De locomotief : Samarangsch handels- en advertentie-blad

Abonnementsprijs voor Indië f 15- en voor Europa f2O.- per halfjaar. Advertentiegelden behalve het zegel: van 1 tot 10 woorden f 1.-; elke vijf volgende woorden f 0.50 meer '«—" - " >-•■ • ■'-- i— fii nr -i — --'■ — - - •"-■ - •"■•* " - " ■"■--- - --—- -r....-__~-—■ - !-Tt-Tir-iiii i i _.:__. — ■ ---- -■ »_, J,, .-° ■ - „..,,-1

Wat, sinds de mythische tijden van eenen Methusalah voorbij zijn, geen enkel sterveling meer overkomt, het iv den bloei der gezondheid vieren van het eeuwfeest zijner geboorte, valt aan vereenigingen van menschen, aan genootschappen te beurt.

Dat zij zoodanig feestelijk tijdstip bereiken is op zich zelf niets bijzonders. fmmers, zelfs al zijn de levenskrachten kwijnend, toch wor.lt niet zoo gemakkelijk een hand gevonden, welke aan die kwijning een eiiide maakt en den doodsteek toebrengt.

Daarom, stof tot feestviering is er eerst dan, maar ls er dan ook zeker, wanneer de honderdjarige nog staat in den bloei der jeugd.

Zulk eeuwfeest konde worden gevierd op den 2 Isten Jini, in de grijze bisschopstad Utrecht, waar de leden Vau het Utrechtsch Genootschap voor Kunsten en Wegschappen waren samen gekomen iv de zaal van het bebouw op de Mariaplaats, en waar bun iv de groole vergaderzaal dc omkranste cijfers 177. en IS7-> lerinnerden aan het feest van den dag.

Het was alzoo in dc tweede helft der achttiende ccu-W, den tijd der genootschappen bij uitnemendheid, vat door eenige wetenschap- eu kuustlieveudc ingezete- Uen van Utrecht de grond werd gelegd tol een genootschap dat zich aan den dienst van l\\i.i.\s en de Muzen wilde verbinden.

berst binnen eugen kring besloten, gal de Vereeniging weldra aan de behoefte naar uitbreiding harer werkzaamheid toe, en erlangde zij van de Staten Provinciaal van het sticht bet verlof om zich met het epitheton „Provinciaal" to mogen sieren. In lul bewustzijn van de grootheid zijner bedoelingen verzocht en- verkreeg het de eer, dat de prins stadhouder het, beschermheerschap op zich nam, en dat liet dus zijn 'even zou leiden, gelijk dc voorzitter het uitdrukte, j^ide schaduw van den Oranjeboom".

Ook het Genootschap ondervond de kracht vau den geweldigen storm, die over het Vaderland heen streek. Van 1798 tot 1813 worstelde het den tijd van inendige verdeeldheid en vreemde heerschappij door. ering was toen zijn arbeid, slecht bezocht waren zijne vergaderingen. Het schikte zich in den toestand, "•maakte vanden nood ecu deugd, onwaar de Oranjes raken, vroeg het de bescherming van Lodewi.ik, de« koning van Holland. Maar „het stond vaster gen den stevigen stam van den Oranjeboom, dan op let wiegelend bed der Fransche leliën", gelijk dc feestenaar het, zeker met meer sierlijkheid dan juistheid, eicte. Het leefde daarom ook na de restauratie krachtiser op, en ging in toenemenden bloei den weg naar «et eeuwfeest op. Thans was dat feest gekomen. -L'e gewone jaarlijksche vergadering beloofde dan °°k nog drukker bezocht te zullen wezen dan andere, e voorzitter, door het toeval van dc beurtsgewijzc afwisseling der directieleden aangewezen, Dr. J. J. van Ooster.ee, .hoogleeraar in de godgeleerdheid le tJtrecht, zoude in de gewone openingsrede een feesttoon hebben aan te slaan. De gewone gemeenschappelijke maaltijd beloofde een feestelijker aanzien, een nog opgewekter toon, dan gewoonlijk. Het was een verheffend gezicht, toen in de groote zaal van het gebouw op de Mamplaat, ongeveer een twee honderd leden hadden plJaats genomen, mannen allen met groote waardeeriug van kunst en wetenschap bezield en, voor de drie afdeelingen waarin het Genootschap sinds 1845 gesplitst is, op het gebied van natuur- en geneeskundige wetenschappen, letteren en geschiedenis of rechtsgeleerdheid en staatswetenschappen, werkzaam.

Het Utrechtsch Genootschap zet lliet de llom. lot toetreding zoo wijd open, dat bet lidmaatschap dier vereeniging alle waarde verliest. Slechts een zeer beperkt aantal leden, acht uit het gebied van elk der drie vakken, kiest het zich jaarlijks uit.

