De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Benkoelen. Naar de onregelmatige inrichting van het burgerlyk bestuur en van de doaraim ojigedra^en inlandsche rechtspraak, werd iv October 1871 ecu onderzoek gelast. De invoering vau een belastingstelsel wordt nog vooi bereid. De rystoogst viel r« d*-lijk uit, ofschoon niet voldoende voor dc behoefte. In 1872 scheen niet genoeg geplant, maar de oogst liet zich goed aanzien. Limpongsche districten, In vergelyking met menig ander volk iv den Archipel is het Larnponger welvarend te noemen. Er is een bloeiende handel, die geheel zouder Europeesche tuss,eenkomst gedreveu wordt. De kampongs bestaan meest alle uit goedo huizen, en in menige woning treft men de duidelijke blyken aan van wat men voor den gewonen inlander weelde kan normen. Van Bantam kwamen weder verscheiden personen om zich hirr als arbeider of als landbouwer te vestigen. Het aantal dier landverhuizers, die zich voor goed aan de kustplaatsen van Telok Betong en IV Marga's vestigen, neemt ieder jaar toe. lalcmbang. Door eene billyke verdeeling, en, waar mogelijk, vermindering van heerendiensten, het handhaven van goede politie, het tegengaan van ongeoorloofde geldheffing door de hoofden, eu het wegnemen van alle belemmeringen, welke een vry verkeer in deu weg staan, wordt het vertrouwen in het bi-stuur al meer en me.er gevestigd, en is de gezindheid van hoofden en bevolking jegens het Gouvernement zeer gunstig. Ue bevolking is niet beschroomd, om, zoo noodig, klach'en tegen hare hoofden of omtrent maatregelen van bestuur, rechtstreeks by het Europeesch bestuur in te brengun. De welvaart is over 't algemeen vooruitgaande, zichtbaar uit de vela weelde artikelen van Europeescheu ooifprong, die de bevolking zich aanschaft en uit het meer bouwen van goede planken woniugen met pannen gedekt. Omtrent dei toestand van het landschap Korintji kunnen geene rechtstreeksche mt-drd, eliugcu worden veistrrkt. De beriihien deswege uit het aangrenzende Djambi verkiegen luiden echter niet onbevredigend. Het land is vruchtbaar en de bevolking, die op 150 000 ii 200 000 zielen geschat wordt, vry arbeidzaam. Rust en veilligheid moeten slechts weinig te wenschen overlaten, terwyl menschenroof of handel in slaven er niet wordt geduld. Echter zou het pandelingschaper zeer in zwang zyn. De voorname takken van bediyf zyn landbouw, veeteelt eu iuztuieling van boschproducten, doch de ut voer wordt bemoeielijkt weg.ns gemis aau goede wegen door het omringende gebergte. Vandaar dat ryst en vee in Korintji zeer goedkoop zyn. In de Dj.mbische boveulauden houden zich vele Korintjiers onledig met het zoeken naar goud, dat in den handel onder do imam vau Koriuijigoud doorgaat. De handel wordt hoofJzakelyk gedreven met Sumatra'a Westkust slechts voor een klein gedeelte met de Djambiscbe bovenlanden. Chineezen of anirre vreemde Oosterlingen worden in Koriniji niet aangetroffen, de bevolking is streng Mohamedaansch en jaarlijks gaan velen ter bedevaart nanr Mekka. Het hoogste gezag in Korintji berust by ecu depati, iv wiens familie de troonsopvolging erfelijk is. In vroeger jtren werd over het landschap door Djambi gezag uitgeoefend, en ook thans nog, ofschoon dat gezag sedert meer dan eene halve eeuw feitclyk heeft opgehouden, beschouwt de Sultan van Djambi het landschap Koiintji als geheel tot zyn Eyk te behooren. Banka. Er kwamen in 1871 aanzienlyk meer Chineesche nieuwelingen aan dan iv 1870; de aanwerving in 1872 zal waarscliynlyk nog grooter zyn. In Mei jl. waren reeds 1152 nieuwelingen aangebracht, zoodat de mynarbeid krachtig kan worden voortgezet. Mat betrekking tot den landbouw worden de goede gevolg, n van eene billykc bezoldiging der hoofden meer en meer ondervonden, daar