Sedert de 3 laatste jaren had geen Europ, ambtenaar Boeloengau bezocht, waardoor deze afdeeling geheel aan haar lot werd overgelaten en willekeur en despotisme zonder eenig bedwang de vrije hand hadden. Dagely'kS hoorde men vau slachten van menschen, dikwijls slechts om een ger'ng misdrijf. Dit had onder anderen nog plaats nu rfc 10 dagen geleden, toen de Sultan, een reeds oui en kinds geworden man, een' slaaf bij klaren dag liet slach ten ouidat die hem ongehoorzaam was. De Daiakkers van hier en Berow worden overmoedig en zyn weer b> gonnen het koppensnellen op groote schaal te verrichten, terwijl te Boeloengan nog onlangs eene vrouw aan de Dajaks werd afgestaan om gesneld te worden, ten einde te voorkomen dat zy meer menschen zouden slachten. Eene oude paudelmge weid onder clkafir vrij gekocht en aan de overmoedige Dajaks afgegeven.
Een paar maanden geleden togen zes Dajaksche hoofden in zes prauwen, bemand met ±70 man van uit sam balioeng (Berow) naar zee, om te trachten eenige koppen te snellen ten einde die bij een lijkfeest te bezigen voor een nu ruim 3 maanden geleden overleden Dajaksch Vorst. Zij waren eerst van plan naar Sankoelirang (Koetei) te gaan, alwaar slechts een Europeaan (handelaar) zich ophoudt met een paar honderd inlanders. Zij werden echter door een invloedrijk hoofd van Sambalioeng te Batoe-Poetih teiuggejaagd, doch die koppensnellers gaven huu plan niet op, maar stevenden naart Woorden om te trachten prauwen te overvallen en de opvarenden te vermoorden. Toevallig kwamen zy eene groote prauw van uit Boeloengan tegen, waarop .dcb kinderen van de hoogste en invloedrijkste personen van Boeloeu^an bevonden. Op 3 na dei opvarenden de gevlucht zyn, werden allen wreedaardig vermoord. Zes gesnelde koppen werden met groote vreugde naar huis gebracht, eu zy dreven hunnen overmoed zo ver dat zy zich niet ontzagen om op klaarlichten dag mét die koppen langs het huis van den Sultan van Sambalioeng te gaan.
Het bericht van dien moord werd door de drie ontvluchte opvarenden naar Boeloengan overgebracht, en toen was alles in rep en roer. Cnca duizend mannen onder aanvoering van een paar voorname grooten van hier maakten zich gereed om op de Sambalioengera wraak te nemen.
Ecu groote spanning heerschte na dien tijd. Geheel Sambalioeng werd versterkt en elk huis was als het ware een benting, terwijl men hier van niets dan van een schrikkelijke wraak droomde.. Gelukkig kwam by tyds vau onzen nieuwen Ass. Ees. van Koetei en de Oostkust van Borneo een brief voor deu Sultan, meldende dat hy' hem en de hoofden aauspiakelyk stelde voor alles wat door de Boeloenganger3 mocht gedaan worden cm wraak te nemeu op Berow. Hij zelf zoude de zaak beëindigen,
Hoe rle zaak zich heeft toegedragen, weet ik juist niet te melden, ipaar dit is mij bekend, dat acht aanvoerders dier koppensnellers door toedoen van den Ass. Kesident werden oL> Dit is een gelukkig feit, want nu is de spanning geweken, terwyl door deze doortastende middelen of maatregel voor langen tyd aan het kcppensnellen in de benedenlanden een eiude zal gemaakt zijn. In .de Dajaksche landen zal het koppensnellen nog wel langer in zwang blijven. Ook hier werden de hoofden met kracht vermaand hun plicht te doen en met straf bedreigd, zoo ze daarvan durfden afwijken. Wij hopen daarom dat deze streken dikwijls door dezen Assist.-Bes. bezocht mogea worden en twijfelen dan niet of aan willekeur en despotisme zal een einde komen, waardoor de handel weer zal floreeren en de veiligheid van personen en goederen verzekerd zal worden. Zoo ik gehoord heb was de'Ass. Kesident niet van plan den reeds ouden eu kindschen Sultan vau Boeloengau te doen vervangen; het zoude voor deze afdeeling gelukkig zyn wanneer het Gouvernement het zoontje van den vorigen Sultan tot deze waardigheid mocht willen verheffen en niet den onwettige zoon van den tegeuwoordigen Sultan. Wy zijn allea hier overtuigd dat wij van den tegenwoorfligen Assist.