En al moge het ook, gelijk zoo natuurlijk is, en de betrokkenen gaarne zelven zullen erkennen, velen ouder zijne leden tellen, die hunne benocning meer aan toevallige oorzaken te danken hebben, toch bevat het onder zijn ledental sterren van zoo helderen glans, en ondervinden die sterren eene zoo algemeene erkenniiïg hare* grootheid, da. liet onder dc Ne_eito__ genootschappen voor kunst èri Wetenschap Bi plaats innemen blijft.

Met deed goed, daar mannen te zien als Nkoi,\as Bi:i:ts, den grijzen plnsicus prof. lï. van Heks, den talentvol len QüACK, eu zoo vele anderen wier naam, als man van weienschap en van lalenf, wel verkregen, in hei, gansche land bekend en duurzaam is. Indien wijze noemden, zouden wij er te veel vergeten.

Met deed goed, doirde veelzijdigheid der vertegehwoqrdigde richtingen bewaarheid te zien het geaogda van den fee tredenaar dat het genootschap nooit had gevraagd onder welke kleuren zijne ridders der wetehscli4p diendpn pp liet gebied van kerk en staat. Wal hij zelf daarvan niet een levend bewijs? Dr. .T. J. v\N OoSTËRZ*_ is iiiiii M-len hekend als een der eerste vertegenwoordigers vau de rechtzinnige godgeleerdheid bij uitnemendheid. Steunpilaar der orthodoxe theologische faculteit aan de Utrechtsche Hoogesphool, voorganger op christelijke zendip tings, stond hij daar tlians als voorzitter eener vergadering van wetenschappelijke en kuustlievende mannen, van welke de meerderheid ongetwijfeld hemelsbreed van zijn kerkelijk standpunt verwijderd was.

Inderdaad, wie in liet geval verkeerde van deu schrijver dezer regelen eu dien man uog nooit gezien had en hem nog nooit had hooren spreken, moest wel ieder oogenblik in verbazing verkeeren.

«errassing op verrassing komt u te gemoet, wanner! die man, wiens voorkomen nu juist geene bijzondere fijnheid van distinctie yerrraadt, het woord neemt en den stroom zijner woorden loslaat. In een wervelwind van beelden, vau schitterende uitdrukkingen, \nn geesïtige toespelingen, niet zelden natuurlijk ook \an valsch vernuft, wordt gij medegevoerd. en wanneer gij na den permoeienden tocht eindelijk stilstaat, zijt gij buiten adem.

fierst wierp de redenaar een blik in het verleden van hel genootec.ap en snelde hij de vraag: „van waar"? Wel had hij zich hierbij dooreen dorre lijst van soms weiiiig beduidende feiten moeten doorworstelen en was hij in de volvoering dier taak niet geheel ongelukkig gewiest, maar toch had men voor dit, gedeelte zijner rede moor van hem mogen verwachten. Fijnheid van tcekeniug, bet schilderen van binnenhuisjes, als b. v. een NiCOLAAS Beets zoude gegeven hebben, is dan ook niet hel eigenaardige van Oosteh'/.ee's talent. Maar aan gelukkige grepen ontbrak het ook hier niet, vooral niet toen hij ook de, gebreken van het Genootschap niet willende voorbij zien eu er op willende wijzen dat hei steeds te weinig voor dc kunst had gedaan, een verren bloedverwant van Hl_D_____r_'s neef, den bekenden RoBERTns Xriïks liet binnentreden en dezen over; dat verzuim deed klagen, en toen hij dien bederver der feestvreugde «ces op een der groote gebeurtenissen van de:/,ai feesldag, de aanbieding van het eerelidmaatschap aan deu man die Ni tt_s in der tijd ook had te recht gezet, aan den geliefden dichter, den vereerder der kunst: aan XhOr.AAS B__TS; Dé spreker had de gevoelige snaar der gansche vergadering aangevoerd. Dat bewees hem het uitbundig gejuich. Toen kwam de vraag „waarheen"? Nu was dc stroom van woorden en vergelijkingen niet meer te stuiten en had de redenaar blijkbaar een weg ingeslagen, waarop bij zich t' huis ge. voelde en waarop hij gaarne voortsnelde in vliegende vaart. liet thema echter was in zoover niet gelukkig, dat het, vnj oud, vrij afgezaagd is, en te veel binnen dc grenzen der algemeenheden beperkt blijft. Het was natuurlijk dc bekende antith, Aau de eene zijde den optimist-, opgewonden bij het opmerken van den gang, dien de tijdgeest genomen had, vooruitgang ziende aan alle kanten, zich wanende in dc gouden eeuw der ontwikkeling, en als slottoon van zijn lofzang aan hellend een uitbundig gloria. Daartegenover de pessimist, scherp de vraag stellende: is er werkelijk iv de ontwikkeling vooruitgang? De wetenschap groeit in lengte en breedte, dat, is zoo, doch ook iv hoogte en diepte? Wellicht kan dit nog worden toegestemd voor de exacte, de natuurkundige wetenschappen, wier hooge vlucht terecht menigmaal uut bewondering wordt nagestaard. Maar hoc staat het b. V. met de wijsbegeerte, met dc geschiedenis? Is niet de eerste als in een tredmolen geplaatst, om ronflteloopen in den ouden kring? Ligt niet de geschiedenis als op het bed van Procrustus, om fe worden uitgerekt naar de wenaakeß van hem die het bed spreidde, iv plaats van te worden gediend en verzorgd als het kind der naakte waarheid:" _g niet (Je gansche tegenwoordige toestand vau bet leven des geestes in tam woord terug te geven: „gederailleerd?* Vóór 50 jaren ongeveer werd door het Utrechtsch Genootschap deze uitgeschreven : of niet dc- tracht \an deu stoom kunnen warden dieusthnar itemaakt aan de beweging van schuit en schepen op dc' Zuiderzee en op de rivieren van Nederland, en welke voorzovgsmaalregelen zouden uitbeten worden om te zorgen, dat dit geschiedde zonder gevaar. Thans konde men deze herinnering niet vernemen zonder een ch, ja een schaterlach. Maar was men niel na • ijd zoo zeer met den sloom en hare aanvM-nding vertrouwd geworden, dat deze op alles, bok op dc beweging van deu geest werd toegepast, iets dat tot den vau dat geestelijk leven noodwendig strekken moestP'Zoó klaagde de pessimist en hij eindigde zijn klaagzang met een diep miserere.