deze nu hunnen tyd kunnen wyden aan het behartigen van de belangen der bevolkiug, waaronder hier vooruamelyk behoort herhaalde aansporing tot verbetering en uitbreiding vau dit bedryf. Riouw en onderhoorigheden. Eene toevallige omstandigheid gif aanleiding tot eene niet van belang omblootte rectificatie der grenz,n vau ouze vestiging te Tanrtjong-pinang, by gelegenheid dat een op 3 tot 4 palen vau de hoofdstad woonachtige Chinees eene klacht indiende, dat de onderkoning eene aanzienlyke p uty houtwerken van hem in beslag had genomen. By het onderzoek van die kiacht en de raadpleging van het archief vau het residentiekanloor, werd namelyk een hehoorlyk gewaarmerkt afschrift gevonden eener akte, gi-pissflcid op deu 19 len Februari l!>21 met deu onderkoning Japhar, waarny geheel Tandjong Pin-mg tot aan de grens vau Zu d-B ntang iv vollen eigendom aau het Gouvernement werd afgestaan In dien afstand is sedert nooit verandering gekomen. Ue inhoud dier akie werd den onderkoning medegedeeld met verzo, k Ac iv beslag genomin houtwerken, als hebbende de verbeurdverklaring opGouvernementsgrondgeliied en derhalve onwettig plaats gehad, aan den Chinees terug te geveu. Hieraan is oniniddelyk voldaan. 'Levens zijn teu deze de noodige opmerkingen aan den vorst gericht. De uitkomsten der reorganisatie van dit gewest zyn nog weinig belangrijk. Ue ambtenaren moeteu meï de meest mogelijke voorzichtigheid iv de uitvoering hunner taak te' werk gaan, om het wautrouweu der vorsten, die zeer beducht zyn voor inmenging in hunne zaken, te ontgaan. Amboina. Ue weivaart ouda* de bevolking is uiet toegenomen. Voor de cacaopltnters die op het eiland Amboina deze cultuur dryven met vroeger verleende reutelooze voorschotten van hot Gouvernement, was bet jtar 1871 allerongunstigst. De opbrengst van vele tuineu dekte uiet eens de kosten vau het onderhoud. Twee Europeanen,—een Nederlander en een Duitscher, — hebben zich op Boero nedergezet om een proef met de tabaksteelt te nemen. Op de Banda-eilaudeu is de toestand meer bevredigend. Hanrlel en welvaart gaan merkbaar vooruit. De pryzen, die (ie eigenaren van specerylanden van het voortbrengsel hunner tuinen trekken, hebben de verwachting overtroffen, I vermoedelijk ook omdat de noten en foelie thans verscher ! aan de markt komen dan ouder het vroeger monopolie-'; stelsel. In verband met het nieuwe leven dat zich op Banda openbaart, is reeds de aandacht gevestigd op de weuschelykheid, dat de reorganisatie van het rechtswezen aldaar ' eeuigszins spoedig aan de beurt kome. Over de Bandasche burgers (iulandsche Christenen), geëmancipeerde lyfeigenen en vry verklaarde perkhoorigen, valt niet veel goeds te zeggen. Zy blyven afkeerig van geregelden arbeid en verslaaft nan feestvieren en drinken. Niettegenstaande de iuvoer van opium op de Key- en Aroe-eilanden vei boden is, heeft die, by gebrek aan middelen van het bestuur te Neiia, om die bepaling te hanhaven, voottdureiid vau Makassar uit, plaats. Ternate. Het voornemen beslaat om eerlang het noordwestelyk gedeelte vau Nieuw Guinea nogmaals door ecu gouverneinents-atoomschip van Ternate uit, en daarna het zuidelyk gedeelte, door een oorlogschip te doen bezoeken. Van Sydney uit wordt een levendige handel op de eilanden in de Torrestraat gedreven in parelschelpen enz. Er viel echter op onoerlyke en roofzi;ke handeliugeu der inboorlingen te wyzen, waardoor vertraging van nederzettingen op nieuw Guinea en gevaar voor eerlyken handel m=t dat eiland weiden gevreesd. Intusschen p!e:t het weder voor de bevolking dat Engelsche onderwyzers, belast om op de Oostkust van Nieuw Guinea het Evangelie te prediken, daar met gerustheid zyn achtergebleven ca dat zelfs hunne voeding vau de bjvolking afhankelijk gemaakt is.

