De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

De compte-rendw van het geograpliisch congres, in Augustus 1872 te Antwerpen gehouden, is voor een paar dagen aan de leden in Nederland rondgestuurd. Twee lijvige boekdeelen, geïllustreerd met uitslaande kaarten en facsimile's, geven in extenso verslag van het verhandelde en brengen vele nieuwe gezichtspunten aan den dag. Die compte-iendu is in vele opzichten merkwaardig. Er zijn quaestiën in behandeld waarvan do toepassing een gewichtigeu invloed op den maatschappelijken toestand der werelddeelen kan uitoefenen. Er komen mededeelingen in voor, die diep ingrijpen in het onderwijs der tegenwoordig zoo gevierde aardrijkskunde niet alleen, maar ook voor vakken van rechtstreeks practischen aard, voor den handel bijvoorbeeld. Ik wil uit dien couopte-rendu een hoofdstuk kiezen, en er den inhoud van aan de lezers van dit blad zeer verkort teruggeven. Het kan niet anders dan aangenaam zijn het terrein der politiek eenige oogenblikken te verlaten en zich nog eens een minuut of wat bezig te houden met een zaak, die misschien binnen een betrekkelijk kort tijdbestek ernstig aan de orde zal worden gesteld. Een volgende keer zal ik mij wenden tot een der gewichtige vraagstukken in het zuiden van Europa, waarover de pers steeds voortgaat meer licht te verspreiden. Ter zako ! In een zitting voor dames en heeren „au foyer du théatre royal" sprak de Amerikaansche Generaal Heine over de doorgraving van de landengte, die Noord- en Zuid-Amerika verbindt. Het plan is nieuw, en hoewel nu reeds hier en daar bekend, toch nog niet overal gewaardeerd. Dit is een eerste aanbeveling van het onderwerp. Een tweede is gelegen in de omstandigheid dat de „conférence" ook door dames was bezocht en dat dus de aard der voordracht populair kan genoemd worden. Volgen we dan Generaal Heine en grijpen we samen Wat hij heeft gesproken. Over de zoo bekende ontwerpen van vroegeren tijd, kunnen wij zonder veel omhaal heenstappen. Slechts een plan, dat van Kolonel Totten, Hoofdingenieur van den spoorweg Aspinwall en Panama, mag in aanmerking komen; wij zullen even als Generaal Heine, va de vermelding van zijn eigen, op voorbeeld van een paar voorgangers voorgesteld, project, daarover iets zeggen. Maar noch Tehuantepec, noch Nicaragua, noch Costa-lvica zulïen voortaan meer in aanmerking kunnen komen. Doch voordat wij den heer Heine laten optreden, een blik, een vluchtigen blik op de kaart van de streek tusschen de beide golven van Panama en Dariën. Het zuidelijkste gedeelte, de zuidelijkste inham van de golf van Dariën, is de bocht van Uraba. Aan de Westelijke kust van die bocht bevindt zich een delta, de delta van de rivier Atrato, die een richting van het zuiden naar het noorden heeft. Deze nadert in zijn beneden-loop door bijvloeden een ander rivierstelsel, dat van de Ttiyra, dat in noodwestelijke richting zich wendt naar de golf van St. Micliel, die een inham is van de golf van Panama. Hier wil Heine het geschikte punt voor het kanaal vinden. De streek behoort aan den staat Panama, die deel uitmaakt van de Vereenigde Staten van Columbia, Men zal straks hooren waarom juist dit terrein, waar men vroeger nauwelijks dorst door te dringen, zich fcoo uitermate aanbeveelt. Een kanaal, zegt Heine, dat Noord- en Zuid-Amerika 'Zal scheiden, moet aan de volgende voorwaarden beantwoorden. Het zal 150 voet breed moeten zijn en 30 voet diepte hebben. Het zal geen sluizen moeten hebben en aan elk uiteinde een haven bezitten, breed genoeg om ten minste 300 schepen te kunnen bevatten. Ook zal er ruimte van terrein beschikbaar dienen te zijn voor den aanleg van verschillende gebouwen, die voor de constructie noodig mochten wezen en van zoetwater-réservoirs voor de 'chepen die door het kanaal zeilen. Aan die voorwaarden schijnt de zoo even aangegeven streek, beter en met minder kosten dan elk fcnder oord te kunnen voldoen.