Nog was er echter een derde, uu juist niet de man die jxit het vulgaire midden, maar liever die vau oen hooier standpunt de bewegingen van den tijd overzag. Dat was de idealist, die wist wat het beteekcnl: „la

r c a 1 i t c, i| u i t, o u o li e g o u s n o s j e u x, n' e s t pas ton te la r_a I i i (;." Die geloofde aan eene hoogere orde, waarin de heerschappij van het goede en schoone verzekerd bleef, al zag men haar niet altijd even klaar, al was zij soms met dichte nevelen overdekt. Dat geloof gaf hem de kracht, om altijd door op het voortgaan langs den weg vau het goede eu schoone te blijven aandringen en /.ijn lied eindigde niet met een oppervlakkig „gloria", niot met een droefgeestig „miserere" maar met een opgewekt „excelsior".

De stroom der welsprekendheid van den voorzitter zoule opnieuw vloeien aan den welbezetten maaltijd. Maar daar zoude nog een ander geuot de gasten wachten. Daar nam onder dc vele toastlievende sprekers ook Dr. Nicolaas Beets, gelukkig zelfs meer dan eenmaal, het woord. (>nvergelijkelijke figuur; hoe geeslaat, hoe wegsleepende stem, hoe keurige voordracht, hoe verrukkelijke taal, altijd boeiend,, altijd nieuw. Na van Lennep's dood is er in gansch Ncderlana1 niet één man als Beets, een man van zoo veel letterkundige verdienste en zoo populair. Gelukkiger gedachte was er dan ook niet, dan die van Dr. Schaepjian, den beken-' den dichter van het vers „Napoleon III", toen deze met zijn krachtig orgaan een herinnering wijdde aan Llildebrand. Niemand wist, hoe oud Hiedeerand ka . Was hij zestig jaar? Ja, want de oudsten onder de gasten hadden hem gekend ? Was hij twintig jaar? «la, want de jongsten hadden met hem omgegaan. Hili>eb_and kende geen eeuwfeesten, want een leeftijd had hij niet. Hij behoorde aan gansch Nederland en zoude aan gansch Nederland blijven behooren, altijd door.

Neen, Nioola.as Beets, al zijt ge honderdmaal de predikant van Utrecht, ge blijft, voor ons de onvergetelijke, de onsterfelijke Hieuebrand,

Hei was goed daar aan te zitten in den kring van zoovele mannen, welke Nederland altijd heeft te eeven.

Daar waren er ook, die hunne verdiensten, dwaas genoeg, aan al de gasten schenen te willen loonen door zich te behangen met alle ridderorden die zij binnen en buiten 's lands hadden bijeengegaard. Armoede der ijdelheid! Hoe menig verdienstelijk man is zelfs dwaas „-, om door die ijdelheid bevangen aan zijne werkelijke waarde te doen twijfelen, alleen omdat bij zich belachelijk maakt.

Maar, al zag men dezulken een oogenblik nieuwsgierig aan, men haast 1 e zich de oogen van hen afte- Wenlen, ËD ze Ie doen weiden over die keurige rij van sterren der eerste grootte aan Nederlands wetensohappelijken en letterkundigen hemel.

liet «as goed daar te zijn, en wanneer wij voor ons zelvcn bet Gloria aanhieven in plaats van het Miserere, dan was bet omdat wij er aan dachten, hoe groote mannen Nederland «dg te «rereeren beeft en hoe een volk nog steeds op den goeden weg is, zoolang liet die mannen te vereeren weet.