-Res. alle hu!p zullen ontvangen en dat door hem met kracht en euergie alle misbruiken zullen worden geweerd. Ook wolden jaarlijks nog honderden geroofde en verkochte slaven ouder den naam van Pandelingen in deze streken ingevoeld, maar di. kwaad moet van uit Celebes worden gekeerd, want alhoewel de tegeuwooidige Assist.- Kesid. met de meeste nauwkeurigheid alles in persoon onderzoekt en niettegenstaande zijne bekendheid met de Boegiueesche taal, zoo is het hem slechts mogelijk geweest, om van de 200 ± ingevoerde pandelingen een twintigtal vrij te maken. De overigen zyn van brieven en passen voorzien, en durven niet te vertellen dat zij tegen hun wil zijn ontvoerd. Deze meuschenhandel, zooals ik zeide, moet van uit Celebes worden gekeerd, want de krachtige maatregelen van hieruit genomen zullen slechts eensj verplaatsing van den invoer van menschen te weeg brengen Paré'Paré is de hoofdzetel dier misdadige handelingen, terwijl de Bandar of Sjahbandar aldaar brieven en passen tegen betaling aan de eigenaars der pandelingen afgeeft, dikwijls zonder de personen gehoord of gezien te hebben. Van dit feit heb ik mij zelf te I'aré Pare kunnen overtuigen. (Mak. Hand.) Uit Solo. NaaT aanleid'iigderKnnoncesin de dagbladen had Vrijdag avond zich een vrij talrijk publiek ten huize van den Kesident van Djocjacarta verzameld. Niet alleen Djocjas ingezetenen, maar ook enkelen van Soeracarta waren aanwizig, om de eerste vergadering, waar het eerstkomend Congres zoude besproken worden, bijtewonen. Nadat de begroeting hid plaa's gehad nam de Kesident Wallendorf het woord, lltj maakte den aanwezigen kenbaar waarom hij het wenschelyk geacht hal, die vergadering ten zijnent te houden en dH was om zich ian de medewerking van de Inlandsche grooten, die zoo noodig is, te verzekeren. Hy betuigde daarna zyne grootste sympathie voor het te houden Congres en beloofde, waar het mogelijk was, zijne krachldadjge medewerking. Ten slotte droeg hij de verdere leiding der vergadering aan het lid van het Bestuur der Maatschappij van Nyverheid en Landbouw, den heer Pynacker Hordyk op. Des Residents woorden waTen eenvoudig, onopgesmukt; zij droegen den stempel der waarheid tn wy' zijn verzekerd dat hij zich daarmede, neg meer dan vroeger, de liefde en hoogachting van Djocja's burgers verzekerd heeft. De Heer Pynacker Hordyk nam daarop het woord- Hij zeide dat de keuze van het Bestuur voor het tweede Landbouw Congres, eigenlyk op de laatste algemeene vergadering van het te Soeracarta gehoudenc had moeten plaats vinden; t_a* dit echter verzuimd was; dat dje verkiezing thans moest "geschieden en dat daarna van de keuze aan het hoofdbestuur der Maatschappy van Landbouw en Nyverheid erkenning zou gevraagd worden, terwijl daarvan aan het bestuur van het Solosche Congres kennis zou worden gegeven. Alvorens hiertoe echter over te gaan s'elde de lejder der vergadering voor om Zyne Hoogheid den Sultan het beschermheerschap en deu Res:ident Watlendorff het eerevoorzitterschap van het te houden Congres aantebiedeu. Het behoeft niet gezegd te worden dat een daverend applaus dat voorstel begroette. De Sultan die te Djocdja door alle natiën algemeen geacht en bemind word*, en de Kesident die zich, gedurende zyn verblijf door kernachtige houding, zooveel ware vrienden had gemaakt, wareu de, als aangewezen, personen om de hoogste eereposten bij de aanstaande onderneming te vervullen, en wy zijn verzekerd dat geen der aanwezigen liever een andere wending aan het. voorste! had zien geen. De Kesident stelde toen voor