I Generaal Heine spreekt van ondervinding. Na de publicatie van Antoine de Gorgoza. in 186 S en een paar artikels in een tijdschrift van New Vork, werd de aandacht meer en meer op de Atrato en de Tm/ra gevestigd. Door eenige vrienden,, die aandeelhouders waren in de internationale vereeniging, welke in het begin van 1872, naar aanleiding van genoemde publicaties was opgericht, werd Heine aangezocht om zijn meening over fleze zaak te zeggen. Hij had zeer veel werk gemaakt van de quaestie. Zij was zelfs een> mikpunt van zijn studiën geworden. Doch op een rapport, hoe duikeiijk ook, wilde hij niet afgaan. Hij besloot zelf het terrein in oogenschouw te nemen en vertrok in Februari des vorigen jaars naar Aspinwall. In de baai van Candelaria aangekomen, voegden zich twee mannen bij hem, de majoor Poktek Honston en de heer Bewonen, die hem gedurende den geheelen tocht vergezelden. Het was in het midden van Maait. De inwoners die bij de delta van de Atrato van den oogst van caoutchouc leven, dat zij in de naburige bosschen vinden, waren in dezen tijd voor een goed deel afwezig en zouden van hun bezigheden niet vóór April terugkeeren. Van daar dat Heine de „portago" of kleine waterscheiding tusschen de Atrato en de Tui/ra, waarvan wij boven spraken, niet zelf heeft kunnen bezoeken. Hij heeft echter, zegt hij, zich kunnen overtuigen dat die gemakkelijke doorgang werkelijk bestaat. Op deu avond van den 13 Maart brak de ondergaande zon door de wolken die hier gewoonlijk de kruinen der bergen omgeven, en toonde den drie heeren de landstreek van de golf van Uraba uit, waar zij ten anker lagen. Bij den mond van den Atrato is de grond bijna niet zichtbaar, en liggen de wortels der boomen in het water. Geen boom is er meer dan 100 voet hoog. In de richting Oostzuidoost verdwijnen de hei-gen over een groote uitgestrektheid. Een hoogte van 200 voet zou in die omstandigheden zichtbaar zijn geweest en de ondergaande zon zou bergen van grootere afmetingen hebben aangetoond als zij daar achter ter kimme daalde. Daaruit trokken Heine en zijn medgezellen het gevolg dat de weg tusschen de Atrato en de Tui/ra bestaat. Maar daarmede was dan ook de voornaamste twijfel overwonnen. De rest kan op het rapport dat in bovengenoemd artikel te New-York was verschenen worden aangenomen. Dat rapport houdt in hoofdzaak het volgende in. Het zegt: dat het klimaat niets te wenschen overlaat; dat aan de beide kanten uitmuntende havens gevonden worden, die van Condalaria of Uraba aan den Atlanfcischen Oceaan en de binnen- en buitenbnai van Sau-Carlos aan de stille Zuidzee; dat ■slechts 2° 52 m. gekanaliseerd behoeven te worden, door alluviale gronden, zonder bergen, die ze scheiden, van de diepe wateren van de Atrato af tot aan de even diepe 2'uyra toe; dat er een machtige toevloed van water voorhanden is tot voeding van het kanaal; dat er een afbreking van de Cordilleras bestaat, die een doortocht belooft zonder in aanraking te komen met de Andes. Het kanaal zou dan op de volgende wijze moeten worden aangelegd. Van de Atrairo af 12 m. in de richting westnoordwest, van daar in rechte lijn oostwaarts, met een kleine streek naar het noorden, tot op een bevaarbaar punt van de Tui/ra, even boven „La Islela" om dan de Tvyra te vervolgen tot aan de golf van St. Michel. Slechts één bedenking wordt door Heine gemaakt. De monden van de Atrato zijn bezet met zandbanken en platen, het gewone beletsel voor de scheepvaart op een aantal rivieren. Doch een bijzondere opname van de monden der genoemde rivier heeft doen zien dat de uitwateriug langs de Cutjuito door l'lsla del Muerto beschut is voor gevaarlijke stormen en dat de bezinking uiterst week mag genoemd wordeu, terwijl andere constructies ter beschutting der oevers konden worden aangebracht. Een andere mond de Uraba, biedt misschien nog meer voordcelen aan. Kunstmatige oevers en een geringere afstand waarop de moeilijkheden voorkomen, zouden de constructie van een goede haven in de hand werken. Kunnen de beletselen van de platen en banken overwonnen worden — en Heine wanhoopt er niet aan — dan heeft men terstond het voordeel van zich in een vaarwater van 40 voet diepte, of daaromtrent, te bevinden.Ennudateene project, dat ondanks de gunstige resultaten der onderzoekingen tusschen de golf van Uraba en de baai St. Michel nog in aanmerking kan komen, de lijn Aspinwall- Panama, waarvan kolonel Totten den voorslag maakte die den spoorweg in evenwijdige vaart zou volgen? Het is zeker dat zulk een kanaal, de technische bezwaren daargelaten, veel meer geld zou kosten, zonder betere waarborgen te leveren. Volgens een raming van Seine zou het kanaal van Totten 500.000.000 francs losten, en dat tusschen de Tmjra en de Atrato slechts 300.000.000; waaruit van zelf volgt dat het laatste verre boven het eerste te verkiezet. is. Wij hebben de volgorde in de toespraak van Heine op vele punten veranderd. Wij moesten dat doen, om niet, door een opeenstapeling van verschillende feiten, waarvan de vermelding in een artikel als dit zeer ongepast zou zijn, geheel onleesbaar te worden. De quaestie van de doorgraving van den isthmus van Centraal-Amerika is echter vau te veel gewicht, om niet de ernstige plannen daaromtrent telkens onder de oogen van het publiek te brengen. Wat zou onze handel zich wijzigen door die doorgraving! Hopen we, dat aan deze schoone zaak de krachten der groote kapitalisten gewijd zullen worden, en dat de regeeringen zich onderling verbinden om waar particuliere krachten te kort schieten, hun budgetten voor de legers wat te verminderen. Mocht onze eeuw bij al de wonderen, die zij wrocht, nog het wonder voegen van de doorgraving der beide Amerika'»!— 8 Januari 1873- d. V.