Dat was dc heerlijke, de bemoedigende indruk, dien hel eeuwfeest van hei, Utrechtse, genootschap bij ons achterliet.— Mr. v. 11.

i Neoebland wordt aan de Java Bode geschreven: Alles te saam genomen, valt het niet te ontkenden dc liberale partij een gevoelig verlies geleden heeft. Abc sterdam, Almelo, Maastricht, Breda eu Koermond zijn n\ door anti liberalen vertegenwoordigd. De conservatieve partij pceft niet aan stemmen, maar wellicht, aan gewicht verloren De heer Heemskerk is verdwenen, de heer lnsin«ei treedt, op nieuw als volkstegenwoordiger op. In Lirechi is ze geslagen, maar in Amsterdam heeft ze overwonnen. Be beide kerkelijke partijen echter, de anti-revolutionairen en de ultramontaaen, hebben, bij deze verkiezing doen blijken van een groote aanwinst in kracht: vooral de eerste. Al mochten haar kandidaten niet overal slagen, zooals de heeren A. Kuijper en Keuelienius, dit is zeker, dat het niet te ontkennen valt dat hij een verlaging van den census deze party' door vele leden in de Tweede Kamer zou vertegenwoordigd worden. Keu ander resultaat van deze verkiezing is de onhoudbaarheid van dit kabinet. Er is geen meerderheid meer in de kamer, dan wanneer de liberale fractie door een der andere fiactiëu gesteund wordt. En dit zal tegenover dit kabinet Keker niet geschieden: te meer is _it niet te verwachten, omdat de liberale fractie zelve uiet geheel eenstemmig u. omtrent de wensehelijklieid van het behoud dezer Begeering. Morgen zal waarschijnlijk reeds eenig licht verspreid worden door de Kegeering over de wijze waarop zij, na den uitslag der verkiezingen, zal handelen. Dan toch is aan dc orde het w. o. tot wijziging van de militie-wet, ;uaar naar ik verneem zal er vooraf een motie worden voorgesteld, om niet, tot de behandeling van die wet over te gaan. Waarom? Wij zullen dat morgen te weten komen. In elk geval zal, wordt de motie verworpen, de wet betreffende de militie hetzelfde lot ondergaan, en als de defensh;-wet nog behandeld mocht, worden, dan vrees 'ik dat ook die vlag eu wimpel zal moeten stryken. En dan zal het dit kabinet in 4e Tweede Kamer gegaan zyn als de Nederlandsche expeditie naai' Atsjin; prachtig uitgerust den vijand — want de Tweede Kamer mag waarlijk wel haast de vijand van elk kabin-t genoemd worden — te geinoet getreden, moest het voar de overmacht en wegens den ingevallen moesson — hier de uitslag der verkiezing—wijken; maar toch bleef de eer en de vlag onbesmet. Of het de nieuwe Jtegeering beter zou gaan? Jn de drie dagbladen, die thans in den Haag verschijnen, zal men een kolossale advertentie vinden waarop ik ,1 . aandach-t vestig. liet is ,die van den heer Zaalberg, pr.'.dikam, in onze gemeente. De geruchten die hier omtren* zijne geldelijke omstandigheden, en zy'n wijze van hand '.ien tegenover anderen te dien opzichte de ronde deden, waren van zoo faialen aard, dat hij zich genoopt gezien heeft, t'enige heeren uit te noodigen, om vereenigd als een Raad van fier uitspraak te doen, ten opzichte van zekere aantijgingen", zoo het schjjnt uit den mond gevloeid van den heer LJs Brander, vroeger geneesheer te Kedirie. De uitspraak is voo.r den heer Zaalberg allergunstigst. De raad van eer bestaat u.it personen, die aller achting verdienen, zoo Jat het minder .aaDgenaam is voor den heer Ds Brandes om aldus ter sprake gebracht te worden, vooral nu het blijkt (kat hij zich in minder aangename vormen oveT den heer /laalbcr. heelt uitgelaten, met bijbrenging van onwaardige handelingen van dien heei tegenover litden als die, welke genoemd worden aai het begin der uitspraak, namelijk winkeliers en leveranciers van den heer Zaalberg. Het vertrek va.i den beschuldiger naar het buitenland vermeerdert, verhoogt de waaSe welke aan de uitspraken van den raad van eer' moet worden' gehecht. Of nu deze gebeurtenis den heer Zaalberg weder zoo populair zal maken, als hy in de eersu* dagen varl zÜa doininéschap hier ter stede was, betwijfel i." zeer* Zooals het in den regel gaat, zal menigeen in dit ge."*1 we pCt. lood en 44 pCt. tin. — Naar wij vernemen, zouden te Batavia een zestigtal coupons achterhaald zijn van effecten, die eenigen tijd geleden by gelegenheid van een brand aan een Amsterdamschen bakker ontvreemd zijn. Zij moeten den kapitein van de Java aangeboden zijn, die der politie daarvan onmiddelijk kennis gegeven heeft. — Laatstleden Zaterdagmiddag arriveerde te Batavia het Italiaansche dricmast schoenerschip Lidia, gezagvoerder P. Chiozza, van Genua, welk vaartuig voor zoo ver ons bekend, het eerste zeilschip is. dat, door het Suez-kanaal en de Koode Zee de reis herwaarts volbracht. Van Genua 10 Al ei vertrokken, en door het kanaal van Suez gesleept, maakte dit. schip de reis tot Aden in slechts 6 dagen.' Van daar bereikte het schip den 4.r>sten dag na het vertrek van Genua de hoogte van Atsjin, doch sukkelde vervolgens met stilte en felle stroomen, waardoor het schip 87 dagen van Atsjin tot hieT op het laatste gedeelte der reis noodig had. Door dezen tegenspoed duurde de overtocht van Genua tot hier 82 dagen. Gemeld vaartuig brengt alleen marmer en Genuaolie aan. — Zaterdag is de gouvernements-stoomer Tjinrana, met den bouwkundige Van Donge aan boord, naar de Boompjes" eilanden gestoomd, ten einde de werkzaamheden aan het houwen van een vuurtoren aldaar na te gaan. — Zondag namiddag zijn drie beschonken militairen te Batavia, op de hoogte van GangMajoran, eenelnlandsche vrouw achterna geloopen, die alstoen de hulp heeft ingeroepen van een zich daar bevindenden Inlander, bezig gras te snyden. Hij ging naar dc soldaten toe en verzocht hen, de vrouw met rust te laten. Als antwoord hierop ontving hy van een hunner, — die gewapend was met een geweer, — een schot hagel, zoodat de man naar het Stadsverband is moeten vervoerd worden. Inmiddels was het kampongvolk op de been gekomen en iiad spoedig den dader gevat. Terwijl zij 0p weg waren om den soldaat naar den schout te brengen, ontmoetten zij een patrouille, die hen toen heeft gearresteerd. De patrouille namelyk verkeerde in den waan, dat zij dien soldaat, die zoo bebloed en bemodderd or uitzag, hadden mishandeld. — Zr. Ms. stoomschip Bjambi vertrekt Woensdag e. k. naar Europa. — -Maandag middag vertrok Zr. Ms. stoomschip Vice admiraal Koopnian naar de wateren van Noord-Sumatra. De reden dat dit vaartuig Batavia heeft aangedaan is, dat het Beaumont-geweren en eenige inventaris-goederen voor de anders oorloarsb-dems moest innemen. Het schip zal Dcli aandoen om kolen te laden. — iVaar wij vernemen, zou het vertrek van het stoomschip Koningin der Nederlanden naar Borneo's Westkust vervroegd zijn, daar de Kegeering bericht zou hebben ontvangen dat een zendeling van den Sultan van Atsjin zich te Po°ntianak bevindt. Dit werd ons in de vorige week medegedeeld, maar wij hebbeu.eerst het vertrek der boot willen'afwachten eer wij deze lezing publiceerden. Wellicht is er evenveel aan van dien Atsjineeschen zendel ng als de Arabieren, van Singapore hier en te S-Samarang aangekomen, spionnen waren.