om tot cerleden te banoemen : De Kroonprin= van Djocjacarta, Pangeran Adiratie Soerjo Sasra Ningrat, Pangeran Mangkoe Boemie. Pangeran Soerjo di Logo, Pangeran Soerjo Negoro, de Kiden Adipatie Danoe Kedjo en Kaden Toemengoong Danoe Koesoemo. Waartoe de vergadering bij acclamatie bssloot Er werd toen bepaald dat het. besiuur zal bestaan uit 21 leden waarvan 12 te Djocja woonachtig moesten wezen, en 9 op andere plaatsen van Java- De stemming begon over de te Djocja wonenden en werden met stembriefjes gekozen: De Heer iynacker Hordyk, » n Weynschenk, „ „ Wieseman, „ „ Eeckhout, „ K. Kaaff, „ „ Kesink, „ „ Swaving, „ „ vau Gorkom, „ Saijers, „ „ Hoen, „ „ Meyer Timmerman Thijssen, . „ „ Vet, die allen, aauwez'g zijnde, gaarne de hun opgedragen betrekken aannamen. Verder werden van elders benoemd de Heeren Nortier, Zwager, H. Joh Smid, Holle, Lebret, van Hall, Gaster, Heym>iing en Mr. C. 11. Manue!, aan wien verzocht zal worden een deel van het bestuur uittemaken De voorzitter stelde nog voor om den Heer F. A. Enklaar vaa Guericke het eerelidmaatschap aantebieden, wat door hem werd aangenomen eu met applaudissement begroet. Ten slotte werd het wenschelijk geacht om den Kapitein der Chineezen te Djocjacarta het eerelidmaatschap optedragen, wat algemeen werd goedgevonden. De voorzitter sloot toen de byeenkomst. Wy maakten eene opmerking. Door de goedgekozen en hartelijk gesproken woorden van den Kesident by den aanvang, heerschte er al dadelyk in de lergadering een aangename gezellige toon, die echter niet belette dat de grootste orde voorzat. Wij ziju dau ook verzekerd dat wanneer leiding, deelneming en bijstand voor het aanstaande Congres wezen zal als deze eerste vergadering, het succes dat behaald moet worden volkomen gewaarborgd is. — Wij vergaten in ons nomrner van den 17 dezer, bij de opgave der bekroonden op de gehouden tentoonstdling, melding te maken van een zilveren medaille verleend aan den Heer C. E. Philips te Baron voor de door hem bereidde en geëxposeerde leersoqrten, en redresseereu dat bij deze. — Wederom is er geketjoed en wel te Gedaren bij den demang van den heer A. Vroom. (Vorlenlanden). De Eesident van Samarang heeft een commissie benoemd, uit de HU. Flikkenschild en '-' osteweghel bestaande om te onderzoeken, welke boomen langs den Bodjongschen weg veiligheidshalve geveld moeten worden. De afgekeurde boomen zullen op publieke vendutie verkochf, worden, en de opbrengst daarvan zal dadelyk voor een nieuwen aanplant wordeu besteed.-— Van Pettekan in de nabyheid van Blakang Kebon brachten Zondag middag drie gewezen militaire vrouwen een klacht bij de politie: haar woning was, heette het, gedurende een korte afwezigheid van de drie bewoonsters, met brandstichting beireigd. Bij onderzoek bleek, dat er geen brandsileiding was beproefd, maar een diefstal was gepleegd: van onder oen hoofdkussen had de dief een sleut.l gehaald, die hem toegang gsf tot een kist, welke hy van het be langrijkste gedeelte van den inhoud beroofde. In de kist vond men nog een tjollok, die door den dief gebruikt was tn brandlucht verspreid had.— Dê Resident der J?reanger Eegentschappcn maakt bekend dat naar aanleiding van een gedaan verzoek, de Regeering het voornemen heeft om een stuk woe«te grond, irroot 510 bouws en 373 vierkante Kijnlandsche roeden, gelegen in het district Ea^jawandala, regentschap Bandong, by contract voor twintig achtereenvolgende jaren in huur &i te staan.—■ Uit het Huis van Arrest zyn Zondag' vijftien Europ. gevangenen naar de Centrale Gevangenis overgebracht; in de eerstgenoemde inrichting waren reeds zoovejen opgesloten, dat er vooi die vyftien geen plaats meer was.— Gister had in de Centrale Gevangenis alhier weder een van de tegenwoordig gewone tooneelen van wanorde plaats, waarby een^.