20 Februari — Laatste kwartier. 27 „ — Nieuwe maan.—

Sluiting der Engelsche MAIL. Via ÜATÏTTA, Muntok, Hiouw en Sinqapoub. » i) „ Kcliruari „ Me. e» 28e. 11 » » Maart „ 14e. Eu 28e. Sluiting der Friinselie MAIL. Via BaTAVTA eu SINGAPOItR. In de maand Feliruari „ Be. en 22e. » » » Maart „ Be. en 22e. Samarano, den*22steii Januari 1873. De Postmeeeter H. A. KLEKKB.

Van Samarang naar Kedong-Pjatlie I Vaa Djocjacarta naar Sueracarta SuerAcarta en Djocjacarta. | Kcdong Djaltie en Samarang. I »eniiMiKd<-Treiiiei. I I (Jemen*.!* -Treinen» STATIONS. ilt \~t~T~T-,} STATIONS. I=TTTÏ~=rT= I " "■' "" I " ■" I " "■ | I ... I ... I„ „ |„„ s»«««"8 ""' I '•*" ;>• [>J°^ 7.3iMu.»k|i,n Al as loew» „ | door l.it K .laatau. „ ? 50 1(1 is -l it "roeiiihoen|j m B.tl lil Bramlianan „ %% 108» «'t» tu«^ . - 1.-.ÏÜ? Srowot- . • llen.iïïa Ked-|)j»tt |*"",K ''ü *» KlaUon |"»"k 81$ II 17»,* Padas „ t.tl *H Ijepner. «Svltli .il lelawa v ».t» 5.1» Delangoe 07' lu ,JJ Seranr „ doei 8 4(,l l'oerwndndi. a'sn 1 t'cc 'ia „ „ Imi.li. lO.M 88t T 0,., «ni'i -»«"■ „,.,. .o» tt »* \ti »M *: I» Uwang „ il. 1 til K»1i.0..0. . 7., ij»; Salem „ 11.18 tSt S.lern . ' g" ,'_ •v.ii.0... „ !!■;[ JIJ 1"w"u« ,• i Mi: \.U f0.rw0d..,, „ 7.811 II 18 t.t Serang . „. £.. D.l.ngo. » I. Ml 10 Sl7 T.l.w. . J|! , « Ijepper „ 8.16 11.tl 8.11 P.dai , \\\ \\t |..rtr. 8.8» 1.11 tl Iv.rt, ,„ t .j, ''»»«( K »M 117 1.1» laiigotug . Hl. Ilt Brambau.u „ 9.8 1.88 1.31 Itroem! neiij . 10 I', Bil «ahutaa „ 1.11 1.13 111 illaa-Toe». „ 11- it,., lljoeja lirt, i 9.88 1,6 i 8.1 damar.ng .-.uk 11 11 118 Van llriagln naar kedoe'g Djaltie. | Van Kcdueug-lljatlic vaar Brixglß timbou.u. (lemelija. 1 STITIONS '"'" mtülOMD treia. ' ~T~\ v. ra T. m. I >rn,g,.. varlr I B.ÏU . t\ed.-lljüll. .crvrl ll.— I 'ogodai.a, m I B,CI I'empoeran . 10 11 r.mpoeran , I 1,1 icgodalem . I 10 19 K.4.-I>J»tt. „s.L I J.lo I Iriiigin ..,,. | 11.7 De tijil ia de telegraaflijil van Samaraug. Pc treinen 1, S, 8, 6, 7 en 8 meer ipeoiaal Tuur guederenvei vue ueiteiu4 zijnde ïuo knuueu de tijden van aaukomit eu vertrek eeuigi iin» ver.ohillen. De treinen 1 en 8 houden te DJKNKII.ON en GKDANfIAN kal o[> alle «taliunl eu halten lijn verkrijgbaar ütlicleele gidaeu eu ta iielleu van den luou der treinen tegen betaling reipeolivelïjk van mi lOoenten u^r «tuk.