— In het Alg. Bagblad, zegt de lnditr, schryft een correspondent van Atsjin dat er in de maand Juli hooge zeeën en windvlagen waren. Volgens een aan ons gericht schrijven was het weder van 1 tot IS Juli prachtig en zy'n alleen op 19 en 20 Juli buien opgekomen, waardoor sommige onzer slechts gebouwde schepen slingerden, maar elk goed schip stil kon blijven liggen. De commnn:catie met den wal blijft steeds mogelijk.

— Op scmm'ge schepen lijdt het inlandsche scheepsvolk aan berri-beiri en is besloten dat deel der bemanning hier heen te zenden. Op andere schepen houdt zoowel de Europeesche als de ml. bemanning zich goed.

— Men vraagt: of eindelijk de militaire weg van Buitenzorg naar Tjandjoer, die reeds onder den assistent-resident van Buitenzorg van Deventer aangevangen werd, zal worden voltooid, nu die heer tot lid van den Baad van Indie is benoemd •

—. Het schrjfec.iete. van de schutterij te Batavia heeft plaats van 4 tot 5 ure in den namiddag. Is er een ongeschikter uur uit te denken? Dan heeft de e.on nog volle kracht.

Waarom stelt men het uur niet van 4'/2 tot 5%, ten einde zooveel mogelijk van de middagkoelte te genieten?

Maar het namiddag uur is eigenlijk geheel en al ongeschikt. Na het dagwerk komen de schutters van de bureau, en uit de benedenstad, waar zij druk bezig ge. weest zyn, op het schietterrein; zij zijn vermoeid en veThit hoe lijn vastheid van hand en juisie blik dan mogelijk? De militairen oefenen zich steed« des morgens vroegtydig. Waarom ook niet de schutterij!

