De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Bij Kon. besluit van 1. Juni, zijn benoemd: tot ridder der orde van den Nederlandsehen Leeuw in Ned. Indië, de vorst vr.n Goa op Celebes, .1. Koemala; de resident van Kediri C. Bosscher; de hoofdinspect. der cultures .T. F. Zoetelief; de hoofdingen., chef van den g.:-ogr. dienst, dr. J. A. C. Oudemans; de heer .1. A. Krajcnbrink, vroeger ingen. van den waterstaat daar te lande, thans landhuurder in de res. Krawang en lid der kamer v.in kooph. en nijverh. te Batavia; en heer S. Van Ilnlstijn, super-intend. der Ned.-Ind. Stoomvaartmaatschappij; in Suriname: do adm. van fin. in die kolonie J. A. T. Cohen Stuart; terwijl bij Zr. Ms. besluit van gelijke dagteek. no. 29, tot ridder derzelfde orde, bij het leger in Ned. Indië zijn benoemd: dc onder-intend. der lste kl. (majoor) F. J. D. Noordhoek Hegt; de, luit.-kol. der art. O. H. V. Raedt van Oldenbarneveld. thans met vtrl. hier te lande; en de luit.-kol. der inf. K. F. Schnltzc.

Bij Kor. besluit zijn tot Nederl. consuls te Canton, Swatow, Foochow, Xingpo. Chefoo, Tientsin en Newchwang benoemd respectievelijk de heeren W. Hulse, F. W. Richardson, T. Pim, P. Gabain. W. A. Cornabé, J. A. T. Meadows en F. P. Knight, thans vice-consuls aldaar.

Bij Kon. besl. is de 2de luit. H. li. Vorstenbos, van het 2de reg. inf., in rang en anciennite't overgeplaatst bij het wapen der inf. van het leger in Ned. Ind. VERGUND aan .1. F. R. S. Van den Bossche, gepens. lid in den Raad van Ned. Indië, te Duizel, het aannemen der decoratie van ridder van de 3de kl. der Prnis. orde van de Kroon met het Roode Kruis, hem door Z. M. den Dm'tschen Keizer, Koning van Pruisen, geschonken. ,

— In het veislag van den raad van beheer der Nederl. Indische spooiwegmaatschappij over het tiende boekjaar wordt gekonstateerd dat de beide spoorwegen, voor wiet bouw en exploitatie aan haar concessie werd verleend, tot stand gekomen rijn en wel voor prijzen, waarvoor ondegelijke omstandigheden, wein'g spoorwegen zijn gemaakt. Het Indische publiek betaalt in het spoorweggebied nu ongeveer 40 pot. minder voor het vervoer van de goederen, de bezittiLgen in de VoTstenlanden moeten reeds veel iv waarde zijn gestegen, het verkeer tusschen do verschillende plaatsen is gemakkelijk geworden, de welvaart van ieder is vermeerderd. De obligatiehouders ontvangen geregeld de bedongen rente, de aflossing is aangevangen en de waarde der stukken is vermeerderd en verzekerd. Alleen de aan deelhouders, wier kapitaal dat alles te voorschyn heeft gebracht, genieten geene vjordeelen; integendeel, door het niet ontvangen tier rente is hun kapitaal met omstreeks de helft van de waarde verminderd. Een ieder, zegt het verslag, zal de onbillijkheid daarvan erkennen. Het bestuur heeft dan ook het voornemen bij de regeering pogingeD aan te wenden om, door wijziging van de concassie, in [dezen onhoudbaren toestand een • gunstige verandering tt weeg te brengen.

De arbeiders, gebezigd by' den aanleg van den weg waren nagenoeg allen Javanen. Een proef met aangevoelde Chineezen heeft geene voldoende uitkomstin gegeven en veel geld gekost. De arbeiders waren allen vrijwilliger:,

Op 1 Januari 1873 was voor dezen spoorweg uitgegevtii ruim 19 millioen gulden, waarvan vo~r de hoofdly'n Samarang — Vorstonlanden 14,8 milliuen, voor den zytak 4 8 mil lioen. De geheele spoonvegkost f 96, 00 per kilometer, waaronder f 8000 aan rollend materieel. Er werden vervoerd 453,939 Teizigers of per kilometer 2594 tegen 218: in 1871. De opb-engst was f 332,840.81 of f 190 S per kilometer. Het vervoer van bijna alle artikel, n is toe genomen. Te opbrengst van het vervoer van koopmans goederen was voor 60,215 ton koopmansgoedelen f 727, 024,37 of f 12,07 per ton, en voor 11,301 ton dien^tgoe' deren f 61,554.94 of f 5.45 per ton De partikulieri goederen doorliepen te zamen 5,432,418 kilometers en de dienstgoederen 802,371 kilometers. De opbrengst van het koopmansgoederenvervoer was in 1872 f 4500 per kilometer of f 35 0 minder den in 1871. Als bestelgoederen werden vervoerd 12,372 collis.