Ruim 2_; jaar geleden schreef Prins Hendrik een brief dan deu Gouverneur Generaal om de weuschelykheid van liet bezit eener goede haven te Batavia te betoogeu, en om op de verbetering der havens op de noordkust van Java in het alg, ineen aan te dringen. Z. K. H. verzocht daarby overlegging der adviesen vau do Kamers van Koophandel en Nyverheid van Batavia en S.,marang, van den kommandant der zeemacht .in Oost-ludië eu van den directeur der burgerlyke openbare wei ken, omdat de Prins omtrent deze gewichtige aangelegenheden en de daaivoor te betamen plannen wenschte ingelicht te worden. De Kamer van Koophandel en Nyverheid te Batavia rekende zich onbevoegd om een plan voor ecu goede haven op te maken, en verklaarde daarvoor alle technische capaciteit te missen. Zy riep de hulp en voorlichting in van den heer D. Maarschalk, gepensioneerd kolonel der genie, eu gedelegeerde der N. I. spoorwegmaatschappy te Batavia. De heer Maarschalk heeft tweemalen een poging aangewend en het is hem ook reeds tweemalen gelukt, om op voordracht van den Raad van ludië op de nominatie te komen, tot directeur der burgerlyke openbare weiken te worden benoemd. Voor de benoeming van den laatsten hoofdambtenaar, die met de leiding der zeer gewientige betrekking vau het civiel bjuwdepurtiment in Indië is belast geworden, dong de heer Maarschalk met hem naar dat directeurschap, doch de voorgaande GouvenieurGeneraal heeft uit het oogpunt van recht eu biliykheid deu tegenwoordigeti directeur gekozen en tevens het principe gehuldigd om do ambtenaren, tot bet-ordering voorgedragen, te nemen uit het kader van den dienst waartoe zij behooren. De tegenwoordige directeur der burgerlyke op nbare werken is as hoofdingenieur van den waterstaat lange jaren in die betrekking, voor Batavia en de ommelanden nuttig en vruchtbaar werkziam geweest, en hy is geheel eu al op de hoogte om over het brstaau en het gevaar van sanslibbing op de reede van B-itavia te kunnen oordcelen. Ouder zijn liding toch heeft de steeds toenemende veilengiug der tegenwoordige havenhoofden moeten plaats hebbeu. Ue heer Maarschalk heeft iv 1865 met den heer inge nieur Calland een plan oulworpen voor een haven te Batavia, met eenige wyziging doch op nagenoeg dezelfde plaats, waar thans de haven moet worden aauaelegd naar het plan, hetwelk door den Minister van Koloniën is goedgekeurd. Dat plan werd door den toenmalige» directeur der burgerlyke openbare werken fiuaal vanwege het gevaar voor aanslibbing, groote kosten en onderhoud afgekeurd en door de Indische reg, ering als geheel onbruikbaar van de haud gewezen. De tegenwoordige directeur bekleedt die betrekking sedert 3 Februari 1870. Wy doen hier de volgende vragen: Is dan sedert 1865 de toestand der reede zoodanig veranderd, dat in 1878 niet meer voor het gevaar vau aanslibbing te vreezen is? en: Ten dienste van wien moest die gunstige verandering hebben plaats gehad? 