-—. o„ rdeelde Europeanen van een lotgenoot eenige"' ingen ontving. De waarn. cip'er was niet aan «e _--" ,j assistent-cipier durfde zich niet inde rrestlocalei ™ * 'Jom de orde te herstellen en den bewerker dedag* 2 ireldheden te doen arresteeren; hiermede werd gew-- de komst van den waarn. cipier, die de arrestatie i.v. ....vstelligde en dea oproermaker in het cachot deed sluiten, waarna de orde weder intrad. Onder geleide van een detachement militairen werden in die inrichting gister 15 gewezen militairen binuengebracht, allen met kettingen gebonden, waardoor het transport nog al in het oog liep en een groot aantal nieuwsgierigen om zich verzameld had. Op de ontvangst dezer lieden schynt men in de gevangenis niet voorbereid te zijn geweest, ten minste heeft hunne legering nog al moeite gekost en moesten onder anderen acht hunner gelogeerd worden in ééne kleine kamer en op legersteden die in der haa.t werden samengesteld. Heden wordt nog een bezending van tien ontslagen m'Htairen in de gevangenis verwacht, maar waar dezen zullen moeten gehuisvest en hoe zy gelegerd zullen worden, is nog een raadsel.— Telegrafie, Het defect in de lijn Shanghai-Amoy is hersteld.— De le. aflevering van het XXIe deel van het Tijdschrift voor Indische Taal-, Land-en Volkenkunde ons heden geworden bevat: Geschiedenis der Pandawas, naar een Maleisch handschrift, door N. van der Tuuk. Geschiedenis vau Boma, naar een Maleisch handschrift, door N. van der Tuuk. De grafteekenen der Alifoeroe in het district Tonsawang, door F. S. A. de Clercq. Palineesche lontarbrieven met vertaling en aanteekeningen, door J. de Vroom.— Inhoud der tienae aflevering vau het Militair Tijdschrift: Bijdrage tot de geschiedenis der le. Bonische expeditie in 1859. Duitsche officieele geschiedenis van denjongstea oorlog. Varia.— De poeasa, het godsdienstig feest onzer Islamitische medebewoners van dit land, is byzonder de tyd om 's avonds, alvorens te gaan slapen zorgvuldig toe te z''en dat geen draagbare zaken buitenshuis zyn gebleven, en dat alle afsluitingen goed in orde zyn, daar de 's nachts hun ne maaltijden gebruikeude poeasavierders de uren die tusschen het maal eu het aanbreken van den dag verloopen, bezigen om op roof uit te gaan en zich daardoor voor den volgeuden uachtmarJtyd geld te verschaffen. Heden morgen werd te Karangkebon ecu geheele bende van dat gespuis — mannin, vrouwen en kinderen — betrapt, gereed staande om een iuval in een tuin te doen eu de daar °-erijpte vruchten te rooven. Op het zien van den bewoner der tot deu tuin behoorende huizing nam de bsnde de vlucht. By een bewoner van Djagallan gelukte de toeleg der vrone lieden ; zy ontstalen hem al zyne kippen. Van beide gevallen is aan de politie géén kennis gegeven omdat hierdoor voor de klagers alleen moeite voortvloeit terwijl de dieven er byna niet de minste rustverstoring door ondervinden. Bij het vertrek der Mackinnon, die heden morgen de reis naar Batavia aanvaardde, werd een inlander buiten boords zoodanig door het anker bezeerd, dat hy bewusteloos in de diepte zonk. Ten spoedigste sprong een landgenoot hem ter redding na, maar 't was vruchteloos: met moeite kon hy den geblesseerde en zich zelven boven water houden. Weer wierp een Javaan zich in de diepte maar alweder zonder het begeerde gevolg. Alle drie liepen groot gevaar om te komen, toen een bootje of schuitje, waariu twee Europeanen zaten, die toevallig in de nabijheid waren, allen uit het water bracht. Men vond dat de Javaau te wiens behoeve al die menscliHsvende poo-in^en waren aangewend, aan zijn been zoodanig getroffen was, dat dit z.ch verbryzeld toonde.