Voor de exploitatie werd in totaal uitgegeven f 689,482,84 aangezien de totale ontvangstf 1,225,083,37 beliep, beliep de netto winst op deze rekening f 535,600,53. De grootere winst dit jaar behaaid dan het vorige, ten bedrage van f 2,40 por dag kilometer, is geheel verkregen door vermindering der uitgaven, daar de ontvangsten byna sta tionnair, zelfs iets kleiner zyn geweest.

Voor de lijn Batavia—Buitenzorg werd afgezonderd 4 millioen of 65,500 per kilometer. Hiervan werd uitgegeven per kilometer f 58,200. Den 16 Juni werd het gedeelte Koningsplein Meesier Cornelis in exploitatie gebracht. De ontvangsten beliepen f 78,100.46 endeuitgaven f 72.38430 '/2 Het vervoer bleef beneden de verwachting. 249,060 personen of 680 pev ilag werden slechts vervoerd. De geheele lijn is den 30 Januari 1573 voor dc exploitatie opengesteld.

Hit verslag eindigt met een overzicht van de wijze waarop het kapitaal, voor deu aanleg der beide geconcedeerde spoorwegen beuoodigd, is verkregen.

De mijn van Goethe's voortbrengselen in nog niet uitgeput. Voor korten tyd ontvingen wij nieuwe brieven. Nog meer nieuwe brieven worden ons toegezegd. Thans geeft v. Loepev een Nalezing op Goethe's gedichten. Veel belangrijks is het ditmaal niet en do bundel is niet groot. Alles is ook niet nieuw. Zoo was het eerste vers reeds in 1869 opgenomen in het geschrift van Budolf Zoeppritz: Aus Jacobi's Nachlasz, nebsl mgedruckten Gedichten von Gcethe und Lenz. Het is dat niet onaardige Concerto dramatic > composlo dal Sigr. Bollore Flamminio delta Panurgo secondo, dat men met genoegen overleest, al ware het alleen om dat levenslustige hart van den vyf en twintig jarigen Goethe te voelen kloppen en er onzen eigenen levenslust weer een weinig door op te rakelen. Het concerto was bestemd gegeven te worden „in der Barmstüdter Geaieinschaft der Heiligen", en behelst dus vele toespelingen waarvan de zin ons verborgen blijft; niettemin is het° amusant hier en daar. Het begint met een verheerlijking van —- doch men leze:

„Die du steigst im Winterwetter Von Olympus lleiligtuhm Tahtenschwangerste der Götter Langeweile!"

En aan die „thatenschwangere", aan de Verveling, worden dan onder anderen de volgende daden toegeschreven: Machst Jungfrau zur Frauen Gesellen zum Mann, Und wars nur im Scherze VYcr anders nicht kann. Und sind sic verehlicht Bist wieder bald da, Machst Weibgen zur Mutter Monsieur zum Papa. Later komt een air in het Fransch; Une fille Gentille

_./.£ soignée par Mama Toute échauffóe Dans une all

1) Nachleee 211 Goethe's Gedichten. Mit Vorwort und erlaaternden Anmerkungen von G. von Loeper. Separatabdrnck au-Goethe'a sammtltchen Werken, h-rausgegeben von Strehlke, v. Loeper, Düatzerund Uicdermtmn. Berlin, Gnstav Hempcl 1873,