2 Februari Gouverneur-Generaal Mijer vau Soerabaia n. Maeassar. 5 „ Koning Willem 111, vau Batavia naar Soerabaia via Samarang. . 5 „ Baron Reotinck v. Soerabaia n. Batavia via Samarang I » Min. Fransen van de Putte van Batavia n. Singapore via Miintok en Kiuiiw. 7 „ Koningin der Nederlanden van Batavia n. Stngkawang Billiion en Pontianak. 10 » Baron Sloet van de Beele van Batavia nasr Soerabaia via Kustplaatsen en Samaraog. 10 , w. Cores de Vries van Sotrabaia naar Batavia via Samarang en Kustplaatsen-10 , Vice President Prins van Batavia naar Padaug via Telok-Betong en Benkoelen en terug via Benkoelen en T.-B. 10 . Min, vaa Staat Kochmsea vaa Soerabaia naar Bali- Boeleleng via Pa.oer., Probolingo, Bezoeki, Bonjoewangi en terug In • Koningin Sophia r. Batavia naar Soerabaia via Samaraog en de Molukken. io , Koningin 'Willem 111 van Soerabaia naar tiatavia via ik ™ n Samarang. 15 * «. Core» de Vries van Batavia naar Patjitau via Anjer .. en Tjilatjap en terng. „ Gouverneur-Generaal Mijer van Samaraug n. Singapore. 80 » Sli«- Fransen van de Putte vau Batavia n. Soerabaia' via Kv = t|ilaatsen en Samarang. 20 » Baron Sloet van de Beele van Soerabaia naar Batavia via Samarang en Kustplaatsen. 21 » Koningin Sophia van Soerabaia naar de Mulukken. 21 » Baron Beutinck van Batavia naar Singapore via Muaoo „ . . , tok en Itiouw. ió . Honmgia der Ntnerlandea via Batavia n. Palembaag via Muutok. *» » Singapore van Batavia naar Soerabaia via Samarang. 25 . AVilliam Mackinnou van Soerabaia naar Batavia via Samarang. 25 • Vice President Print van Batavia % Padung via Kroen Beukoelen en terug via Benkoelen en Kroe. 28 » Min. van Staat Itochussen van Soerabaia n. Bandjermasin via Bawean. 1 Maart Koning Willem 111 van Batavia naar Soerabaia via Kuitplaatsen en Samarang. 1 » Mia. Fransen van de Putte Van Soerabaia n. Batavia via Samarang en Kustplaatsen. Uit Bkussel wordt aan eea Ned-ilaudsck dagblad ge•chreven: Dl comul van B=lg'ë te Samarang beeft eau memorie openbaar gemaakt betreffende de imddeieu voor don Belgischen handel om de voortbrengselen van Java, voornamelijk de suiker, rechtstreeks uit te voeren. Wij ontvingen onderscheidene ingezonden artikelen over bet gister bier plaats gehad hebbend assaut. Het volgende, als diukkeude het beit de algemeene opinie uit, vinde hier eene plaatsing. „Onder de aangename oogenblikkeu welke het militaire leven aaubieden, kuanen voorzeker die gerangschikt worden, waarin de mindere militair beween Tav geocfeadbeid op de wapens kan geven. Dat genot wai gister voor eenigen weggelegd en werkeljjk moet meu beamen dat de bedrevenheid op de verschülende wapens aan den dag gelegd, niet andera daa goedkeuring kon wegdragen. Niet met het doel om aanmerkingen te maken, weosch ik echter het volgende ia overweging te geven. Beginnende met het eerste nummer trok het mijn aandacht dat het muurtrekken op den degen plaati vond op een wijze alsof men dat met spoed wilde afnandclen —'t ging te vlug, zoodat er geen lijd wai om de houding, die bij het hauteeren van den degen onberiapelijk moot zijn, goed te kunnen volgen. Het muurtrekken op dat wapen zal steeds onberispelijk geschieden, wauneer dat door geoefende schermmeesters uitgevoerd wordt met begeleiding van het „Wilhelmus door bet hoornmuziek. Bij een volgende gelegenheid zal het zeker niet schaden, wauneer men minder nummers neemt voor de sabel, korte en lauge stokken en daarvoor in de plaats stelt: ecu no. voor het trekken op geweer tcgeu sabel. » „ „ de lnns. „ „ „ laus tegen geweer. i> » » » „ sabel. Gaarne breng ook ik hulde aan den yver, die zulke schooue resultaten verkreeg eu hoop dat de pryten in den vervolge meer in overeenstemming zijn met het do*l — teiwyl het mede niet kwaad zou weteu om die niet een voor een, maar alle tegelijk uit te deelen onder het uitspreken van ecu opwekkende speech. Ik heb echter, belaas! één grief. Een militair assaut op 'sKonings veijaardag bad geeu speculatie mogen worden. Vooral had men geeu wissel mogen trekken op de schraal voorziene beurs van den minderen militair. Waar heeft men ooit gehoord dat het aanschouweu vau dergelijk feest op dieu dag betaald werd? Geef over 3 maanden wtêr een asssut tegen een zeker entree, niemaud der burgerij zal daar iets op tegea hebben, maar laat den minderen wapenbroeder vrijen toegang hebben; dit zal hem aangenaam zyu en by velen de lust opwekken om ook mee te doen. Tracht ouder de burger^ leden voor uwe vereeniging te verkrijgen, dat zal de kas steuuen, waaruit toch do oukoiteu moeten worden betaald. En hiermee heb ik gezegd. Dat de militaire vereeniging: Genoegen lij on» doel ons spoedig ecu herhaling moge geven vau het zoo uitmuntend geslaagde assaut, maar oaubjj zoo mogelgk mg'a beden" kingen in toepassing brenge, weuscb ik ten zeerste."— Z. Belooningen. Aan twaalf verschillende deesahoofden der afdeeiingen dezer residentie, Keudal, Ambarawa eu Salatiga, werden dezer dagen namens de regeering zilveren horloges, waarin hunne namen On het jaartal waren gegraveerd, all bewijs vau buitengewone tevredenheid over huune plichts* betrachting ten geschenke gegeven.— Een Eüropkesch soldaat heefc gister toch nog op da algemeene ordelievendheid, die viel waarteueraen, inbreuk moeten maken en den Javaan moeten versterken in de zonderlinge opvatting welke deze vau den eerbied der Nederlanders voor hunneu Koning dikwijls krijgen moet.— Tegea het vallen van den avoud uamelyk bezocht de krygsman ia beschonken toestand de aloon-aloon, alwaar k|| een glinding zag, waarin behalve de voerman eene inlandsche vrouw met twee kmderen „„«ten was, Al, een bezetene vloog de dronkaard hierop aan, rukte den voerman de tengels en de zweep uit de handen, begon het paard te ranselen en rende met de glinding voort, uit welke dolheid zeker onheilen zouden voortgekomen zijn, waren niet eenige Javanen toegeschoten, die de kar tot itaan brachten en den Europeaan verjaagden.—