Klachtfv over Post- ra Telegraafdienst. Over de onregelmatigheid en de dikwijls zeer late bezorging zoowel van het post- als het telegraafkantoor, geworden ons herhaaldelijk klachten. Aaneen der eerste vereischten by' beide diensten, spoedige bezorging, schijnt op verre na niet genoeg aandacht te worden geschonken en, wij moeten het zeggen, niet die ernstige en voortdurende zorg te worden gewijd, welke vereischt wordt, wil de laatstgenoemde dienst, die met groote kosten gepaard gaat, aan zijne bestemming beantwoorden. Een kostbaar telegram kan door een geringe vrrtraging in de bezorging n;et alleen alle waarde verliezen, maar, wij spreken nu alleen nog maar met het oog op handelsbelangen, een groot verlies of een aanmerkelijke winstderving ten gevolge hebben. Wy hebben niet altyd de klachten, die tot ons kwamen, geplaat't, omdat wij tevens in den regel van de klagers vernamen, dat zij zich reeds tot de betrokken ambtenaren hadden gewend, en wij du* moesten veronderstellen dat de chefs dier beide diensten wel het noodige zouden verrichten, om dat belangrijk onderdeel van hun werkkring behoorlijk te regelen en voortdurend aan een streng toezicht te onderwerpen, waaTop vooral wat de telegrammen aangaat door de aanteekening van de ontvangers van datum en uur van ontvangst gemak.elijk een strenge kontrole kan uitgeoefend worden. Wy moeten er eindely'kin het belang van het geheele publiek toe overgaan een bepaalde rubriek „Klachten- oveh Post-en telegraafdienst" te openen, in dc hoopdaaiop de aandacht derregeering te vestigen. Er ontbreekt ons hier helaas! zooveel dat in eene welgeordende maatschappij niet mocht ontbreken, dat het niet te veel gevergd is, wanneer erop aangedrongen wordt, dat hetgeen wij bezitten op zoodanige wijze wordt beheeTd en uitgevoerd, dat het publiek er werkelijk baat bij heeft. Van weinig takken van dienst zal men zoo geheel kunnen zeggen, wat tot vervelens toe den ambtenaren in de pers is herinnerd: zij zijn, neen zy belmoren te zijn, ten dienste van het publiek, niet het publiek, dat ie door een hoog tirief betaalt, ten dienste van die inrichtingen en waarmede veen dan ook naar believen omspringt. Twee vooi heelden tot staving, dat wij niets te veel zeggen.

Zaturdag 2 Augustus weTd een telegram te Singapore aangeboden te 1,55 na den middag. Dat telegram werd te "Weltevreden ontvangen te 2 u. 21 min. namiddags en niet aan den betrokken persoon in de stad bezorgd (het was een handelstelegram en de niet-ontvangst veioorzaakte gTOote schade), maar aan zy'n huis des namiddags te 6 ure 20 min. Eene courant van Pasoeroean van 23 Juli, te Weltevreden volgens postmerk 28 Juli ontvangen, geweid den geadresseerde eerst op 31 Juli. Bij dccc twee voorbeelden behoeft eigenlijk geen commentaar. Men zegge nu niet, het is een enkel feit, omdat niet voortdurend de klachten openbaar zijn gemaakt, want dergelijke vertraagde bezorging moet nimmer plaats kunnen vinden. Zy' kunnen bij beide diensten tot groot ongerief en schade leiden en tot groote vermindering in het gebruik makei van den telegraaf; want wie zal niet, tenzij er hooge noodzakelijkheid bestaat, tegen de kosten van Europeesche telegrammen opzien, wanneer de mogelykheid bestaat, dat door een verzuim van het telegraafkantoor de waarde daarvan geheel verloten gaat. (Bat. HB.)

De koffie in Midden Java, zegt het Bjer. Hand., ten minste de particuliere, schijnt de geringste in nualiteit te zy'n. Te Batavia deed de Kadoe en Samarangsche koffie/ 53; de Molukken boot bracht het bericht dat het artikel te Macassar f 50 gold; te Scerabaia is geen Java koffie aan de markt, doch zou grif ƒ 54 bedingen; wat de clandestine geldt, kunnen we niet bepalen; en te Samarang wordt ze genoteerd op / 48 en W. I. bereiding / 50. Wij raden den planters aan. hunne waar op eene andere plaats ter markt te brengen.

Als kenmerk hoe de lust om een landsbetrekking te bekomen bij de inlandsche jongelieden al grooter en gro> ter wordt, kan dienen, dat by' eene te Sidho-ardjo open komende plaats voor bat nederig ambt van mantri nris, niet minder dan 28 ïequesten zyn ingediend, behalve nog de mondelinge verzoeken. Velen van die lieden slijten hun leven met reque3treeren en afwachten, steeds verzuimende de kans, om zich op andere wijze een bestaan te verschaften.

\fi.s schrijft ons van Bandjermasin dd. 2 Augustus

De rust is in het Amoenthaysche verder niet verstoord. In het gel ccl zijn 53 personen gearresteerd. Te Bantau heeft zich een korporaal dood geschoten. Te Moeara Teweh vermoordde een soldaat een onderofficier.