Elle en gagna LTn cros rhume; et bonne Mama S) / • ecria De toute sa poitrine Medeciii, Medicine. Un Gare on Bel et bon Par aventure se trouva Et s'y prêta Et Ia frotta La bien choffa Que rhume bientot s'en vola Le divin; la divine 1 Medec.in! Medicine. Het treft mij alty'd opnieuw bij Hollandsche en Duitsche schryvers, geboortig uit de achttiende eeuw, hoe weinig hart zij hebben voor de orthografie. De zonderlinge spelling van onze aanhalingen schrijve men niet op rekening van de slordigheid van zetter of corrector. Een man als Gcethe, een vrouw als Caroline Schlegel, wisten bij voorbeeld in het woord Heiligtkwn niet juist, waar de h te plaatsen, en scheven Heiligtukm, evenzoo Tahten. Zoo deden zy namelijk nog omstreeks 1775 en 80. Later, in de briefwisseling onder anderen tusschen Goethe en Schil ler (in het laatste tiental jaren der achttiende eeuw begonnen), vindt men schier geen enkele spelfout. Maar misschien heeft men zich by den druk minder getrouw aan den tekst gehouden-, de handschriften heb ik niet gez'en. Wij, heden ten dage, kunnen geene spelfouten meer maken. Zelfs bij het haastigst geschryf is het ons onmogely's. Zou het te gewaagd zijn, uit dit verschil sf te leiden, dat het denkbeeld van wet, in den wetenschappe Tijken zin van het woord, krachtiger by ons heeft postgevat? Dan ware de ongereptheid onzer orthografie een verblijdend teeken van vooruitgang, die immers altijd strengere onderwerping aan de tucht der wetenschap tot voorwaarde heeft en willekeur altijd meer terugdringt. De kleine bundel brengt ons ook nog eenige Venetiaan sche epigrammen. Zy zyn van hetzelfde slag als de reed-bekenden: wellustig en geschreven in eene stemming duvoor de (hristelijke overlevering niet zeer vriendelijk was Die stemming schijnt Goethe op zijne geheele Italiaansche reis vergezeld te hebben. Hy heeft een by'na kindeiach tigen hekel aan het middeneewsche Christendom. Wie lusi hebbe een bedevaart te ondernemen naar Siena of Assisi, niet hij. Nu, bijzonder smakelijk is dat Christendom zekei liet; en voor ons is bet misschten een gelu < dat Gaethe, tefcen over dat gewijde, maareeno doo* en loor profaan is geweest en, in vereeniging met andere geesten onder z'jne tyd- en landgenooten, de vensters van ons inwendig leven eens be ren kunnen. He verraadt slechts gebrekkige ziel uude ïcm dierlyken wellust te laste te leggen Vojr h, m was he vrouwelijk gemoed met die geheimzinnige teeigevoeligheid de spiegel waarin zich vroeg of laat alles moet weerkaatsen wat het voor den man, den denker en den dichter, de moeite waa:d is te gevoelen. Liefde was voor hem de too verstaf die toegang verleent tot die onnaspeurlijke verbinding van hemel en aarde, waarvan het besef aan onze nieuwere beschaving, in tegenstelling met die der Ouden, een harer meikwaardigste karaktertrekken verzekert. „Das Weibliche" was voor hem „das ewig Weibliche"; de vrouwelijke liefde had z:ch voor hem verheerlijkt tot eene ondervinding van het eeuwige, tot een voorgevoel van het oneindige. Goethe's betrekking tot de vrouw is uit dien hoofde niet zijne zwakheid maar -zijne kracht. Wat zich daarin verkeerds, dat is laags, gemengd mag hebben, is zijne zaak en heeft hij te verantwoorden gehad. Zoo iemand van zy'u voorbeeld misbruik wil maken om zich aan ongebondenheid over te geven, kan men hem slechts als eon mensch beklagen, voor wien ook Goethe, zelfs Goethe te vergeefs geleefd heeft. Maar ter wille van stompzinnigen behoeft de geichiedenis niet te verzwijgen, wat in Goethe de springader is geweest van zooveel als nooit in het hart ook der besten is opgekomen, wanneer de snaar eener diep gevoelde, alles overmees terende liefde nooit by hen heef-, gebeefd. ') Kr is vooral onder den invloed van da Costa's beschou wingen over, en vergelijkingen tusschen Bilderdijk en Goethe, ten onzent aangaande den laatste een zonderling misverstand verbreid. Da Costa schepte er behagen in, Bil derdijk als den lijdenden Messias, Gcethe daarentegen aLden gekroonden en aangebedenen man der wereld vooi te stellen. Miskenning was Bilderdy'ks kruisweg, erkenning Goe the's rozenpad geweest Nu ja, Goe: he heeft met eenige Duitsche poteu'aatjts verkeerd en ridderorden gekregen, en velen hebben hem hartstochtelijk lief gehad. Maar is dit oen en ander nu genoeg om ons te djen beweren, dat Goethe zich zy'n leven lang in lof en sympathie der men schen gebaad heeft? Goethe is niet miskend geworden? Er is geen boek br-.ter in staat i.m ons, na da Costa's overdrevane voorstellingen, te ontnuchteren dan do Mittheilungen über Goethe, mts mündlichen itnd schrifllichen, gedrucklen und ungedruckten Quellen van dr. Biemer, in twee deelen Biemer heeft dertig jaren lang met Goethe omgegaan, da gelijks met hem verkeerd. Hy had dus getuige moeten zyn van al den wierook die aan dat „idool der eeuw" weid toegezwaaid. En lu, wat is zyn boek? Een docrloopend verdedigingsgeschrift; é"ene aanhoudende, zelfs tot verve lens toe volgehoudene poging om Goethe van tegen Lem gerichte beschuldigingen te zuiveren en bij het nageslacht tegen — miskenning te vrijwaren. Ja, hy' zegt zelfs in He voorrede, dat zich na Gjethe's dood bij de verklaarde vy'anden nog diegenen gevoegd hebben, die, vroeger vrienden, nu het masker durven afwerpen, „und froh des Zwanges ledig zu sein, den sic sich in seiner persönl.chen Gegtnwart anthun musten, nun ïhren Hasz und Neid, ihrer Galle und ihrem Spleen, ihrem Witzund ihrer Spottsucht freien Lauf lassen." Men kan met het boek van Biemer niet veel op hebben, juist omdat het veel te apologetisch is. Men komt zelfs in de verzoeking om Goethe nog van achterna te beklagen, dat hy dertig jaren lang heeft moeten omgaan met een man, die zoo weinig als Biemer Goethe's geest op »•£, !lCt werken en allerminst diens uitnemende!» stelt egel ter havte heeft genomen, volgens welk»_ „Weiken der kunst niet voor het gepeupel «#_". ') Maar in éen opzicht heb« btn Bieno^V; Jüededeeiingen groote waarde. Zij stellen 1) Zegt Goethe niet zelf „dasz er das Ideelle uater einer weiblichen Fonn concipirt"? ') Riemcr zon het zelfs in majorem glorlam Van Goethe zeer wenschelijk achten, dat men de een of andere spijs of drank naar hem noemde, bijv. een goethe hier bad. Dat zou zijn naam meer tot het volk brengen,

