvader van den vermoorde ƒ 1000 uit; daarvoor werden de schuldigen dadelijk uitgeleverd, en zoo indrukwekkend was de straf, dat de Vorstenlanden een kwart eeuw van roofpartijen bevrijd bleven. Men volge in 1872 het voorbeeld, in 1843 gegeven! —