De vorige week ontvingen de inwoners op de hoofdplaats een circulaire, waarin de predikant mededeelt, dat de open bare p-odsdienstoefeningen voorloopig gestaakt worden wegens cebrek aan lo*s»!"*6''- Heti bleek, dat de schoolcommissi 0 zich, na de ontvangst van een regeeringsbesluit, niet meer gerechtigd achtte het schoolgebouw voor dat doel af te staan; ook de landraadzaal en kantine bleken niet beschikbaar gesteld te kunnen worden. Hoewel ze er zeer ongeschikt voor is, preekt, de predikant in de achtergallerij van zy'n woonhuis.

KftjOKS, Naar men ons mededeelt, zou Zondag nacht de postkar. welke de jongste mailbrieven inhield voor Soerabaia, tusschen Grissee en die plaats door vier kettinggan^ers zijn aangevallen, waarvan een door een naby' zijnde gardoewaeht is gevat, terwyl het den drie anderen gelukte te ontsnappen.

Gbatie. Wij vernemen dat de in'ander die verleden jaar ia den stal van de heeren Kuiler _ Co. te Soerabaia een allergruwelijksten moord beging aau een zijner stamgenooten, een moord waarbij overieg en wreedheid wedijverden om den vootrang, gisteren gratie van den welverdienden strop heeft ontvangen. (&«". $ourt.)

Zf/n-delingen in Indië. De Standaard, die reeds vroeger ' eenige mededeelingen publiceerde, waaruit zou moeten blijken, dat de zendelingen •— zekere Hr. E. o. a. — in Indië worden tegengewerkt, zet ia een harer laatste no turners die verdachte klachten voort. De Heer E. ontving' een bevel van den Gouverneur-Generaal, om zijn school te kampong Macassar te sluiten, maar hij weigerde. „Hij opende haar weder en deelde zulks den algemeenen secretaris mede, hem verzoekende de zaak zoo eenvoudig mogelijk, naar waarheid den Gouverneur Generaal voor te De zendelingen hadden aan de wet op 't verblijf van vreemdelingen in Indië voldaan, bewezen weldadigheid aan inlandsche kinderen, die geheel vrijwillig onderwijs begeerden, gaven hun dit kosteloos, tevens pogende om door tuinarbeid in hun onderhoud te voorzien. He* genootschap te Batavia, recht van bestaan hebbende volgens de wet, bezoldigde hen en nou de school geopend houden tot die roet geweld gesloten werd, en de zendelingen steunen, tot ze uit de kolonie werden verwijderd. Een paar; leden van 't genootschap, King en Brouwer, in Indië geboren en niet in 's lands dienst, zouden zich roo gemakkelijk niet buigen onder de dwingelandij der Tcgeering Goszner te Berlijn zou steeds bereid zijn andere mannen te zenden ; in Europa zou een kreet opgaan over de ge loofsvervolging enz. De algemeene secretaris poogde niet dit alles te weerleggen, maar betitelde schr. met min aangename uitdrukkingen. Later zeide hij, dat er naar Nederland geschreven was en men de oogen „nu maar toe

zou doen."

Indien de lezer meent, dat sedert de noodige vrijheid gegeven is, vervolgt, schr., bedriegt hij zich. Eenige jaren later werd de zending in Macasser verboden, eenvoudig omdat de toenmalige gouverneur Schaap, meer gezind was voor Mohammed; en tot den dag van heden is de regeerii'.g daarvan niet teruggekomen. Nog «lt ijd worden de zendelingen van Bannen verhinderd hunnen arbeid in de binnenlanden van Borneo te hervatten en 't zou schr. ten hoogste verwonderen, indien de regeering de zending onder de Maleiers, ter Westkust van Sumatra. vrijliet."—