onwillekeurig het legendarisch karakter van da Costa's beschouwing over Goethe in het helderst daglicht. En dit is verblijdend; niet natuuilijk, omdat da Costa daardoor in het ongelijk komt, maar omdat het niet verblijdend zou geweest zijn, wanueer Goethe laag genoeg had gestaan om tegen miskenning gedekt te zijn. Wij weten nu.dathy tot die uitgelezenen behoorde, die de gemeenheid in het aangezicht spuwt. A. PIEBS.N.

— Te Weener daabladen zeggen dat Baron Schwarz zal aftreden als i irecteur der wereldtentoonstelling te Wemen. dewy'l de Begeering een controle over de finaDciëele aangelegenheden tier tentoonstelling heeft ingesteld. Als zijn opvolger woidt genoemd de heer Von Gagern, ambtenaar aan het Ministerie. Tot dusver heeft de tentoonstelling eeue uitgaaf van 23 millioen florijnen gevorderd.

— Sed&rt het Bagb'ad van zyn getoete* gesproken heeft, wordt zijn bureau .volgens Uilenspiegel, dagely'ks bestormd door nieuwsgierigen die dit merkwaardig voorwerp wenschen te bezichtigen.

— By' 's Komngs bezoek te Zuidlaren werd een uit Groningen overgekomen banketbal kersbediende, die de tafel in orde moest brengen, met een net rijtuig naar het station gebracht. De Zuidlarensche eerewacht meende, dat de Koning in het rijtuig zat en reed mede naar het station; de schoolkinderen hieven hun feestlied aan; er was een algemeen juich. Het rijtuig komt aan het station, het portier wcTdt geopend en zeer deftig tr« edt de banketbakkersbediende te voorscl y'n. Wat toen voorviel kan men denken.