1. ten dienste van den heer Maarschalk, die thans weder een gelegenheid vond om zyn geliefkoosd plan van in den modder te werken door te dryven; 2. of vau de Indische regeering, die nu niet langer dralen wilde en ook niet langer wachten kon, om Batavia spoedig met een haven te begiftigen. Zeker is het, dat de heer Maarschalk meteen voorbeeldelooze belangeloosheid het verzoek van de Kamer van Koophandel eu Nyverheid te Batavia heeft aangenomen. Hy koos zich eenige mede-commissieleden, die slechts als figuranten of als ornement in de commissie moesten fuu gr eren. De keuze van den heer Maarschalk geschiedde zeer rnenschkuudig en was fijn bedacht — daar hy zich de volle verzekering wilde scheuken, dat die heerm niet alleen volstrekt geen aanmerkingen tegen het technisch gedeelte zyuer plannen eu tegen de raming zijner kosten zouden maken, maar hy wiide tevens overtuigd zyn, dat de leden dezer commissie met eenparige stemmen zoudtn verklaren, dat de plaats, waar de heer Maarschalk de haven wenschte te bouwen, ook door hen allen werd goedgekeurd. Zien wy nu hoe de heer Maarschalk, om zyn doel te bereiken, iv de keuze zyuer mede-commissieleden volkomen geslaagd is Deze allen, zeer achtenswaardige heeren, hadden er toch een groot b-lang by. dat de haren van Batavia niet verplaalst word — want vergeten wy niet, dat het schoone denkbeeld van den heer Fransen vaa de Putte om sen haven daar te stellen, door Onrust aan den vasten wal te dammen, in 1865 geopperd en nog eeus ia 1870 in een Staten-Gencrauls-discussie door dien verdienstelijken volksvertegenwoordiger aangevoerd —- nog te versch iv het geheugen van den heer Maarschalk lag, om niet van dat plan een geduchten concurrent voor het zyne te vreezen. Dat de leden der commissie, door deu heer Maarschalk uitgekozen, niet geheel belangeloos konden zijn, blykt uit het vo geude: 1. De heer C. F. De Bruyn Kops is directeur van het Bataviaasch prauwenvervoer, die er groot belang by heeft, dat de haven van Batavia niet verlegd Wordt, waardoor zyn maatschappy met ecu ondergang bedreigd zoude worden. 2. De heer G. A. De Lange is chef eener bloeiende firma, die van oudsher altyd aan de marine en aan de koopvaardyvloot mondbehoeften (proviand), spys en drank ge leverd heeft en groote winsten behaalde; want het zeerolk zoowel van de koninklijke als van de koopvatrdyvloot betaald goed en a contant. Het belang van dien heer brengt dus ook mede, dat de haveu niet verplaats wordt, want kwam die aan een verder afgelegen oord, dan zoude het debiet van zyn .velbezochte toko, die nu aan den weg van de haren naar de stad gelegen is, zeer kunnen verminderen, of aan de verder afgelegen haven zouden zich wakkere coucurrenten kunuen nederzetten, die hem zeer zouden benadeelen. 3. De heer C. Th. Deeleman heeft een atelier voor reparatie van werktuigen in de nabyheid der plaats, waarde heer Maarschalk zyn haren wenschte te bouwen. Ook voor dien heer zoude een verplaatsing der haren kuun.n schaden, terwyl hy by een voltooiing rau het plan des heeren Maarschalk niet anders dau winuen kan, want Lij zal meer te doen krygen, dan nu het geval is. 4. De heer F. A. W. Vau de Velde is sedert 14 Juli 1862 havenmeester te Bataria, Wanneer de haven verplaatst wordt, is het nog de vraag of de heer Van der Velde 1 mede verplaatst zal worden, eu het harenmeesterschap geeft groote voordeélen. In alle gevallen de heer Van de Velde zoude of minder inkomsten gaan genieten, of hy . zou zich zooveel te verder vau zyn woning moeten verplaatsen, om zyn werk te verrichten. | 5. Eu eindelyk de heer J. Kloppenburg, die sedert vele jaren yvert om een haven beoosteu het tegenwoordig ha, venkanaal te bouwen, daartoe verscheidene malen conces- S'ëu heeft gevraagd, maar die steeds door de achtereenvolgende directeuren der burgerlyke openbare werken van de ; hand zyn gewezen en om de onmogelijkheid der plannen | werden afgekeurd. (Het Vaderland.) (Slot volgt).