— De laatste toebereidselen voor de expeditie tegen Atsjin naderen baar voltooiing, zoodat men de expeditie, al moet de juiste datum ook nog verzwegen worden, als zeer aanstaande mag beschouwen. De Kesident van Samarang, den van hier vertrekkenden officieren een nieuw teeken van sympathie willende geven, houdt Zondag te hunner eer een afscheidsreceptie die ook zal worden bygewoond door den Soloschen prins Maugkoe Negoro en zonen. Door de dolle vaart van een huurrytuig werd heden morgen weder een Javaan overreden, tengevolge waarvan deze vrg belangrijke blessures ontving.— De naar Atsjin bestemde bataillons zullen, naar wy1 ve-uemeu, slechts 1000 man sterk zyn. 6000 man infanterie moet door Z. E. van Swieten en ook door Generaal Veispyck alleszins voldoende worden geacht voor de expeditie).— In gang Warong werd gister middag door een daar zwervend koelie eene voor een winkel te koop gestelde mand koffiebjonen weggenomen, waarmede hy zich trachtte te verwyderen. De eigeuaar was hem echter spoediV achterna en wist hem met behulp van een paar buren te arresteeren, waarna hy aan de politie werd overgeleverd. Met HET oog ep de heden van Batavia ontvangen berichten, dat aldaar de cholera zich heeft vertoont, vestigen wy nogmaals de aandacht van het bestuur op de verregaande onreinheid onzer kampongs. Men heeft allerwege de slooten die dei weg begrenzen doen uitdiepen maar door geene eukele kampong is gezorgd voor onderhoud der afwatering naar die hoofdleidingen. Overal zijn die afwateringen verstopt en het neervallend regenwater blijft in de kampongs staan om de atmosfeer te bederven. Wij weten dat tot nog toe de wetenschap geen ander voorbehoedmiddel tegen de gevreesde ziekte weet te geven dan reinheid, maar wy weten ook dat daarvan de beste gevolgen zyn verkregen eu dat middel, waar het werd aangewend, m In den avond van dezen tweeden dag gaf de Prins eene receptie, welke druk bezocht was; de muziekcorpsen der verschillende bataillons, daartoe welwillend aangewezen, deden er zich bij afwisseling hooren. Alvorens het gezelschap uit een zoude gaan, veTzocht de hooge gast den ResidsDt een toast intestelleu en namens hem de Heeren Hoofd- en verdere ollicieren dank te zeggen voor de beleefdheden hem bewezen. De Resident voldeed aan het veTzoek als naar gewoonte met zeer veel tact, op uitstekende wyze, en bekwam een kernachtig antwoord op zijn toast van den kolonel Wiggers van Kerchem de daarby o. a. zeide dat het allen Hoofd- en verdere officieren van Willem I en Banjoebiroe een eer en genoegen was, blijken van hoogachting en sympathie te mogen geven aan den hooggeplaatsten man van wien ieder weet dat hy, in navolging van zyne voorouders, het Gouvernement van Nederlandsch Tndië een getrouw hart toedraagt. Den volgenden morgen verliet de Prins deze plaats et gelyke eerbewijzen als hem by zyne komst waren oetoond, waarbij r.og de hier aanwezige oflieieren en manschappen van zyn legioen, aan het stationsgebouw geschaard, een driewerf hoera voor hunnen Prins en commandant aanhieven.— Uit Batavia deelt men ons mede, dat daar de cholera reeds meer dan één slachtoffer heeft geëischt. Men schijnt het uitbreken der ziekte geheim te willen houden; zou 't aiet verstandiger zy'n, om te gelasten dat zoolang de cholera te Batavia heerscht alle van daar te Cheribon, Tagal, Pecalongan, Samarang, Joana en elders aankomende vaartuigen de gele vlag moeten vertoonen' — Banda Si'ïcerijen. Sedert de laatste maand (September) werd voor de noten in den dop betaald van f 100 tot 110 en voor de foelie le soort van f 190 tot f 210. De mailboot voerde heden u;t naar: Makassar Foelie pic. 49. Noteno'ic. 107. Soerabaia „ „ 22. „ „ _ Batavia „ 333. „ „ 323. Singapore „ „ 30. „ „ 71- De noten in den dop herkid tot ontbolsterde— Banda den 13 October 1873. De Makelaar. Guyot.