— Op den spoorwegdijk tusschen Exeter en Londen had dezer dagen een zeldzaam heldenfeit plaats. Zeker Eliot wa 3 met verscheidene makkers aan het repare^ren van een verzakking werkzaam, toen plotseling de sneltrein van eeistgenoemde plaats kwam aangebulderd. IJlings vlogen de werklieden van de baan, maar Eliot, bedenkende, dat de, zware slagboom niet was weggenomen en de gansche trein

dus onfeilbaar moest derailleeren, snelt terug, en hakt en rukt den slagboom los. Hy slaagt in zyn pogen, de trein snelt voorby, maar — Eliot laó als een vormelooze massa op den weg!

— De Haagsche Nieuwsbode spreekt het bericht tegen dat aan dc lands-drukke-y' een Jaj ansche Prins werkzaam is om het letter'ette-i ie leeien.

(Part. Corr. v. d. Locomotief.) Botterdam, 26 Juni 1873. Het zomerseizoen en de stille en kalme LericLten die ms van all •. markten toekomen, blijven natuurlijk niet ioader gevulg op d*;u toistaud van onze markt, die voor bijna alle artikele i, maar voornamelijk voor de koloniale zeer flauw of zeer kalms.

s in veel ncrmaler toesta.d dan sedert vele maanden het reval is geweest — wel zyn de prijzen nog hjog, zeer hoog :e noenun maar of die wel ml zullen aaien ialthans voorlojpig blijft de groote viaag; —de aftrek vau het buieuland is althans weder veel geregelder en woidt zelfs loor houders, al is het dau Ojk schooivoeteiid, /2 a l et. ivans op de laaistely'k in veiling besteedde prijzen geèischt :— ootal de groenachtige soortei.de bla.keen eenige soorten als Demerary en bruinPieanger genieten nog al vraag. Daar ook Londen wat vaster afkomt, is het wel vermoedelijk dat de tegenwooidtge prijzen zich zullen handnaven. — Goed ord. particulier is tot 53 ets te noteeren. De afdoeningen der week brioopenca 2500 Balen Java cot geheimen prijs.

niets van—.

Hijst zonder zaken.

Specerijen zonder verandering, 16 kisten beschadigde Foelie in veiling brachten 16 — 190 ets

blijft voortdurend zoo flauw als maar eenigszins mogelijk is en ontbreken dan ook op onze plaats afdoeningen van eenig belang;—wiite soorten alléén genieten eenige vraag voor export; no. 10/14 gingen slechts traag tot ƒ4)/, beneden November van de hand voor partyen van boord te ontvangen. Alles by' elkaar genomen beloopen de afdoeningen der week in le en 2e hand gezamenlijk niet meer dan 6,000 kraujangs. De notetnngen zijn niet hooger te stellen dan ƒ3% onder Nov. voor wit, /4J_ voor blond 'erwijl die voor bruin zelfs tot /6—. / 7— onder November zijn aan te vemen. Het is te hopen dat de nazomer voor de groote houders eenige verbetering zal brengen; — van bjjna alle maikten lu'den berichten zeer flauw. Geraffineerd verlaten en disponibel tot Jager prijs verkrijgbaar dan op levering. In de le hand ging deze week niet meer dan 300 Tons om. No. I f 35 J/2 No. II f 34 '/a f 34— Sup f 36 l/a f 37. De voorraad in Entrepot bedroeg op 15 Juni jl. (hier te lande): 61,774,000 ko. tegen 42,720,000 1872.

Indigo geniet in de laatste dagen weder wat meer vraag, voornamelijk voor de goede toorten waarvan, zoover wij weten 31 kisten werden omgezet, als: 9 kisten CFE Ca 520 ets. 7 „ GW „ 500 H 7 „ WJF „ 500 „ Taxatie 6 „ B/vEK „ 535 „ 2 „ Tfc/AEK „ 510 „ Voor de ordinaire soorten, waarvan de voorraad zeer belangrijk mag genoemd worden, bestaat bijna geen kooplust waardoor de zaken dan ook hoogst beperkt zijn; — door de nog al belangrijke nieuwe aanvoeren is de keus evenwel bepaald ruimer geworden en kan de handel wellicht daardoor weder wat verlevendigd worden-

;hest*at niettegenstaande eenige nieuwe aanvoeren, geeü

fluctueert; — sedert eenige dagen is de stemming vaster, laatstelijk weder veel kalmer geworden, en souden wij de noteeringen nu als volgt stellen. Banka loco / 83 '/2 „ najaar „ 83/2 Biliton loco., 83/2 do. zeilend „ 83—

de zaken zijn evenwel tot die prijzen (of indie verhouding)! ver van belangrijk te noemen.