— Mr. Isaac Capadose van 's Hage stelt zich volgens eene advertentie ia de Utr. Ct. voor te Utrecht vier voordrachten te houden over: Gods waarschuwing aau de Christelijke kerk, om zich voortcbereiden op de zeer aanstaande wederkomst van haren Heer en koning. De eerste dier voordrachten zal D. V. plaats hebben op Dinsdng deu 22sten October, des avonds te 8 uur, iv het gebouw voor kunsten en weteuschappeu (Mariaplaats) Christenen van alle gezindheden worden ten dringendste uitgenoodigd, opdat zij hooren mogen de blijde boodschap van de komst en het koninklijk huns Heeren en niet onkundig blijven aangaande hetgeen God in onze dagen werkt om Zijne Kerk aan hare hemelsche roeping te doen beantwoorden. —Alle zitplaatsen vry. — Is er een plaats, waar het schoolverzuim groot en waarvan het toenemen dier kwaal niet te voorzien is het is het dorp Zwaagwesteinde. waar onlangs van de ÏBO kinderen tusscuen de 5 en 12 jaar geen 150 de school bezochten. — Citoyen Timon, niet meer of minder dan chef der veiligheidspolitie te Lyon ouder het gouvernement der nationale verdediging, is aldaar iv hechtenis genomen, omdat hy dertien stukken zyde, ter waarde van 4000 francs, gestolen had. — Even wooideuryk als de aspiraut-president der Fransche republiek, Gambetta, is, even sober is de wezeulyke president van de Vereenigde Staten. Een oog- en oorgetuigo verhaalt het vjlgende: Ik ontmoette hem, nu diie jaar geleden te Chicago en wel aau tafel by het banket, dut de kamer van koophandel aldaar hem aaubo, d. De maire bracht hem een toast die een redevoering mocht heeten en ruim een half uur duurde. Grant stond ter beautwooiding op, nam ter nauwernood zyn sigaar uit deu mond, en zeide, terwyl hy een paar dikke rookwolken uitblies, niets dan: Much obltged! Your hcalth! Daarop dronk hy zijn glas leeg eu ging bedaard wcêr zitten,

Maandag 9 December 1872. Teu huize van den Luitenant Logeman op Bodjong door Karthaus. en Ten huize van docter Ermerins op het Zeestrand door Soesman. Diusdag 10 December 1872. In het locaal van het vendu-drpartement van het perceel No. 214 gelegen in wyk L. C. en Iv het vendu-locaal van Karthaus.

Ad verten tien VENDUTIE o|i llaan.Jag den 9 dezer op deu weg naar het Zeestrand, ten huize vau den WelEdelGest, Heer Doctor Brmerins, Tan ZEdG: zoo goed als nieuwen inboedel, bestaande uit Batavia en andere meubelen, een zeer goed ondeihouden en zeer welluidende Pianino van Goür Rijken en de Lange en wat verder te voorschijn zal worden gebracht. (4160) SOESMAN & Co VEMiUTIE op Maandag den 9e December ten huize van den WelEd. Gestr. Heer LOGEMAN. (Luit. Kwartiermeester te Peloian) van ZEdG. netten inboedel als Tafels, Stoelen, Banken, Kasten, Kuap-n, Japansche tafel, IJzeren led.kant, hang en Tafellampe.n, Kind-rstoel, Toilet, Schilderyen, ecu Compleet Eetservies, Olie-, Azyn-, Zuur- en Drankzetje, Glaswerk en wat zal worden te voorse.hyn gebracht. (4148) B. KARTHAUS k Co. Op WO&NSDAG 10 dezer, zullen wij op onze Toko vendutie verkoopen: 200 PICOLS KOFFIE. (4158) SOE'MAN k Co. Op onze Tokovendutie van Woensdag zullen wy als nog verkoopen, 50 kisten vruchten op water, (4159) SOESMAN k Co. Toko Yendutie Woensdag den 10 dezer. (4157) SOESMAN & Co. Vendutie Op Donilerda;| den 19 December \fti. op den