Hbt paabdenbaden ia voor vele italjongena een ware pret, vooral als ondencheidene hunner in eenzelfde buurt te huis behooreu, wijl er dan gelegenheid is, zoowel bij het gaan naar als b(J bet terugkeeren van de badplaats, een wedren te houden. Dat spel heeft ieder onzer dikwerf genoeg aangezien en ieder heeft zich zeker daarbij verwonderd, dat er geen ongelukken plaats hadden. Gister morgen werd op den gewonen goeden afloop een uitzondering gemaakt: twee jougens werden, uit het bad komende, door de gejaagde paarden zoo krachtig tegen den grond geworpen, dat zij aen eind ver voortrolden en, deerlijk geblesseerd, door anderen moeiten opgenomen worden. Ecu hunuer liep hot bleed met stralen langs het hoofd.—

Uit Demak deelt men ons, alweer in strijd met het rapport van den Inspecteur Kollmann, mede, dat nu er ernstig aan de bevolking gelegenheid tot het verdienen van geld wordt gegeven, zich voortdurend arbeiders komen aanmelden. Het getal bedraagt thans reeds meer dan acht duizend, en neemt nog bijden dag toe!—

Bijstgibrek. Blijkens een bij de Handelivereeniging te Samarang van deu Resident van Japara ontvangen brief, dreigt ook te Japara rijstgebrek te ontstaan.—

Wu vebnemin dat de controleur Meniing alhier, wegeni ziekte veiplichtis een verlof naar Nedeiland aan te vragen.