Dn tweede voorstelling van de Japaneesche acrobaten deT Yedo-troep had gister avond plaats voor een talrijk publiek, dat, in allen opzichte over hetgeen te aanschouwen was gegeven voldaan, te 11 irre de tent verliet. De bewijzen van elasticiteit, spierkracht, behendigheid en goede discipline, door de verschillende leden van het gezelschap gegeven, waren alleszins bezienswaardig en wekten de verbazing en dikwerf den lachlust der aanwezigen op. Een bezoek hunner tent is aan te bevelen, vooral nu de vroegere redenei tot klagen over de inrichting zijn weggenomen. Door het openlaten van brcede gangen voor en achter de S*. en C*. rangen is er genoegzame luchtverversching om er de atmosfeer geen al te hooge temperatuur te doen verkrijgen, en het tooneel is hoog genoeg opgeslagen, om alle bezoekers in staat te stellen de bewegingen der acrobaten koed te zien. Alleen meerdere regelmatigheid in het handhaven dor voaraf besproken plaateen, dient de directeur nog in acht te nemen, om onaangename scènes te voorkomen.— Gister avond marcheerde een transport picolpaarden, beladen met kisten jenever, langs Boebaün, toen een dier rosinanten schrikte, buiten 1 et gelid sprong en op den hol ging. De pogingen der dry vers om den viervoeter te beletten het terrein te verlaten en om hem weder op zijne plaats in de kolonne Ie doen intreden, hadden eene algemeene oproerige beweging der paarden ten gevolge, waardoor eenigen met hunne vrachten tegen elkaar optornden, hetgeen acht kisten deed los raken die op den weg vielen, zoo dat de flessehen braken en de kostbare inhoud in het stof stroomde.-— De aanbesteding, ten behoeve van Pelatoengan voor de jaren 1874/1876 heden ochtend gehouden, leiddde tot dit resultaat: Rijst: Kweek Waydjien f 16.43 per 100 Ned. ponddefinitief toegewezen. Bundvleeschen Dingding: Ong Tjing Oe, respective- Irjk rcr pd. f 0,32 ƒ 0,90; definitief. Melk: Tjia Hok Goan f 0,4 7'/_ per Nedeil. kan.— Vccilcopig.— Wegens ziekte is door den schout Scipio, die om dezelfde reden ook al binnenlandsch verlof heeft moeten vragen, een verzoek ingediend om ontslag uit zijne betrekking. De Re^eering zal zeker een anderen schout benoemen, die beter voor die betrekking past, dan hij die er thans ontslag van vraagt.— Tot opziener der politie te Tengang is, benoemd de heer Barbier, in plaats van den eerst onlangs benoemden voormaligen deurwaarder Frederiksz, die wegens ziekte die plaats alweder heeft moeten verlaten. Bij gouvernements-besluit van heden is naar ons welwillend werd medegedeeld, de pastoor F. A. de BrutJ-N van Ambarawa benoemd om, in denzelfden Tang en met dezelfde inkomsten als een veldprediker, als aalmoezenier de troepen ter expeditie naar Atsjin te vergezellen.— lUn.n's. Per Luitenant-Generaal Kroesen, van Singapore gister te Samarang aangekomen, zijn weder tweeendertig hadji's aangebracht. Als men die eens als eerste kweekelingen op het nieuwe Bataviasche Seminarium plaatste! — den stand der voedingsmiddelen in deze resi dentie hebben wij de volgende berichten ontvangen : Ia het district VVedoeng der afdeeling Demak kost de paddi / 3 ïi / 3,25 per picol; eene mindere soort ƒ 2,50, hetgeen een verhooging van prijs is van een halven gulden in vergelijking met de vorige maand en ook duurder is dan andere jaren om dezen tijd. De paddi gold toch gemeenlijk na het paddi sny'dea niet meer dan f 2,15 a / 2,25 per picol. Wat aangaat de aanplant van tweede gewassen, er is daarvan in genoemd district nog niet genoeg te bespeu. ren. Ook| in het district Demak laat die aanplant nog te wenschen over. In de districten Grogol en Singenkoelon is de bevolking onder leiding haver hoofden ijverig op de velden werkzaam. De mantri-politie, assistent-wedono en wedono zijn dagelijks in de weer om het volk tot het planten aan te sporen, en hebben zelfs hier en daar op de velden pondoks doen zenen, waarin zy' over dag verblijven om de werkzaamheden gade te. slaan. Volgens hunnen last moet door ieder die een span karbouwen bezit een bouw worden beplant, en door hen die geen karbouwen hebben, per hoofd een halven bouw. Daar schijnen de zaken dus goed te gaan. In het district Srondol is de prys der paddi zeer hoog; per amat toch, die na dorsching ongeveer een en een halven picol rijst uitlevert, wordt daar f 12, voor betere

soort zelfs f 14 betaald. De aanplant van tweede gewassen is daar kortelings aangevangen.

Overal waar tweede gewassen zijn geplant, is echter het groote gebrek, dat de bevolking, uit zucht om aan geld te komen, deze lang vóór zy ten volle gerijpt zy'n, leeds oogst, waardeor wezenlijk veel schade woidt veroerraakt en teven* een rijke bron van ziekten geopend.

Mailbogikn De stcorner Ftins Hendtik amveeide heden ie Baatia. De passagiers eijn zeer teviedeu, en de machine van de boot is peifect in orde.

De 1-iivs vau Oranje stoomde den 5e Aug. uit Holland md 40 passagiers en 300 soldaten.

Teb voorkoming van misverstand, dat misschien uit een gisteren gepubliceerd bericht zou kunnen ontstaan, deelen wij mede dat Dr. Oosterhoff de van Willem 1 komende troepen alleen tot Padang geleidt, zoodat die officier per keerende boot weder naar Samarang zal vertrekken

IJ3. Te Batavia is zoodanig gebrek aan ijs, dat een aanvoer van Samarang inde behoeften moet voorzien. \oor het Hospitaal werd per laatste boot zes honderd pond verzonden; voor particuliere consumptie wordt bovendien nog een groote hoeveelheid geëxpedieerd.

Te Samarang neemt het gebruik van ijs. door de verhooging der prijzen, belangrijk af.—

Uit Salatiga vernemen wy, dat daar binnen weinig weken door de Vrijmetselaars een Doge geopend ?al worden. De constitutie is reeds ontvangen.