huize Klaling nabij Pattie, voor Rekening van deu Heer M. P Kok. VAN EENEX uitgebreiden inboedel waaronder; een masirf mahoniehouten Ameublement, groote spiegels en Schilderyeu, tafels eu knapen met marmeren bladen, kasten, ledikanten, enz., zeer fraai porselein en kristalwerk waaronder een compleet kastallen dessert-senies voor 18 personen, Verder: Verscheidene spannen Overwalsche paarden; Rytuigeu waarby' een soliede Beiswagen; Melkgevende koeien met kalveren, Stal- en dispens gereedschappen en, wat verder te voorschyn zal worden gebracht. (4146)

OPENBARE VERKOOP, onder voorbehoud van 's Gouvernements goedkeuring, op Zaterdag 25 Januari 1873, des voormiddags ten 10 ure, in het locaal van liet Vendu-departement le Batavia van: het één vierde aandeel in de nog loopende huurr chten van het land GAGATAN en onderhoorigheden, gelegen in de residentie Soerakarta, met de tot die onderneming behoorende aanplantingen, gebouwen en inventaris. Inlichtingen zyn te bekomen by dn herren A E C yan den Berghen te Qagaêan en W, ltueb u samarang, en alhier by Den likwidatenr der firma, VAN OMMEREN RU KB & lo (4UI) Vf. VAN OMMEREN. Batavia, 30 November 1872. postpapier; VELLLNPAPIER; van af/3.80 per riem; PEOPATRIA, Kardoes • Bloem- IHarmer- Chitsen ander papier. (4152) BE GROOT, KOLFF en Co. Ontvangen: Een klein Factnnrtje Glacé Handschoenen. (4156) SOESMAN & ('o. Per Mail ontvangen: i LMANACH prophétique pour AP? f 1 LMANACH pour rire / U Z1 jl LMANACH du magasin pittoresque V j - (-1 LMANACH Charivari A | 11 ELKjifl.- IUIUi MUIT ATÜL L~ÏDE EËN. Nieuwe bundel, le en 2e stuk. Inhoudende: De Vorstenschool (compleet) en Ideeën. Eerbiedig protest tegen de Indische Ordonnancie van 22 Mei 1872 (bctrtff nde verlof aan landsdienareu.) ƒ I.— VOORSPELLING over de gevolgen van de bijeenkomst der drie keizers. Een zeer interessant boekje. f \ mm, (4149) DE GROOT, KOLFF & Co! Veor heeren Suikerfabrikanten! Centrifuge-gaas van 15 duim breedte. (4000) SOESMAN k Co. Extra Fuik en Buitengewoon Goedkoop! Americaansche Provisiën. Versche Stoomzalm in 1 en 2 *>£•■ blikken Soep en Bouilli in 2'/„ "Bi. dito Asparagus in dito. Wortelen in dito. „ Doperwten iv 2 **£»■ „ Perziken ia dito. Abrikozen in dito. „ Kenen in dito. Aardbeien iv dito. „ Aalbessen-gelei in dito. „ Boter in blikken van 2 « en 10 « alles pns gelost en zeer versch. (3625) Q. A. WERMUTH. Lekkere RIJNWIJNEN als. jßudesheimer Berg. Liebfranen-Milch. MarCObrunner en audere bekende merken, te verkrijgen (4002) bij SOESMAN ik Co. SuikerfabrikanteD, die zich van BUENÜKIL wenschen te voorzien kunnen tot levering daarvan, des verkiezende overeenkomsten sluiten met Samakang, G. A. WERMUTH. 25 September 1872. (3296) Pas ontvangen Overheerlijk Flowers* ale '/_ & '. Hs. k Brcmersch Pale ale. (3736) SOESMAN & Co. 1873 KEURIGE Salon-Almanakken Europeesch fabrieaat, iv steendruk met schoone kleuren tv een dames-portret iv chiomolithografic! f'ijs / 1.50. Salon-Almanak in boekdruk, met vergulden rand f I.— Verder: Kan toor- Alm anakken in kleurendruk f 0.50 onopg.plakt; / I.— geplakt. ZAK-ALMANAKKEN zeer net formaat, en goed papier / 2.— KANTOOR-AGENDA'S, REGEERINGS-ALMANAK.KEN, NAAM- en RANGLIJST DER OFFICIEREN enz. enz. worden geleverd door (3885) DE GROOT, KOLFF k Co.